Plagiaat

Vooral onder scholieren en studenten wordt veel plagiaat gepleegd. Door de komst van het internet is het voor plagiaatplegers makkelijker om bruikbare stukken tekst te vinden. Tegelijkertijd is het dankzij het internet ook makkelijker om plagiaat op te sporen.

Plagiaat wordt op veel verschillende manieren gedefinieerd. Over het algemeen wordt onder plagiaat het overnemen van iemand anders gedachtegoed verstaan, zonder bronvermelding, zodat het idee bestaat dat het gaat om eigen ideeën.

Vaak wordt er onvoldoende onderzoek gedaan of er bij bepaalde publicaties sprake is van plagiaat. Plagiaat heeft niet alleen betrekking op geschreven werken, ook in de entertainment industrie komt het voor. Het probleem is, dat bepaalde programma’s of muziekstukken, vaak afgeleiden zijn van eerder uitgebrachte werken. Daarom is het soms moeilijk om te bepalen wanneer er sprake is van plagiaat en wanneer het gaat om het gebruiken van ervaring.

Binnen de academische opleidingswereld is de controle op plagiaat waarschijnlijk het strengst. Dit artikel richt zich dan ook op academische publicatie.

In de strijd tegen plagiaat worden een aantal argumenten aangedragen over waarom het gaat om een misdaad. Vaak zijn mensen van mening dat het fout is om plagiaat te plegen, zonder dat zij dit goed kunnen beargumenteren. Argumenten zijn vaak van morele aard; iemand die plagiaat pleegt is niet gerechtigd om hetgeen hij of zij beschrijft als eigen werk aan te merken en ontneemt de oorspronkelijke auteur de erkenning die hem toe komt.

Nu is het in principe niet zo’n probleem wanneer iemand niet de erkenning krijgt die hij of zij verdient, maar de gevolgen hiervan zijn groter. Publicaties leiden vaak tot promoties. Door plagiaat kunnen mensen die niet over voldoende kennis beschikken, verder komen in hun carrière dan zij op eigen kracht zouden kunnen.

Op juridische gronden is het moeilijk om plagiaat aan te merken als diefstal. Het kan eerder vallen onder fraude, al moet het dan wel gaan om een intentionele actie, die misleidend van aard is en leidt tot voordelen die niet verkregen konden worden zonder de actie.

Klachten in het kader van plagiaat kunnen meestal gedaan worden door het aan te merken als schending van bijvoorbeeld een arbeidscontract. Schending van een opleidingscontract of schending van regels die opgesteld zijn binnen een gedragscode van een professionele vakgroep. De inhoud van een contract of code bepaalt in hoeverre het gepleegde plagiaat aangepakt kan worden.

Copyright is wetgeving waarbij de auteur van een stuk een klein aantal specifieke rechten heeft met betrekking tot het stuk. Verschillende copyright wetgeving komt in grote lijnen overeen, al verschillen landen wel eens in de details. Eén van de rechten die onder het copyright vallen is de mogelijkheid om toestemming aan anderen te geven om het werk te reproduceren. Daarnaast heeft de auteur het recht om bepaalde stukken aan te passen of te herpubliceren.

Er zijn ook en aantal argumenten waarom plagiaat wel toegestaan moet zijn. Vanuit het gezichtspunt van de auteur scheelt het veel tijd en moeite, wanneer hij niet hoeft te controleren of hetgeen hij publiceert al eerder gepubliceerd is. Zeker gezien de hoeveelheid publicaties van tegenwoordig, is het vrijwel ondoenlijk om het eigen werk op plagiaat te controleren. Voor de lezer van een artikel kunnen de vele referenties soms storend zijn voor de leesbaarheid.

Te veel nadruk op de schadelijke kant van plagiaat werkt innovatie tegen. Met innovatie wordt hier het verkondigen van nieuwe ideeën aan de wereld bedoeld. Innovatie is zeer afhankelijk van de bewegingsvrijheid met betrekking tot ideeën en informatie.

Het plegen van plagiaat is iets van alle tijden, maar het wordt niet altijd en overal hetzelfde beoordeeld. Pas vanaf de 14-16de eeuw wordt plagiaat als een misdrijf gezien, toen er meer nadruk op het individualisme werd gelegd. In sommige, met name collectivistische culturen, zoals Oost-Azië wordt er veel minder zwaar getild aan plagiaat dan in westerse culturen.

Case studie

Aan de hand van een onderzoek naar vermeende plagiaat pleging in een studieboek, zijn er een aantal evaluatiecriteria opgesteld om studieboeken hierop de beoordelen:

Verwijzingen en referenties in een tekstboek moeten;

• Vermijden dat de verwijzingen teveel aanwezig zijn in de tekst, waardoor het primaire educatieve doel van een studieboek verloren gaat.
• Niet alleen directe claims van originaliteit vermijden, maar ook indirecte claims of dubbelzinnige uitspraken met betrekking tot de originaliteit van het stuk.
• Toegang verschaffen tot de werken die de auteur veelvuldig gebruikt heeft.

