Svensson/Retriever, hyperlinken (HvJ 13-02-2014, Zaak C‑466/12)

Casus

Verschillende Zweedse journalisten hebben krantenartikelen geschreven die werden gepubliceerd en vrij toegankelijk waren op de website van Göteborgs-Posten. De Zweedse gedaagde, Retriever Sverige, exploiteerde een website die haar klanten aanklikbare internetlinks (hyperlinks) verstrekt naar artikelen die zijn gepubliceerd op andere websites, waaronder die van Göteborgs-Posten. Retrieve Sverige had de betrokken journalisten geen toestemming gevraagd voor het plaatsen van hyperlinks naar de artikelen op de website van Göteborgs-Posten. De journalisten meenden dat hun toestemming nodig was voor dit soort verwijzing omdat er sprake was van hun auteursrechtelijk beschermde werken. De journalisten hebben een zaak aanhangig gemaakt. Volgens hen was het niet duidelijk voor de websitebezoekers van Retriever Sverige dat zij werden doorgestuurd naar andere websites om zo toegang te krijgen tot de artikelen. Retriever Sverige voerde aan er geen schending was van het auteursrecht en dat het duidelijk was dat bezoekers werden doorgestuurd naar een andere website bij gebruik van de links.

Het Zweedse hof heeft het Hof van Justitie een prejudiciële vraag voorgelegd of het plaatsen van zulke links een mededeling aan het publiek vormt in de zin van Richtlijn 2001/29/EG. Zo ja, dan zou het plaatsen van hyperlinks niet mogelijk zijn zonder de toestemming van de houders van het auteursrecht omdat zij het uitsluitende recht hebben, de mededeling van hun werken aan het publiek toe te staan of te verbieden.

Hof van Justitie

Het Hof oordeelt dat het plaatsen van hyperlinks naar beschermde werken een handeling bestaande in een mededeling vormt. Er is namelijk sprake van zo’n handeling wanneer een werk op zo’n wijze voor het publiek beschikbaar wordt gesteld dat het voor dit publiek toegankelijk is. Daarnaast kunnen de potentiële gebruikers de Retriever Sverige website worden gezien als een publiek, daar het gaat om een onbepaald en vrij groot aantal gebruikers.

Het Hof herinnert eraan dat de mededeling gericht moet zijn tot een nieuw publiek, d.w.z. een publiek dat door de houders van het auteursrecht niet in aanmerking werd genomen toen zij toestemming verleenden voor de oorspronkelijke mededeling. Volgens het Hof is er geen sprake van zo’n “nieuw publiek” bij Retriever Sverige. De werken op Göteborgs-Posten waren vrij toegankelijk en moeten de gebruikers van Retriever Sverige dus worden beschouwd als een onderdeel van het publiek dat door de journalisten reeds in aanmerking werd genomen toen zij toestemming verleenden voor de publicatie op Göteborgs-Posten. Dat bij de internetgebruikers die op de link klikken de indruk wordt gewekt dat het werk wordt getoond op de website van Retriever Sverige, terwijl dit eigenlijk afkomstig is van Göteborgs-Posten, doet hier niet aan af.

Het Hof concludeert daaruit dat de eigenaar van een website, zoals Retriever Sverige, zonder toestemming van de auteursrechthouders via hyperlinks kan doorverwijzen naar beschermde werken die op een andere website vrij beschikbaar zijn. Dit zou niet het geval zijn als een hyperlink in staat stelt om beperkingsmaatregelen te omzeilen (bijvoorbeeld als toegang is beperkt tot abonnees). Ook verklaart het Hof dat de lidstaten de auteursrechthouders niet een ruimere bescherming mogen bieden door het begrip „mededeling aan het publiek” uit te breiden. Anders zouden er verschillen op het gebied van de wetgeving ontstaan en dus leiden tot rechtsonzekerheid, terwijl de betrokken richtlijn juist beoogt deze problemen te verhelpen.

Kern

Een website kan, zonder toestemming van de houders van het auteursrecht, via hyperlinks doorverwijzen naar beschermde werken die op een andere website vrij beschikbaar zijn. Dat is zelfs het geval wanneer bij de internetgebruikers die op de link klikken, de indruk wordt gewekt dat het werk wordt getoond op de website waar de link zich bevindt.