Wat houdt cognitieve psychologie in? - Chapter 1

Wat zijn definities van 'de geest'?

Cognitieve psychologie is de tak van de psychologie die zich bezig houdt met het wetenschappelijk bestuderen van ‘De Geest’ (the Mind). Er worden twee definities van de geest genoemd:

  1. De geest creëert en controleert mentale functies zoals perceptie, aandacht, geheugen, emoties, taal, beslissen, denken en redeneren. Deze definitie geeft de geest een centrale rol bij onze verschillende mentale vaardigheden. Het is belangrijk om te begrijpen dat cognitie niet alleen gaat over onze hogere "denk" functies en dat veel van de betrokken processen buiten onze bewuste contole opereren.

  2. De geest is een systeem die representaties maakt van de wereld zodat we daarin kunnen handelen om onze doelen te bereiken. Deze definitie geeft het belang van de geest weer voor ons functioneren en om te overleven.

Deze twee definities van de geest zijn niet onverenigbaar. De eerste definitie wijst op verschillende typen van cognitie, de mentale processen zijn wat de geest doet. De tweede definitie zegt iets over hoe de geest opereert en over zijn functie.

Wie was Donders en waarom is hij belangrijk geweest voor de cognitieve psychologie?

In 1868 werden de eerste cognitieve psychologische experimenten uitgevoerd door de Nederlandse psycholoog Franciscus Donders. Hij was geïnteresseerd in hoe lang het duurt om een beslissing te maken.

Hij deed onderzoek naar reactietijd, hoe lang het duurt om te reageren op een stimulus. Er werd onderscheid gemaakt tussen twee typen reactietijd:

  • Simpele reactietijd, zo snel mogelijk op een knop drukken als je het lichtje aan ziet gaan.

  • Keuze-reactietijd, twee lichten, keuze voor het ene knop maken als het linkerlichtje ging branden, en andere knop als het rechterlicht ging branden.

Bij de keuze-reactietijd moest ook nog een keuze gemaakt worden en daarom verwachtte Donders dat deze reactie langer zou duren dan bij de simpele reactietijd. De conclusie van het keuze-reactietijd experiment was dat wanneer er een knop ingedrukt moet worden om een keuze te maken, dit langer duurt.

Dit experiment van Donders is belangrijk omdat het illustreert dat mentale processen niet direct kunnen worden gemeten maar geïnterpreteerd moeten worden uit gedrag. Dit principe wordt bij de gehele cognitieve psychologie gehandhaafd.

Wie was Wundt en waarom is hij belangrijk geweest voor de cognitieve psychologie?

Wundt bouwde het eerste psychologische laboratorium rond 1870. Hij was aanhanger van het structuralisme, wat er van uitgaat dat algehele ervaring wordt bepaald door basale elementen van de ervaring die structuralisten sensaties noemden.

Hij probeerde een ‘periodieke tabel van de geest’ te creëren door middel van analytische introspectie, een techniek waarin hij getrainde participanten hun ervaringen en gedachteprocessen liet opschrijven in respons op stimuli. Introspectie staat voor intro = naar binnen, en spectie = kijken. Hij slaagde er niet in om gedrag uit te leggen in termen van sensaties.

Het structuralisme gaf weinig resultaten en verloor daarom de aandacht aan het begin van de twintigste eeuw. Toch was Wundt belangrijk. Door zijn inzet om de geest te onderzoeken vanuit gecontroleerde omstandigheden wordt Wundt gezien als leidend in de verschuiving in de manier van onderzoeken van de geest: van een rationele benadering naar een empirische benadering. Hij benadrukte de centrale rol van experimenten in het opdoen van kennis over de menselijke geest.

Wie was Ebbinghaus en waarom is hij belangrijk geweest voor de cognitieve psychologie?

