Damesmode Etam Groep B.V. (HR 08-07-2001)

Onderwerp

Bevoegdhedenovereenkomst.

Relevante artikelen

Dit arrest zou eventueel geplaatst kunnen worden bij art. 6:74 BW.

Casus

De Etam Groep heeft een perceel grond gekocht van de Gemeente Zoetermeer ter realisatie van haar hoofdkantoor en distributiecentrum. Voor de verkoop van de grond is er een bevoegdhedenovereenkomst gesloten waarin onder andere is bepaald dat de Gemeente haar uiterste best zal doen om het bestemmingsplan aan te passen. Eveneens wordt afgesproken dat de Gemeente ervoor gaat zorgen dat er geen nieuwe woningen binnen een bepaalde afstand zullen worden geplaatst en dat de oude woningen binnen deze afstand voorzien zullen worden van geluidswerende middelen. Daarnaast wordt er bepaald dat de Etam Groep een deel van de kosten voor het plaatsen van geluidsschermen voor haar rekening neemt. Dit alles op straffe van een boete van 1 miljoen gulden.

De Gemeente komt uiteindelijk haar verplichtingen niet na, waarna Etam Groep schadevergoeding eist en betaling van de boete.

Rechtsvraag

Is het voor de wederpartij in een bevoegdhedenovereenkomst mogelijk om een vordering tot schadevergoeding wegens wanprestatie in te stellen bij de burgerlijke rechter, of kan men hiervoor uitsluitend naar de bestuursrechter?

Hof

Het Hof meent dat hier sprake is van formele rechtskracht nu Etam Groep niet tegen de besluiten bij de bestuursrechter in beroep is gegaan. In de visie van het Hof bestrijkt de formele rechtskracht mede het geval als het onderhavige, waarin met een publiekrechtelijke rechtspersoon een overeenkomst wordt gesloten, waarbij de laatste zich verbindt zijn publiekrechtelijke bevoegdheden op een bepaalde wijze uit te oefenen. De vordering tot schadevergoeding op grond van wanprestatie stuit hier dus op af.

Hoge Raad

Allereerst stelt de Hoge Raad vast dat een bevoegdhedenovereenkomst een gemengd karakter heeft (zowel privaatrechtelijk als publiekrechtelijk). Wenst de wederpartij van de Gemeente nakoming van de uit een dergelijke overeenkomst voortvloeiende verplichting tot het nemen van het besluit dan moet zij naar de bestuursrechter.

Wenst de wederpartij echter schadevergoeding wegens wanprestatie, dan is de burgerlijke rechter bevoegd. De bestuursrechter toetst immers niet of het overheidslichaam toerekenbaar is tekortgeschoten in de nakoming, maar of er redenen zijn om het besluit te vernietigen wegens strijd met de wet of met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

De formele rechtskracht van het besluit staat niet in de weg aan de mogelijkheid dat de burgerlijke rechter oordeelt dat het besluit niet beantwoord aan de overeenkomst.

Leerstuk

Bij niet nakoming van een overheidspartij van een bevoegdhedenovereenkomst, kan de wederpartij kiezen tussen een beroep bij de bestuursrechter tegen het naar aanleiding van de overeenkomst genomen besluit, of een vordering tot schadevergoeding wegens wanprestatie bij de burgerlijke rechter.