Echtpaarvereiste (HR 05-09-1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2420)

Feiten

Verzoeksters hebben sinds 1989 een affectieve relatie met elkaar en leven sinds 1990 samen. Vanwege hun kinderwens heeft K. in 1992 tweemaal donorinseminatie ondergaan met semen dat afkomstig was van een anonieme donor, geselecteerd op de uiterlijke kenmerken en op de culturele achtergrond van G. Er zijn drie kinderen geboren en allen zijn met hun voornaam vernoemd naar familie van G. Beide vrouwen dragen in gelijke mate bij aan de opvoeding en verzorging van de kinderen met wie zij in gezinsverband leven. De vrouwen doen een verzoek tot adoptie.

De verzoeksters menen dat de verzochte adoptie zowel vanuit juridisch als emotioneel oogpunt in het belang van de kinderen is. Op die manier kunnen de kinderen meeprofiteren van een goede rechtspositie. Zij zijn van mening dat het onacceptabel is om de kinderen deze rechtspositie te onthouden, alleen vanwege de seksuele geaardheid van hun biologische moeder c.q. het feit dat de verzorgende ouders van gelijk geslacht zijn. Zij betogen dat het onthouden van de adoptie in strijd is met het bepaalde in de artikelen 8, 12 en 14 EVRM alsmede artikel 21 van het Verdrag voor de Rechten van het Kind.

Aan de door verzoeksters verzochte adoptie van de kinderen staat in de weg artikel 1:227 lid 1 BW en 228 lid 1 sub g BW, dat bepaalt dat de adoptie (slechts) op verzoek van een echtpaar kan worden uitgesproken. De verzoeksters stellen dat het vereiste van gehuwd zijn een inbreuk vormt op hun recht op gezinsleven als bedoeld in artikel 8 EVRM. Het hof is van oordeel dat de beperkingen als de onderhavige in artikel 1:227 en 228 BW in casu niet kunnen worden gezien als een inmenging in het gezinsleven, en in ieder geval blijven binnen de grenzen als in artikel 8 lid 2 EVRM voorzien.

Hoge Raad

Ook als op grond van art. 8, 12 en/of 14 EVRM zou moeten worden aangenomen dat aan relaties en samenlevingsvormen als die tussen onderscheidenlijk van verzoeksters en de minderjarigen waarop het adoptieverzoek betrekking heeft, een verdergaande juridische erkenning moet worden gegeven dan het nationale recht thans biedt, geldt dat de wijze waarop hierin moet worden voorzien, rechtspolitieke keuzes vergt die de rechtvormende taak van de rechter te buiten gaan. Zo moet de vraag worden beantwoord welke eisen (al of niet in de trant van een huwelijk) aan de relatie tussen de adoptant en zijn of haar partner zouden moeten worden gesteld teneinde recht te doen aan het belang van het kind bij de bestendigheid van die relatie. Ook zal onder ogen moeten worden gezien of de bijzondere aard van deze adoptievorm waarbij de gedachte van een vorm van afstamming wordt losgelaten, wellicht behoort mee te brengen dat niet elke band met de biologische vader door de adoptie wordt verbroken, onderscheidenlijk dat (als het samenlevingsverband waarin de kinderen leven, is gevormd door personen van het mannelijk geslacht) de familierechtelijke band met de biologische moeder blijft bestaan. Daarbij verdient zowel het belang van deze persoon als het belang van het kind aandacht. Een en ander kan verder niet los worden gezien van het afstammingsrecht in het algemeen.

Kern

I.c. gaat het om de adoptie door een samenlevend paar van gelijk geslacht na kunstmatige inseminatie. De inwilliging van verzoek zou rechtspolitieke keuzes vergen die de rechtsvormende taak van de rechter te buiten gaan. De Hoge Raad geeft niet aan of de adoptieregeling Boek 1 BW in strijd is met het EVRM.