Keuze & Twijfel: van keuzestress naar een goede beslissing

 

Twijfelen, afwegen en knopen doorhakken

 

Twijfel overwinnen - Keuzes maken - Beslissingen nemen

Tevreden zijn met je keuzes of nieuwe keuzes maken

JoHo: crossroads uit bundel

  Themapagina

Inhoud

Keuzes maken

  • Hoe verloopt het proces van het maken van een keuze, of het nemen van een beslissing?
  • Hoe maak je een goede keuze en een beslissing?
  • Hoe kan je jezelf trainen en helpen bij het maken van een keuze en het nemen van de juiste beslissing?

Denken en brainstormen

  • Wat is denken en wat is nadenken?
  • Wat is beelddenken en denken in beelden?
  • Wat is brainstormen?
  • Wanneer is brainstormen niet effectief?
  • Welke methoden en uitgangspunten kun je inzetten om effectief te brainstormen?

Stabiliteit & Stress

  • Wat is stabiliteit en wat betekent je mentaal stabiel en in balans voelen?
  • Wat houdt instabiliteit in en wat wil zeggen dat je uit balans bent?
  • Wat is scepsis, en wat betekent sceptisch zijn?
  • Wat betekent negativiteit en pessimisme?
  • Wat is schrikken en schrik ervaren?
  • Wat is paniek, en in paniek raken?
  • Wat is betekent het gevoel van verloren voelen, en wat is jezelf kwijt zijn?
  • Wat is wanhoop?
  • Wat kan je doen om stressbestendigheid te versterken of stabiliteit te ontwikkelen: vragen en antwoorden

 

Lees verder op  deze pagina voor antwoorden en inzichten

Hoe verloopt het proces van het maken van een keuze, of het nemen van een beslissing?

Hoe verloopt het proces van het maken van een keuze, of het nemen van een beslissing?

Hoe en wanneer maak je keuzes?

  • Iedereen heeft elke dag te maken met keuzes: welk ontbijt neem je? Pak je de fiets of de bus naar je werk? Doe je vandaag of morgen de was? Bel je die ene persoon nog even terug of niet?
  • De hele dag door maken we dit soort keuzes, ons brein is hier zo in getraind dat veel ondertussen onbewust gaat. Toch doorloopt iedereen bij het maken van een keuze een aantal fasen, soms bewust, soms onbewust. Bij het maken van grote, zwaarder wegende keuzes is het belangrijk bij deze fases stil te staan. 

Hoe doorloop je een keuzeproces?

Dit proces gaat als volgt:
  • Fase 1: Keuzebesef
  • Fase 2: Keuzestress
  • Fase 3: Keuze voorbereiden
  • Fase 4: Keuzes vergelijken
  • Fase 5: Keuze maken
  • Fase 6: Uitvoeren van je genomen beslissing
Hoe maak je een goede keuze en een beslissing?

Hoe maak je een goede keuze en een beslissing?

Fases van een keuzeproce

  • Elke fase van het keuzeproces verwacht acties van je.
  • Ook kent elke fase zijn eigen moeilijkheden.
  • Een keuzeproces verloopt overigens niet altijd in dezelfde volgorde. Soms moet je even een fase terug of kun je direct een fase overslaan.

Fase 1: Keuzebesef

  • De eerste fase is het besef dat je een beslissing moet gaan maken.

Fase 2: Keuzestress

  • De tweede fase is de acceptatie van de onzekerheid dat je nog niet kunt kiezen.
  • Keuzestress is een veelvoorkomend fenomeen: iedereen is wel eens met een lastige keuze geconfronteerd, echter hoe iemand ermee omgaat, verschilt per persoon.
  • Het is natuurlijk helemaal niet erg als je last hebt van keuzestress. Kiezen is ook eng. Het voelt definitief en je bent misschien bang voor de consequenties. Of voor wat anderen van je zullen vinden. Veel van dit soort gedachten zijn een vorm van weerstand of angst en de beste manier om daarmee om te gaan is te accepteren dat je het eng vindt en dan toch voor je keuze gaan. Eén troost: een keuze is nooit 100% definitief. Je kunt verkeerd kiezen, ja. Maar je gooit niet de ervaring weg die je al hebt opgebouwd in je leven. Je kunt altijd wéér kiezen. Uiteindelijk kom je er wel uit.

Fase 3: Keuze voorbereiden

  • Fase drie is de oriëntatiefase waarbij kennis opgedaan wordt. Je kunt je oriënteren en kennis op te doen via de bekende wegen zoals online inlezen, events bezoeken, gebruik maken van je netwerk en met mensen praten die je voor zijn gegaan.

Fase 4: Keuzes vergelijken

  • De volgende stap is alle opties naast elkaar leggen en vergelijkingen maken met de voor- en nadelen die je in fase drie hebt genoteerd.
  • Door het stellen van keuzevragen en het doen van keuzehulp-oefeningen kun je verschillende opties met elkaar vergelijken en erachter komen wat goed bij je past.
  • Je kunt hierbij denken aan praktische zaken, maar ook aan je interesses en welke doelen je wilt bereiken.

Fase 5: Keuze maken

  • Wanneer je fase vier succesvol doorlopen hebt, dan is de volgende stap een beslissing maken. Vind je het alsnog lastig de knoop door te hakken? Dan heb je waarschijnlijk nog niet voldoende uit de vorige fases gehaald.
  • Doe een stapje terug en doorloop fase 3 en/of 4 nog eens een keer. Besef je dat er ook verschillende combinaties mogelijk zijn en dat je dus met één keuze verschillende doelstellingen kunt verwezenlijken. Een periode in het buitenland kun je bijvoorbeeld vervullen met een taal leren, duik- of surflessen volgen én vrijwilligerswerk doen in een werkveld dat je interesseert.

Fase 6: Uitvoeren van je genomen beslissing

  • De laatste fase is het uitvoeren van je genomen beslissing.
  • Het is tijd om praktische zaken te regelen.

 

Hoe kan je jezelf trainen en helpen bij het maken van een keuze en het nemen van de juiste beslissing?
Denken versus doen: begrippen, definities en inzichten

Denken versus doen: begrippen, definities en inzichten

Wat is denken en wat betekent nadenken?

Wat is denken en wat betekent nadenken?

Wat is denken?

  • Denken is het laten functioneren van je brein. Zowel bewust en onbewust kunnen je hersenen geactiveerd worden en ontstaat er een denkproces.
  • Het doel van het denkproces is dat je tot een antwoord komt op een vraag, bijvoorbeeld dat je weet hoe je moet gaan handelen in de toekomst of wat je mening of standpunt is over een bepaalde kwestie.

Wat betekent nadenken?

  • Nadenken is het denkproces dat zich bewust afspeelt in je brein. In het algemeen gebruik je de term 'nadenken' voor processen waar het denkproces wat langer duurt of waarvan je vindt dat het wat langer zou moeten duren.
  • Denken en nanenken is zo'n inherent menselijk proces en net zo natuurlijk is als ademen of het rondpompen van je bloed, dat we ons niet eens meer afvragen wat het precies is. Gelukkig is er in de loop van de eeuwen wel een verzameling aan inzichten ontstaan, van filosofen en ontwikkelingspsychologen tot neurowetenschappers.

Denken is een nieuwsgierig ontdekkingsproces waarbij je telkens op zoek gaat naar nieuwe informatie

  • In het boek 'How we think' onderzoekt John Dewey het denken. Het denken als een nieuwsgierig ontdekkingsproces waarbij je telkens op zoek gaat naar nieuwe informatie. Dit staat tegelijkertijd ook zo haaks op onze natuurlijke neiging om onze mening op te hangen aan beperkte kennis en onafgemaakte gedachten, en daar tegelijkertijd vol in te gaan geloven en alles wat het tegenspreekt af te wijzen (Hallo conspiracy theories!).
  • Met de 'informatie bubbels' en 'information overload' kunnen we wel wat tools gebruiken om te blijven onderzoeken en elkaar te ondersteunen in het blijven in een moment van ongemak van het niet weten.

"Reflective thinking, in short, means judgement suspended during further inquiry; and suspense is likely to be somewhat painful… To maintain the state of doubt and to carry on systematic and protracted inquiry — these are the essentials of thinking".  John Dewey

Het automatische denksysteem zit het bewuste denksysteem regelmatig in de weg

  • Een van de recentere - en veel gelezen boeken - is van nobelprijswinnaar en econoom Daniel Kahneman. In het boek Thinking Fast and Slow beschrijft hij hoe twee denksystemen (ons bewuste denken, en ons automatische denken (en daarmee ook directer handelen) continu vragen om controle over je denken en handelen, en deze systemen denkfouten laten ontstaan in onze herinnering, besluitvorming en oordeelvorming. Ons brein is liever lui dan moe - ook niet zo gek als je weet hoeveel energie de hersenen gebruiken (herinner je de sugar cravings tijdens het studeren nog?). Gelukkig vergeet Kahneman niet te beschrijven hoe je jezelf kunt trainen om die denkfouten te omzeilen.
  • Het automatische systeem (systeem 1) is het handelen en denken dat automatisch gebeurd. Gedurende de dag doe je allerlei handelingen automatisch, van je bed uitstappen, trap lopen, een boterham smeren, maar bijvoorbeeld ook fietsen of autorijden. Je bent dan niet heel actief bezig om te doen, maar doet dingen als het ware op de automatische piloot. Dit systeem is vergelijkbaar met dat van vele dieren - het helpt ons om direct in actie te komen, opzij te springen als er een leeuw (of tegenwoordig eerder een auto) op je af komt.
  • Het bewuste systeem (door Kahneman systeem 2 genoemd) betreft het meer rationele, logische en ruimtelijke denken. Het helpt ons verschillende opties te vergelijken, een route te bepalen of een vriend in de menigte van een festival terug te vinden. Deze manier van denken is een veel recentere toevoeging aan ons brein. Kahneman beargumenteert dat de twee systemen continu met elkaar in 'gevecht' om de aandacht, wat soms ook tot onhandige beslissingen kan leiden.
  • Zo schakelt het automatische systeem (1) over naar het bewuste systeem (2) wanneer er een complexe vraag voor ligt. Echter, het heeft dan tegelijkertijd ook de neiging om het probleem te versimpelen.
  • Voorbeeld:
    • Een appel en een banaan kosten 2,20. De appel kost 2 euro meer dan de banaan. Hoeveel kost de banaan? ... Heb je het? Als je 0,20 cent voor de banaan zou betalen, lees dan nog eens goed, want je systeem 1 heeft je dan gefopt.... en wat denk je nu voor de banaan te betalen?
  • Een andere uitkomst is dat we denken wel heel rationeel te denken over geld ('homo economicus'), maar ook op dat vlak worden we snel getriggerd door ons brein. Zo is bewezen dat het (potentieel) verliezen van wat je hebt, groter weegt (en voelt) dan de potentie om meer te winnen. Tip van Kahneman 'laat je emoties thuis als het om geld gaat'. En dus wees je bewust van de neiging om verlies groter te ervaren, maar ook het idee van referentiepunten (wat is je startpunt, wat kun je winnen, wat verlies je), en dat geld minder groot, minder belangrijk wordt naar mate je er meer van hebt ('diminishing sensitivity principle').

