Maassluis/Steendijkpolder (HR 09-10-1992, NJ 1994, 287 ‘Pakwoningen’)

Feiten:

Een viertal echtparen hebben in 1976 in eigendom gekocht van Pakwoningen B.V. ieder een stuk bouwgrond in de wijk Steendijkpolder in Maassluis. Daarnaast hebben zij met Pakwoningen B.V. aannemingsovereenkomsten gesloten ten behoeve van de bouw van opstallen op de gekochte grond. Dit in verband met de verplichting om op de grond woningen te bouwen, zoals Pakwoningen B.V. deze was aangegaan bij de aankoop van de grond van de gemeente Maassluis, een en ander conform de door de gemeente goedgekeurde bouwplannen.

Pakwoningen B.V. bouwt de woningen voor rekening van de bewoners. Deze ontvangen op 23 augustus 1983 een brief van het Openbaar Lichaam Rijnmond waarmee zij worden geïnformeerd over de verontreiniging van de grond onder hun woningen.

Het blijkt dat de gemeente Rotterdam (op grond van een overeenkomst met de gemeente Maassluis) in de jaren 1962 - 1964 op de bedoelde grond een laag baggerspecie van 3 tot 3,5 meter dikte had aangebracht. Het hierbij gebruikte havenslib bevatte o.a. bestrijdingsmiddelen, reinigingsmiddelen en olie. Na inspectie door de Dienst Centraal Milieubeheer Rijnmond dient de bodem gesaneerd te worden.

Drie van de vier echtparen verkopen hun woningen door aan derden, het vierde echtpaar blijft. Allen stellen zij de gemeente Maassluis aansprakelijk voor de door hen geleden schade; namelijk de waardevermindering van de grond en opstallen ten gevolge van de verontreiniging van de bodem, hetgeen de gemeente Maassluis afwijst.

Rechtsvraag:

Beoordeling van de aansprakelijkheid op grond van onrechtmatige daad van de gemeente Maassluis jegens de bewoners ter zake van de verkoop van verontreinigde grond.

HR:

Voor de beoordeling van de vraag of er in casu sprake is van een onrechtmatige daad van de gemeente Maassluis ten opzichte van de bewoners hecht de Hoge Raad waarde aan de navolgende feiten en omstandigheden.

In de eerste plaats heeft het Hof volgens de Hoge Raad terecht als uitgangspunt voor de onrechtmatige daad van de gemeente Maassluis aangenomen het tijdstip van uitgifte van de bouwgrond aan de bewoners. Dit tijdstip ligt ongeveer 15 jaar na de verontreiniging. De gemeente wordt terecht verweten dat zij op het moment van de uitgifte van de bouwgrond had moeten weten of behoren te weten dat de grond verontreinigd was. Beslissend hierbij is de eigen kennis van de gemeente Maassluis dan wel de kennis die redelijkerwijze van haar verwacht kon worden. In dit verband werd nog gewezen op de resultaten van een bodemonderzoek, waarvan het uitgesloten is dat de gemeente Maassluis niet op de hoogte zou zijn geweest.

In de tweede plaats had de uitkomst van bodemonderzoek in de Broekpolder te Vlaardingen de gemeente Maassluis ertoe moeten hebben bewegen om ook de bouwgrond van de Steendijkpolder nader te onderzoeken. In de Broekpolder betrof het weliswaar land- en tuinbouwgrond; maar de vergelijking gaat op voor de Steendijkpolder in die zin dat algemeen aangenomen mag worden dat in eigen tuin ook tuinbouwproducten worden geteeld c.q. dat er kinderen zullen spelen. Op deze manier levert de verontreinigde grond ook gevaar voor de volksgezondheid op.

Ondanks het feit dat de gemeente Maassluis ambtelijke adviezen heeft opgevolgd kan het handelen van de gemeente wel degelijk onzorgvuldig geweest zijn, aangezien er ook "contra-indicaties" waren.

Conclusie: de gemeente Maassluis heeft in casu onrechtmatig gehandeld jegens de bewoners en is dan ook aansprakelijk voor de door hen geleden schade. Ten aanzien van het echtpaar dan nog in zijn woning verblijft, mag de schade abstract berekend worden.

De gemeente komt tenslotte geen beroep toe op verjaring op grond van de wet van 31 oktober 1924. De schade is namelijk pas "opvorderbaar" vanaf het moment dat deze bekend is geworden. De verjaringstermijn begint te lopen op de dag na 31 december van het jaar dat de bewoners bekend was geworden dat de door hen gekochte grond verontreinigd was.