HR 6 juni 2003, ECLI:NL:HR:2003:AD3578, JOR 2003/222. 

Feiten

Deze zaak gaat om de vraag of een centrale antenne-inrichting (CAI) een roerende of een onroerende zaak is. Als het onroerend is, dan is bij de overdracht ervan overdrachtsbelasting verschuldigd. De Inspecteur en de Staatssecretaris menen dat de kabelinfrastructuur duurzaam met de grond is verenigd en daarom onroerend is. X BV (de belanghebbende) meent dat het aan haar door de gemeente Q overgedragen kabelnet een zelfstandige roerende zaak is.

Vroeger waren CAI's (en andere netwerken) in handen van (semi-)publiekrechtelijke monopolisten, die geen behoefte hadden om dit over te dragen.

Aan belanghebbende is vanwege de verkrijging van de economische eigendom van de centrale antenne-inrichting een naheffingsaanslag in de overdrachtsbelasting opgelegd voor een bedrag van ƒ 600.000.

De belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gegaan bij het Hof. Het hof heeft de uitspraak vernietigd en de naheffingsaanslag verminderd. Het Hof oordeelde dat het kabelnet gezien moet worden als een werk dat duurzaam met de grond is verbonden in de zin van artikel 3:3 BW juncto artikel 5:20 BW. Dit wil zeggen dat de gemeente Q, als eigenaar van de betrokken grond, ook juridisch eigenaar is van dit kabelnet. Een relatief gering deel van het kabelnet is gelegen in particuliere grond o.a. om een aansluiting op het kabelnet voor abonnees mogelijk te maken. Door horizontale natrekking omvat de eigendom van het kabelnet van de gemeente Q ook de eigendom van dit relatief geringe deel dat zich in of onder particuliere grond bevindt.

Hoge Raad

De belanghebbende betoogt dat het kabelnet met toebehoren een zelfstandige roerende zaak is, onder meer omdat de kabels c.a. op eenvoudige wijze kunnen worden verwijderd en verplaatst en daarom niet aangemerkt kunnen worden als duurzaam verenigd met de grond in de zin van de art. 3:3 en 5:20 sub e BW.

Volgens het tweede middel heeft het Hof art. 2, lid 2, Wet BvR geschonden door te oordelen dat de belanghebbende de economische eigendom van het kabelnetwerk heeft verkregen.

Het Hof heeft zijn oordeel dat het kabelnet onroerend is, hierop gegrond dat het moet worden aangemerkt als een werk dat duurzaam met de grond is verenigd in de zin van artikel 3:3 lid 1 BW. Het Hof, dat aldus overwegende de juiste maatstaf heeft gehanteerd, heeft kennelijk, en in het licht van het debat van partijen niet onbegrijpelijk, aangenomen dat het kabelnet, mede gelet op de bedoeling van degene door wie of in wiens opdracht het is aangelegd, naar aard en inrichting bestemd is om duurzaam ter plaatse te blijven en dat dit ook naar buiten kenbaar is.

Het middel bestrijdt dit niet, maar betoogt o.a. dat, als ervan wordt uitgegaan dat het kabelnet als een zelfstandige zaak moet worden aangemerkt, de kwalificatie onroerend in ernstige mate afbreuk zou doen aan het recht van de eigenaar daarvan, omdat het bij gebreke van kadastrale aanduiding feitelijk niet overdraagbaar zou zijn. Dit betoog kan volgens de Hoge Raad echter aan 's Hofs oordeel niet afdoen.

Ook voor een onroerende zaak als hier het geval is., de infrastructuur, geldt dezelfde kadastrale aanduiding als die van het perceel of de percelen waarin of waarop zij zich bevindt. Dit brengt mee dat bij overdracht kan worden volstaan met de vermelding van de kadastrale aanduiding van de percelen waarin het kabelnet is ingegraven en, voorzover het gaat om bovengrondse onderdelen van de infrastructuur. Het middel faalt in zoverre het zich keert tegen 's Hofs oordeel dat de infrastructuur onroerend is.

Kern

Netwerk is onroerend. Het is namelijk duurzaam met de grond verenigd in de zin van artikel 3:3 lid 1 BW.