Samir A. (HR 20-02-2007, LJN AZ0213)

Casus

Samir A. werd ervan verdacht de strafbare feiten moord en brandstichting voor te bereiden. In alle instanties is uitgebreid stilgestaan bij de vraag of A. voorwerpen voorhanden had die ‘kennelijk bestemd’ waren om deze misdrijven te begaan. De gedragingen van A. hadden betrekking op wat wij vandaag terroristische misdrijven zouden noemen (maar de betreffende wetgeving was ten tijde van zijn handelen nog niet van kracht). Vandaar dat de justitiële autoriteiten er veel aan gelegen was om hem hiervoor strafrechtelijk te vervolgen.

Essentie

De bij verdachte aangetroffen voorwerpen, informatiedragers en stoffen worden deels wel en deels niet aangemerkt al kennelijk bestemd ter voorbereiding op een misdrijf. Direct bewijs, dat de opzet van verdachte ten aanzien van deze voorwerpen, informatiedragers en stoffen was gericht op de concreet in de tenlastelegging opgenomen misdrijven ontbreekt. Bovendien blijkt uit rapportage van het N.F.I. dat de voorwerpen en de stoffen die bij verdachte zijn aangetroffen, dienen te worden bestempeld als absoluut ondeugdelijk voor het teweegbrengen van een ontploffing.

Rechtbank

De rechtbank acht het volgende bewezen:

• medeplegen van handelen in strijd met art. 26 lid 1 Wet wapens en munitie en het feit begaan met betrekking tot een wapen van categorie II, meermalen gepleegd.
• medeplegen van handelen in strijd met art. 13 lid 1 Wet wapens en munitie, meermalen gepleegd.

De feiten zijn strafbaar. De rechtbank veroordeelt de verdachte tot een gevangenisstraf van drie maanden en neemt de bedoelde voorwerpen in beslag.

Het Hof

Samir A. had de voorbereidingen van de beweerdelijk beoogde misdrijven dusdanig knullig aangepakt dat het maar zeer de vraag was of hij wel tot zo iets in staat zou kunnen zijn. Het Hof stelde hierover: ‘dat het niet twijfelt aan de terroristische intentie van de verdachte, maar dat hetgeen hij heeft ondernomen om tot het taalkundig gesproken kennelijk voorbereiden van een actie met een geïmproviseerde explosieve constructie te komen, zich in een zodanig pril stadium bevond en zo onbeholpen en primitief was, dat daarvan geen reële dreiging uit kon gaan. De verdachte stond in feite nagenoeg met lege handen. Onder die omstandigheden kan niet gesproken worden van het vervaardigen of aanwezig hebben van voorwerpen die kennelijk zijn bestemd voor de voorbereiding van een aanslag, omdat die voorwerpen die bestemming in objectieve zin redelijkerwijs niet kunnen hebben; zou men hangende gevaarzetting een verdachte toch veroordelen, dan zou men hem ten gronde straffen voor zijn gedachten en intenties, hetgeen de wetgever juist uitdrukkelijk heeft willen uitsluiten’. Deze uitspraak van het Hof leidde tot veel publieke verontwaardiging.

Hoge Raad

De Hoge Raad stelde dat bij de beantwoording van de vraag of voorwerpen ‘kennelijk bestemd’ zijn tot het begaan van een misdrijf niet kan worden geabstraheerd tot het misdadige doel dat de verdachte met het gebruik van de voorwerpen voor ogen had. Het Hof heeft volgens de Hoge Raad ten onrechte als maatstaf aangelegd of de voorwerpen naar hun aard of gevaarzettend karakter daadwerkelijk zouden kunnen bijdragen aan het begaan van een misdrijf. Het Hof had moeten beoordelen of de voorwerpen afzonderlijk dan wel gezamenlijk naar hun uiterlijke verschijningsvorm ten tijde van het handelen dienstig kunnen zijn voor het misdadige doel dat de verdachte met het gebruik van de voorwerpen voor ogen had.

De zaak werd terugverwezen naar het Hof, die Samir A. uiteindelijk wel veroordeelde voor voorbereidingshandelingen: de voorwerpen waren kennelijk bestemd voor het plegen van een aanslag. De voorwerpen zijn door het Hof nadrukkelijk in onderling verband en samenhang bezien. Naar algemene ervaringsregels kan volgens het Hof worden vastgesteld dat de bij A. aangetroffen voorwerpen dienstbaar waren aan het voorbereiden van ernstige misdrijven.