Plagiaat is soms nodig, omdat het ook als doel heeft om bepaalde kennis toegankelijk en wereldkenbaar te maken. Dit is met name van belang bij studiemateriaal. Binnen de wetenschap worden theorieën of experimenten vaak herhaald door verschillende personen. Het is vrijwel onmogelijk om in dat geval plagiaat volledig te voorkomen. Tot op zekere hoogte wordt plagiaat dan ook getolereerd.

De mate van ernst van het gepleegde plagiaat wordt bepaald aan de hand van vijf factoren:

• Het plagiaat is wel of niet opzettelijk gepleegd
• De aard van het nieuwe werk
• De mate waarin er sprake is van originaliteitclaim in het nieuwe werk
• De aard van het gerechtigde materiaal
• En de aard van de verwijzingen

Het is vaak moeilijk vast te stellen in hoeverre het gepleegde plagiaat opzettelijk is geweest. Wat de aard van het nieuwe werk betreft, hierbij gaat het om de formaliteit van een stuk. Plagiaat bij niet gepubliceerde, informele stukken is minder ernstig dan bij gepubliceerde, formele werken. Hoe slechter een artikel scoort op bovengenoemde vijf factoren, hoe ernstiger het gepleegde plagiaat.

Om plagiaat te onderzoeken worden vier fasen doorlopen:

• Inleidende fase; vaststellen van de te doorlopen procedure bij het vaststellen van plagiaat, informeren over de regels hierover.
• Voorbereidende fase; zoeken naar vergelijkbare literatuur als het artikel van onderzoek, op de hoogte stellen van de nodige informatie.
• Analyse fase; onderzoeken van het artikel, de mogelijke bronnen, de aard van de verwijzigen en de mate waarin originaliteit wordt geclaimd.
• Verslaglegging fase; rapportage van de resultaten.

Door het opstellen van gedragscodes met betrekking tot het plegen van plagiaat, kan het op een grotere schaal worden aangepakt. Momenteel heeft de AIS (Association for Information Systems) zo’n soort code. De huidige versie van deze code bedekt lang niet alle aspecten van plagiaat. Daarnaast heeft de AIS nog weinig moeite gedaan om ervoor te zorgen dat de code binnen de gehele beroepsgroep bekend is en wordt nageleefd.

Plagiaat speurders

Harold Garner is een bioloog die een aantal jaar geleden het doel had de wetenschappelijke literatuur efficiënter te benaderen. Met een aantal collega’s creëerde hij eTBLAST, een computer programma waarmee overeenkomsten tussen de abstracten (samenvattingen) van artikelen gedetecteerd kunnen worden. Hiermee is het makkelijk om door de vele artikelen uit databasen zoals MEDLINE te spitten.

De makers van eTBLAST beseften al snel dat er nog iets met eTBLAST gedaan kon worden. Ze beseften dat ze naar sporen van plagiaat konden zoeken. Hiervoor moesten ze echter het programma betrouwbaarder maken. Een paar jaar terug ontwikkelde Garner met behulp van de Office of Research Integrity en de National Institutes of Health een online database Déjà Vu genaamd. Deze database bevat 74790 paar artikelen uit MEDLINE die eTBLAST verdacht veel op elkaar vond lijken. Deze artikelen zijn afkomstig van over de hele wereld. Toen het blad Science willekeurig namen van beroemde artikelen in de database invulde, bleek een derde tot de helft van de artikelen als duplicaat van het eigen werk of het werk van iemand anders uit de bus te komen.

Déjà Vu is de afgelopen twee jaar naar de voorgrond getreden; er is veel discussie ontstaan en 48 artikelen zijn erdoor ingetrokken. Een medewerker aan de Harvard Medical School is afgetreden, omdat zijn artikel overeenkomsten vertoonde met een artikel van iemand anders die het eerder had gepubliceerd. Sommige uitgeverijen ‘scannen’ artikelen door eTBLAST voordat ze gepubliceerd kunnen worden. Mochten deze artikelen veel overeenkomsten vertonen met een ander artikel, dan worden ze natuurlijk niet gepubliceerd. Déjà Vu wordt soms zelfs gebruikt bij het aannemen van iemand.

Maar hoe betrouwbaar is Déjà Vu nou eigenlijk? Er staan allerlei artikelen in, zelfs artikelen die gewoon vertaald zijn uit het Engels naar een andere taal en waarin verwezen is dat het vertaald is. Sommige wetenschappers kunnen dan ook erg boos worden als ze hun werk terugvinden op Déjà Vu als artikel dat een ander artikel heeft gedupliceerd, terwijl zij weten dat dit niet zo is. Een groot deel in Déjà Vu (66000) bestaat namelijk uit artikelen van wetenschappers die hun eigen gepubliceerde werk herhalen. Het is in de wetenschappelijke wereld toegestaan (het wordt zelfs fijn gevonden) om door te gaan op het eigen onderwerp of werk met behulp van eerdere bevindingen. Déjà Vu maakt volgens sommige wetenschappers dan ook veel fouten. Studies die op elkaar lijken, maar waarbij een andere populatie wordt gebruikt worden ook als ‘verdacht’ gezien door Déjà Vu.