Ebbinghaus was geïnteresseerd in het bepalen van de aard van het geheugen, voornamelijk hoe informatie die geleerd is vergeten wordt na verloop van tijd. Hij meette dit aan de hand van de volgende kwantitatieve methode:

  1. Initialen bekijken, Ebbinghaus bekeek een lijst met ‘onzin-lettergrepen’ (GEW, RTU, XPQ) voor de eerste keer.

  2. Hij leerde de lijst, hij ging er een aantal keer doorheen tot hij de komende lettergreep kon voorspellen aan de hand van de vorige lettergreep. Hij noteerde het aantal repetities dat nodig was om de genoteerde lijst te leren.

  3. Na een tijd leerde hij de lijst opnieuw, het aantal nodige repetities werd genoteerd.

  4. Deze methode genereerde de ‘savings method’. Hij kwam er achter dat het aantal opgeslagen lettergrepen groter was gedurende een kort tijdsinterval dan een lange tijdsinterval.
    Savings kunnen als volgt worden berekend: savings = (originele tijd nodig om de lijst te leren) - (tijd nodig om de lijst te herleren na een bepaalde tijd). Hoe langer de tijd tussen de leermomenten, hoe kleiner de savings zullen zijn. Deze methode geeft ons een maat voor vergeten. Savings in een plot uitzetten aan de hand van tijd geeft een savings curve. Dit was belangrijk, omdat het liet zien dat het geheugen gekwantificeerd kon worden en dat functies zoals de savings curve gebruikt kunnen worden om een eigenschap van de geest te bescrijven.

  5. Conclusie was dat het geheugen snel daalt gedurende de eerste 2 dagen na het initiële leren en dan stagneert. De eerste twee dagen wordt een groot deel vergeten, wat daarna nog in het geheugen zit blijft redelijk stabiel en wordt in het lange termijn geheugen opgeslagen.

Wie was William James en waarom is hij belangrijk geweest voor de cognitieve psychologie?

William James was een Amerikaanse psycholoog die belangrijke observaties van de geest beschreef. De observaties van William James waren niet gebaseerd op experimenten maar op introspecties over de werking van zijn eigen geest. Zijn observaties waren indrukwekkend accuraat.

Het eerste laboratorium opgericht door Wundt, de kwantitatieve experimenten van Donders en Ebbinghaus, en de opmerkzame observaties van James kunnen gezien worden als een veelbelovend begin van onderzoek van de menselijke geest. Onderzoek van de geest verloor echter grotendeels de aandacht binnen de psychologie. Dit gebeurde voornamelijk omdat er een negatieve reactie ontstond ten opzichte van analytische introspectie.

Wat is het 'behaviorisme'?

John Watson had problemen met de huidige aanpak van onderzoek doen omdat (1) het extreem variërende resultaten betrof van persoon tot persoon en (2) omdat deze resultaten hierom zeer moeilijk te interpreteren waren omdat ze geïnterpreteerd werden als zijnde onzichtbare mentale processen. Hij introduceerde het behaviorisme. Hij ging alleen uit van meetbaar observeerbaar gedrag, niet van onmeetbare processen zoals emoties, redeneren en denken. Behaviorisme omvat ook klassieke conditionering van Pavlov en operante conditionering van Skinner. Operante conditionering richt zich op hoe gedrag versterkt wordt door de presentatie van positieve bekrachtigers. Dit idee dat gedrag begrepen kan worden door het onderzoeken van de relaties tussen stimuli en responses, beïnvloeden een gehele generatie psychologen in de jaren veertig, vijftig en zestig. De simpele stimulus-response theorie kreeg echter ook kritiek. De theorie kan namelijk niet verklaren waarom mensen vaak reageren op verschillende aspecten van eenzelfde stimulus. Daarnaast wordt pas duidelijk op welk aspect van een stimulus een persoon reageert nadat de reactie is gegeven.

Wie was Tolman en waarom is hij belangrijk geweest voor de cognitieve psychologie?

