Wat zijn de belangrijkste kenmerken van de loonbelasting?

• De Wet op de loonbelasting is een directe belasting die wordt geheven van werknemers (artikel 1 Wet LB). De loonbelasting is een werknemerslast. De loonbelasting wordt aan de bron geheven. De werkgever wordt aangewezen als inhoudingsplichtige. Als heffingstechniek geldt de systematiek van de afdrachtsbelastingen. Het door de werkgever op het loon van de werknemer in te houden bedrag aan loonbelasting wordt namens de werknemer bij de Belastingdienst afgedragen. De op deze wijze van de werknemer ingehouden loonbelasting is verrekenbaar met de aanslag inkomstenbelasting die de werknemer moet betalen. Daarom wordt de loonbelasting aangemerkt als een verrekenbare voorheffing van de inkomstenbelasting (artikel 9.2 IB 2001). Soms blijft een aanslag inkomstenbelasting achterwege, dan is de loonbelasting eindheffing.Naast de loonbelasting vinden we in de heffingswet ook een loonsomheffing over de zogeheten 'eindheffingsbestanddelen' (art. 31 e.v. Wet LB). De loonsomheffing (eindheffingsloon) dient nadrukkelijk van de reguliere loonbelasting te worden onderscheiden. Typerend voor de loonsomheffing is dat de over de wettelijk gedefinieerde eindheffingsbestanddelen verschuldigde loonbelasting geen werknemersbelasting is. De heffing is door de werkgever verschuldigd en vormt een werkgeverslast (art. 31 Wet LB). De werkgever draagt de belasting af die hij zelf verschuldigd is, en niet die van een ander. De loonsombelasting is dan ook geen verrekenbare voorheffing, maar een eindheffing. Dit is een belangrijk verschil met de reguliere loonbelasting.
• Ingeval van de werkkostenregeling wordt een loonsomheffing van 80% geheven over vergoedingen en verstrekkingen voor zover die de onbelaste vrije loonruimte van 1,2% van de loonsom overschrijden.
• De loonbelasting kent drie kernbegrippen: werknemer, inhoudingsplichtige en loon.
• In de loonbelasting wordt de belasting geheven naar het belastbare loon (art. 9 Wet LB). Let wel, dit is niet hetzelfde als 'loon schoon in het handje'.

Wie is aan de loonbelasting onderworpen?

• Volgens art. 1 Wet LB zijn alle werknemers aan de loonbelasting onderworpen. In art. 2 Wet LB staat wie er als werknemer kan worden aangemerkt. Een werknemer is een natuurlijk persoon die in een (privaatrechtelijke of publiekrechtelijke) dienstbetrekking staat tot een inhoudingsplichtige en daaruit loon geniet. Verder kan iemand als werknemer worden aangeduid wanneer diegene of een ander uit een vroegere dienstbetrekking loon geniet van een inhoudingsplichtige. Tenslotte kan iemand als werknemer worden beschouwd wanneer men uit een bestaande privaatrechtelijke of publiekrechtelijke dienstbetrekking van een ander loon geniet.
• Voor de loonbelasting is er sprake van een ruim begrip 'werknemer'. Hieronder vallen personen die loon uit dienstbetrekking ontvangen, die een loonvervangende uitkering genieten (WW, WIA, ZW), die loon uit hun vroegere dienstbetrekking ontvangen (ouderdomspensioen, VUT), die loon uit een vroegere dienstbetrekking van een ander ontvangen (weduwepensioen en die loon uit de dienstbetrekking van een ander ontvangen (studiebeurs verstrekt door werkgever aan kinderen van zijn werknemers).
• Voor de inhoudingsplicht gelden voor buitenlandse werknemers nadere voorwaarden. In art. 2, lid 3, Wet LB is aangegeven welke buitenlandse werknemers niet onder de inhoudingsplicht vallen. Wel onder de loonbelasting vallen de personen die hun dienstbetrekking in Nederland vervullen of loon genieten uit een vroeger in Nederland vervulde dienstbetrekking (grensarbeider), die in dienstbetrekking staan tot een Nederlands publiekrechtelijk rechtspersoon of anderszins van die rechtspersoon loon genieten (ambassadepersoneel in het buitenland) en die als bestuurder of commissaris loon genieten van een Nederlands lichaam.
• Voor werknemers die in het buitenland werken of wonen, gelden meestal afwijkende regels aangaande de volksverzekeringen. De buitenlandse werknemer (werknemer die in het buitenland woont) is in beginsel voor zijn looninkomen buitenlands belastingplichtig voor de heffing van inkomensbelasting.

