JoHo

Hoofdstuk 1: De markt voor buitenlandse valuta Introductie

De internationale financiële markten spelen een steeds grotere rol in de wereld. Monetaire en macro-economische verhoudingen tussen landen bepalen voor een belangrijk deel de internationale financiële ontwikkelingen.

De markt voor buitenlandse valuta

In de hedendaagse economie speelt de internationale handel een zeer belangrijke rol. Op de internationale markten voor goederen, diensten en financiële derivaten wordt gewerkt met verschillende valuta. De waarde van de munteenheid van land A uitgedrukt in de munteenheid van land B wordt de wisselkoers genoemd. Vaak wordt aangehouden: het aantal eenheden binnenlandse valuta per eenheid buitenlandse valuta. Een dalende wisselkoers duidt dan op een appreciatie van de munt. Bij appreciatie hoeft voor een eenheid buitenlandse valuta minder eenheden van de binnenlandse munt opgegeven te worden. Een stijgende wisselkoers houdt daarentegen een depreciatie in.

Er zijn twee manieren om een wisselkoers aan te geven:

1. De binnenlandse munteenheden per eenheid van de buitenlandse munt: bijvoorbeeld de pond als binnenlandse munt, ₤0.5419/$1.
2. De buitenlandse munteenheden per eenheid van de binnenlandse munt: bijvoorbeeld de pond als binnenlandse munt, $1.88/₤1.

 De eerste notitie wordt gebruikt in deze samenvatting.

Op de financiële markten zijn commerciële banken, cliënten, brokers en centrale banken actief. De cliënten zijn voornamelijk bedrijven, internationale investeerders of multinationals. (Commerciële) banken kopen en verkopen valuta om ze aan te kunnen bieden aan hun klanten. Brokers staan tussen de verschillende banken in om snel en tegen lagen kosten te kunnen kopen en verkopen. Tot slot interveniëren centrale banken vaak in de economie door hun valuta te kopen of juist te verkopen. Zij handelen in de valuta en hanteren daarbij verschillende aan- en verkoopkoersen. Het verschil tussen deze koersen wordt de bid-offer spread genoemd.

Arbitrage zorgt ervoor dat de waarden voor de verschillende valuta op de verschillende financiële markten gelijkgetrokken worden. Er zijn twee vormen van arbitrage: financial centre arbitrage en cross currency arbitrage. De eerste vorm houdt in dat door handel eventuele verschillen in prijs op de verschillende plaatsen gelijkgetrokken worden. Een voorbeeld is dat de dollar-pond koers die in New York wordt aangeboden dezelfde is als die in Londen wordt aangeboden, ook al zijn het verschillende financiële centra. Van de tweede vorm is sprake als het voordeliger blijkt om via een derde munteenheid de eigen valuta om te wisselen voor een andere. Bijvoorbeeld dat de koers van de dollar $1.88/₤1 is en die van de euro $1.30/€1 is. Dan houdt currency arbitrage in dat de wisselkoers van de euro tegen de pond €1.4462/₤1 (1.88/1.30 = 1.4462) is.

Enkele andere handige termen zijn de volgende:

Spot exchange rate: de notering van de munt bij onmiddellijke levering, in de praktijk is er een time lag van ongeveer twee dagen.

Forward exchange rate: de wisselkoers wordt alvast vastgesteld voor een moment in de toekomst, dat is normaliter in tijdsindelingen van 1 maand, 3 maanden, 6 maanden, enzovoorts.

Nominale wisselkoers: de wisselkoers uitgedrukt in valuta of in een indexcijfer

Reële wisselkoers: nominale wisselkoers gecorrigeerd voor het verschil in prijzen in de betreffende landen. De bijbehorende vergelijking luidt: S_r = (S_n x P) / P* = (nominale wisselkoers x prijs binnenland) / prijs buitenland , waarbij alles in indexcijfers genoteerd is.