Uit een experiment van Tolman bleek dat een rat een cognitief schema (cognitive map) creëert, hij onthoudt dat hij in het doolhof rechtsaf moet om de kaas te pakken. Hij heeft een concept gecreëerd in zijn cognitie. Als hij eerst steeds rechtsaf moet om de kaas te pakken en hij wordt na een aantal keren op een andere plek in het doolhof geplaatst, werd verwacht dat hij uit aangeleerd gedrag weer rechtsaf zou gaan. Dit gebeurde echter niet. Hij ging naar links, in de goede richting van de kaas. De rat had een cognitief schema van het doolhof gecreëerd en zocht op basis daarvan de kaas. Dit was een nieuwe ontdekking. Het gebruik van het woord cognitie en het idee dat iets anders in de geest van de rat gebeurt dan een stimulus-response connectie, plaatste Tolman buiten de heersende vorm van het behaviourism.

Wie was Chomsky en waarom is hij belangrijk geweest voor de cognitieve psychologie?

Chomsky ging er vanuit dat taalontwikkeling niet wordt bepaald door imitatie of bevestiging, maar door een aangeboren ingebouwd biologisch programma dat in alle culturen bestaat. Taal is niet alleen belangrijk bij leren, maar bij vele processen van de mens. Psychologen begonnen zich hierdoor te realiseren dat om complex cognitief gedrag te begrijpen, het belangrijk is om niet alleen observeerbaar gedrag te meten, maar ook te overdenken wat dit gedrag ons vertelt over de werking van de geest.

Wat was de cognitieve revolutie in 1950?

In de jaren vijftig vond er een nieuwe verschuiving in benaderingen plaats binnen de psychologie - het begin van de cognitieve revolutie. De aandacht verschoof van een behavioristische benadering naar een benadering volledig gericht op het begrijpen van de werking van de geest.

In 1950 kwam er een nieuwe aanpak die de informatieverwerkingsbenadering werd genoemd. Deze aanpak was mede geïnspireerd door de uitvinding van de computer. De geest werd nu gezien als informatieverwerkende computer. Volgens deze benadering kan de werking van de geest beschreven worden in een aantal zich voordoende stadia. Deze benadering leidde tot het stellen van nieuwe onderzoeksvragen en tot een nieuwe manier van weergave van de antwoorden op de onderzoeksvragen.

Wat is selectieve aandacht?

Broadbent ontwikkelde een filtermodel van aandacht dat er zo uitzag:

Input → selectieve filter → detector → geheugen

Dit model illustreert dat verschillende stukken sensorische informatie binnenkomen in het sensorisch geheugen. Aan de hand van een filter wordt het stukje informatie uitgekozen om de aandacht op te richten. Deze filter bepaalt welke informatie op dat moment het belangrijkst is. Daarna slaat de 'detector' de informatie op die door de filter heen is gekomen. Deze opgeslagen informatie komt vervolgens in het geheugen terecht.

Broadbent's model gaf een mogelijkheid om de werking van de geest te visualiseren en analyseren als een volgorde van verwerkingsstadia. Zo een model kan getest worden door nieuwe experimenten.

Wat is kunstmatige intelligentie?

Kunstmatige intelligentie wordt op de volgende manier gedefinieerd: “Een machine zich laten gedragen op manieren die intelligent genoemd zouden worden als een mens die gedragingen zou laten zien.” (McCarthy, 1955). Rond dezelfde tijd publiceerde Miller zijn paper over de beperkingen van de menselijke geest in de capaciteit waarop het informatie kan verwerken. Miller beredeneerde dat het geheugen niet een passieve opslag van sensorische informatie is, maar een actief proces bedraagt. Miller beschreef het proces in computer termen, waardoor 'de geest als computer'-metafoor populair werd. De cognitieve revolutie was een feit.

Wat is modern cognitief onderzoek?

Onderzoek in de cognitieve psychologie begint met wat bekend is over een probleem. Vanuit dat startpunt stellen onderzoekers vragen op, zetten ze experimenten op en verzamelen en interpreteren ze resultaten. Het is een soort ketting waarin de ene vraag op de andere volgt. De grootste uitdaging is niet om de experimenten uit te voeren maar om de juiste experimenten te ontwerpen.

