Om effectief binnen een organisatie werken zijn bepaalde conflicthanteringsstijlen gewenst. Steeds meer vrouwen komen in beslissingmakende posities terecht en het belang om gepaste conflicthanteringsvaardigheden te bezitten wordt steeds duidelijker. Deze factoren samen geven de relevantie aan van de eventuele sekseverschillen. Sommigen zijn sceptisch tegenover vrouwen die een leidinggevende rol aannemen. Deze rol wordt namelijk als masculien gezien.

In dit artikel wordt er niet zozeer gericht op sekseverschillen in leidinggevende posities, maar meer op sekseverschillen en hoe conflicten opgelost worden. Er zijn hierbij twee perspectieven die beschouwd worden. Enerzijds de gender role orientiaton, en anderzijds het organisatorische structuur perspectief.

Gender role orientation

De eerste taxonomie voor conflicthanteringsstijlen was een samenwerking vs. rivaliteit-dichotomie. De tweedeling werd echter te simpel bevonden en een tweedimensionale taxonomie werd ontwikkeld. Interpersoonlijk conflict wordt uitgelegd op basis van twee dimensies: de mate van zorg voor jezelf en de mate van zorg voor anderen. De combinatie van deze twee dimensies vormt vijf stijlen:

1. Integrerend: hoge zorg voor jezelf, hoge zorg voor anderen.

2. Ontwijkend: lage zorg voor jezelf, lage zorg voor anderen.

3. Bereidwillig: lage zorg voor jezelf, hoge zorg voor anderen.

4. Dominant: hoge zorg voor jezelf, lage zorg voor anderen

5. Compromitterend: gemiddelde zorg voor jezelf en voor anderen.

Volgens de gender role orientiaton hebben verschillen in het gedrag van mannen en vrouwen wat betreft conflicthantering te maken met biologische sekse. Genderrollen (de aangeleerde rollen, wat is mannelijk en wat is vrouwelijk) hebben meer te maken met hoe individuen zich gedragen in bepaalde situaties. Bij een man worden masculiene eigenschappen verwacht (agressief, onafhankelijk, competitief etc.), bij een vrouw feminiene eigenschappen (gevoelig, emotioneel en meewerkend). In een bedrijf passen masculiene eigenschappen, dus zijn mannen meer gepast in een bedrijf, aldus de algemene opvatting. Dit kan een reden zijn dat vrouwen meer masculiene eigenschappen overnemen om verder te komen in een carrière.

De gender role orientiaton hangt dus aan dat zowel vrouwen als mannen kunnen variëren op de dimensie die loopt van feminien naar masculien. Wanneer iemand eigenschappen van beide dimensies in hoge mate bezit, wordt deze persoon androgyn genoemd. Wanneer iemand op geen van beide hoog scoort, is diegene ongedifferentieerd. Dominant en concurrerende stijlen vallen samen met masculiene kenmerken, terwijl bereidwillige en ontwijkende stijlen meer aan de feminiene kant vallen. Integrerende en compromitterende stijlen lijken meer te passen bij de androgyne rol.

Hoewel er weinig onderzoek is gedaan, geven voorgaande data aan dat feminiene individuen minder tolerantie hebben voor conflicten dan masculiene of androgyne individuen, dat androgene individuen meer integrerende of compromitterende stijlen gebruiken dan feminiene of ongedifferentieerde individuen en dat masculiene individuen sneller een dominante stijl toepassen, en androgyne individuen een integrerende stijl.

Organisatorische structuur perspectief

Het gedrag van een individu kan ook grotendeels te maken hebben met de positie binnen de organisatie. Volgens het organisatorische structuur perspectief komen duidelijke geslachtsverschillen door de duidelijk verschillende posities die de geslachten aannemen. In de huidige maatschappij komt het vaker voor dat vrouwen een lagere status hebben binnen een organisatie dan mannen en meer moeite moeten doen om (meer) controle te krijgen. Omdat vrouwen in deze positie zitten, gedragen ze zich ook zo. Er zijn maar een paar studies die laten zien dat organisatorische structuur variabelen (status in een organisatie bijvoorbeeld) een belangrijke rol kunnen spelen in de verschillende stijlen in conflicthantering. De studies die dit wel hebben beschouwd laten de meest voor de hand liggende resultaten zien: individuen met een lage status nemen een coöperatieve stijl aan, terwijl individuen met een hoge status een concurrerende stijl aannemen. Onderzoeken waarin gekeken is naar verschil in stijl bij individuen met dezelfde status konden geen verschillen vinden.

De verwachtingen zijn als volgt: Masculiene individuen gebruiken eerder een dominante conflicthanteringstijl, feminiene individuen gebruiken eerder een bereidwillige en ontwijkende conflicthanteringstijl en androgyne individuen gebruiken eerder integrerende en compromitterende stijlen. Daarnaast zullen individuen met een hoge status een dominante stijl aannemen, terwijl iemand met een lage status ontwijkende en bereidwillige stijlen aanneemt.

