Er wordt geschat dat ongeveer 896.000 kinderen fysieke mishandeld en verwaarloosd worden. In de dit onderzoek wordt een meta-analyse besproken van twee vormen van mishandeling, namelijk fysieke mishandeling en verwaarlozing. In een meta-analyse worden de resultaten van meerdere onderzoeken naar een bepaald onderwerp samengenomen om, zoals in dit geval, onderzoek te doen naar de risicofactoren van mishandeling. In dit onderzoek is fysieke mishandeling gedefinieerd als een bewuste verwonding van het kind door een ouder of verzorger, Verwaarlozing wordt gezien als de ouder of verzorger niet in staat is geweest om het kind de adequate supervisie, veiligheid, medische zorg, onderwijs of in een andere behoefte te voorzien.

Eerder onderzoek

In eerdere onderzoeken werden psychologische en persoonlijkheidskarakteristieken van de pleger en dan voornamelijk de moeder. Later is er meer onderzoek gedaan naar familieleden, het gezin en de omgeving. Daarnaast is er onderzoek gedaan naar psychopathologie bij ouders. Recent onderzoek naar psychologische risicofactoren laten een relatie zien tussen depressie en problemen met het reguleren van impulsen bij ouders én kindermishandeling.

In verschillende onderzoeken werd gevonden dat een laag zelfvertrouwen, depressie, psychopathologie, ervaring van mishandeling in de jeugd en sociale isolatie bij ouders risicofactoren zijn voor mishandeling. Daarnaast werd in meerdere onderzoeken gevonden dat mishandelende ouders heftig reageren op vijandige situaties, onrealistische verwachtingen van het kind hebben, meer dwang als disciplineringsmethode gebruiken, minder interactie met het kind hebben en het kind als een probleem zien of denken dat het kind de ouder expres probeert te irriteren. Bij onderzoek naar factoren op meerdere niveaus werden dezelfde risicofactoren gevonden en relaties met de niet responsiviteit en negativiteit van de ouder.

Enkele studies vonden een relatie tussen middelenmisbruik, specifiek alcoholmisbruik, en kindermishandeling. Ook zijn er inconsistente resultaten over de relatie tussen misbruik en de vaardigheden van de ouders om de emotionele signalen van het kind te kunnen lezen. Sommige studies vinden een relatie tussen kindermisbruik en -verwaarlozing en sociale isolatie.

Demografische factoren lijken weinig bij te dragen aan het ontstaan van mishandeling. De relatie tussen tienerouders en mishandeling wordt eerder bepaald door factoren zoals depressie en stress, dan de leeftijd van de ouder. Daarnaast wordt er meer mishandeling gevonden in gezinnen met stiefouder en -kinderen.

Wat betreft kindfactoren is er gevonden dat kindermishandeling samengaat met een vertraagde ontwikkeling en slechte schoolprestaties. Echter er is geen relatie gevonden tussen gehandicapte kinderen en mishandeling. Ook is er geen relatie te vinden tussen verwaarlozing en het leeftijd van het kind, het geslacht of ontwikkelingsproblemen.

Tot nu toe zijn er slecht twee andere meta-analyses geweest waarbij de effectgrootte berekend is. Hieruit is gebleken dat demografische factoren geen belangrijke risicofactoren zijn. De psychologische en gedragskarakteristieken van de ouder waren de grootste risicofactoren.

Theoretisch perspectief

Veel onderzoek heeft zich gericht op de gedachte dat mishandeling veroorzaakt wordt door individuele pathologie, waaronder risicofactoren van de mishandelende ouder en het kind. Echter is gebleken dat de context ook een rol speelt. Daarom zal in dit onderzoek naar mishandeling gekeken worden met behulp van het ecologisch model van Bronfenbrenner.

Dit model bestaat uit verschillende niveaus, variërend van niveaus dicht bij het kind tot omgevingen verder van het kind af. Elk niveau is van invloed op de ontwikkeling van het kind en op elk niveau zijn andere risicofactoren van invloed. Er werd in dit onderzoek van te voren gedacht dat niveaus dichter bij het kind een groter effectgrootte hebben en niveaus verder van het kind vandaan kleinere effectgroottes.

Ouder-kind interactie of kindgedrag gerapporteerd door de ouder

Van dit niveau werd gedacht dat deze het dichtst bij het kind stond. Er zijn binnen dit niveau zes risicofactoren onderzocht die bijdragen aan fysieke mishandeling en verwaarlozing, namelijk ouder-kind relatie, opvoedgedrag, ouder ziet het kind als een probleem, kind als gevolg van ongeplande zwangerschap, fysieke straf en opvoedstress van de ouder.

Ouderkarakteristieken

Op dit niveau zijn in totaal negentien factoren onderzocht. Zie bladzijde 15 van Stith et al. (2009) voor een overzicht van de onderzochte risicofactoren.

Kindfactoren

Zeven mogelijke risicofactoren werden onderzocht op dit niveau, namelijk geslacht van het kind, de leeftijd, eventuele handicap, sociale competentie, externaliserend gedrag, internaliserend gedrag en prenatale en neonatale problemen.