 

    Wat is beelddenken en denken in beelden?

    Wat is beelddenken en denken in beelden?

    Wat is beelddenken en denken in beelden?

    • Beelddenken is wanneer je denkt en leert in beelden en concepten, en niet in woorden of concepten. De beelden kunnen daarbij zowel stilstaand als bewegend zijn.
    • Een van de kwaliteiten die veel beelddenkers daardoor hebben is het kunnen overzien van de situatie als geheel ('helikopterview'). Hierdoor zien ze vaak al heel helder en snel een, vaak creatieve, oplossing voor een probleem, terwijl de woorddenkers daar via stappen in het denken later bij uit komen. Omdat de focus ligt op het grotere geheel, kunnen complexe taken soms heel gemakkelijk gaan, maar de details over het hoofd gezien.
    • Beelddenkers leren via verbindingen tussen concepten, maar het leren van woorden (bijvoorbeeld het 'stampen' van Fransje woordjes, maar ook spelling van de moedertaal) en het schrijven van teksen is vaak lastiger. Hoewel de wetenschappelijke bewijsvoering ter discussie staat, herkennen veel mensen met bijvoorbeeld dyslexie wel deze manier van denken en leren.
    • Als kind zijn we allemaal beelddenkers. We zien beelden, vergelijken die met elkaar en leren dat daar klanken bij horen. Rond het 10e levensjaar lijken de meeste mensen meer over te zijn gegaan in denken in woorden, terwijl een gedeelte vaak de rest van het leven blijft denken, leren en associëren in woorden.
    • Beelddenken heeft ook veel voordelen, en hoewel het in het onderwijs meestal niet de 'go to' manier van leren is, zijn beelddenkers vaak goede adviseurs, ondernemers en creatievelingen. Het is waardevol om te leren herkennen of je zelf een beelddenker ben, maar ook of kinderen, vrienden of collega's op die manieren denken. Het leren herkennen en accepteren dat ieders hersenen anders werken, geeft de mogelijkheid dat ieder de vruchten kan plukken van de verschillende kwaliteiten.
    Wat is brainstormen?

    Wat is brainstormen?

    Een manier om creatieve, nieuwe ideeën te creëren is brainstorming. Dit is een methode om creativiteit te vergroten in een groep door middel van expressiviteit, het uitstellen van beoordeling, doelbewust voortbouwen op vorige ideeën, en 'kwantiteit gaat boven kwaliteit'.

    Wat is resultaatgerichtheid?

    Wat is resultaatgerichtheid?

    Wat is resultaatgerichtheid?

    • Resultaatgericht zijn, is het gefocust zijn op het concretiseren van doelen.
    • Het betreft het realiseren van resultaten volgens het afgesproken tijdpad en kader.

    Wat zijn gerelateerde begrippen en competenties aan resultaatgerichtheid?

    • Doelgericht zijn
    • Focus hebben
    • Realisme tonen
    • Pragmatisch zijn
    • Sturen op resultaat
    Wat is een genuanceerd oordeel?

    Wat is een genuanceerd oordeel?

    Wat is genuanceerd oordelen?

    • Genuanceerd oordelen is het op basis van beschikbare informatie komen tot realistische, onderbouwde en bruikbare conclusies over mogelijke alternatieve handelwijzen.

    Wat is onhankelijke oordelen?

    • Onhankelijke oordelen is niet afgaan op meningen en reacties van anderen, maar zelfstandig een mening vormen zonder je te laten beïnvloeden door anderen. Je eigen koers varen.

    Wat zijn gerelateerde compenties aan oordeelsvorming?

    • Oordelen op basis van feiten en invalshoeken
    • Alternatieven kunnen afwegen
    • Standpunten kunnen innemen
    • Anderen stimuleren om tot een onderbouwd en genuanceerd oordeel te komen
    Wat is oordeel vormen, standpunt innemen en in staat zijn om te nuanceren, als competentie?

    Wat is oordeel vormen, standpunt innemen en in staat zijn om te nuanceren, als competentie?

    Wat is het nivo waarop je oordeel vormen kunt beheersen?

    De mate waarin je de competentie 'oordeel vormen' kan beheersen, is oplopend:

    1. Oordelen op basis van feiten en invalshoeken.
    2. Alternatieven kunnen afwegen en standpunten kunnen innemen.
    3. Anderen kunnen stimuleren om tot een onderbouwd en genuanceerd oordeel te komen.

    Wat is een oordeel vormen op basis van feiten en vanuit verschillende invalshoeken?

    • Je kunt snel en efficiënt de juiste informatie vergaren.
    • Je weegt de alternatieven af.
    • Je staat open voor de mening van anderen.
    • Je kunt jouw eigen mening goed onderbouwen.
    • Je overziet effecten van acties en besluiten die gebaseerd zijn op je eigen mening.

    Wat is alternatieven kunnen afwegen en standpunten kunnen innemen?

    • Je neemt meerdere invalshoeken of criteria in afweging, zoals klantenbelangen, kwaliteit, efficiëntie en kosten, praktische houdbaarheid, personeel, doelstellingen op zowel korte als lange termijn.
    • Je neemt ten aanzien van vraagstukken een persoonlijk standpunt in en je kunt duidelijk aangeven op basis waarvan je tot een bepaald oordeel bent gekomen.
    • Je betrekt mogelijke neveneffecten van jouw standpunt in de overwegingen.
    • Je bent in staat in complexe vraagstukken te beargumenteren waarom en in welke mate een bepaald alternatief de voorkeur verdient boven andere alternatieven.

    Wat is het stimuleren van een onderbouwde en genuanceerde oordeelsvorming?

    • Je maakt onderscheid in hoofd- en bijzaken en je prioriteert hoofdzaken.
    • Je schetst de gevolgen van het oordeel op korte en lange termijn en je houdt daarbij rekening met onzekere factoren.
    • Je stimuleert interactie over meningen en oordelen.
    Hoe steekt het besluitvormingsproces in elkaar?

    Hoe steekt het besluitvormingsproces in elkaar?


    Wat is besluitvorming?

    Besluitvorming is het bewuste proces van het maken van een keuze tussen verschillende alternatieven, met als doel het creëren van een gewenste situatie.

    Hoe ziet het rationele keuzeparadigma bij het maken van keuzes er uit?

    Een eeuwenoud uitgangspunt van de meeste westerse filosofen, economen en wetenschappers is dat mensen hun beslissingen (zouden moeten) baseren op logica en rationaliteit en niet zozeer op emotie en gevoel, en dat ze hierbij gebruik maken van alle informatie die nodig is. Dit uitgangspunt is het rationele keuzeparadigma. Het proces van het maken van rationele keuzes kan in zes stappen worden omschreven:

    Identificatie van een probleem of herkennen van een kans/gelegenheid: Er is sprake van een ‘probleem’ als de huidige situatie afwijkt van de gewenste situatie. Een kans of gelegenheid (opportunity) is de afwijking tussen de huidige verwachtingen van een situatie en een niet direct verwachte, mogelijk betere situatie.

    Beslissen hoe men de situatie aan gaat pakken: Hier zijn twee zaken aan de orde. Ten eerste beoordeelt degene die het besluit moet maken of hij/zij over genoeg informatie beschikt om tot een oplossing te komen, of dat er hulp van andere mensen nodig is. Ten tweede wordt beoordeeld of het gaat om het maken van een geprogrammeerde beslissing (programmed decision) of een niet-geprogrammeerde beslissing (non programmed decision). Bij dit laatste gaat het om een nieuw of complex probleem. Om een dergelijk besluit te kunnen maken, moeten alle stappen van het beslissingsmodel worden doorlopen. Echter, bij een geprogrammeerde beslissing kan een gestandaardiseerde procedure voor het maken van een beslissing worden aangehouden, omdat zulke problemen in het verleden al zijn geïdentificeerd en gedocumenteerd.

    Het samenstellen van een reeks mogelijke oplossingen: Vaak begint deze stap met het zoeken naar bestaande oplossingen (oplossingen die werken bij vergelijkbare problemen). Wanneer geen van de bestaande oplossingen in de huidige situatie werkt, moet er een nieuwe oplossing worden ontworpen of een bestaande oplossing worden aangepast.

    Het kiezen uit verschillende alternatieven: Het rationele keuzeparadigma gaat er vanuit dat de mens altijd gaat voor de keuzemogelijkheid met de hoogste subjectieve verwachte utiliteit (subjective expected utility; SEU), welke wordt gekozen wanneer voor het alternatief dat voor de persoon het meest gunstig/bevredigend is wordt gegaan. Dat betekent dat alle mogelijke uitkomsten moeten worden ingeschat. Dit is een zeer complexe taak, maar het rationele keuzeparadigma gaat er vanuit dat men deze berekening zonder problemen uitvoert.