Wat is de heffingsgrondslag van loonbelasting?

• Artikel 9 Wet LB geeft aan dat de loonbelasting wordt geheven naar het belastbare bron. Op basis van de tijdvaktabellen vindt de loonbelastingheffing plaats over het genoten loon in het kalenderjaar. In de tabellen zijn de heffingskortingen verwerkt die een algemeen karakter hebben. Voor aftrekposten en heffingskortingen met een persoonlijk karakter kan vooruitlopend op de inkomstenbelasting aan de inspecteur een voorlopige teruggaaf van te veel ingehouden loonbelasting worden gevraagd. Dit is een negatieve voorlopige aanslag (art. 13 AWR), waardoor de werknemer geen privacygevoelige gegevens aan zijn werkgever hoeft door te geven en toch zijn belastingvermindering ontvangt. Gevolg is wel dat de loonbelasting geen eindheffing meer kan zijn.
• De Wet op de Loonbelasting gaat uit van een ruim loonbegrip. In artikel 10 lid 1 Wet LB staat dat loon al hetgeen is dat uit een dienstbetrekking of vroegere dienstbetrekking wordt genoten, daaronder mede begrepen hetgeen wordt vergoed of verstrekt in het kader van de dienstbetrekking.
• Tot het loon behoren betalingen in geld, betalingen in natura (zie art. 12 Wet LB), aanspraken (art. 10 en 13 Wet LB, loon in de vorm van een recht, denk aan een pensioenaanspraak), werknemersopties, gefacilieerde pensioenregelingen (art. 18, lid 1,Wet LB), objectieve vrijstellingen etc. Objectieve vrijstellingen houden in dat een bepaald gedeelte van het loon onbelast blijft. Vrijgesteld loon kan ingedeeld worden in gelegenheidsuitkeringen (art. 11, lid 1o, Wet LB, overlijdenskostenvergoedingen (art. 11, lid 1m, Wet LB) en overige uitkeringen (art. 11, lid 1k en n, Wet LB).
• Vanwege de verrekenbaarheid van de loonbelasting met de inkomstenbelasting wordt voor beiden een gelijkluidend loonbegrip gehanteerd (art. 3.81 IB 2001). De inkomstenbelasting kent een aantal belangrijke uitbreidingen van het loonbegrip (zie art. 3.82 IB 2001). Eindheffingsbestanddelen worden niet in de grondslag van de inkomstenbelasting van de werknemer begrepen (art. 3.84 IB 2001).

Hoe is de premiestructuur opgebouwd?

• Loonbelastingtabellen zorgen ervoor dat de loonbelasting wordt geheven. Deze tabellen hebben het schijventarief van box 1 van de inkomstenbelasting als uitgangspunt. Dit houdt in dat de loonbelasting ook dezelfde indeling in tarievengroepen kent als voor de inkomstenbelasting. Het schijventarief is afgestemd op het inkomen per jaar, terwijl de loonbelasting per loontijdvak wordt geheven. In artikel 25 Wet LB staan herleidingsvoorschriften weergegeven. De voor de tariefgroepindeling noodzakelijke informatie krijgt de werkgever via de loonbelastingverklaring.
• Ter bevordering van de werkgelegenheid is aan de onderkant van het loongebouw een aantal belastingsubsidiemaatregelen ingebouwd. Deze maatregelen zijn in een vermindering van de af te dragen loonheffing gegoten. Het werkt in wezen hetzelfde als een loonkostensubsidie aan de werkgever. Zo bestaat sinds 1 januari 2015 de afdrachtsvermindering zeevaart.