Onderwerp

Nemo tenetur beginsel (=onschuldpresumptie).

Relevante artikelen

In dit arrest staat art. 6 lid 2 EVRM centraal.

Casus

Saunders is directeur van een Brits bedrijf. In deze functie heeft hij aandelenfraude gepleegd bij de overname van een ander bedrijf. Op last van het Britse ministerie van handel en industrie werd hiernaar een onderzoek ingesteld. Saunders werd in het kader van dat onderzoek gehoord en was daarbij wettelijk verplicht op de gestelde vragen te antwoorden. Deze verklaringen werden gebruikt tijdens het strafproces en daarom meent Saunders, dat art. 6 lid 2 EVRM geschonden is.

Rechtsvraag

Verdraagt het gebruik van de afgelegde verklaringen in de latere strafzaak zich met het zwijgrecht dat aan Saunders toekomt?

EHRM

Het Hof stelt allereerst vast dat het nemo tenetur beginsel geen betrekking heeft op het vooronderzoek, maar slechts ziet op het strafproces. Tijdens het strafproces is het niet toelaatbaar dat bewijs wordt geleverd door materiaal dat tegen de wil van de verdachte is gekregen door dwang op hem uit te oefenen. Het zwijgrecht en het recht om geen bewijs tegen zichzelf te hoeven leveren vormen essentialia van een fair proces van art 6 EVRM.

In casu is het bewijs vergaard tijdens het vooronderzoek en gebruikt tijdens het strafproces. De officier heeft de stukken immers voorgelezen aan de jury ter ondersteuning van zijn pleidooi. Dit maakt volgens het Hof dat Saunders op deze manier verplicht heeft moeten meewerken aan zijn vervolging, waardoor het nemo tenetur beginsel geschonden is.

Leerstuk

Het nemo tenetur beginsel volgt impliciet uit art. 6 lid 2 EVRM. Dit beginsel geldt alleen in een strafproces en niet in een bestuurlijk toezichthoudend onderzoek voorafgaand aan een strafproces. Worden de zichzelf incriminerende verklaringen uit het vooronderzoek wel gebruikt tijdens het onderzoek ter terechtzitting, dan levert dit een schending van art. 6 lid 2 EVRM op.