    Hoe verloopt het daadwerkelijk uitvoeren van de gemaakte keuze?

    Evaluatie van het gekozen alternatief: Het beantwoorden van de vraag of het verschil tussen de oude situatie en de gewenste situatie nu daadwerkelijk is afgenomen.

    Stappen 1, 4 en 6 worden door de mens als moeilijk ervaren.

    Hoewel dit model logisch en aannemelijk klinkt, wordt het in werkelijkheid weinig toegepast. Mensen worden in dit model afgebeeld als machines die op een efficiënte en logische manier informatie (kunnen) verwerken. In werkelijkheid zijn mensen vaak niet in staat om de grote hoeveelheid informatie te behappen die komt kijken bij het maken van een keuze, of om het in te zien wanneer een eerder gemaakte keuze niet de juiste bleek. Ook focust dit model alleen op het rationele denken en houdt het geen rekening met het feit dat emoties het beslissingsproces beïnvloeden of soms zelfs domineren.

    Wat is er lastig aan het identificeren van problemen en oplossingen?

    Problemen en oplossingen worden niet in hapklare brokken aangeleverd. Informatie moet verkregen en vertaald worden: dit gebeurt gedeeltelijk door een bewuste evaluatie van feiten en argumenten van anderen. Een ander belangrijk gedeelte van dit proces speelt zich vaak onbewust af, namelijk via attitudevorming en selectieve aandacht in de waarneming. Emotionele markers, die we vaak zodra we informatie in ons opnemen aan deze informatie binden, bepalen samen met logische analyse en de emotionele reacties die uit deze analyse voortkomen of we iets zien als een probleem, als een kans of als onbelangrijk.

    De vijf meest bekende knelpunten die aan de orde kunnen zijn bij de identificatie van problemen zijn:

    1. Invloed van belanghebbenden (stakeholder framing): Het beoordelen van het probleem wordt beïnvloed of beperkt door de invloed van de visie van anderen.

    2. Perceptuele verdediging (perceptual defense): Het negeren van nadelige informatie als coping mechanisme.

    3. Cognitieve mappen (mental models): Cognitieve mappen die mensen van de buitenwereld hebben, helpen vaak met het overzichtelijk en voorspelbaar maken van situaties en het geven van richting aan gedrag. Nadeel van deze modellen is dat ze ervoor kunnen zorgen dat unieke kansen of problemen over het hoofd worden gezien of dat onverwachte oplossingen opzij worden geschoven, omdat deze niet passen binnen een bestaand model.

    4. Beslissend leiderschap (decisive leadership): Mensen worden vaak als effectievere leiders gezien wanneer zij snel tot besluiten kunnen komen. Gevolg is dat veel besluitvormers hierdoor te snel knopen doorhakken zonder alle feiten echt overwogen te hebben.

    5. Oplossingsgerichte problemen (solution-focused problems): Vaak worden problemen direct al in termen van de oplossingen geformuleerd. Direct een oplossing koppelen aan een probleem werkt vaak bevredigend. Echter, de meest bekende oplossingen, namelijk oplossingen die in andere situaties geholpen hebben en waar men nu het snelst opkomt, hoeven niet direct de beste oplossingen te zijn.

    Hoe worden problemen en kansen effectief geïdentificeerd?

    Hoewel het herkennen van problemen en kansen nooit eenvoudig zal zijn, kan bewustzijn van de hierboven genoemde beperkingen in waarnemen/herkennen van problemen en kansen dit proces wel verbeteren. Voorbeelden zijn bewust andere perspectieven op de werkelijkheid, dan welke je al kent, in acht te nemen of het bespreken van situaties met anderen/collega’s om je eigen blinde vlekken te compenseren.  

    Hoe gaat het zoeken naar en evalueren en maken van keuzes?

    Volgens Herbert Simon verkeren mensen in een gebonden rationaliteit, omdat de informatie die ze verwerken beperkt en imperfect is en omdat ze zelden de beste keuzes maken. Vaak zijn heldere doelen nodig om tot goede oplossingen te komen. Probleem is vaak dat doelen dikwijls onduidelijk zijn of niet in overeenstemming met elkaar.

    Mensen maken vaak geen perfect rationele beslissingen, omdat ze informatie niet zo goed verwerken. Het is meestal te veel om alle alternatieven en mogelijke uitkomsten af te wegen. Daarom worden vaak slechts een paar alternatieven en uitkomsten goed overwogen. Een gerelateerd probleem is de impliciete favoriet: een alternatief die vaak al vroeg wordt gevormd en de onbewuste favoriet is waar andere alternatieven mee worden vergeleken. Hoewel het impliciete favoriet vergelijkingsproces automatisch lijkt te verlopen, ondermijnt het vaak onze effectieve besluitvorming. Mensen zijn namelijk geneigd om problemen van de impliciete favoriet en de voordelen van alternatieven te negeren. Hoewel subjectieve verwachte utiliteit het belangrijkste onderdeel van rationele keuze besluitvorming is, hebben Tversky en Kahneman ontdekt dat mensen ingebouwde beslissingsheuristieken hebben die ofwel de waarschijnlijkheid van bepaalde uitkomsten, ofwel de waarde (utiliteit) van deze uitkomsten verstoren. Drie van de meest bestudeerde vuistregel-biases zijn verankering en aanpassing, beschikbaarheid en representativiteit. De verankerings- en aanpassingsheuristiek stelt dat we door een oorspronkelijke ankervisie worden beïnvloed en niet voldoende afwijken van deze visie wanneer nieuwe informatie wordt aangeboden. De beschikbaarheidsheuristiek verwijst naar de neiging om een situatie te beoordelen op basis van informatie die we makkelijk kunnen terughalen uit het geheugen. De representativiteitsheuristiek, ten slotte, stelt dat we meer aandacht besteden aan situaties of objecten die lijken op of representatief zijn voor iets anders dat we kennen, dan aan exacte statistieken.

    Eén van de belangrijkste assumpties van het rationele keuzeparadigma, is dat mensen willen kiezen voor het alternatief met het grootste voordeel (dus de grootste subjectieve verwachte utiliteit). Dikwijls kiest men het alternatief dat acceptabel of goed genoeg is en niet zozeer het beste alternatief. Dit wordt satisfactie (satisficing) genoemd (dit gebeurt in plaats van maximalisering).

    Welk verband is er tussen emoties en het maken van keuzes?

    Zoals eerder genoemd, wordt in het rationele keuzeparadigma het effect van emoties op menselijke besluitvorming totaal niet in acht genomen. Emoties hebben op drie manieren invloed op de evaluatie van alternatieven:

    • Emoties vormen vroege voorkeuren: De emotionele marker die (vaak onbewust) in een vroeg stadium aan een keuzemogelijkheid wordt verbonden, is van invloed op de mate waarin we een voorkeur voor deze keuzemogelijkheid hebben.

    • Emoties beïnvloeden het evaluatieproces van alternatieven. Zo maken we bijvoorbeeld meer gebruik van stereotypen om tot snellere keuzes te komen wanneer we kwaad zijn.

    • Emoties als informatiebron: We gebruiken emoties als informatiebron en we maken gebruik van ons gevoel bij het maken van een keuze tussen alternatieven, wat ons intuïtie genoemd.

    Hoe beïnvloeden intuïtie en het maken van keuzes?

    Intuïtie is het vermogen een probleem of een kans te herkennen en op de beste manier te handelen zonder bewuste evaluatie. Het is een emotionele ervaring en een snel analytisch proces. Het voorgevoel dat we ervaren, bestaat uit emotionele signalen die sterk genoeg zijn om het bewustzijn binnen te dringen. Deze signalen kunnen ons waarschuwen voor gevaar of bewust maken van een kans en ons motiveren om actie te ondernemen. Intuïtie komt tot stand doordat we een vergelijking maken tussen wat we waarnemen en de templates die we hebben. Dat zijn ideeën/patronen, gebaseerd op kennis die zich in eerdere ervaringen heeft opgebouwd, waaraan een bepaalde situatie normaal gesproken voldoet. Als de gegeven situatie niet overeenkomt met de template die daarbij zou moeten horen, worden emoties gevormd die ons aansporen tot het ondernemen van actie.

    Intuïtie bouwt ook op action scripts: voorgeprogrammeerde routines om te reageren wanneer er wel of geen overeenkomst is met het verwachte patroon. Het zijn gedragspaden die bijdragen aan een snelle en efficiënte reactie. Ze zijn algemeen en moeten vaak wel per situatie wat worden bijgesteld.

    Hoe kunnen keuzes effectiever gemaakt worden?

    Door systematisch alle oplossingen voor een probleem te doorlopen kan men problemen zoals implicit favorite en satisficing voorkomen. Om emoties geen nadelig effect op het besluitvormingsproces te laten hebben, is het belangrijk om bewust te blijven van de invloed die emoties kunnen hebben. Scenario planning kan hierbij een hulpmiddel zijn. Dit is het incalculeren van problemen voordat ze optreden en zorgt ervoor dat eventuele oplossingen geëvalueerd kunnen worden zonder de stress en emoties die optreden wanneer men met een probleem geconfronteerd wordt. 

    Hoe werkt het evalueren van gemaakte keuzes?

    Vaak zijn besluitvormers bij de evaluatie van de gemaakte keuzes niet volkomen eerlijk tegenover zichzelf. Een eerste voorbeeld hiervan is bevestigingsbias (confirmation bias/postdecisional justification): het opwaarderen van de positieve aspecten en afzwakken van de negatieve aspecten van een gekozen oplossing voor een probleem, om op die manier de eigenwaarde te beschermen. Een tweede probleem is escalatie van commitment. Dit is de neiging om een verkeerde beslissing te blijven steunen, ondanks het duidelijke falen ervan. Er worden vier redenen gegeven waarom escalation of commitment ontstaat:

    • Zelfrechtvaardiging: Wanneer er een groot persoonlijk belang is bij het rechtvaardigen van een besluit.