Wat zijn modellen van 'de geest'?

Modellen zijn representaties die helpen om cognitieve structuren of processen te visualiseren en verklaren. Er kan grofweg onderscheid gemaakt worden tussen twee soorten modellen: structurele modellen, die hersenstructuren in kaart brengen die betrokken zijn bij specifieke cognitieve functies, en procesmodellen, die laten zien hoe een cognitief proces werkt. Structurele modellen zijn representaties van een fysieke structuur. Het is een vereenvoudiging van de werkelijkheid. Modellen worden complexer over tijd, omdat onderzoekers verschillende componenten van een model onderzoeken en daarover dus meer te weten komen. Procesmodellen laten meestal een stappenproces van cognitieve mechanismen zien. Procesmodellen zijn vaak een geschikt startpunt voor onderzoek.

Wat zijn de voordelen van cognitief onderzoek voor de maatschappij?

Kennis over de menselijke geest kan helpen bij het oplossen van problemen die zich in de maatschappij voordoen. Denk hierbij aan het verbeteren van verkeersveiligheid of werkomstandigheden.

Door de bestaande kennis van de menselijke geest weten we ook wat de beste manieren van studeren zijn:

  • Zorg voor spacing en interleaving. Spacing wil zeggen dat je jezelf blootstelt aan dezelfde informatie op verschillende momenten met een bepaalde lengte van tijd tussen de momenten. Interleaving wil zeggen dat het door elkaar leren van verschillende onderwerpen binnen een domein de leerprestatie verbetert. Een voorbeeld van hoe je goed kan studeren: leer hoofdstuk 1 op dag A, leer hoofdstuk 2 op dag B, herhaal hoofdstuk 1 op dag C, herhaal hoofdstuk 2 op dag D, etc.

  • Het actief ophalen van informatie uit het geheugen zorgt ervoor dat de informatie beter onthouden wordt.

  • Test jezelf regelmatig. Dit heeft enkele voordelen: je komt erachter wat je nog minder goed kent, je wordt herhaaldelijk blootgesteld aan de stof, en je raakt gewend aan testsituaties.

  • Maak aantekeningen met de hand. Op deze manier ben je actiever met de stof bezig en leer je het efficiënter.

Voor toegang tot deze pagina kan je inloggen

 

Voor volledige toegang tot deze pagina kan je inloggen

 

Inloggen (als je al bij JoHo bent aangesloten)

   Aansluiten   (voor online toegang tot alle webpagina's)

 

Hoe het werkt

 

Aanmelden bij JoHo

 

 

JoHo: crossroads via de bundel

  Chapters 

Teksten & Informatie

JoHo: paginawijzer

JoHo 'chapter 'pagina

 

Wat vind je op een JoHo 'chapter' pagina?

  •   JoHo chapters zijn tekstblokken en hoofdstukken rond een specifieke vraag of een deelonderwerp

Crossroad: volgen

  • Via een beperkt aantal geselecteerde webpagina's kan je verder reizen op de JoHo website

Crossroad: kiezen

  • Via alle aan het chapter verbonden webpagina's kan je verder lezen in een volgend hoofdstuk of tekstonderdeel.

Footprints: bewaren

  • Je kunt deze pagina bewaren in je persoonlijke lijsten zoals: je eigen paginabundel, je to-do-list, je checklist of bijvoorbeeld je meeneem(pack)lijst. Je vindt jouw persoonlijke  lijsten onderaan vrijwel elke webpagina of op je userpage
  • Dit is een service voor JoHo donateurs en abonnees.

Abonnement: nemen

  • Hier kun je naar de pagina om je aan te sluiten bij JoHo, JoHo te steunen en zelf en volledig gebruik te kunnen maken van alle teksten en tools.

Abonnement: checken

  • Hier vind je wat jouw status is als JoHo donateur of abonnee

Prints: maken

  • Dit is een service voor wie bij JoHo is aangesloten. Wil je een tekst overzichtelijk printen, gebruik dan deze knop.
JoHo: footprint achterlaten