EHRM 29 april 2002 (Pretty vs United Kingdom)

Casus

Eiseres in deze zaak, mw. Dianne Pretty, daagt het Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland voor het EHRM. De vrouw lijdt aan een ongeneeslijke ziekte. Kern van het geschil is dat er (ondanks haar verzoek) geen immuniteit wordt verleend aan haar man indien hij zijn vrouw behulpzaam zou zijn met het beëindigen van haar leven. Suïcide is geen oplossing, aangezien de ziekte van de vrouw in een stadium verkeert, waarin zij zelf(s) niet meer in staat is om zelfmoord te plegen. Zij heeft hierbij assistentie nodig, hetgeen (in tegenstelling tot zelfmoord) neerkomt op hulp bij zelfdoding en wel strafbaar is. De vrouw stelt dat er sprake is van schending van art. 2,3,8,9 en 14 van het EVRM.

Rechtsvraag

Is er sprake van schending van de art. 2,3,8,9 en 14 EVRM?

Hof

Art. 2 EVRM gaat over het recht op leven en over beroving van het leven. In tegenstelling tot het verweer van de vrouw, is het Hof van oordeel dat uit art. 2 EVRM niet impliciet een recht om te sterven inhoudt. Het artikel is bedoeld om het recht op leven te beschermen, maar ziet niet op de kwaliteit van het leven. Er is geen sprake van schending van art. 2 EVRM.

Art. 3 EVRM kan worden geschonden indien een staat verantwoordelijk is voor de ziekte van een persoon of voor onvoldoende adequate medische zorg aan die persoon. Art. 3 EVRM moet in het zelfde licht worden gezien als art. 2 EVRM. Het artikel gaat niet zover dat het een positieve verplichting van een staat behelst om zij die behulpzaam zijn bij zelfdoding niet te vervolgen of om op een andere manier dergelijke assistentie mogelijk te maken. Art. 3 EVRM is niet geschonden.

Art. 8 EVRM gaat over de eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven. Eventuele strijd met dit artikel kan worden opgeheven indien de desbetreffende nationale wet

noodzakelijk is in een democratische samenleving. Het Hof oordeelt dat in dit geval het verbod op assistentie bij zelfdoding valt binnen de reikwijdte van het begrip 'noodzakelijk in een democratische samenleving.' Dat er gevaren kleven aan het toestaan van hulp bij zelfdoding, is evident. Het Hof benadrukt dat het in de eerste plaats aan de staat zelf is om hieraan invulling te geven. Bij deze gevaren kan worden gedacht aan assistentie bij zelfdoding, waarbij andere belangen spelen dan van degene die zal overlijden. Gezien de gevaren en het fundamentele recht van andere op leven, kan er niet worden gesproken van een schending van art. 8 EVRM.

Art. 9 EVRM heeft betrekking op de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst.

Dat is ook de reden dat het Hof oordeelt dat een beroep op schending van art. 9 EVRM als gedaan in het onderhavige geval, ongegrond is nu het een herhaling betreft van het beroep op schending van art. 8 EVRM. Het verweer van eiseres valt niet binnen het begrip 'godsdienstbelijding' en de omschrijving daarvan in het tweede gedeelte van art. 9 lid 1 EVRM.

Tenslotte de beweerde schending van art. 14 EVRM. Dit artikel verbiedt discriminatie.

Bij behandeling van dit artikel zal de vraag moeten worden beantwoord of eiseres in relevante mate anders wordt behandeld dan vergelijkbare gevallen in haar thuisland.

Staten hebben hierbij de zogenaamde 'margin of apprectation.' De vrouw beroept zich erop dat zij wordt gediscrimineerd, nu er ongeoorloofd onderscheid wordt gemaakt tussen mensen die wel zelfstandig kunnen overgaan tot zelfdoding en zij die dat alleen kunnen met behulp van anderen. Het Hof oordeelt dat er voldoende objectieve en redelijke rechtvaardiging is voor deze praktijk, gezien de gevaren die kleven aan de door eiseres voorgestelde situatie, als gesteld bij de behandeling van art. 8 EVRM. Geen enkel artikel is door de staat geschonden.