    • Prospect theorie effect: Men heeft de neiging grotere risico’s te nemen om verlies te voorkomen en kleinere risico’s om te winnen. Het stoppen van een project voelt vaak als een verlies en is een pijnlijker besluit.

    • Perceptuele blindmakers: Soms ziet men problemen niet snel genoeg. Onbewust wordt negatieve informatie uitgefilterd en soms worden serieuze problemen als willekeurige foutjes gezien.

    • Afbreekkosten: De neiging om een beslissing toch door te zetten bij twijfels over het slagen ervan, omdat de kosten van het afbreken van het project onbekend of hoog zijn.

    Manieren om bevestigingsbias en escalatie van commitment te voorkomen, zijn mensen die beslissingen maken scheiden van de mensen die beslissingen evalueren; voorafgaand aan de beslissing een punt afspreken waarop een beslissing wordt doorgezet of afgebroken; een heldere, systematische bron voor feedback vinden; niet iemand alleen, maar meerdere mensen op een probleem zetten.

    Wat is creativiteit?

    Creativiteit is de ontwikkeling van originele ideeën die een sociaal erkende bijdrage leveren. Dit is belangrijk voor een besluitvormingsproces. Het creative process model is een van de vroegste en belangrijkste modellen over creativiteit. Dit model geeft inzicht in de stappen die doorlopen worden in het creatieve denkproces van mensen:

    • Preparatie; het vormen van een duidelijk idee van wat men wil bereiken.

    • Incubatie; het stadium van reflectieve gedachten: het idee wordt opzijgelegd, maar in het achterhoofd wordt er op laag bewustzijnsniveau op doorgegaan. Hierdoor ben je tijdelijk afgeleid van het probleem. Incubatie helpt bij divergent denken: het probleem anders proberen te formuleren en verschillende benaderingen van de kwestie proberen te vinden. Door divergent denken stap je uit het denken via bestaande modellen. Tegenover divergent denken staat convergent denken: de conventionele, juiste oplossing voor een probleem vinden.

    • Inzicht; het plotseling krijgen van een idee: een ingeving.

    • Verificatie; experimenteren met het idee en het idee bijschaven en evalueren.

    Wat zijn de karakteristieken van creatieve mensen?

    Creativiteit op de werkvloer wordt bepaald door de mate waarin mensen zelf creatief zijn en door de mate waarin de omgeving bevorderlijk is voor de creativiteit. Er worden vier eigenschappen genoemd waar creatieve mensen over beschikken:

    • Cognitieve en praktische intelligentie

    • Doorzettingsvermogen

    • Expertise/ervaring

    • Onafhankelijke verbeelding

    Welke bedrijfskenmerken stimuleren creativiteit?

    Het is bevorderlijk voor de creativiteit wanneer organisaties hun werknemers de ruimte bieden om te kunnen leren. De leiding moet zich beseffen dat het maken van bepaalde fouten soms onderdeel uitmaakt van een creatief proces. Ook kunnen bepaalde activiteiten creativiteit stimuleren. Een voorbeeld is problemen herdefiniëren door een probleem dat een aantal maanden opzij is gelegd opnieuw te bekijken. Een tweede voorbeeld is associatief spel: creativiteit aanmoedigen door middel van spel. Een laatste voorbeeld is cross-polination, waarbij medewerkers met verschillende expertises ideeën met elkaar uitwisselen.
    Betrokkenheid van medewerkers in het beslissingsproces

    ‘Design thinking’ is een oplossingsgericht creatief proces waarbij de mens centraal staat. Er wordt gebruik gemaakt van zowel intuïtie als analytisch denken om problemen te verhelderen en innovatieve oplossingen te bedenken. Design thinking maakt gebruik van vier regels:

    • De mens regel: Design thinking is een teamactiviteit. Het is afhankelijk van de samenwerking van verschillende mensen met verschillende kennis en ervaringen. Op deze manier kan er vanuit verschillende perspectieven naar een probleem gekeken worden. Daarnaast moet er ook in de klanten en gebruikers worden ingeleefd.

    • De ambiguïteit regel: Creativiteit en experimenteren zijn alleen mogelijk als het probleem en de oplossingen ambigu zijn. 

    • De herontwerp regel: Er zijn geen volledig originele creatieve oplossingen. De behoefte die vervuld worden met het oplossen van problemen bestaan al heel lang. Het is daarom belangrijk om eerdere oplossingen te doorgronden en te gebruiken bij het bedenken van een nieuwe oplossing. 

    • De tastbaar regel: Design thinking bevat minder tijd aan plannen en meer aan doen. Prototypes bevatten veel informatie die niet in de conceptuele planning naar voren komt. Design thinking tolereert dan ook het maken van fouten en ziet dit juist als leerproces.

    Hoe raken medewerkers betrokken in het beslissingsproces?

    Het betrekken van werknemers bij het oplossen van problemen kan bijdragen aan een snellere en effectievere oplossing hiervan. Werknemersbetrokkenheid (employee involvement/participative management) is de mate waarin werknemers worden betrokken bij de manier waarop werk georganiseerd en uitgevoerd wordt. Er zijn meerdere voordelen te noemen: werknemers herkennen/beschrijven een probleem soms beter omdat ze midden in het bedrijf zitten. Ook worden er vaak meer en betere alternatieven bedacht. Daarbij komt dat het de betrokkenheid bij het besluit en de mate waarin werknemers zich persoonlijk verantwoordelijk voelen, vergroot.

    Hoe ziet het model van de betrokkenheid van medewerkers in beslissingsprocessen eruit?

    De mate waarin het goed is om werknemers bij besluitvorming te betrekken, verschilt per situatie. Er zijn vier factoren waarvan dit afhangt:

    1. Beslissingsstructuur: Naarmate het probleem complexer en onbekender wordt, stijgen de voordelen van het betrekken van medewerkers bij het beslissingsproces.

    2. Bron van beslissingskennis: Hoe minder ervaring de leiding heeft met het probleem en hoe meer ervaring de werknemer heeft, des te beter is het om de werknemer bij het beslissingsproces te betrekken.

    3. Beslissingstoewijding: Werknemers zijn sneller bereid zich aan een beslissing te binden als ze betrokken worden bij het beslissingsproces.

    4. Risico van conflict: Het betrekken van medewerkers kan het besluitvormingsproces juist benadelen wanneer de doelen en normen van de medewerkers in conflict zijn met de organisatorische doelen. Het kan ook nadelig zijn wanneer het risico op conflict tussen de werknemers tijdens de besluitvorming hoog is.

    Hoe maak je een goede keuze en een beslissing?

    Hoe maak je een goede keuze en een beslissing?

    Fases van een keuzeproce

    • Elke fase van het keuzeproces verwacht acties van je.
    • Ook kent elke fase zijn eigen moeilijkheden.
    • Een keuzeproces verloopt overigens niet altijd in dezelfde volgorde. Soms moet je even een fase terug of kun je direct een fase overslaan.

    Fase 1: Keuzebesef

    • De eerste fase is het besef dat je een beslissing moet gaan maken.

    Fase 2: Keuzestress

    • De tweede fase is de acceptatie van de onzekerheid dat je nog niet kunt kiezen.
    • Keuzestress is een veelvoorkomend fenomeen: iedereen is wel eens met een lastige keuze geconfronteerd, echter hoe iemand ermee omgaat, verschilt per persoon.
    • Het is natuurlijk helemaal niet erg als je last hebt van keuzestress. Kiezen is ook eng. Het voelt definitief en je bent misschien bang voor de consequenties. Of voor wat anderen van je zullen vinden. Veel van dit soort gedachten zijn een vorm van weerstand of angst en de beste manier om daarmee om te gaan is te accepteren dat je het eng vindt en dan toch voor je keuze gaan. Eén troost: een keuze is nooit 100% definitief. Je kunt verkeerd kiezen, ja. Maar je gooit niet de ervaring weg die je al hebt opgebouwd in je leven. Je kunt altijd wéér kiezen. Uiteindelijk kom je er wel uit.

    Fase 3: Keuze voorbereiden

    • Fase drie is de oriëntatiefase waarbij kennis opgedaan wordt. Je kunt je oriënteren en kennis op te doen via de bekende wegen zoals online inlezen, events bezoeken, gebruik maken van je netwerk en met mensen praten die je voor zijn gegaan.

    Fase 4: Keuzes vergelijken

    • De volgende stap is alle opties naast elkaar leggen en vergelijkingen maken met de voor- en nadelen die je in fase drie hebt genoteerd.
    • Door het stellen van keuzevragen en het doen van keuzehulp-oefeningen kun je verschillende opties met elkaar vergelijken en erachter komen wat goed bij je past.
    • Je kunt hierbij denken aan praktische zaken, maar ook aan je interesses en welke doelen je wilt bereiken.

    Fase 5: Keuze maken

    • Wanneer je fase vier succesvol doorlopen hebt, dan is de volgende stap een beslissing maken. Vind je het alsnog lastig de knoop door te hakken? Dan heb je waarschijnlijk nog niet voldoende uit de vorige fases gehaald.
    • Doe een stapje terug en doorloop fase 3 en/of 4 nog eens een keer. Besef je dat er ook verschillende combinaties mogelijk zijn en dat je dus met één keuze verschillende doelstellingen kunt verwezenlijken. Een periode in het buitenland kun je bijvoorbeeld vervullen met een taal leren, duik- of surflessen volgen én vrijwilligerswerk doen in een werkveld dat je interesseert.

    Fase 6: Uitvoeren van je genomen beslissing

    • De laatste fase is het uitvoeren van je genomen beslissing.
    • Het is tijd om praktische zaken te regelen.

     

    Stabiliteit versus stress: begrippen, definities en inzichten

    Stabiliteit versus stress: begrippen, definities en inzichten

    Wat is stabiliteit en wat betekent je mentaal stabiel en in balans voelen?

    Wat is stabiliteit en wat betekent je mentaal stabiel en in balans voelen?

    Wat is stabiliteit en is je mentaal stabiel en in balans voelen?

