HR 5 oktober 2012, NJ 2013, 140 (gerechtigheid in de wettelijke gemeenschap van goederen)

Feiten

I.c. gaat het om meerdere eiseres die geld hebben geleend aan X. Eisers A, B, C en D zijn opgelicht door deze X. Echtpaar A en B zijn gehuwd in gemeenschap van goederen en hebben samen € 200.000 aan X. geleend tegen een hoge rente. De andere eisers, C en D hebben dat ieder voor zich gedaan. X zou die rentes betalen uit beleggingen, maar in werkelijkheid betaalde hij met het geld van de leningen de rentes op eerder aangegane leningen.

Volgens het Hof waren die leningen, effecten in de zin van de destijds geldende Wet toezicht effectenverkeer 1995 (Wte 1995). Dit werd aangeprezen door ene H.( een consultant). Deze H. was ook de persoon die de betalingen aan X. regelde en een brochure had gemaakt. Toen het eenmaal duidelijk was dat er bedrog in het spel was, en X failliet ging, spraken A, B, C en D (de eisers) H. aan op grond van onrechtmatige daad. Zij vorderden schadevergoeding. Zij voerden aan dat H. in strijd met artikel 3 lid 1 Wte 1995 zonder vergunning effecten had aangeboden. Verder zou H. ook in strijd met art. 7 lid 1 Wte 1995 zonder vergunning diensten hebben verricht als effectenbemiddelaar. Tenslotte zou hij in strijd hebben gehandeld met zijn zorgplicht.

Het hof verwerpt de vorderingen omdat de eiseres (behalve A) nooit zelf met H. hebben gesproken over de activiteiten van X. Het Hof oordeelt wel dat H. in strijd met art. 3 lid 1 Wte heeft gehandeld.

Hoge Raad

In cassatie staat de vraag centraal wie bij gemeenschap van goederen voor de schade kan opkomen. De Hoge Raad geeft aan dat het feit dat A en B in gemeenschap van goederen zijn gehuwd, en dat het uitgeleende geld van hen samen was, betekent dat A en B één vorderingsrecht op X. hadden dat aan hen gezamenlijk toekwam. A en B zijn ieder voor het geheel gerechtigd in het vermogen van de vennootschap. De Hoge Raad veroordeelt H. tot betaling. Omdat H. daarmee is veroordeeld in de totale schade van A en B, na correctie voor “eigen schuld”, ontvangen rendement en fictieve wettelijke rente, heeft B bij haar klachten geen belang meer en wordt haar beroep verworpen. Wel legt de Hoge Raad uit dat, als met het hof ervan uit moet worden gegaan dat H. jegens B. niet onrechtmatig heeft gehandeld, B. de vordering niet kan instellen: ondanks dat de vordering in de gemeenschap valt, is zij dan niet zelf de schuldeiser, en ze is in beginsel ook niet bestuursbevoegd ter zake van deze vordering, die dan van de zijde van A in de gemeenschap is gevallen.

Consultant H. heeft art. 3 lid 1 Wte 1995 overtreden en onrechtmatig gehandeld jegens particulieren die de opgestelde brochure hebben ontvangen. Dat andere particulieren hebben besloten geld uit te lenen op grond van door H. aan derde verstrekte informatie, sluit niet uit dat consultant jegens hen onrechtmatig heeft gehandeld door schending van art. 7 lid 1 Wte 1995 of zorgplicht. Hiervoor zijn ook andere omstandigheden van belang. Aan begrip effectenbemiddeling wordt ruime uitleg gegeven. Hoewel louter adviseren geen effectenbemiddeling is, omvat het wel onder meer ontvangen en doorgeven van orders met betrekking tot effecten voor rekening van beleggers, uitvoeren van dergelijke orders, aanbrengen van cliënten, alsmede aanbieden van effecten zonder dat daadwerkelijk transactie tot stand komt. Art. 7 lid 1 Wte 1995 heeft ruime strekking en daarom komt de Hoge Raad tot de conclusie dat het oordeel van het Hof dat consultant niet als effectenbemiddelaar is opgetreden, onjuist is.