Skeeler (HR 25-11-2005, ECLI:NL:HR:2005:AU4042)

Feiten

In maart 1999 heeft een vrouw zich opgegeven voor een door Eurosportief georganiseerde beginnerscursus skeeleren van vier lessen. Het ingevulde en ondertekende aanmeldingsformulier vermeldt: "Deelname is voor eigen rekening en risico." De lessen werden namens Eurosportief gegeven door een docent lichamelijke opvoeding in het dagonderwijs. De lessen werden gegeven op een geasfalteerde skeelerbaan, waarop geen oneffenheden of andere onvolkomenheden aanwezig waren. De cursusgroep bestond uit ongeveer zeventien leerlingen. Aan het begin van de les werden door Eurosportief aan de cursisten skeelers alsmede knie- en polsbeschermers uitgereikt. Bij de eerste les had de instructeur de leerlingen, onder wie de vrouw, verteld dat zij een helm konden pakken als zij daar behoefte aan hadden.

Op 26 april 1999 volgde de vrouw de derde les, waarbij zij geen valhelm droeg. Op een gegeven moment is zij achterovergevallen, kwam eerst met haar zitvlak op de grond en sloeg daarna met haar hoofd tegen de grond. Zij is naar het ziekenhuis gebracht, waar hersenletsel werd geconstateerd. Aan dit als gevolg van de val opgelopen letsel is zij de volgende dag overleden.

Ten tijde van het ongeval was het dragen van pols-, elleboog- en kniebeschermers verplicht voor de cursisten, het dragen van een valhelm niet. Dit is na het ongeval wel verplicht gesteld.

Rechtsvraag

Heeft Eurosportief tekortgeschoten in de zorgplicht die van haar verwacht mocht worden doordat zij van haar cursisten, die allen beginners waren, niet heeft verlangd dat zij een valhelm zouden dragen.

Rechtbank en Hof

De rechtbank heeft deze vraag negatief beantwoord en de vorderingen afgewezen. Het hof heeft alsnog in het voordeel van verweerder beslist en gesteld dat Eurosportief is tekortgeschoten in de op haar rustende zorgvuldigheidsverplichting om de cursisten minst genomen dringend te adviseren een valhelm te dragen. Als aspect van dit vereiste dringend advies heeft te gelden dat van de cursusleider in het kader van zijn voorbeeldfunctie jegens de cursisten kan worden gevergd dat hij zelf tijdens de lessen een helm zou hebben gedragen, maar dat heeft hij nagelaten, wat Eurosportief moet worden toegerekend. Aangenomen moet worden dat de vrouw een dringend advies een valhelm te dragen zou hebben opgevolgd. Het door haar opgelopen dodelijk letsel moet dan ook worden toegerekend aan het feit dat Eurosportief heeft nagelaten aan haar hiervoor omschreven zorgvuldigheidsverplichting te voldoen Volgens Eurosportief houdt de vermelding in het inschrijfformulier dat deelname voor eigen rekening en risico geschiedt een contractuele uitsluiting van aansprakelijkheid in. Die uitsluiting is onder de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid echter onaanvaardbaar en moet daarom buiten toepassing blijven. Daar komt nog bij dat uit dit eenzijdig door Eurosportief opgestelde beding niet blijkt dat het ook geschreven is voor ernstige schadesoorten als bedoeld in art. 6:108 BW

Hoge Raad

Dat de vrouw zich vrijwillig heeft blootgesteld aan het risico van een val (op het hoofd) bevrijdde Eurosportief immers niet noodzakelijkerwijs van haar aansprakelijkheid ter zake van het niet treffen van de met het oog op dat risico bij een skeelercursus voor beginners geboden veiligheidsmaatregelen.

Ook het verwijt dat het hof ten onrechte de feiten heeft aangevuld is ongegrond. Dat hoofdletsel bij skeeleren minder vaak voorkomt dan ander letsel maar doorgaans veel ernstiger is dan ander letsel, heeft het hof kennelijk en niet onbegrijpelijk afgeleid uit de als productie 9 bij memorie van grieven door verweerder in het geding gebrachte pagina's van de website van de Stichting Consument en Veiligheid, voor zover daarin wordt vermeld dat 9% van de ongeveer 6900 in 2001 op een afdeling spoedeisende hulp behandelde slachtoffers van skeeler/skate-ongevallen hoofdletsel opliep, dat bij ruim een kwart van die gevallen het letsel over het algemeen vrij ernstig was, dat van die groep bijna een kwart - zo'n 40 personen - in het ziekenhuis werd opgenomen, terwijl het totale aantal in het ziekenhuis opgenomen slachtoffers van skeeler/skate-ongevallen 400 bedroeg.

Hof´s overweging met betrekking tot het beding moet zo worden begrepen dat de onduidelijkheid slechts daarin is gelegen, dat de woorden "Deelname is voor eigen rekening en risico." de ondertekenaar van het door Eurosportief opgestelde inschrijfformulier voor de beginnerscursus onvoldoende inscherpen dat die tekst er ook toe strekt aansprakelijkheid uit te sluiten voor de meer ernstige tot zeer ernstige vormen van schade die zich bij het skeeleren kunnen voordoen. Het beroep op genoemd beding in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.

De Hoge Raad verwerpt het beroep.

Conclusie

Eurosportief is tekortgeschoten in de zorgplicht die van haar verwacht mocht worden. Zij had een hoge mate van zorgplicht en het dragen van een valhelm verplicht moeten stellen. Het overlijden van de cursist was niet onvoorzienbaar, mede gezien de aard van de aansprakelijkheid en de ernst van het door haar opgelopen hoofdletsel. Een uitsluitingsbeding is onder deze omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar en dient buiten toepassing te blijven.