    • Stabiliteit staat voor een zeker stevigheid en in balans zijn.
    • Als mens kun je een gevoel van stabiliteit herkennen wanneer er een ingrijpende gebeurtenis is, maar je merkt dat je daar goed mee om kunt gaan.
    • Stabiliteit gaat over een diepgeworteld vertrouwen in jezelf en het leven. Dat je alle stormen die het leven je soms geeft, aan kan. Je boot stevig genoeg is.

    “Do not be afraid to face your difficulty. Turn toward it. Lean into the wind. Hold your ground.”

    Jack Kornfield,

     

    Wat is positiviteit en optimisme?

    Wat is positiviteit en optimisme?

    Wat betekent optimisme en positiviteit en wat verstaan we daar onder?

    • Optimisme is een levenshouding die uitgaat van het positieve. Als mens hebben we de unieke vaardigheid om abstract te denken, en daarmee bijvoorbeeld ook allerlei situaties in de toekomst te visualiseren.

    • Er is een neiging om in coaching en psychologische hulpverlening met name te werken aan het verkennen van alle beperkende gedachten (cognitieve therapie) of aan het oprakelen van (jeugd)trauma’s (psychotherapie).

    • Er zijn echter ook andere visies die er vanuit gaan dat je de balans ook kunt verschuiven, positiever kunt denken, door gewoonweg meer aandacht te geven aan positieve gedachten en activiteiten. Je kunt je gedachten zien als een emmer met knikkers: als je er zelf steeds meer positieve knikkers bij gooit, verschuift vanzelf de totaalsom naar het positieve.

    • Er wordt momenteel in de westerse psychologie uitgegaan van het concept van een basaal geluksniveau dat bij iedereen net wat anders is ingesteld (deels ook genetisch bepaald), waardoor de een een positievere basispositie heeft dan een ander. Tegelijkertijd is er ook voldoende ruimte om jezelf te beoefenen in een meer positieve blik op het leven.

    Wat is negativiteit en wat is pessimisme?

    Wat is negativiteit en wat is pessimisme?

    Wat is negativiteit ?

    • Negativiteit is een pessimistische houding waarbij de meest slechte uitkomst verwacht wordt.
    • Mensen met een negatieve houding hebben de neiging om skeptisch te zijn en plannen de grond in te boren.
    • Waar een ander (of zij zelf) een nieuw plan of idee heeft, worden overal beren op de weg gezien.
    • Pessimistische mensen zullen dan ook niet snel in actie komen en ook het enthousiasme bij anderen de kop in drukken.

    Wat is het negativiteitseffect?

    • Als mensen hebben we (evolutionair) meer last van negatieve zaken, ook wel de negativity bias genoemd. Dit houdt in dat de impact van een negatieve gebeurtenis op onze psychologische staat groter is dan een positieve gebeurtenis.

    Wat zijn negatieve gevoelens en houdingen?

    • Negatieve gevoelens zijn stemmingen en emoties als humeurig zijn, angstig zijn, zich zorgen maken, boosheid, bitter of vijandig zijn.
    • Negatieve houding wil zeggen een een negatieve kijk op verschillende aspecten van je activititeiten, baan of organisatie. Je kan je ondergewaardeerd voelen of last hebben van gebrek aan controle .
    Wat is emotie?

    Wat is emotie?

    Wat is emotie?

    • Emoties zijn gevoelstoestanden die een patroon bevatten van cognitieve, fysiologische en gedragsmatige reacties op gebeurtenissen. 
    • Emoties zijn hersenfuncties met als doel de belangrijke informatie te detecteren en het lichaam klaar maken om hierop te reageren met de hoogste kans tot overleven

    Alle emotionele toestanden hebben vier algemene eigenschappen:

    1. Emoties worden uitgelokt door externe of interne stimuli.
    2. Emotionele reacties komen voort uit evaluaties van deze stimuli, waardoor de situatie betekenis en belang krijgt.
    3. Onze lichamen reageren fysiologisch op onze evaluaties. We kunnen fysiek opgewonden raken wanneer we angst, blijdschap of woede voelen. Of we ervaren een verminderde opwinding, zoals bij tevredenheid of depressie.
    4. Emoties bevatten gedragsneigingen. Soms zijn dit expressieve gedragingen, zoals lachen bij blijdschap, of huilen. Soms zijn dit instrumentele gedragingen, manieren om iets te doen aan de stimulus die de emotie veroorzaakte, zoals studeren voor een beangstigend tentamen of terugvechten uit zelfverdediging.

    Elk van deze vier elementen kunnen snel veranderen tijdens een emotionele periode. Emotie is dus een dynamisch, doorgaand proces.

    Hoe kan je emoties onderscheiden?

    Hoe kan je emoties onderscheiden?

    Hoe kan je emoties indelen?

    • Emoties kunnen ingedeeld worden op basis van valentie (positief of negatief), toenadering (extraversie of introversie) of intensiteit (hoog of laag).
    • Een veelgebruikt onderscheid is het verschil tussen de primaire en de secundaire emoties.
      • De zes primaire emoties zijn blijdschap, angst, verdriet, walging, verbazing en boosheid. Alle basale emoties worden universeel herkend in de gezichtsuitdrukkingen.
      • De secundaire emoties (ook wel ‘sociale’ of ‘morele’ emoties genoemd) reguleren in algemene zin het gedrag om sociale uitsluiting te voorkomen en aanpassing aan de groep te faciliteren. Voorbeelden zijn schaamte, afkeuring, jaloezie, altruïsme, inlevingsvermogen en apathie. Er kunnen meer dan 300 secundaire emoties worden onderscheiden.

    Hoe kan je primaire emoties onderscheiden?

    Bij de primaire emoties zijn aanverwante emoties te ontwaren, zoals:

    • Blijdschap: gelukkig, opgelucht, plezier, tevreden, vervoerd, verrukt, trots, extase, euforisch, genot, enthousiast.
    • Angst: rusteloos, fobisch, paniekerig, schrik, zenuwachtig, ongerust, bezorgd, nerveus, zorgen makend, wantrouwend, hysterisch.
    • Verdriet: zwaarmoedig, zelfmedelijden, bedroefd, wanhopig, eenzaam, depressief, rouwend, smart, zwaarmoedigheid, melancholisch, ongelukkig, ellendig, weemoedig, vernederd.
    • Walging: minachtend, aversie, weerzin, ontzet.
    • Verbazing: gechoqueerd, verbijsterd, verwonderd, overrompeld, ontsteld, verrast.
    • Boosheid: verbolgen, ergernis, verbitterd, wrok, geïrriteerd, vijandig, furieus, verontwaardigd, bitterheid, agitatie, woede.

    Meer lezen en meer info:

    Wat is scepsis, en wat betekent sceptisch zijn?

    Wat is scepsis, en wat betekent sceptisch zijn?

    Wat wil scepsis, en sceptisch zijn, zeggen?

    • Scepsis is twijfel. Twijfel aan de waarheid, aan wat iemand zegt en in fundamentelere zin aan een goed proces.
    • Scepsis zou je kunnen zien als de afwezigheid van vertrouwen in een goede afloop. In die zin is het gerelateerd aan pessimisme.
    • Het heeft een mate van terughoudendheid in zich. Het heeft als gevolg dat je geen actie wilt ondernemen en geen risico wilt lopen.
    • De aanwezigheid van scepsis herken je wanneer jezelf of een ander een hoop 'beren op de weg' ziet.

    “Men are never convinced of your reasons, of your sincerity, of the seriousness of your sufferings, except by your death. So long as you are alive, your case is doubtful; you have a right only to their skepticism.” - Albert Camus

     

    Wat is schrikken?

    Wat is schrikken?

    Wat is schrikken, en wat is schrik ervaren?

    • Schrikken is het ervaren van plotselinge angst.Het lichaam reageert voordat je uberhaupt een gedachte hebt.
    • Een schrikreactie is evolutionair gezien heel handig. Er zijn mensen waarbij het lichaam nog altijd een schrikreactie toont als er op de televisie een slang langs komt. Ook helpt deze automatische, fysieke reactie als er opeens een auto om de hoek komt zetten of als je een wild zwijn tegen komt tijdens je boswandeling.
    • Schrik is een hele fysieke reactie. Er wordt adrenaline aangemaakt, waardoor je lichaam als het ware in de mogelijkheid wordt gesteld om te vechten of vluchten. Je zal wellicht ook merken dat je ademhaling en hartslag omhoog gaan.
    Wat is stress?

    Wat is stress?

    Wat is stress en gestresst zijn?

    • Stress is het ervaren van mogelijkheden (iets dat de potentie heeft nuttig te zijn voor een persoon) of bedreigingen (iets dat de potentie heeft de persoon te beschadigen) die belangrijk zijn voor een persoon. Stress ontstaat wanneer de persoon voelt dat hij niet effectief om kan gaan met de mogelijkheden of bedreigingen. Stress heeft dus drie aspecten: mogelijkheden/bedreigingen, belangrijkheid en onzekerheid. Stress gaat over de perceptie van deze drie aspecten.
    • Stress is iets heel persoonlijks. Individuele verschillen als persoonlijkheid, talenten en percepties, spelen een grote rol in het vaststellen van de manier waarop mensen reageren op stress, in hoeverre ze stress ervaren en hoe ze denken over mogelijke bronnen van stress binnen een sociale context. Persoonlijkheidstrekken die erg vatbaar zijn voor stress zijn: neuroticisme, introvert zijn, lage eigenwaarde en mensen die niet open staan voor nieuwe ervaringen, daarnaast ook mensen met een type A persoonlijkheid. Daarnaast kunnen capaciteiten een stressfactor zijn. Mensen hebben dan stress omdat ze denken dat ze bepaalde dingen niet kunnen. Een gebrek aan ervaring kan ook een rol spelen bij stress.
    • Omdat mensen verschillend reageren op stress zijn ook de gevolgen van stress voor iedereen verschillend. Stress kan lichamelijke consequenties, psychische consequenties en consequenties voor het gedrag hebben.

