HR 17 september 2010 , Van Mierlo/Onder de groene pannen (OGP)

Casus

Het gaat hier om een mislukt project van een centrum voor 'Integrale Natuurgeneeswijzen en Psychotherapie, Zelfbewustwording en Opleiding tot Therapeut', genaamd 'Onder de Groene Pannen' (OGP). OGP wilde een nieuw intelligent apparaat ten behoeve van electroacupunctuur laten ontwikkelen met de naam NoNo 2000. Hiervoor schakelde OGP het Van Mierlo Ingenieursbureau B.V. in. Dit bureau slaagde er ondanks een haalbaarheidsonderzoek er niet in een werkend studiemodel te maken. Van Mierlo vroeg daarnaast steeds meer geld voor de ontwikkeling van het project tot dat op 15 oktober 2001 OGP Van Mierlo informeerde dat het overwoog de overeenkomst om te zetten in een verbintenis tot vervangende schadevergoeding. Enkele maanden later schreef OGP dat de overeenkomst daadwerkelijk was omgezet, en vorderde o.a. terugbetaling van de tot dan toe aan Van Mierlo betaalde bedragen. Hierna startte OGP een procedure bij de Rechtbank te 's-Hertogenbosch en verzocht ontbinding van de overeenkomst met Van Mierlo en vorderde terugbetaling.

De Rechtbank en het Hof

De rechtbank wees de vordering van OGP (m.b.t. het gedeelte na het haalbaarheidsonderzoek) toe. In hoger beroep hield de vordering tot ontbinding ook stand, ondanks het feit dat na de omzetting van de oorspronkelijke vordering tot nakoming in een vordering tot schadevergoeding er helemaal geen verbintenis tot nakoming meer bestond waarvan de tekortkoming grond kon geven aan een ontbinding.

Hoge Raad

In cassatie deed Van Mierlo een beroep op de parlementaire geschiedenis waarin wordt gesuggereerd dat het mogelijk is om terug te komen op een omzetting wanneer de schuldenaar de schuldeiser heeft laten denken dat nakoming niet haalbaar was, terwijl die later wel degelijk mogelijk bleef. Van Mierlo stelde dat ten minste sprake moet zijn van een toedoen aan de zijde van de schuldenaar als gevolg waarvan de schuldeiser op het verkeerde been is gezet, wil de schuldeiser op een omzetting mogen terugkomen.

De Hoge Raad redde het oordeel van het hof: "Weliswaar is bij de parlementaire behandeling van art. 6:87 BW, als voorbeeld van een situatie waarin de schuldeiser op grond van de eisen van redelijkheid en billijkheid mag terugkomen van zijn keuze voor vervangende schadevergoeding, het geval genoemd dat de schuldenaar de schuldeiser in de waan heeft gebracht dat nakoming niet of niet binnen korte tijd mogelijk zou zijn en vervolgens blijkt dat wel degelijk onmiddellijke nakoming mogelijk is […], maar er bestaat geen grond aan te nemen dat de eisen van redelijkheid en billijkheid uitsluitend bij een toedoen van de schuldenaar waardoor de schuldeiser op het verkeerde been is gezet, kunnen meebrengen dat de schuldeiser van zijn keuze voor vervangende schadevergoeding mag terugkomen. Nu het onderdeel van een onjuiste rechtsopvatting uitgaat, kan het geen doel treffen."

Van Mierlo stelde ook dat het Hof buiten de rechtsstrijd was getreden, omdat de redelijkheid en billijkheid als grondslag voor het terugkomen op de omzetting geen van het processuele debat was geweest. De Hoge Raad oordeelde dat de beslissing van het hof voldoende aansloot bij het eerdere betoog van OGP en liet de uitspraak in stand.