Uzun tegen Duitsland, EHRM 2 september 2010, EHRC 2010, 123

Onderwerp

Recht op privacy krachtens art 8 EVRM

Casus

Uzun werd ervan verdacht betrokken te zijn geweest bij misdaden, gepleegd door een extremistische terroristenorganisatie. Hij wordt vervolgens drie maanden onder toezicht gesteld door middel van een GPS in de wagen van de medeverdachte met wie Uzun vaak meereed. Uzun wordt veroordeeld, waarbij het gebruik van de data de essentiële basis voor zijn veroordeling vormt oftewel functioneert als kernbewijs. Uzun betoogt dat zijn recht op privé en gezinsleven is geschonden.

Rechtsvraag

Is het recht op privacy krachtens art 8 EVRM onrechtmatig door de staat geschonden door gebruik te maken van GPS toezicht?

Rechtsgang

Het EHRM oordeelt dat, terwijl het GPS-toezicht op Uzun inderdaad een inbreuk vormde op zijn recht op respect voor zijn privé leven, een dergelijke inbreuk gerechtvaardigd was. Hierbij speelden deze omstandigheden een rol:

• Volgens het EHRM was deze maatregel namelijk maatschappelijk redelijkerwijs voorzienbaar
• er was een wettelijke basis in het nationale recht
• het was onderworpen aan een rechterlijke controle die aan voldoende bescherming voorzag tegen arbitraire handelingen van de autoriteiten.
• tevens was de maatregel proportioneel met het belang van de nationale & publieke veiligheid, de preventie van misdaden en de bescherming van de rechten van het slachtoffer. Dat blijkt uit r.o. 44 en 45.

GPS toezicht is veel minder ingrijpend voor het privéleven van betrokkenen dan telefoontaps, waardoor een ander, minder vergaand middel niet noodzakelijk en mogelijk was. Ook is belangrijk dat GPS toezicht alleen werd gebruikt bij misdrijven van een zekere ernst en dat er genoeg waarborgen zijn tegen willekeurige beslissingen van de officier van justitie. Ook betreft het begrip privacy geeft het Hof wat meer duidelijkheid. In r.o. 43 wordt er geen algemene definitie gegeven, maar wel een eerste belangrijke factor om te spreken van een schending van art. 8 EVRM is of er sprake is van een “reasonable expectation of privacy”. In de zelfde rechtsoverweging zegt het Hof dat wanneer er systematisch of permanent gegevens worden opgenomen, art. 8 EVRM in beeld komt.

Leerstuk/conclusie

Het arrest laat zien dat ook GPS-toezicht binnen het bereik van het recht op eerbiediging van privé, familie en gezinslevens valt en geeft meer duidelijkheid omtrent het begrip privacy.