De ergste overtreders

Als eTBLAST overeenkomsten vindt tussen de titels en samenvattingen van artikelen, dan wordt dit via Déjà Vu online gezet zodat het voor iedereen te zien is. Omdat eTBLAST niet een perfect werkend programma is, worden deze artikelen als ‘niet geverifieerd’ betiteld en 90% van de artikelen van Déjà Vu bevat deze titel.

Sommige artikelen die als ‘niet geverifieerd’ op Déjà Vu bekend staan, worden dan ook handmatig bekeken. De onderzoekers moeten de niet geverifieerde artikelen indelen in vier categorieën: verschillend, goedgekeurd, update of duplicaat. De eerste twee categorieën zijn positief, ze bevatten herhaalde werk van onderzoekers. Bij de laatste twee hangt het er maar net vanaf of het werk als positief of negatief wordt gezien. Als een artikel herschreven werd met toestemming van de oorspronkelijke schrijver, dan is het werk dus niet als gestolen gezien. Het hangt er ook vanaf of de artikelen die als duplicaat betiteld zijn, afkomstig zijn van dezelfde schrijver. Als dit niet zo is, dan is er meestal sprake van plagiaat. Op deze artikelen moet het team van Garner zich op richten.

Veel artikelen maken gebruik van een strategie genaamd ‘patchwriting’. Dit houdt in dat een groot deel van de introductie, het wetenschappelijke ontwerp en andere onderdelen overgenomen worden en met de eigen details ingevuld worden. Een groot deel van een artikel wordt dus overgenomen, met uitzondering van de data. Zo was er ook een artikel uit China dat voor 95% overeenkwam met een ander artikel dat eerder gepubliceerd was. Alles kwam overeen, behalve het onderwerp zelf. Het oorspronkelijke artikel ging over borstkanker, het Chinese artikel ging over een vorm van kanker in de neus- en keelholten. Het artikel bevatte uiteraard andere data dan het eerste artikel.

Het rare was dat het tweede artikel verscheen in een veel beter blad dan het eerste. De Chinese auteurs van het artikel vertelden dat zij het oorspronkelijke artikel voor een groot deel na hebben gedaan, omdat hun Engels niet goed genoeg was om een artikel te schrijven dat in een wetenschappelijk blad kon verschijnen. Alles was hetzelfde, behalve het onderwerp en de data. Veel buitenlandse artikelen (vooral die uit China) schijnen dit te doen.

Gelijkenissen

Veel wetenschappers vinden het geen probleem om zinnen uit hun eerdere werk in hun nieuwe artikelen te gebruiken. Wanneer een onderwerp populair is, willen veel bladen dat er geschreven wordt over dat onderwerp. Er kan dan onbewust voor dezelfde bewoording gekozen worden omdat het onderwerp op dat moment bijvoorbeeld vaak op het nieuws is. Het is volgens de ethiek geen probleem om je eigen werk of het werk van anderen te quoten, mits er verwezen wordt naar het eerdere artikel en er uitgelegd wordt wat er herhaald wordt in het nieuwe artikel. Vertalingen zijn overigens toegestane duplicaten. Wanneer er een essay wordt geschreven over andere artikelen, dan moet er ook duidelijk verwezen worden naar de gebruikte artikelen. Essays belanden ook vaak in Déjà Vu. De schrijvers van de essay hebben dan misschien wel mooi verwezen naar de gebruikte artikelen, ze belandden toch in Déjà Vu en dat suggereert alsof ze iets verkeerds hebben gedaan. Sommige wetenschappers vinden Déjà Vu niet echt nauwkeurig. Soms zien ze hun eigen artikelen terug, terwijl hun artikelen toch elke keer over een ander onderwerp gaan, maar waarin dezelfde experimentele methode werd gebruikt.

Commentaar

In de afgelopen drie jaar zijn er steeds meer mensen op Déjà Vu gekomen om een aantal artikelen aan te geven. De beheerders van Déjà Vu willen de wetenschappers wakker schudden. Wetenschappers moeten goed nadenken over wat er toegestaan is en wat niet. Sommige wetenschappelijke bladen hebben hun standaarden aan Déjà Vu aangepast. Ze moet er goed geciteerd worden wanneer er iets van een ander gebruikt wordt, anders wordt het artikel niet gepubliceerd. Sommige uitgevers van wetenschappelijke bladen willen een automatisch systeem opzetten die alle artikelen checkt met behulp van eTBLAST voordat ze gepubliceerd worden. Sommige wetenschappers vinden het goed dat er een systeem is dat over artikelen waakt. Vroeger was het namelijk zo dat er gekeken werd naar het aantal publicaties dat iemand op zijn naam had staan voordat ze hem of haar aan zouden nemen. Er werd niet gekeken naar mogelijke plagiaat. Nu zullen wetenschappers minder snel dingen dupliceren, omdat het eerder ontdekt kan worden. Toch moet Déjà Vu ware duplicaten belichten en zich minder richten op essays.