ECHR 7 June 2011 S.T.S. v. The Netherlands, Application no. 277/05

Casus

Toen S.T.S. in 1990 twee jaar oud was gingen zijn ouders uit elkaar en zijn moeder kreeg het ouderlijk gezag toegewezen. De Raad voor de Kinderbescherming stelde in 2001 een onderzoek in naar de situatie van S.T.S. Dit omdat S.T.S. ernstige gedragsproblemen vertoonde. Zo ging hij niet meer naar school, had hij diverse strafbare feiten gepleegd en duldde hij geen gezag. Hierna werd S.T.S. door de kinderrechter onder toezicht gesteld van Jeugdzorg voor de duur van een jaar. Ook gaf de kinderrechter een machtiging af tot gesloten uithuisplaatsing van drie keer drie maanden.

In 2003 deed Jeugdzorg verzoek bij de kinderrechter de machtiging tot gesloten uithuisplaatsing opnieuw te verlengen omdat de behandeling van S.T.S. zeker nog een jaar zou duren. Dit verzoek werd onderbouwd met een psychologisch rapport over het kind. Ondanks dat S.T.S. zich tegen het verzoek verzette werd de ondertoezichtstelling verlengd en een nieuwe machtiging tot gesloten uithuisplaatsing voor dezelfde duur werd afgegeven.

S.T.S. ging in appel tegen deze beslissing bij het Hof Leeuwarden en tijdens de behandeling

van het appel verzocht de raadsman van S.T.S. zijn directe vrijlating, omdat de zaak niet met de door art. 5 lid 4 EVRM vereiste spoed was behandeld. Het hof wees het verzoek af, maar

het vernietigde hierna wel de beslissing van de kinderrechter en bracht de verleende machtiging tot uithuisplaatsing terug tot de duur van 6 maanden, wegens de ingrijpendheid van de maatregel en de verbetering van het gedrag van S.T.S.

Volgens het hof was van onvoldoende spoedige behandeling van de zaak echter geen sprake; hoor en wederhoor neemt namelijk tijd in. S.T.S. ging tegen deze beslissing in cassatie, omdat het hof onvoldoende rekening had gehouden met zijn jeugdige leeftijd en het feit dat hij ten tijde van het instellen van het appel al bijna een jaar van zijn vrijheid was beroofd.

De Hoge Raad verklaarde het cassatieberoep van S.T.S. niet-ontvankelijk wegens onvoldoende belang, omdat de gewraakte machtiging tot gesloten uithuisplaatsing inmiddels was verlopen.

EHRM

De genoemde gang van zaken zorgt er volgens het EHRM voor dat er sprake is van een dubbele schending van art. 5 lid 4 EVRM. Allereerst is door de Hoge Raad gedurende de cassatieprocedure niet de door art. 5 lid 4 EVRM vereiste spoed betracht. Het Hof is van mening dat het tijdsverloop van 294 dagen in de fase van cassatie buitensporig is.

De justitiële autoriteiten van de verdragsstaten moeten de nodige administratieve maatregelen nemen om te garanderen dat spoedeisende zaken voortvarend kunnen worden behandeld, vooral als iemands persoonlijke vrijheid in het geding is. Aan deze plicht is de Hoge Raad volgens het Hof onvoldoende tegemoet gekomen. De Hoge Raad had meer dan voldoende tijd (3.5 maanden) om over het cassatieberoep te oordelen toen S.T.S. als gevolg van de gewraakte

machtiging nog feitelijk van zijn vrijheid was beroofd en het dringende individuele belang bij

het cassatieberoep dus zeker nog aanwezig was. Ook nadat de machtiging na 1 mei 2004 was verlopen, had de Hoge Raad het cassatieberoep niet wegens onvoldoende belang

niet-ontvankelijk mogen verklaren. Want toen was er ook nog voor S.T.S. een belang om een oordeel van de Hoge Raad te krijgen omtrent de rechtmatigheid van zijn vrijheidsbeneming, al was het maar met het oog op het vorderen van een eventuele schadevergoeding vanwege de onterechte vrijheidsbeneming.

Het Hof komt dan ook tot de conclusie dat Nederland als gevolg van de beschreven gang van zaken en genoemd oordeel van de Hoge Raad de door art. 5 lid 4 EVRM aan S.T.S. geboden voorziening in rechte tegen zijn vrijheidsbeneming op te komen van zijn effectiviteit heeft ontdaan.