Zwarte Ruiter (HR 10-09-1957, NJ 1958, 5)

Casus

De verdachte wordt verdacht van meerdere delicten. Hij is bekend met de bijzonderheden van de roofoverval, maar hij schuift de daderschap toe aan fictief persoon in plaats van aan zichzelf.

Rechtsvraag

Is het opleggen van tbs, ondanks sterk verminderde toerekeningsvatbaarheid van de verdachte, mogelijk?

Rechtsgang

Rechtbank

De rechtbank overweegt dat bij verdachte tijdens het begaan van de hem tenlaste gelegde feiten ziekelijke storing der geestvermogens bestond, alsmede dat het belang der openbare orde bepaaldelijk vordert dat tbs wordt opgelegd. De rechtbank laat aan de tbs de veroordeling tot 15 jaar gevangenisstraf voorafgaan met de overweging dat zij in de omstandigheden, waaronder de maatregel van tbs wordt geëffectueerd, onvoldoende waarborgen gelegen acht voor een beveiliging gedurende geruime tijd van de maatschappij tegen een impulsieve, roekeloze en niets-ontziende persoonlijkheid als deze verdachte is gebleken te zijn, van wie met een aanmerkelijke graad van stelligheid verwacht kan worden dat hij elke kans om zich aan zijn vrijheidsbeneming te onttrekken, zal benutten.

Hoge Raad

De rechter veroordeelt de verdachte tot 15 jaar gevangenisstraf en tbs ondanks de sterk verminderde toerekenbaarheid. De verdachte had meerdere malen gepoogd uit een instelling te ontsnappen en de rechter wilde voorkomen dat hij een gevaar voor de samenleving ging vormen.

Conclusie

De rechter kan beslissen om een ontoerekeningsvatbaarheid van de dader toch niet mee te laten weten aangezien de dader een gevaar is voor de maatschappij. In het arrest komt ook naar voren dat ‘straf naar mate van schuld’ niet als beginsel in ons strafrecht wordt gehuldigd indien althans deze schuld uitsluitend wordt gekoppeld aan de toerekeningsvatbaarheid: de ernst van het feit moet erbij worden betrokken.