Inleiding

Vrouwen verdienen minder dan mannen, ook al doen ze hetzelfde werk. Wat draagt hier allemaal aan bij? Ervaring met eerder werk, de waarde die je geeft aan salaris in verhouding met andere factoren zoals flexibiliteit, burgerlijke staat, verantwoordelijkheid om voor een kind te zorgen, eensgezind lidmaatschap, ondervragingsoefeningen en discriminatie. Dit draagt allemaal bij aan de salariskloof tussen mannen en vrouwen. Dit onderzoek gaat in op de rol die systeemrechtvaardigingsprocessen spelen bij het creëren en in standhouden van sekseverschillen.

Verschillen in recht

Dit onderzoek gaat in op persoonlijk recht: wat jij denkt te verdienen aan de hand van je prestaties. Uit onderzoek blijkt dat mannen een hoger persoonlijk recht denken te hebben dan vrouwen. Ze denken meer recht te hebben op een hoog bedrag in vergelijking met wat vrouwen denken over zichzelf. Volgens de status-constructietheorie denken mensen die in groep A zitten en minder betaald krijgen dan groep B, dat ze inderdaad minder hebben bijgedragen en dus minder verdienen. Dit hoeft echter helemaal niet zo te zijn.

Systeem-rechtvaardigingsovertuigingen en recht

Dit is een proces waarbij verschillen tussen groepen zijn gerechtvaardigd. Mensen hebben een behoefte dat het systeem eerlijk is. Systeem-rechtvaardigingsovertuigingen zijn bijvoorbeeld de protestantse werkethiek en individuele mobiliteit. Dit systeem zorgt ervoor dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor hun uitkomsten. Kortom: het laat zien dat verschillen, ook wat betreft salaris, eerlijk zijn. De SRO’s zorgen ervoor dat men denkt dat mannen blijkbaar meer input hebben dan vrouwen waardoor ze ook meer output (salaris) verdienen. Dit kan bestaande sekseverschillen versterken. Dit is ook gebleken uit een onderzoek. Dit onderzoek test de hypothese dat goedkeuring of activatie van SRO’s het seksegat zal vergroten wat betreft persoonlijk recht. Dus als men de overtuiging heeft dat een salarisverschil tussen man en vrouw gerechtvaardigd is, zullen in dit geval vrouwen denken dat ze het inderdaad minder verdienen, waardoor hun gevoel van persoonlijk recht minder groot zal zijn dan dat van mannen. Men denkt dat het bij mannen zal zorgen voor een verhoogd gevoel van persoonlijk recht en dat het bij vrouwen juist zal verlagen.

Men heeft echter gevonden dat de goedkeuring of bevestiging van de SRO’s minder implicaties hebben voor de lage status groepen (in dit geval de vrouwen) en meer voor hoge status groepen (mannen). Dus bij SRO’s zullen vrouwen minder effect laten zien in daling van persoonlijk recht en mannen juist meer effect in stijging van persoonlijk recht. Dit wordt ideologische asymmetrie genoemd. Het doel van dit onderzoek is om de relatie tussen SRO’s en recht te onderzoeken en ook hoe deze relatie kan verschillen door de functie geslacht. Het onderzoek bestaat uit twee verschillende studies:

1. Onderzoekt de relatie tussen individuele verschillen in recht van SRO’s en het ontvangen persoonlijk recht van betaling tussen mannen en vrouwen. Het is correlationeel.

2. Priming procedure. Het onderzoekt de impact van SRO’s bij betalingsrecht. Hier worden causale relaties bekeken.

Studie 1

Mensen op een universiteit moesten vragenlijst over SRO’s invullen (heel erg eens tot heel erg oneens) en vignetten lezen en beoordelen (korte verhaaltjes). Daarnaast moesten ze hun persoonlijk recht rapporteren en demografische gegevens invullen.

Resultaten

Er was een significante positieve relatie tussen SRO’s en recht wat betreft mannen. Dus bij SRO’s rapporteerde mannen een hoger persoonlijk recht. Bij vrouwen was de relatie juist negatief, hoewel deze niet significant was. Personen die hoge SRO’s hadden, lieten een significant effect van geslacht zien; mannen rapporteerden hoger recht dan vrouwen. Bij mensen die lage SRO’s hadden, was er geen verschil in geslacht.

Discussie

Bij mannen worden SRO’s geassocieerd met hogere salarissen. Er waren alleen verschillen in geslacht gemeten bij hoge SRO’s. Verder is er geen verschil te zien van gerapporteerd persoonlijk recht tussen mannen en vrouwen. Waarom studie 2? Een belangrijk doel is om te bepalen of het experimenteel primen van SRO’s invloed heeft op recht. Zo ja, dan kunnen we suggereren dat SRO’s een causale impact hebben op recht. Ten tweede wil men ook gedragsrecht meten waarbij mensen zichzelf daadwerkelijk betalen. Men wil bepalen of SRO’s invloed hebben op gedragsmetingen van recht, net zoals de zelfrapportage meting van recht (bij studie 1).

Studie 2

Er waren drie veranderingen ten opzichte van de eerste studie. Men moest hun recht op salaris bepalen na echt werk te hebben gedaan, in plaats van het recht op salaris voor ingebeeld toekomstig werk. Men testte de impact van SRO’s op ontvangen salarisrecht door SRO’s experimenteel te primen (dus onbewust aanbieden), in plaats van het te meten als een individueel verschil. Ten derde voegde men een gedragsmeting van recht toe, waarbij participanten zichzelf mochten betalen voor werk.