Gezinsfactoren

Er zijn in totaal zeven risicofactoren onderzocht, namelijk familieconflict, familiecohesie, geweld tussen ouders, sociaal economische status, tevredenheid binnen het huwelijk, gezinsgrootte en de aanwezigheid van een niet-biologische ouder.

Methodes

Op basis van literatuur studie zijn 867 relevante studies geïdentificeerd. Onderzoeken zijn geselecteerd op verschillende criteria. Ten eerste moet er op empirische onderzoek gedaan zijn naar de relatie tussen risicofactoren en fysieke mishandeling en verwaarlozing. Ten tweede werden alleen studies naar fysieke mishandeling en verwaarlozing en niet naar andere vormen van mishandeling gebruikt. Tevens moest er een controle groep aanwezig zijn. Alleen onderzoeken naar ouders werden toegelaten. Niet de gehele steekproef mocht uit een speciale populatie, zoals gehandicapte ouders, bestaan. Er moet kwantitatieve data aanwezig zijn om de effectgrootte te kunnen berekenen. Studies moesten gebruik maken van een originele steekproef. Uiteindelijk bleven er 155 studies over. De studies werden gecodeerd met een codeerboek, die speciaal werd samengesteld voor deze studie.

Resultaten

Wat betreft fysieke mishandeling werden er drie grote risicofactoren gevonden, namelijk de boosheid/ hyperactiviteit van de ouder, familieconflict en familiecohesie. Daarnaast werden 15 middelmatige en 15 kleine risicofactoren gevonden. Zeven factoren waren niet significant, namelijk gezondheidsproblemen van de ouder, acceptatie van fysieke straf, geslacht van het kind, prenatale of neonatale problemen, handicap, leeftijd en het hebben van een stiefouder.

Met betrekking tot verwaarlozing werden er vijf grote risicofactoren gevonden, namelijk ouder-kindrelatie, kind wordt als probleem gezien, stress van de ouder, boosheid/hyperactiviteit van de ouder en zelfvertrouwen van de ouder. Daarnaast was er sprake van zes middelmatige en negen kleine effecten. Twee effecten ware niet significant, namelijk geslacht van het kind en leeftijd. Zie het artikel voor alle effectgroottes van de verschillende risicofactoren op alle microsystemen in het artikel van Stith et al. (2009).

Discussie

De hypothese was dat de grootste effecten gevonden zouden worden in de niveaus het dichtst bij het kind. Bij verwaarlozing was dit voor twee van de vijf grootste risicofactoren het geval. Echter de grootste risicofactoren voor fysieke mishandeling behoorden tot ouderfactoren en gezinsfactoren. Hieruit blijkt hoe belangrijk het is om de context te onderzoeken en onderzoek uit te voeren op meerdere niveaus.

Er waren veel overeenkomsten tussen de risicofactoren van fysieke mishandeling en die van verwaarlozing. Echter waren er ook verschillen, namelijk risicofactoren die te maken hebben met persoonlijke gepastheid, competentie en veerkracht hadden een sterkere relatie met verwaarlozing dan met fysieke mishandeling. Hetzelfde geldt voor werkeloosheid en de grootte van het gezin. Kindermishandeling werd eerder veroorzaakt door de perceptie die de ouder had over het gedrag van het kind, dan het werkelijke gedrag van het kind. Echter kan de richting van deze relatie niet aangegeven worden.

Beperkingen

Dit onderzoek heeft meerdere beperkingen, namelijk ten eerste is het onmogelijk om alle onderzoeken over risicofactoren te onderzoeken. Door de selecties is het mogelijk dat relevante data niet meegenomen is.

Daarnaast is er mogelijk sprake van file drawer bias, dit houdt in dat studies die geen significant effect laten zien, niet gepubliceerd worden en dus niet meegenomen zijn in dit onderzoek. De tweede beperking heeft te maken met de constructie en definitie van risicofactoren in dit onderzoek. Er kunnen namelijk ook factoren zijn die de relaties mediëren, factoren die correleren en variabelen die overlappen. Daarnaast verschillen de onderzoeken. Tevens zou het kunnen dat bepaalde risicofactoren eigenlijk gevolgen zijn van kindermishandeling. Echter kan causaliteit in dit onderzoek niet onderzocht worden. De derde beperking is de variabiliteit die ontstaat door hoe fysieke mishandeling en verwaarlozing is gedefinieerd en gemeten. Ten vierde zijn de meeste onderzoeken verricht onder moeders en niet onder vaders.

Toekomstig onderzoek

In de toekomst zal meer onderzoek gedaan moeten worden verwaarlozing, omdat veel risicofactoren op dit gebied nog niet onderzocht zijn. Daarnaast moeten er bij onderzoek moderator analyses gedaan worden met behulp van well-fitting modellen. Onderzoek kan zich ook richten op vaders en op de verschillen tussen moeders en vaders van zowel wel als niet-mishandelde ouders. Nu de relatie is vastgesteld tussen verschillende risicofactoren en kindermishandeling moet er meer onderzoek gedaan worden dat zich richt op het voorspellen van mishandeling. Toekomstige studies moeten er voor zorgen dat hun studies gebruikt kunnen worden voor meta-analyses door kwantitatieve data toe te voegen.

Klinische implicaties

Deze risicofactoren kunnen helpen bij het inschatten van het risico op kindermishandeling en op de preventie en behandeling ervan.