Wat zijn de belangrijkste kenmerken van de premieheffing volksverzekeringen?

• De premieheffing volksverzekeringen is formeel beschouwd geen belasting.
• Gelet op haar kenmerken kan men haar echter wel als zodanig typeren. Zij vertoont grote overeenkomsten met de loonbelasting. De Belastingdienst int de verschuldigde premies. De AWR en de Invorderingswet zijn dan ook op deze heffing van toepassing. Geschillen over de premieheffing worden beslecht bij de belastingrechter conformde voor de belastinggeschillen geldende regels. Een belangrijk verschil met de loonbelasting is dat de volksverzekering niet alleen een premiekant hebben, maar ook een uitkeringskant.
• Er zijn vier volksverzekeringen.
  • De eerste volksverzekering is de Algemene Ouderdomswet (AOW),
  • de tweede volksverzekering is de Algemene nabestaandenwet (Anw),
  • de derde volksverzekering is de Algemene Kinderbijslagwet (AKW, geen premieheffing maar financiering uit de schatkist)
  • de vierde volksverzekering is de Wet Langdurige Zorg (Wlz - opvolger van de AWBZ).
• De premieheffing voor de volks- en socialewerknemersverzekeringen is geregeld in de Wet financiering sociale voorzieningen (Wfsv). De heffingstechniek van de premies volksverzekeringen is vergelijkbaar met die van de loon- en inkomstenbelasting. Deze geschiedt ook op twee verschillende manieren. De eerste manier is premieheffing door inhouding (afdrachtsbelasting en de tweede manier is de premieheffing bij wege van aanslag (aanslagbelasting).

Wie is aan de premieheffing volksverzekeringen onderworpen?

• Voor de premieheffing volksverzekeringen is bepalend of iemand voor de volksverzekeringen verzekerd is. In dit geval is hij premieplichtig (artikel 6 Wfsv).
• In ieder geval kan iedereen die in Nederland woont net als de personen die in niet in Nederland wonen, maar wel een dienstbetrekking in Nederland uitoefenen waarvoor ze aan de loonbelasting zijn onderworpen, worden aangemerkt als verzekerden.
• Een uitzondering geldt voor mensen die de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt hebben, zij zijn niet meer premieplichtig voor de AOW. Deze groep betaalt slecht WLZ- en Anw-premie.
• Bij algemene maatregel van bestuur kan de kring van verzekerden worden uitgebreid of beperkt. Ingevolge een EU-verordening geldt dat men verzekerd is in het werkland, tenzij men een detacheringsverklaring heeft. In dat geval blijft men verzekerd in het land waar men op het moment van uitzending woont.

Wat is de heffingsgrondslag van de premieheffing volksverzekeringen?

• De premie volksverzekeringen wordt ingehouden op het loon of op de daarmee gelijkgestelde verstrekkingen.
• In artikel 8 Wfsv is het uitgangspunt geaccepteerd dat ook voor de inhouding van premies volksverzekeringen het fiscale loonbegrip als uitgangspunt wordt genomen. Dit betekent dat het bedrag waarover de inhouding wordt bepaald (heffingsgrondslag) exact gelijk is aan dat van de loonbelasting.
• De heffingsgrondslag voor de volksverzekeringen (premieloon) is gelijk aan het belastbare loon voor de loonbelasting.

Hoe ziet de premiestructuur van de volksverzekeringen eruit?

• De premiestructuur van de via inhouding geheven premies volksverzekeringen is gelijk aan die van de op aanslag verschuldigde premies.
• De premies volksverzekeringen worden tot het premiemaximum (einde tweede schijf) proportioneel van het premie-inkomen geheven. Er is dus slechts premie verschuldigd over de eerste twee schijven (in 2016: maximaal €33.715; mensen die geboren zijn voor 1946: maximaal 34.027).
• Het premiepercentage bedraagt in 2016 28,15%. AOW-gerechtigden zijn alleen de WLZ- en Anw-premie van 10,25% verschuldigd. Een deel van de heffingskorting heeft betrekking op de premieheffing volksverzekeringen. De verschuldigde bedragen zijn verwerkt in de tabellen zodat daaruit het bedrag van de in te houden premies zonder meer is af te lezen.