Casus

Aanvaring op volle zee tussen de Free Enterprise (VK) en de mijnenveger Brielle (NL). Alleen de Brielle werd beschadigd.

Rechtbank

Het Brussels Aanvaringsverdrag is niet van toepassing omdat er bij de aanvaring een militair vaartuig betrokken is. Een lex loci delict ontbreekt ook. De gevolgen van de aanvaring zijn het nauwst verbonden met Nederland, daar alleen maar de Nederlandse partij schade heeft opgelopen, de reparatie is uitgevoerd in Nederland en de Nederlandse Staat de reparatiekosten heeft betaald. Dus is Nederlands recht van toepassing.

Hof Den Haag verenigt zich met het oordeel van de rechtbank. A.G.: In cassatie stelt A.G. Franx in zijn conclusie dat wat rechtsgevolgen betreft, de zaak evenzeer met de Engelse rechtssfeer is verbonden. Dus, als je alleen maar naar de rechtsgevolgen kijkt, hetgeen in eerste instantie ook de bedoeling is, zijn Nederland en Engeland gelijk geschikt als meest betrokken land. In zo'n geval moet er dan gekeken worden naar de feitelijke gevolgen. Die feitelijke gevolgen wijzen volgens de A.G. Nederlands recht aan als toepasselijk recht.

Hij komt tot de volgende aanknopingsladder voor aanvaringen op volle zee:

a. in eerste instantie wordt bezien of de rechtsgevolgen met één land zijn verbonden. (in casu was dat niet zo);

b. als dat niet zo is en de rechtsgevolgen in beide landen elkaar `in evenwicht' houden, wordt gekeken naar de feitelijke gevolgen;

c. geven ook de feitelijke gevolgen geen uitsluitsel, dan zouden de gemeenschappelijke regels die beide rechtsstelsels eventueel hebben, kunnen worden toegepast;

d. ontbreken ook deze dan zou als verlegenheidsoplossing de lex fori toegepast kunnen worden.

Hoge Raad

Ten aanzien van de aanvaring op volle zee die niet wordt bestreken door het Brusselse aanvaringsverdrag van 23-09-1910, laten zich in de rechtspraak twee typen oplossingen onderscheiden: toepassing van de lex fori als verlegenheidsoplossing en de toepassing van het recht van het land waarmee de aanvaring het nauwst verbonden is. De Hoge Raad lijkt voorstander te zijn van deze laatste oplossing, een open verwijzingsregel.

In dit arrest was de vraag aan de orde welk recht toepasselijk is op een aanvaring die op volle zee had plaatsgevonden tussen een mijnenveger van de Nederlandse marine en een Engelse veerboot. De eigenaar van de veerboot, aangesproken door de Staat de Nederlanden tot schadevergoeding, verzet zich tegen de toepassing van Nederlands recht en bepleit analoge toepassing van het Brusselse aanvaringsverdrag op grond waarvan de vordering van de Staat inmiddels verjaard zou zijn. De Hoge Raad is met de Rb. en het Hof van oordeel dat voor analoge toepassing van het Brusselse aanvaringsverdrag geen grond is en dat Nederlands recht toegepast behoort te worden. Alleen het Nederlandse schip had namelijk schade en was in Nederland gerepareerd.

Het vlaggenrecht heeft in geval van een internationale O.D. geen aanknopingswaarde.

De volgende twee arresten handelen over internationale milieudelicten. Hier kan ook de lex loci delicti-regel zonder meer geen antwoord geven op de vraag welk rechtsstelsel van toepassing is. Er zal hier een keuze gemaakt moeten worden voor het Handlungs- of Erfolgsort. De Hoge Raad kiest voor de toepassing van de wet van het Erfolgsort. [Denk er aan dat het hier gaat om het toepasselijke recht en niet om de bevoegdheid van de rechter. Bij de bevoegdheid van de rechter staat dit ter keuze van de eiser, zie Franse Kalimijnen I, hoofdstuk 6]