Mediator als getuige (HR 10-04-2009, ECLI:NL:HR:2009:BG9470)

Rechtsvraag

Kan een overeenkomst met een mediator worden gezien als een bewijsovereenkomst (en als zodanig dus uitgesloten worden van bewijs)?

Casus

In 2005 dient een vrouw een echtscheidingsverzoek in en vraagt ook om nevenvoorzieningen bij de rechter. De rechter spreekt de echtscheiding uit, maar wijst de nevenvoorzieningen nog niet toe. De man heeft andere voorstellen gedaan, hij heeft een convenant overgelegd waarover volgens hem mondelinge overeenstemming was. De man heeft dit document ondertekend, de vrouw niet en dus moet de man bewijzen dat er mondelinge overeenstemming over convenant was. Om dit te bewijzen wil de man zelf getuigen en de mediator van de man en vrouw wil hij laten getuigen. Als het op het getuigen aankomt weigert de mediator echter te spreken en beroept zich daarbij op de geheimhoudingsplicht op basis van de mediationovereenkomst. Dit zou een bewijsovereenkomst in de zin van art 153 Rv zijn Let op: de meditor beroept zich niet op verschoningsrecht want dat komt een mediator niet toe.

Rechtbank

De rechtbank verklaart het beroep op de geheimhoudingsplicht als terecht. En geeft aan dat tegen deze beslissing hoger beroep mogelijk is. De man echter stelt geen hoger beroep in maar cassatie (sprongcassatie).

Hoge Raad

De Hoge Raad overweegt omtrent de beslissing van de rechtbank: Dat partijen inderdaad mogen kiezen om bewijs uit te sluiten, ook getuigenverklaringen als ze hierover een overeenkomst bereiken. Dit kan niet altijd, namelijk niet als het gaat om feiten waaraan het recht gevolgen bindt waarover partijen geen vrije beschikking hebben. Is dat niet het geval en zijn partijen tot overeenstemming gekomen dan moet er in de rechtszaal een beroep op worden gedaan, anders wordt iets gewoon als bewijs gebezigd. De rechtbank heeft juist geoordeeld dat een mediator geen verschoningsrecht heeft. Toch kan de rechter altijd bepalen dat een getuige op een bepaalde vraag niet hoeft te antwoorden bijvoorbeeld als de geheimhoudingsplicht prevaleert boven de maatschappelijke belangen van de waarheidsvinding. Of de mediationovereenkomst een bewijsovereenkomst in de zin van art 153 Rv is moet de feitenrechter beoordelen en daar gaat de cassatierechter dus geen uitspraak over doen. De HR vindt niet dat er terecht een beroep op de geheimhoudingsplicht is gedaan en vernietigt de beschikking van de rechtbank.