    Wat is stress bij acute fysieke crisissituaties?

    • Dieren ervaren stress bij acute fysieke crisissituaties. Een voorbeeld hiervan is een zebra die wordt opgejaagd door een tijger. De zebra zal het plotseling op een rennen moeten zetten, om zichzelf in veiligheid te brengen voor de tijger. De zebra kan zelfs al verwond zijn door de tijger en alsnog uit alle macht proberen te vluchten. Er wordt dan fysiek ineens heel veel geëist van de zebra. Het lichaam blijkt echter prima in staat te zijn om met dit soort stress om te gaan.

    Wat is chronische fysieke stress?

    • Mensen ervaren vaak chronische fysieke stress. Wanneer de gewassen van een boer bijvoorbeeld door beesten zijn opgegeten, zal hij gedurende een lange periode zijn eten ergens anders moeten halen. Hij zal dan bijvoorbeeld iedere keer veel verder moeten lopen om aan wat eten te komen. Doordat hij iedere keer, gedurende een lange tijd meer inspanning moet leveren voor zijn eten, staat hij onder chronisch fysieke stress. 

    Wat is psychische en sociale stress?

    • Deze vorm van stress is kenmerkend voor mensen en bestaat eigenlijk alleen in het hoofd.
    • Mensen kunnen heftige emoties ervaren die het resultaat zijn van enkel de gedachten. De lichamen kunnen dezelfde reacties geven op psychische en sociale stress als op fysieke stress.
    • Het lichaam kan zich heel goed aanpassen om te kunnen omgaan met acute stress die een korte tijd aanhoudt.
    • Dit is echter anders wanneer de stress chronisch lijkt te zijn en het stresssysteem vaak en lang wordt geactiveerd. Het lichaam is hier niet op ingesteld, want de fysiologische verdedigingsmechanismen zijn oorspronkelijk bedoeld om het lichaam in staat te stellen snel en efficiënt te reageren op een plotselinge bedreiging. Gedurende een zekere tijd zal het lichaam weerstand bieden aan de psychologische stress, maar daarna volgt onvermijdelijk uitputting. Hierdoor kunnen er stressgerelateerde ziekten ontstaan.

    Wat is stressbestendigheid in relatie met werk of activititeiten?

    • Je bent stressbestendig wanneer je effectief blijft presteren onder werkdruk, tijdsdruk, bij tegenslag, tegenspel, teleurstelling en/of kritiek.
    • Je laat je niet van je stuk brengen. 

    Wat zijn gerelateerde competenties van stressbestendigheid?

    • Presteren onder tijdsdruk.
    • Goed bestand zijn tegen spanningen.
    • Om kunnen gaan met paniek.
    • Voorkomen van negatieve houding.
    Wat houdt instabiliteit in en wat wil zeggen dat je uit balans bent?

    Wat houdt instabiliteit in en wat wil zeggen dat je uit balans bent?

    Wat houdt instabiliteit in en wat wil zeggen dat je uit balans bent?

    • Instabiliteit is er als de balans zoek is.
    • Je zou kunnen zeggen dat bij onevenwichtigheid er sprake is van extremen, maar dat het fundament nog wel stevig is.
    • Bij instabiliteit is het fundament er niet meer. Het is alsof je een huis bent dat gebouwd is op veengrond. Je wiebelt aan alle kanten en er is geen stevigheid te vinden onder je voeten.
    • De omgeving waarin je je bevindt kan bijdragen aan een gevoel van instabiliteit. Hoewel mensen die in een instabiele, onrustige, onveilige omgeving opgroeien, vaak een goed ontwikkelde stabiliteit hebben gevonden in zichzelf, zijn er natuurlijk ook situaties waarin de context waarin je leeft zo veel onrust geeft, dat het moeilijk is om stabiliteit te ervaren. Denk bijvoorbeeld aan situaties waarin vluchtelingen verkeren, in de onzekerheid van waar ze volgende maand wonen, op een andere plek in Nederland, moet men weer terug naar het land van herkomst, hoe lang gaat het wachten en deze onzekerheid duren?
    • Een ander aspect is de interne, mentale stabiliteit. Hierop zijn het met name onze gedachten die een instabiele situatie kunnen creeren. Beperkende overtuigingen, een negatief zelfbeeld (en bijbehorende zelfkritiek), onzekerheid, soms weer gemaskeerd met een laagje zelfverzekerdheid, kunnen een instabiel geheel vormen.

     

    Wat is een burn-out?

    Wat is een burn-out?

    Wat is een burn-out?

    • Een burn-out is psychische, emotionele, of lichamelijke uitputting. Burn-out is een speciale psychische consequentie van stress die ontstaat als een iemand dag in dag voor een langere periode stress ervaart door werk, studie of andere spanning veroorzakende situaties. Vaak is dit een combinatie, en is de ene situatie weer het gevolg van de ander.

    Wat zijn negatieve gevoelens?

    • Negatieve gevoelens, stemmingen en emoties: voorbeelden hiervan zijn humeurig zijn, angstig zijn, zich zorgen maken, boosheid, bitter of vijandig zijn.

    Wat is een negatieve houding?

    • Voorbeelden hiervan zijn: een negatieve kijk op verschillende aspecten van je baan en organisatie, je ondergewaardeerd voelen of een gebrek aan controle ervaren.
    Wat is paniek, en in paniek raken?

    Wat is paniek, en in paniek raken?

    Wat wil paniek zeggen?

    • Wanneer er een stressvolle situatie voordoet dan gaat het lichaam energie gebruiken, en heb je een snellere ademhaling en hartslag.
    • Door die inspanning neemt vaak ook de angst toe, wat kan leiden tot hyperventilatie.
    • De combinatie van de stressfactor met de fysieke gevolgen van deze stress, kunnen resulteren in een situatie die beschreven kan worden als paniek.
    • Paniek is de situatie waarin een extreme angst zich geheel van je overneemt.
    • Het lichaam reageert daar ook sterk op, waardoor het moeilijk is jezelf rustig te krijgen.
    • Je lijf heeft het als het ware over genomen van je verstand.
    Wat is betekent het gevoel van verloren voelen, en wat is jezelf kwijt zijn?

    Wat is betekent het gevoel van verloren voelen, en wat is jezelf kwijt zijn?

    Wat wil het zeggen als je je verloren voelt?

    • Er zijn situaties wanneer je het gevoel kan hebben jezelf te verliezen of jezelf kwijt te zijn geraakt.
    • Dit gevoel kan een signaal zijn dat je het zicht op je (levens)pad kwijt bent.
    • Alsof je wakker wordt in je leven en je jezelf afvraagt 'Hoe ben ik hier terecht gekomen?'.
    • Een gevoel van verloren zijn, gaat vaak over het niet herkennen van de richting waarop je wandelt.
    • Het kan daarin wel heel helpend zijn om te kijken naar wat er wel is. Welke keuzes hebben je gebracht waar je nu bent? Wat heb je geleerd? Wat heb je bereikt? Wat heb je ontdekt? Waar ben je dankbaar voor?

     

    “A good traveler has no fixed plans and is not intent on arriving.”

    Lao Tzu

    Wat is wanhoop en wanhopig zijn?

    Wat is wanhoop en wanhopig zijn?

    Wat betekent wanhoop?

    • Wanhoop is een sterk overheersende emotie die je voelt wanneer je het idee hebt niets meer te kunnen doen aan een moeilijke situatie.
    • Wanneer je een gevoel van wanhopig zijn ervaart dan zit daar een idee van uitzichtloosheid onder.
    • Het kan heel overweldigend zijn wanneer jezelf of iemand in je omgeving deze emotie ervaart. Wanhoop legt als het ware  een dikke deken over iedere oplossing of nieuwe weg uit de situatie
    Hoe controleer je jouw emotie?

    Hoe controleer je jouw emotie?

    Hoe controleer, reguleer of vertrouw je jouw emotie?

    • Emotie regulatie is een vaardigheid die aan te leren is. Mensen functioneren beter als zij deze vaardigheid beter beheersen.
    • Volgens James Gross kunnen we op vijf manieren onze emoties reguleren:
      • Selectie van situaties door het ondernemen van actie om de emotionele ervaring te vermijden of juist op te zoeken.
      • Modificatie van situaties door te proberen de situatie waarin we terechtkomen te veranderen, bijvoorbeeld met probleemgerichte coping, pogingen om controle te hebben over situaties, het zoeken van sociale steun of het verlaten van de situatie
      • Het verleggen van de aandacht focus naar een op andere wijze emotioneel beladen aspect van de situatie. In plaats van focus op de boor van de tandarts verleg je bijvoorbeeld je aandacht naar het plafond dat je ziet
      • Herwaarderen van de situatie door de betekenis van en je eigen gedachten over een situatie te veranderen. In plaats van een pijnlijke gebeurtenis als een fout bestempelen herwaardeer je het bijvoorbeeld als een leermoment voor persoonlijke ontwikkeling. Of in plaats van je sterke emotie te zien als iets negatiefs dat je tegenhoudt, herwaardeer je het als iets positiefs dat je jouw pad wijst. Mensen die herwaarderen zijn psychisch, sociaal en fysiek vaak gezonder.
      • Onderdrukken van emoties door ze niet te tonen, of proberen niet te voelen. Onderdrukking is vaak een slechte strategie omdat het vaak negatieve (sociale) bijeffecten heeft. Het doorleven en tonen van emoties is natuurlijker dan ze te onderdrukken.

    Meer lezen en meer info:

    Wat is stressbestendig zijn, rustig blijven en kunnen relativeren, als competentie?

    Wat is stressbestendig zijn, rustig blijven en kunnen relativeren, als competentie?

    Wat is het nivo waarop je stressbestendig kunt zijn?