Effectieve wisselkoers: wisselkoers ten opzichte van een gewogen mandje van valuta waarmee het land handelt. Hiervan zijn de nominale en de reële variant te bepalen.

Geschiedenis

De eerste aanzet tot het ontstaan van een wisselkoerssysteem was de Gouden Standaard. Hierbij waren alle valuta gekoppeld aan een bepaalde hoeveelheid goud. Bretton-Woods, ingesteld na de Tweede Wereldoorlog (1948), verwees naar een versoepeling van de Gouden Standaard. Wisselkoersen kregen nu de ruimte om binnen een bepaalde bandbreedte te fluctueren ten opzichte van hun dollarpariteit. De Centrale Banken intervenieerden om de wisselkoers binnen deze bandbreedte te houden.

Zo’n systeem wordt wel een pegged exchange rate system genoemd. In 1973 werd ook Bretton-Woods losgelaten en ontstond het systeem van volledig zwevende koersen.

Vraag en aanbod bepalen dan de wisselkoers. Hierbij zijn floating exchange rates regimes idealiter niet actief in het interveniëren van de binnenlandse munt via koop en verkoop van valuta.  Vaste wisselkoersen worden echter wel bepaald door de autoriteiten door de koop en verkoop van valuta.

Modellen om de wisselkoers te bepalen

Het bepalen van de wisselkoers kan met behulp van eenvoudige tot zeer complexe modellen. Een eenvoudig model dat gebruikt werd in de tijd dat de wisselkoersen vast waren door koppeling aan de Amerikaanse dollar, is het volgende vraag- en aanbodmodel. De vraag naar vreemde valuta hangt af van de vraag naar goederen die uit dit land geïmporteerd worden. Het aanbod van vreemde valuta hangt af van de vraag naar goederen die in deze vreemde valuta betaald moeten worden. Vele externe factoren hebben invloed op deze vraag- en aanbodfuncties, bijvoorbeeld smaak en prijzen in het thuisland.

Forward exchange rate

De forward exchange rate is de wisselkoers die al langere tijd van tevoren is vastgesteld. Het effect hiervan is dat men weet waar men aan toe is. Risico’s kunnen zo geminimaliseerd worden (‘hedging’). Tegen betaling van een zogenaamd forward premium kan men een overeenkomst sluiten met een wederpartij.

Speculanten zijn ook actief op deze markt. Zij verkopen valuta wanneer ze verwachten dat de valuta in de toekomst zal depreciëren ten opzichte van de koers die zij op dit moment reëel achten. Als de speculanten een appreciatie ten opzichte van de door hen ingeschatte koers verwachten, zullen zij valuta aankopen.

Ook arbitrageurs spelen een rol op de forward exchange market: zij proberen winsten te maken uit de verschillen tussen de rentevoet en de forward premium of de forward discount. Het door hen aan- of verkochte volume hangt af van de volumes die door de hedgers en de speculanten gekocht of verkocht worden. Zij ruimen de markt, en door deze arbitrage wordt de gedekte interestpariteit gewaarborgd.

De forward rate kan op de volgende wijze bepaald worden:

waarin

F  = een-jaar forward rate

r   = jaarlijkse rentevoet

r* = jaarlijkse buitenlandse rentevoet

S  = wisselkoers

Als r* groter is dan r, zal er een forward discount gerekend worden.

Een eis voor het bestaan van deze markt is het feit dat er tegenover elke toekomstige verkoop van valuta een toekomstige aankoop moet staan.

Een alternatief voor het bepalen van de forward premium discount:

(F-s):s = r*-r

Dit versimpelde model van de CIP zegt dat de binnenlandse munt in forward discount zou zijn bij een gelijk percentage als de binnenlandse rente hoger is dan de buitenlandse rente,.

De interactie tussen hedgers, arbitrageurs en speculanten

De excess demand voor de koers moet zero-sum zijn:

NDH + NDA + NDS = 0

Waarbij NDH de netto vraag van hedgers is, NDA is de netto vraag van arbritageurs en NDS is de netto vraag van speculanten.