Samenvattingen per hoofdstuk bij de 1e druk van Neuropsychologische Diagnostiek: de klinische praktijk van Hendriks et al. - Bundel
Wat is neuropsychologische diagnostiek? - Chapter 1
Wat is diagnostiek?
In de neuropsychologische diagnostiek zijn zowel het diagnostisch proces als testinstrumenten belangrijke elementen. Het boek is met name gericht op het diagnostisch proces, hoewel tests ook kort aan de orde komen. De huidige benadering in het diagnostisch proces is om vooraf hypothesen te genereren op basis van kennis en deze hypothesen vervolgens te toetsen door middel van psychometrisch testonderzoek. Drie elementen zijn van belang bij deze benadering:
- goede observaties van gedrag en beperkingen
- gebruik van verantwoorde instrumenten
- hypothesen gebaseerd op kennis
Wat voor observaties zijn er te maken?
De ontwikkeling van neuropsychologische testmethoden begint met observaties. Vroeger werden diagnosen door psychiaters gesteld op basis van gedrag, dus puur door middel van observaties. Vanaf de helft van de 19e eeuw werden steeds meer en steeds objectievere testmethoden ontwikkeld. Diverse psychiaters hebben testbatterijen ontwikkeld om zogenaamde ‘psychologische processen’ of ‘intelligentie’ te onderzoeken. Concepten die volgens hun definitie tegenwoordig cognitieve processen genoemd zouden worden. Vanuit de benadering dat observaties het meest belangrijk zijn voor de diagnose, hebben zowel Goldstein als Luria testbatterijen opgesteld. Zij gebruikten dus wel tests, maar vanuit de opvatting dat een testscore op vele manieren tot stand kan komen, waren observaties volgens deze benaderingen doorslaggevend.
Goldstein en Luria ontwikkelden hun tests met name voor soldaten met hersenletsel. Ook de eerste intelligentietests werden ontwikkeld in een militaire context, namelijk voor de selectie van soldaten in Amerika. De intelligentietests werden later ook ingezet in het onderwijs en weer later om het functioneren van kinderen en volwassenen te onderzoeken. Zodoende werd intelligentie-onderzoek onderdeel van het diagnostisch proces. Een belangrijke ontwikkeling was dat er vervolgens tests werden ontwikkeld om specifieke functies te meten. Daarom worden intelligentietests gezien als het begin van de psychometrie (het onderzoeksveld dat zich richt op objectieve tests).
Wanneer begon de neuropsychologie?
Hoewel informatieverwerkingsprocessen al onderzocht werden door de Oude Grieken, heeft een uitgebreide ontwikkeling plaatsgevonden voordat het onderzoeksveld van de neuropsychologie zich daadwerkelijk gemanifesteerd heeft. Over het algemeen wordt 1960 gezien als de beginperiode van neuropsychologie als wetenschappelijke discipline. Voorafgaand hieraan werd door bijvoorbeeld Wernicke en Benton onderzoek verricht naar afasie, maar Benton breidde zijn blikveld uit tot meerdere gebieden van de neuropsychologie. Steeds meer clinici deden onderzoek om het functioneren van de hersenen in kaart te brengen. De neuropsychologie ontwikkelde zich vooral in Amerika, terwijl in Europa een visie vanuit de frenologie en psychoanalyse overheerste. Met name in Engeland werd in de loop van de tijd ook meer vanuit een experimenteel psychologische en cognitieve benadering gedacht.