    De mate waarin je de competentie 'stressbestendig zijn' kan beheersen, is oplopend:

    1. Onder druk rustig blijven
    2. Prioriteiten kunnen stellen en kunnen relativeren
    3. Stressfactoren herkennen en daar goed mee omgaan

    Wat is rustig blijven onder druk en je eigen werk gecontroleerd afhandelen

    • Je reageert rustig en vriendelijk in chaotische en onverwachte situaties.
    • Je houdt jezelf onder controle in situaties waarbij emoties een grote rol spelen
    • Je blijft onder (tijds)druk effectief en geconcentreerd werken.
    • Je behoudt bij confrontaties een correcte en tactvolle houding.

    Wat is prioriteiten stellen en relativeren waar dat nodig is?

    • Je gaat constructief om met kritiek van anderen en blijft bereid zijn/haar eigen aanpak te toetsen.
    • Je brengt bij (tijds)druk prioriteiten aan en blijft doeltreffend en tactisch handelen.
    • Je presteert langdurig goed onder tijdsdruk, tegenslag en bij complicaties.

    Wat is het herkennen van stressfactoren herkennen, en er goed op reageren en mee omgaa

    • Je herkent factoren die stress met zich mee brengen en je maakt deze bespreekbaar door het proces met anderen te analyseren.
    • Je plant en structureert voor jezelf en voor anderen op een dusdanige manier dat stress wordt voorkomen.
    • Je blijft ondanks de druk optimistisch en positief in gecompliceerde situaties en bent hierdoor een voorbeeld voor anderen.
    Wat kan je doen om je stressbestendigheid te versterken of stabiliteit te ontwikkelen: vragen en antwoorden

    Wat kan je doen om je stressbestendigheid te versterken of stabiliteit te ontwikkelen: vragen en antwoorden

    Hoe kan je je stressbestendigheid versterken en beter omgaan met spanning?
    Hoe kun je de competentie ‘stressbestendigheid’ herkennen en ontwikkelen tijdens je studie, stage, reis en op je werk in het buitenland?

    Hoe kun je de competentie ‘stressbestendigheid’ herkennen en ontwikkelen tijdens je studie, stage, reis en op je werk in het buitenland?

    Stressbestendigheid tijdens je reis

    • Tijdens een reis kun je in situaties terechtkomen die ofwel niet gepland zijn, of heel anders zijn dan je in je dagelijkse leven gewend bent. Deze situaties kunnen stress of angst veroorzaken en op die momenten is het van belang dat je die stress goed kunt opvangen zodat het je reis niet verpest. Oftewel: laat een onverwachte situatie je reis niet verpesten en de stress om de situatie al helemaal niet.
    • Om goed met stress om te kunnen gaan, is het belangrijk om te werken aan je flexibiliteit als dat nodig is. Zo kun je op momenten dat iets mis gaat, of anders verloopt dan gepland, rustiger omgaan met de situatie en nadenken over oplossingen of alternatieven. Probeer de situatie ook in perspectief te zetten: in de meeste gevallen kun je achteraf luchtiger kijken naar de situatie en is het uiteindelijk minder ernstig dan het lijkt. Zet een stap terug, kijk naar het grote plaatje en probeer zo flexibel mogelijk om te gaan met wat je reis je brengt.

    Stressbestendigheid tijdens je studie

    • Je studie kan op meerdere vlakken stress veroorzaken. Wanneer je begint met studeren kom je vaak in een nieuwe omgeving terecht met allemaal mensen die je nog niet kent. Daarnaast kom je in aanraking met een nieuwe manier van leren en wie weet ga je wel voor het eerst op jezelf wonen. Als je studie eenmaal op gang komt zijn er papers en tentamens die stress kunnen geven.
    • Als je begint met studeren kan een goede voorbereiding helpen om stress te verminderen. Bereid je voor op je eerste periode door je in te lezen in je nieuwe studie, studiemateriaal op orde te hebben en rustig aan kennis te maken met je nieuwe studiegenoten. Onthoud dat zij waarschijnlijk net zo nerveus zijn als jij. Als je deze zaken op orde hebt hoef je je daar niet zo druk om te maken en kun je je helemaal richten op je nieuwe omgeving, lesstof en school of universiteit. 
    • Tijdens tentamenperiodes is het belangrijk om een goede balans te vinden tussen studeren en ontspannen. Denk goed na wat voor jou het beste werkt betreft leren en aarzel niet om samen te werken met je medestudenten als je daar behoefte aan hebt. Je kunt elkaar dan waar mogelijk helpen en het studeren zelfs gezelliger maken. Spreek bijvoorbeeld af om samen te leren in de bibliotheek.
    • Neem ook tijd voor ontspanning. Als je merkt dat je te stressvol bent, gaat de kwaliteit van het werk ook achteruit. Door af en toe een break te nemen en even totaal iets anders te doen ben je weer volledig opgeladen om er tegen aan te gaan. Wat je tijdens deze break doet en hoe lang dit duurt hangt af van de situatie en persoon. De één heeft genoeg aan vijf minuten buiten een rondje lopen, terwijl de ander een uur nodig heeft. Doe hierbij wat goed voor jou voelt en waar jij energie van krijgt om na deze break er weer vol tegen aan te gaan. 
    • Wanneer je veel last hebt van stress, kun je altijd naar extra ondersteuning zoeken die jouw school of universiteit te bieden heeft. Denk aan faalangst trainingen en hulp bij studeren.

    Stressbestendigheid tijdens je werk

    • Een werkplek kan stress veroorzaken wanneer je bijvoorbeeld prestatiedruk voelt, wanneer een project niet zoals verwacht verloopt, als je in een lastige situatie zit met een klant of wanneer er conflicten ontstaan tussen medewerkers.
    • Wanneer je last hebt van prestatiedruk is het belangrijk om na te gaan waar die druk vandaan komt: komt deze van binnenuit, dus leg jij jezelf druk op, of komt de druk van buitenaf, van bijvoorbeeld een leidinggevende. Wanneer je voor jezelf die stress veroorzaakt, kun je een stapje terug zetten en doen wat voor jou helpt om stress te verminderen. Komt de druk van buitenaf en kun je minder goed functioneren, dan kun je het gesprek aangaan met je leidinggevende of waar mogelijk taken verdelen. 
    • Het is normaal om een zekere mate stress te ervaren, maar wanneer het enkel een negatieve invloed heeft op je werk of (mentale) gezondheid, dan is het belangrijk om na te gaan wat precies de stress veroorzaakt en wat je eraan kunt doen. Praten met de aangewezen persoon op je werkplek kan een eerste belangrijke stap zijn.

    Stressbestendigheid tijdens je vrijwilligerswerk of stage

    • Tijdens vrijwilligerswerk of een stage kom je vaak in een andere omgeving of zelfs een ander land terecht.
    • Een goede voorbereiding kan helpen om bepaalde stressfactoren te verminderen. Voor wat voor soort organisatie ga je werk doen, wat wordt er van je verwacht, en in wat voor cultuur kom je terecht?
    • Als er tijdens je vrijwilligerswerk of stage iets mis gaat of anders verloopt, is het van belang om flexibel te kunnen reageren om de situatie goed op te vangen. Wanneer je merkt dat je gestresst raakt, zet een stap terug en kijk welke alternatieven of oplossingen mogelijk zijn en aarzel niet om om hulp te vragen waar nodig. Als je op die manier een stressmoment kunt omzetten naar een leerzame ervaring heb je meteen extra waarde toegevoegd aan je tijd als vrijwilliger of stagiair.
    Hoe geef je jezelf een time-out?

    Hoe geef je jezelf een time-out?

    Door te leren ontspannen en het stressniveau te beheersen kun je de controle behouden en hierdoor de gestelde doelen bereiken zonder jezelf en naasten uit te putten. Soms is het nodig dat je jezelf aanleert om je lichamelijk te ontspannen. Een voorbeeld is een time-out bij stress. Het doel van een time-out is stress of woede de rug toe te keren en de aandacht te richten op wat werkelijk van belang is. In plaats van zeer betrokken te raken bij stressvolle situaties neem je een time-out. Zodra je weer overzicht hebt over een situatie kan die je niet meer overweldigen. Een time-out mag een minuut of een uur duren. Korte maar veelvuldige time-outs in de dagelijkse routine kunnen het welbevinden en zelfbeheersing doen laten groeien.

    Er zijn zes manieren om een time-out voor jezelf te nemen om verschillende redenen:

