Hoge Raad, 13 januari 1997, NJ 1997, 451, Valkenhorst II, recht op afstammingsgegeven

Feiten

De R. is, als buitenechtelijk kind, in 1935 geboren in ‘Moederheil’. Dit was een toen door rooms-katholieke religieuzen gedreven inrichting met als doelstelling het verlenen van zorg en begeleiding aan ongetrouwde moeders en hun kinderen. Ten tijde van de uitspraak wordt de inrichting geëxploiteerd door Valkenhorst. In het geding gaat het om de vraag of Valkenhorst jegens De R. gehouden is haar op haar verzoek bekend te maken met de indertijd door haar moeder aan de leiding van ‘Moederheil’ verstrekte gegevens over haar vader. Valkenhorst werkt niet mee aan het verzoek van De R. om de gegevens van de vermoedelijke verwekker te overhandigen. Valkenhorst beroept zich op de geheimhoudingsverplichting die voortkomt uit de vertrouwelijke aard van de gegevens die haar in haar hoedanigheid van hulpverlener door de moeder zijn toevertrouwd. Na de uitspraak en de ontwikkeling van beleid omtrent dit thema, heeft Valkenhorst de moeder aangeschreven met het verzoek of het de gegevens mocht vrijgeven, maar hier heeft de moeder geen toestemming voor gegeven. De vraag die dan speelt is of Valkenhorst de verstrekking van de gevraagde gegevens afhankelijk mag maken van de toestemming van de moeder. Het Hof heeft dit bevestigd en hiertegen richt zich het middel.

Hoge Raad

Uitgangspunt is dat het aan grondrechten als het recht op respect voor het privé-leven, het recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst en het recht op vrijheid van meningsuiting ten grondslag liggende algemene persoonlijkheidsrecht ook omvat het recht om te weten van wie men afstamt. Dit recht geeft een persoon in de omstandigheden als die van De R. jegens een stichting als Valkenhorst aanspraak om op haar verzoek bekend te worden gemaakt met de aan die stichting bekende gegevens omtrent haar ouders. Het recht om te weten van welke ouders men afstamt is niet absoluut. Het moet wijken voor de rechten en vrijheden van anderen wanneer deze zwaarder wegen. Het Hof heeft juist geoordeeld door de aanspraak van De R. af te wegen tegen het geheimhoudingsrecht van Valkenhorst om na te gaan welk van deze beide rechten i.c. prevaleert. In cassatie is niet bestreden dat Valkenhorst geheimhoudigsrecht toekomt. Anders dan het Hof heeft geoordeeld kan in deze omstandigheden evenwel niet worden aanvaard dat bij dit geheimhoudingsrecht, behalve bescherming van het recht op respect voor het privé-leven van de moeder van De R., andere, zwaarwegende maatschappelijke belangen zijn betrokken. Wat betreft de rangorde tussen enerzijds het recht van een meerderjarig kind als De R. om te weten door wie het is verwekt, en anderzijds het recht van de moeder om dit verborgen te houden, moet (anders dan waar het Hof van is uitgegaan) worden geoordeeld dat het recht van het kind prevaleert. Behalve door het vitaal belang van dit recht voor het kind wordt deze voorrang daardoor gewettigd dat de natuurlijke moeder in de regel mede verantwoordelijkheid draagt voor het bestaan van dat kind. De uitspraak van het Hof moet worden vernietigd. De R. heeft aanspraak jegens Valkenhorst op haar verzoek bekend te worden gemaakt met de aan Valkenhorst bekende gegevens omtrent haar (vermoedelijke) vader en dat haar vordering moet worden toegewezen tenzij het daartegen door Valkenhorst ingeroepen geheimhoudingsrecht prevaleert. Dat is evenwel niet het geval. Haar beroep op geheimhouding heeft Valkenhorst niet mede gebaseerd op de belangen van de vader, ten aanzien van wiens belang trouwens hetzelfde zou gelden als ten aanzien van dat van de moeder is overwogen. De maatschappelijke belangen waarop Valkenhorst haar beroep op geheimhouding wél mede heeft gebaseerd, kunnen dat beroep niet schragen. M.b.t. het door Valkenhorst ingeroepen gehoudenheid tot bescherming van het recht op respect voor het privé-leven van de moeder, geldt dat dit recht van de moeder moet wijken voor het recht van De R. om te weten door wie zij is verwekt.