• Nederlandse ambassades en consulaten behartigen en beschermen de belangen van Nederlanders met betrekking tot, of in, het buitenland. Deze hulpverlening is echter geen récht, men is niet verplicht om deze hulp ten alle tijden te bieden.
• de rol van de ambassades staat tegenwoordig wat onder druk. Maar nog steeds is in veel landen een Nederlandse ambassade aanwezig, soms aangevuld met een of meerdere (vice)consulaten.
• een beroepsconsul (betaald en altijd van Nederlandse afkomst) heeft in het algemeen meer invloed op dienstverlening dan een honorair consul. De honoraire consul, met vaak een uitgebreid zakelijk netwerk, speelt vooral een rol bij het promoten van de handel en de cultuur van het land dat hem heeft aangesteld.
• consulaire hulp in het buitenland is trouwens niet gratis. Er gelden verschillende tarieven voor consulaire hulp en ook aan de afgifte voor akten en verklaringen zijn, net als in Nederland, kosten verbonden.
• een ambassade of consulaat is vaak afhankelijk van de politieke situatie in het land en dient altijd rekening te houden met plaatselijke omstandigheden
• ter info: het ambassade- of consulaat terrein is géén Nederlands grondgebied

Bij een ambassade of consulaat kun je terecht voor onder andere:

• paspoort issues, tijdelijke vervangingen en verlengingen
• eerste hulp en advies wanneer je, buiten je eigen schuld om, in het buitenland in de problemen komt c.q. wanneer er (ernstige) calamiteiten in het betreffende land zijn (sterke politieke instabiliteit, rampen, aanslagen)
• sluiten van een huwelijk, aangifte bij geboorte of overlijden, opmaken van huwelijksaktes
• hulp bij arrestatie, vermissing of overlijden van vrienden of familieleden
• afgifte van consulaire akten; dit zijn notariële akten die een ambassadeur heeft opgesteld in zijn rol als notaris. Voorbeelden hiervan zijn samenlevingscontracten, huwelijkse voorwaarden en testamenten. Enkele ambassades en consulaten zijn bevoegd om akten van de burgerlijke stand op te stellen. Voorbeelden hiervan zijn geboorteakten, huwelijksakten of overlijdensakten. Geboorte, huwelijk of overlijden moet dan wel zijn ingeschreven in het register van de ambassade of het consulaat.
• afgifte van consulaire verklaringen (als de lokale autoriteiten deze niet kunnen afgeven). Voorbeelden: verklaring van in leven zijn, verklaring van woonplaats, verklaring van de burgerlijke staat, als het niet mogelijk is deze van de lokale autoriteiten te krijgen; verklaring bewijs Nederlanderschap; aanvullende verklaring gedrag. Dit zijn geen akten volgens de notariswet of het Burgerlijk Wetboek.
• opstellen of geven van reisadviezen
• ondersteuning bij culturele of handelsactiviteiten (netwerk, adressen, handelscultuur, sectorkansen, lijsten van Nederlandse clubs en verenigingen)
• bemiddeling als je in geldnood zit in het buitenland
• informatie en advies op het gebied van het Nederlandse personenrecht, familierecht en het Nederlandse nationaliteitsrecht

Je kunt er niet terecht voor bijvoorbeeld:

• betaling van privérekeningen, zoals hotelrekeningen, medische kosten en boetes
• bemiddeling bij het zoeken naar werk of het aanvragen van een verblijfs- of werkvergunning
• notariële akten: ambassades voeren geen notariële handelingen meer uit; je kunt daarvoor terecht bij een notaris in het betreffende land. Soms vervult een ambassadeur beide rollen, is hij ook actief als notaris.
• het aanspannen van een proces namens jou als Nederlander, of het mengen in plaatselijke gerechterlijke procedures