Literatuurrapportage over duurzame en effectieve implementatie in de jeugdzorg - Stals, Van Ypveren, Reith, Stams - Artikel


Jeugdzorg kan nog veel leren over implementeren

De invoering van interventies verloopt in de praktijk vaak moeizaam. De kans op succes wordt groter als er een goed gepland implementatieproces is. Interventies die gebouwd zijn op wetenschappelijke kennis en praktijkervaring bieden betere hulp. Er wordt veel gedaan om effectieve interventies te ontwikkelen, maar de invoering in de praktijk laat te wensen over. Soms is er te weinig tijd voor een goede uitvoering, of is er te weinig personeel dat ede interventie kan doen. De implementatie van interventies blijkt vooral op intuïtie te gaan. Er is geen plan om het door te voeren en weinig rapportage, hierdoor kunnen andere organisaties moeilijk hun voordeel doen uit de ervaring met de interventie.

Fasen, determinanten en strategieën

De beschikbare kennis over de implementatie is samen te vatten in de bovenstaande drie begrippen. Het implementatie proces verloopt meestal gefaseerd, tijdens die fasen zijn er determinanten van invloed en de juiste strategie kan de werking van de determinanten beïnvloeden.

Er zijn 4 fasen: verspreiding, adoptie, invoering en borging. Verspreiding is het kennis nemen van de interventie. Adoptie is het bereid zijn om met de interventie aan de slag te gaan. Invoering is het daadwerkelijk aan de slag gaan met de interventie. De verankering van de uitvoering en het onderhoud van de interventie noemt men de borging. Deze volgorde wordt niet altijd doorlopen, als de invoering heel snel gaat keert men later pas naar de adoptie. Soms hebben hogere mensen in een bedrijf al eerder kennis van de interventie dan mensen onder hen. De borging vereist vaak veranderingen na een bepaalde tijd. Als dit moet gebeuren begint de fasering weer opnieuw en worden op die manier veranderingen ingevoerd.

Determinanten van invloed op de fasering kunnen worden opgedeeld in 4 clusters: vernieuwing, doelgroep, organisatie en context. De vernieuwingsdeterminanten hebben de maken met de implementatie van de interventie. Hieronder vallen de beschrijving van de interventie, de observatie bij toepassing et cetera. De interventie moet handelingsgericht en concreet zijn. De doelgroepdeterminanten hebben betrekking op de beroepskrachten, omdat zij degenen zijn die uiteindelijk ermee aan de slag gaan. De beroepskrachten moeten gemotiveerd zijn en bepaalde kennis en vaardigheden hebben.

De organisatiedeterminanten zijn de kenmerken van de instelling die de interventie implementeert. De instelling moet voldoen aan randvoorwaarden en de interventie moet aansluiten bij de wet. Besluitvoering zou op verschillende niveaus moeten plaatsvinden, managers mogen de interventie aannemen, maar beroepskrachten bepalen de precieze uitvoering. De contextdeterminanten zijn voor de bredere sociaal politieke context. Men moet geloven dat de interventie helpt. Een analyse van determinanten zorgt voor de keuze van een juiste strategie.

De implementatiestrategie is een concrete activiteit (of activiteiten) die kan worden ingezet om de invloed van determinanten te sturen en zo de implementatie te bevorderen. Denk hierbij aan trainingen of schriftelijke informatie, workshops en intervisiebijeenkomsten. Er zijn wisselende resultaten over het gegeven of deze implementatiestrategieën effectief zijn. Er zijn echter wel twee algemene conclusies:

  1. Interactieve strategieën zetten eerder aan tot gedragsverandering. Men kan dan oefenen.
  2. Combinatie van strategieën leidt sneller tot implementatie.

Afstemming

De aanpak moet worden gekozen afhankelijk van de situatie waarin de implementatie plaatsvindt. De strategie verbindt de fase en de determinanten. In de fasen invoer en borging zijn ondersteuningsactiviteiten van groot belang. Strategieën moeten er dus rekening mee houden dat specifieke activiteiten goed zijn bij specifieke determinanten. Anders zou het zelfs averechts kunnen werken.

Het uitvoeren van een determinantenanalyse lijkt niet gangbaar in de jeugdzorg. Toch zou dit handig zijn om een strategie te kiezen. Het is niet zo dat instellingen helemaal ongericht kiezen. De interventie Triple P heeft een goed implementatieproces, het verloopt volgens 3 fasen: voorbereidingsfase; hierin bevinden zich de verspreiding en de adoptie. Uitvoeringsfase en de borgingsfase.

Ontwikkelaars van interventies kiezen 1 strategie, maar deze is dan niet toegespitst op verschillende organisaties. Ze doen dus niet per organisatie een determinantenanalyse. Omdat er nauwelijks publicaties zijn over implementaties kun je hier niet goed resultaten aan verbinden, want een ander kan het niet uitproberen.

Kennis planmatig toepassen

Om de kennis toe te passen is een planmatige aanpak nodig. Als je 4 punten in acht neemt vergroot dit de kans op succes!

  • Bepaal de beoogde resultaten: Wat wil je bereiken en welke uitkomst is haalbaar? Je kunt deelresultaten formuleren na elke fase. Je kunt de uitkomsten concretiseren door na te gaan op welke punten het van belang is om vast te houden aan de interventie.

  • Voer een determinantenanalyse uit: Hierdoor wordt het voorspelbaar wat allemaal van invloed zou zijn. Je moet positieve en negatieve invloeden hierin meenemen.

  • Selecteer een strategie: Het is hierbij van belang dat je de beoogde resultaten in het oog houdt en bedenkt welke determinanten op welke fase belemmering kunnen geven. Je strategie moet hierop ingrijpen, zodat het stagnatie voorkomt.

  • Monitor, evalueer en stel bij: Je gaat alles nog een keer na. Dit gaat het makkelijks als je zo duidelijk mogelijk hebt beschreven hoe je de resultaten wilt hebben. Dit is ook nodig voor de borging van een interventie. Je ziet wat er goed gaat en wat er minder goed gaat, zo blijft de interventie in ontwikkeling.

Wetenschappelijke kennis toetsen

Jeugdzorg moet kennis uit andere velden benutten, dit kan dienen als toetssteen voor de empirische kennis. Voor het beantwoorden van bepaalde vragen moet onderzoek worden gedaan, dit zal meer duidelijkheid geven.

Join World Supporter
Join World Supporter
Log in or create your free account

Why create an account?

  • Your WorldSupporter account gives you access to all functionalities of the platform
  • Once you are logged in, you can:
    • Save pages to your favorites
    • Give feedback or share contributions
    • participate in discussions
    • share your own contributions through the 7 WorldSupporter tools
Follow the author: Vintage Supporter
Promotions
verzekering studeren in het buitenland

Ga jij binnenkort studeren in het buitenland?
Regel je zorg- en reisverzekering via JoHo!

Access level of this page
  • Public
  • WorldSupporters only
  • JoHo members
  • Private
Statistics
[totalcount]
Comments, Compliments & Kudos

Add new contribution

CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.
Image CAPTCHA
Enter the characters shown in the image.