Men dacht dat vrouwen harder zouden werken, zichzelf minder geld zouden gunnen en zichzelf dan ook minder zouden betalen. Bovendien dacht men dat sekseverschillen groter zou zijn na geprimede SRO’s. Men moest een cirkeltaak doen: ze kregen een tekst en moesten alle e’s omcirkelen. Bij de SRO priming conditie kregen ze een taak waarbij de SRO’s geactiveerd zouden worden, door bijvoorbeeld teksten aan te bieden waarin vooroordelen over vrouwen stonden.

Tot slot moesten ze zichzelf betalen, maximaal 5 dollar. Ze moesten ook rapporteren wat ze zichzelf zouden geven, wat hun persoonlijk recht was.

Resultaten

Wat betreft compleet werk: vrouwen hadden significant meer gemaakt dan mannen. Accuraatheid: hoewel vrouwen meer hadden gedaan dan mannen, waren ze niet minder accuraat. Het is dus niet significant. Zelf gerapporteerd recht: mannen vonden significant dat ze meer verdienden dan vrouwen. Na het primen vonden mannen nog veel sterker dat ze veel verdienden. Na het primen waardeerden ze zichzelf dus een hoger salaris toe dan in de andere conditie. Bij vrouwen was dit effect andersom en maar minimaal: niet significant. Dus na SRO’s gunden vrouwen zichzelf niet significant minder salaris dan zonder de SRO’s.

Mannen rapporteerden na de SRO’s bovendien dat ze ook echt meer verdienen dan de vrouwen in de SRO conditie. In de controle conditie ook wel, maar toch minder en niet significant. Gedragsrecht: mannen gaven zichzelf daadwerkelijk meer dan vrouwen.

Discussie

Mannen vonden inderdaad dat ze meer verdienden dan vrouwen en dit idee werd versterkt door de prime conditie. De versterking komt vooral doordat mannen zichzelf nog veel meer gunden na de SRO conditie. Bij vrouwen was het andersom: ze vonden dat ze wel iets minder verdienen. Maar dit was niet significant.

Bij de gedragsconditie was het anders: mannen betaalden zichzelf meer dan vrouwen, maar dit was niet afhankelijk van de prime conditie. Dit is erg opvallend, omdat vrouwen meer werk hadden gedaan dan mannen.

Maar er is dus een verschil tussen de gerapporteerde conditie (dus wat zou je jezelf geven) en de gedragsconditie (wat heb je jezelf daadwerkelijk gegeven). Hoe komt dit? Meestal vinden onderzoekers een gedragsconditie beter, betrouwbaarder, maar in dit onderzoek lijkt de andere puurder. De gedragsconditie is afhankelijk van bijvoorbeeld hoeveel geld iemand nodig heeft.

Algemene discussie

SRO’s creëren en behouden sekseverschillen in recht op betaling door het gevoel van recht van mannen te verhogen en het gevoel van recht bij vrouwen te verlagen. Dit is door twee studies aangetoond. Studie 1 keek naar de correlatie tussen individuele verschillen in recht van SRO’s en ontvangen recht bij toekomstige betalingen. Studie 2 manipuleerde de SRO’s en bekeek de impact van die manipulatie op ontvangen recht voor werk wat al uit is gevoerd.

In sommige studies rechtvaardigen de leden van een lage status groep het sociale systeem minder dan leden van een hoge status groep. Voor mensen in een lage status groep zijn de syteemrechtvaardigingen (dus denken dat salarisverschillen eerlijk zijn) in conflict met het ego en de rechtvaardigheidsmotieven van de groep. Dit kan zorgen voor een gevoel van oneerlijkheid, ambivalentie en instabiliteit. Deze motieven die in conflict zijn, kunnen verklaren waarom soms is gevonden dat er zwakkere relaties zijn tussen SRO’s en uitkomsten bij mensen in een lage status groep in vergelijking met mensen in een hoge status groep. Dit heet het ideologische asymmetrische effect. Ook kan het zo zijn dat een SRO verschillend geïnterpreteerd wordt: mannen krijgen veel omdat ze hard werken of mannen krijgen veel dus ze werken hard. Bij vrouwen is dit echter niet beide positief. Dit zou kunnen verklaren dat ze harder werken; dan kunnen ze meer verdienen.

Mensen vergelijking zichzelf vaak met anderen: sociale vergelijking. Mannen vergelijken bijvoorbeeld hun loon met mannen, vrouwen met die van vrouwen. Aangezien er een gat zit tussen lonen van mannen en vrouwen, leiden de vergelijkingen dus ook tot scheve verhoudingen wat betreft de verwachting van het loon. Als er ongelijkheid tussen man en vrouw bestaat, zouden SRO’s mannen en vrouwen aanmoedigen om te denken dat die verschillen eerlijk en verdiend zijn. Als er echter gelijkheid bestaat en man en vrouw hebben dezelfde verwachtingen, zouden SRO’s man en vrouw ook aanmoedigen om te denken dat het eerlijk en verdiend is. Dit is echter nog niet onderzocht.

Conclusie

Doordat mannen een groot gevoel van recht hebben, durven ze eerder opslag te vragen. Ook zijn ze minder tevreden met hun salaris. Het kan er ook voor zorgen dat mannen blind zijn wanneer ze eigenlijk te veel krijgen, doordat ze hun goede positie rechtvaardigen.

Vrouwen hebben een minder groot gevoel van recht. Dit voorkomt dat ze het doorhebben wanneer ze gediscrimineerd worden en het verkleint de kans dat ze meedoen met een collectieve actie die de distributie van sociaal goed verandert (revolutie).