    1. Time-out en ademhaling: stress kan verminderd worden door diep en langzaam ademhalen. Dit zorgt ervoor om spanning te verminderen, de spieren te ontspannen, de hartslag te doen afnemen, de bloeddruk te verlagen en de geest tot rust te brengen. Vaak moet je eerst leren om je lichamelijk te ontspannen voordat je weer controle krijgt over je gedachten.
    2. Time-out voor onderweg: de time-out voor onderweg kan overal worden toegepast, een voorbeeld is tijdens het doen van boodschappen. 1) Span en ontspan systematisch bepaalde delen van het lichaam. 2) Sluit je ogen en bedenk hoe je spieren zich spannen en ontspannen. 3) Bij inademing, span dan daarbij zo hard mogelijk je rechterarm en –vuist aan. Houd dit voor 4 tellen vast en ontspan vervolgens volledig terwijl je uitademt. 5) Herhaal dit voor je linkerarm en vuist, voor je billen, voor rechter- en linkerbeen en –voet, en daarna voor gezicht en kaken. 6) Span als laatst het hele lichaam en laat vervolgens los.
    3. Time-out door beeldvorming: hierbij stel je een rustgevende scene of moment uit het leven voor. Verbeelden is voor iedereen anders. Je zult het moeten uitproberen om uit te vinden bij welke soort voorstelling je ontspant.
    4. Time-out om de boze gevoelens te beheersen: stoom afblazen blijkt juist een stimulerend effect te hebben op agressie en gebruik van geweld in plaats van dat het een opluchtend effect heeft. Uit onderzoek is gebleken dat bij partners die tegen elkaar schreeuwen de boosheid achteraf niet minder is geworden maar juist is toegenomen. Boze uitbarstingen blijken vaak juist zichzelf te versterken, omdat ze mensen een onterecht gevoel van macht geven. Een woede-uitbarsting kan ook een manier zijn om wraak te nemen. Dit zijn echter allemaal korte termijn effecten; het allerbelangrijkst is om te kijken naar de effecten op de lange termijn: die kunnen blijvend en beschadigend zijn. Ouders met woedeaanvallen geven een verkeerd voorbeeld en maken de andere gezinsleden nog bozer, dringen hen om in verdediging te schieten en maken hen angstig. De volgende stappen kunnen bijdragen aan het doorbreken van de woedecyclus:
    • Let goed op signalen van toenemende woede: woede neemt meestal geleidelijk toe. Let op snelle ademhaling, beschuldigende gedachten enzovoort.
    • Spreek een time-outteken af: Laat de gezinsleden weten dat je een time-out wil om je boosheid onder controle te krijgen. Het moet een neutraal teken zijn.
    • Zoek een plek waar je alleen kunt zijn en zorg ervoor dat de rest van het gezin weet waar je bent zodat zij zich niet in de steek gelaten voelen en proberen je tegen te houden.
    • Spreek af hoe lang de time-out mag duren. Niet langer dan 30 minuten is het beste. Daarna kan je een signaal geven dat je discussie  weer op wil starten. Het gezin moet weten dat de onderbroken situatie weer opgepakt moet worden. Hierdoor wordt voorkomen dat  de time-out geen vermijdingsgedrag wordt.
    • Alle gezinsleden moeten het eens zijn met de richtlijnen voor een time-out. Hierdoor weten zij wat ze kunnen verwachten als iemand een time-out wil.
    1. De gedachten over stress: accepteer dat stress er af en toe bij hoort. Bedenk dat het er niet om gaat stress te voorkomen, maar om stress hanteerbaar te houden. Stress moet worden gezien als een onderdeel van het gezinsleven. Weet dat stress ook weer verdwijnt en tijdelijk is. Richt je op wat je wel onder controle kunt houden en niet op wat je niet onder controle kunt houden. Probeer oplossingen voor problemen te bedenken in plaats van anderen de schuld te geven.
    2. Een time-out voor jezelf: een van de beste manieren om stress te verminderen, is tijd nemen voor jezelf; dit geldt zowel voor volwassenen als voor kinderen. Vermijd koffie, alcohol of drugs.

    bron: The incredible years: A trouble-shooting guide for parents of children aged 2-8 years van Webster-Stratton

    Hoe ga je om met tentamenstress, tentamenangst en negatieve faalangst?

    Hoe ga je om met tentamenstress, tentamenangst en negatieve faalangst?

    Positieve faalangst

    • Er zijn studenten die het maken van een tentamen altijd moeilijk vinden, ook als zij goed gestudeerd hebben. Zij voelen zich angstig en gespannen vóór en tijdens het tentamen. Voor enkelen kan dit een positief effect hebben. Sommige studenten hebben de spanning nodig om het tentamen goed te kunnen maken. Dit wordt ook wel positieve faalangst genoemd. Bij anderen werkt dit echter nadelig. De angst en spanning loopt dermate hoog op dat zij verlammen en niet meer goed na kunnen denken. Deze negatieve faalangst heeft gevolgen voor je prestaties.

    Hoe ga je om met tentamenstress en negatieve faalangst?

    • Een goede voorbereiding is voor mensen met negatieve faalangst erg belangrijk.
    • Doordat je elke dag iets doet ter voorbereiding op het tentamen, kan je tegen jezelf zeggen dat je goed hebt voorbereid en dus niet bang hoeft te zijn om het niet te halen. Zeg tegen jezelf dat je goed hebt geleerd en overtuig jezelf ervan dat je de stof weet en dat niemand je dat af kan nemen. Het hebben van zelfvertrouwen is hierbij dus zeer belangrijk. Het zal je helpen je onnodige angsten onder controle te houden.
    • Lukt het je niet om zelf van je faalangst af te komen, zoek dan hulp bij je studiecoördinator of studentpsycholoog.
    • Diverse studies hebben uitgewezen dat meditatie studenten helpt om te focussen en te concentreren. Daarnaast kan het studiestress verminderen.
      Wat zijn oefeningen en tools die kan je doen om beter om te gaan met stress, instabiliteit, onevenwichtigheid en piekergedrag?

      Spreuken, uitspraken, quotes en tips rond keuzes maken, besluitvorming en onafhankelijkheid

      Spreuken, uitspraken, quotes en tips rond keuzes maken, besluitvorming en onafhankelijkheid

      "Als je niet weet waar je heen wilt, kom je er nooit"

      Japans gezegde

       

      Heb je vaak last van keuzestress?

      0 - ja
      0 - nee 
      0 - nu wel

      Loesje

       

      Het verschil tussen slecht nieuws en goed nieuws,
      is de kans om bewust na te denken en keuzes te maken
      over dingen die voor de meeste mensen vanzelfsprekend lijken.
      (....)

       

      Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen.
      Geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen.
      Geef me het inzicht om het verschil tussen beide te zien.
      Franciscus van Assisi (1181-1226)
       
      Het geheim van een krijger is dat hij gelooft zonder te geloven...
      Geloven zonder meer zou hem ontslaan van het onderzoeken.
      Als een krijger gelooft, doet hij dat bij wijze van keuze...

      Don Juan (Carlos Castaneda)

       

      Elk gedrag moet op een bepaald ogenblik
      in een bepaalde levenssituatie
      de beste keuze zijn geweest

      (....)

       

      Vrijheid is wat je doet met wat je wordt aangedaan

      Jean-Paul Sartre

      De 24 vaardigheden voor een zinvolle en succesvolle werk- en leefomgeving

      De 24 vaardigheden voor een zinvolle en succesvolle werk- en leefomgeving

      Activiteiten als backpacken, betaald werken, stagelopen en vrijwilligerswerk in het buitenland verzekeren: startpagina's

      Activiteiten als backpacken, betaald werken, stagelopen en vrijwilligerswerk in het buitenland verzekeren: startpagina's

           

      Partnerselectie: Vrijwilligerswerk in het buitenland I

      Partnerselectie: Vrijwilligerswerk in het buitenland I

      Werken, stagelopen en vrijwilligerswerk in binnen- en buitenland per activiteit en functie: startpagina's

      JoHo zoekt medewerkers die willen meebouwen aan een tolerantere wereld

      Werken, jezelf ontwikkelen en een ander helpen?

      JoHo zoekt medewerkers, op verschillend niveau, die willen meebouwen aan een betere wereld en aan een zichzelf vernieuwende organisatie

      Vacatures en mogelijkheden voor vast werk en open sollicitaties

      Vacatures en mogelijkheden voor tijdelijk werk en bijbanen

      Vacatures en mogelijkheden voor stages en ervaringsplaatsen

      Aanmelden bij JoHo om gebruik te maken van alle teksten en tools
       

      Aansluiten bij JoHo als abonnee of donateur

      The world of JoHo footer met landenkaart

      JoHo: crossroads uit de bundels
      JoHo: crossroads uit selectie
      JoHo: paginawijzer

      Thema's

      Wat vind je op een JoHo Themapagina?

      • Geselecteerde informatie en toegang tot de JoHo tools rond een of meerdere onderwerpen
      • Geautomatiseerde infomatie die aan het thema is gekoppeld

      Crossroad: volgen

      • Via een beperkt aantal geselecteerde webpagina's kan je verder reizen op de JoHo website

      Crossroad: kiezen

      • Via alle aan het chapter verbonden webpagina's kan je verder lezen in een volgend hoofdstuk of tekstonderdeel.

      Footprints: bewaren

      • Je kunt deze pagina bewaren in je persoonlijke lijsten zoals: je eigen paginabundel, je to-do-list, je checklist of bijvoorbeeld je meeneem(pack)lijst. Je vindt jouw persoonlijke lijsten onderaan vrijwel elke webpagina of op je userpage.
      • Dit is een service voor JoHo donateurs en abonnees.

      Abonnement: nemen

      • Hier kun je naar de pagina om je aan te sluiten bij JoHo, JoHo te steunen en zo zelf en volledig gebruik maken van alle teksten en tools.

      Hoe is de pagina op gebouwd

      • Een JoHo Themapagina pagina is opgezet aan de hand van 10 fases rond een bepaalde thema: statussen
      • De status van een thema kan je inzetten bij de belangrijke en minder belangrijke processen rond het thema van de pagina. Zoals keuzes maken, orienteren, voorbereiden, vaardigheden verbeteren, kennis vergroten, gerelateerd werk zoeken of zin geven.
      • Bij elke status vind je unieke of gerelateerde informatie van de JoHo website, die geautomatiseerd of handmatig wordt geplaatst.
      • Een belangrijk deel van de informatie is exclusief beschikbaar voor abonnees. Door in te loggen als abonnee wordt de informatie automatisch zichtbaar. Let wel, niet elke status zal evenveel content bevatten, en de content zal in beweging blijven.
      • De statussen:
      1. Start
      2. Oriëntatie : startpunt bepalen ->bijvoorbeeld: wat is je vraag of wat is het proces dat je gaat starten
      3. Selectie: verkennen en verzamelen van info en keuzehulp
      4. Afweging: opties bekijken en vergelijken -> bijvoorbeeld: alternatieven zoeken
      5. Competentie: verbeteren en competenties -> bijvoorbeeld: wat kan je doen om te slagen?
      6. Voorbereiding: voorbereiden & oefeningen -> bijvoorbeeld: wat kan je doen om te oefenen of je voor te bereiden?
      7. Inspiratie: vastleggen &  lessen -> bijvoorbeeld: wat leer je en heb je geleerd?
      8. Ervaring: vooruithelpen & hulp -> hoe kan je jezelf nuttig maken?
      9. Beslissing: Uitvoeren en tot resultaat brengen -> bijvoorbeeld wat ga je kopen of kiezen?
      10. Evaluatie: Terugkijken en verder gaan -> bijvoorbeeld: wat komt hierna?
        JoHo: footprints achterlaten
        JoHo: pagina delen