Methode

Mannen en vrouwen met een lage of hoge positie binnen een organisatie werden gevraagd om een vragenlijst in te vullen. De resultaten van de vragenlijst zorgde voor een categorisatie, te weten masculien, feminien, androgyn of ongedifferentieerd. Ook werd er onderscheid gemaakt in verschillende houdingen tegenover conflicten, te weten ontwijken, compromitterend, dominant, integrerend en bereidwillig.

Variabelen

Status binnen de organisatie. Hogere en lagere status binnen de organisatie werd beschreven als management/supervisor en non-management/supervisor, respectievelijk. De proefpersonen werden onderverdeeld door een van de auteurs, die bekend is met het bedrijf. Conflicthanteringstijl. Via een vragenlijst wordt bepaalde stijl toegekend. Vervolgens wordt er per stijl geschaald hoe hoog iemand scoort.

Gender role orientation. Via een vragenlijst wordt de mate van masculiniteit en feminiteit gemeten.

Procedure

De proefpersonen konden twee soorten scenario's krijgen: een interpersoonlijk conflict of een waardeconflict. Een interpersoonlijk conflict gaat over persoonlijkheid, beslissingen of de manier waarop dingen benaderd worden. Een waardeconflict gaat over persoonlijke of ethische zaken.

Resultaten

Feminiene individuen scoorden significant hoger dan masculiene en androgyne individuen op de ontwijkende stijl. Daarnaast scoorden masculiene individuen nog lager op de ontwijkende stijl dan ongedifferentieerde individuen. Zoals verwacht scoren masculiene individuen hoger op dominante stijlen dan feminiene en androgyne individuen. Tenslotte scoren androgyne individuen hoger op integrerende stijlen dan feminiene en androgyne stijlen, en scoren masculiene individuen weer hoger dan ongedifferentieerde individuen. Er werden geen significante effecten gevonden voor compromitterende of bereidwillige stijlen gevonden. Tussen de twee verschillende scenario's werden ook een aantal significante effecten gevonden. In scenario 1 werd er geen verschil in integrerende stijl gevonden. In scenario 2 gold dit voor dominantie. Er werd in scenario 1 wel een significant effect gevonden voor de bereidwillige stijl, namelijk dat de feminiene groep hier hoger op scoorde dan de masculiene en de ongedifferentieerde groep.

Voor het controleren van biologische sekse werden dezelfde analyses op de data losgelaten. Dezelfde resultaten worden gevonden, op twee dingen na. De feminiene groep scoort significant hoger dan alle andere groepen. Daarnaast wordt er in scenario 2 een significant effect gevonden voor dominantie. De masculiene groep scoort significant hoger dan de feminiene en ongedifferentieerde groep. De androgyne groep scoorde ook hoger op dominantie dan de ongedifferentieerde groep.

Wat betreft organisatorische status werden er significante verschillen gevonden. Individuen die een lagere status hebben scoren hoger op ontwijkend dan individuen met een hoge status. Individuen met een hoge status scoren hoger op integreren dan individuen met een lage status. Er werden geen significante resultaten gevonden voor compromitteren, dominant en bereidwillig. Er werden ook geen verschillen tussen de verschillende scenario's gevonden. Als er niet gecontroleerd wordt voor biologische sekse, wordt er een significant effect gevonden voor bereidwillige stijl. De lagere status individuen zijn significant meer geneigd naar een bereidwillige stijl dan individuen met een hoge status, in allebei de scenario's.

Discussie

Al met al kan er voorzichtig geconcludeerd worden dat mensen met masculiene eigenschappen neigen naar een dominante conflicthanteringstijl, feminiene mensen een ontwijkende conflicthanteringstijl en androgyne mensen een integrerende stijl. Alleen wanneer er gecontroleerd werd voor biologische sekse wordt het effect voor de bereidwillige conflicthanteringstijl gevonden, wat er voor zorgt dat we kunnen concluderen dat we dit louter aan biologische sekse kunnen wijden.

Zoals het organisatorisch structuur perspectief voorspelt, gebruiken individuen met een lage status binnen een organisatie een ontwijkende conflicthanteringstijl. Ook wordt er meer gebruik gemaakt van een bereidwillige stijl, in vergelijking met individuen van een hogere status. De integrerende (niet een dominante) conflicthanteringstijl wordt gebruikt door individuen met een hoge status. Dit kan komen doordat mensen met een hoge status gewend zijn aan verschillende typen conflict en daarom voorbereid zijn op verschillende oplossingen.

Beperkingen

In volgend onderzoek is het nuttig om dit onderzoek te simuleren, maar dan in verschillende organisatorische settingen. Daarnaast kunnen andere leeftijdsgroepen ook onderzocht worden. Er wordt bovendien niet gekeken naar de details van het conflict en in hoeverre de uitkomst positief of negatief was.