Nederlandse Nationaliteit & Nederlanders in het buitenland

Nederlanders en Hollanders in binnen- en buitenland

Van de Nederlandse nationaliteit tot Nederlanders in het buitenland

JoHo: crossroads uit bundel

Emigratie & Lang verblijf in buitenland: thema's en startpagina's

Nederland - Bestemmingsbundel

Themapagina

Click & Go

Inhoud: Nederlandse nationaliteit en Nederlanders in het buitenland

Nederlanders

Hoe verkrijg je een nationaliteit?
Wanneer verlies je de Nederlandse nationaliteit?
In welke uitzonderingsgevallen verlies je de Nederlandse nationaliteit niet, of niet zomaar, in het geval van dubbele nationaliteit?
Wat zijn extra aandachtspunten en ontwikkelingen rondom dubbele nationaliteit bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?
Wat zijn extra aandachtspunten om te voorkomen dat jij, je partner en/of je kinderen de Nederlandse nationaliteit verliezen bij een lang verblijf in het buitenland of emigratie? Kunnen minderjarigen zomaar de Nederlandse nationaliteit verliezen?
Wat houdt een verklaring bezit van het Nederlanderschap in, en wanneer heb je die in het buitenland nodig?
Wat houdt afstandsplicht in met betrekking tot nationaliteit?
Wat is een attestatie de vita en waartoe dient het als je voor langere tijd in het buitenland woont?
Wat is een woonplaatsverklaring en waartoe dient het rondom een lang verblijf in het buitenland?
Wat is het verschil tussen een nationaliteit en het hebben van een reisdocument?
Wat zijn voor- en nadelen van het hebben van een dubbele nationaliteit?

Nederlanders in het buitenland

Hoeveel Nederlanders vertrekken er jaarlijks voor een lang verblijf in het buitenland?
Wat missen nederlanders het meest als ze als ze naar het buitenland gaan?
Waar zijn Nederlandse verenigingen en organisaties in het buitenland?
Hoe kan als vrijwilligerswerk Nederlandse gevangenen bezoeken in buitenlandse gevangenissen?

Nederlanders in het buitenland in contact met het thuisfront

Hoe hou je voldoende rekening met mensen in je directe omgeving die betrokken raken bij je emigratie of lang verblijf in het buitenland?
Hoe deel je je besluit met anderen wanneer je voor langere tijd naar het buitenland wilt gaan? Waar let je op bij het voorbereiden van 'het afscheid' als je voor langere tijd uit Nederland vertrekt?
Hoe ga je om met reacties van anderen als je voor langere tijd naar het buitenland wilt?
Hoe ga je om met (verwachtingen van) bezoek uit Nederland, als je voor langere tijd in het buitenland verblijft?
Wat kun je ondernemen als je tijdens een lang verblijf in het buitenland feeling wilt houden met Nederland en Nederlanders?
Hoe onderhoud je tijdens een lang verblijf in het buitenland contact met familie, vrienden, kennissen in Nederland?
Wat zijn aandachtspunten als je tijdens een lang verblijf in het buitenland tijdelijk op bezoek gaat in Nederland?
Hoe hou je voldoende rekening met je partner, kinderen en andere betrokkenen wanneer je voor langere tijd vertrekt naar het buitenland?
Hoe hou je je relatie goed bij een lang verblijf in het buitenland?

Lees verder voor antwoorden, inspiratie, inzichten en oplossingen

Startpagina: (tijdelijke) emigrant

digital nomad expat

Nederlandse nationaliteit, dubbele nationaliteit en verlies van nederlanderschap: vragen en antwoorden

Hoe zit het met de Nederlandse nationaliteit bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?

Wanneer hou je de Nederlandse nationaliteit bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?

Het recht op een nationaliteit is essentieel voor iedere burger, omdat dit bepaalt in hoeverre hij aanspraak kan maken op bepaalde rechten en voorzieningen in het betreffende land, en eventueel de supranationale gemeenschap (bv. de EU). Denk aan burgerschapsrechten, het recht op voorzieningen/diensten en het recht van vrije in- en uitreis.

Ga je emigreren, dan verlies je NIET automatisch de Nederlandse nationaliteit.

cruciaal daarbij is dat je telkens TIJDIG je paspoort of identiteitskaart (en/of dat van je partner, kinderen) verlengt
noteer dus zorgvuldig alle afloopdata en plan een ruime periode daarvóór de verlenging in
het netjes en tijdig verlengen van je paspoort of id-kaart is echter geen garantie op het behouden van de Nederlandse nationaliteit; lees hieronder meer omtrent het verliezen van je Nederlandse nationaliteit
dubbelcheck zélf altijd procedures en regelingen; beleid en wetgeving is in onderzoek en kan uiteraard altijd worden aangepast
lees ook meer bij "Hoe lang is je paspoort (e.d.) geldig" en "Hoe werkt verlengen-vernieuwen"
iedereen met de Nederlandse nationaliteit kan op grond van de Paspoortwet een Nederlands paspoort aanvragen. Bij elke aanvraag toetst de overheid of je als aanvrager (nog) in het bezit bent van de Nederlandse nationaliteit

Wanneer verlies de Nederlandse nationaliteit?

Ben je meerderjarig, dan verlies je de Nederlandse nationaliteit "van rechtswege" (dat wil zeggen 'automatisch' op basis van de Rijkswet op het Nederlanderschap), onder andere als:

je vrijwillig een andere nationaliteit aanneemt (er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld als je getrouwd bent met iemand die die andere nationaliteit al heeft)
- in sommige landen geldt de regel dat als je een huis wilt kopen, je de nationaliteit van het betreffende land moet hebben -> dat kan dus gevolgen hebben voor je Nederlandse nationaliteit!
- ook voor het krijgen van een baan kan het soms voorwaarde zijn om de nationaliteit van het betreffende land te hebben
- in sommige landen, bijvoorbeeld de Verenigde Staten, gelden bijvoorbeeld andere, minder gunstige, erfrechtregels voor buitenlanders. Je betaalt dan bijvoorbeeld veel meer erfbelasting als je samen een huis bezit en je echtgenoot overlijdt. Dan verlies je bij een negatief scenario naast je echtgenoot ook nog eens je huis als je niet de Amerikaanse nationaliteit hebt.
- in sommige landen blijft het een moeizaam proces, wanneer je er voor langere tijd wil wonen en werken, om je verblijfsvergunning of werkvergunning (telkens) te verlengen -> dat is voor sommige Nederlanders reden om (ook) de lokale nationaliteit aan te nemen
- in sommige landen is het voor mensen een overweging te kiezen voor (ook) een andere nationaliteit omdat simpelweg de tijd en kosten (lange reistijd naar locatie voor verlenging, met bijbehorende hoge reiskosten) voor het verlengen van het Nederlandse paspoort niet opwegen tegen de voordelen ervan; zeker als je niet van plan bent op korte termijn voor langere tijd in Nederland te verblijven -> maar je kan dan dus als oud-Nederlander ook niet meer incidenteel langer in Nederland verblijven, bv. in verband met familieomstandigheden. Je wordt dan visumtechnisch behandeld als iedere andere vreemdeling.
- in incidentele gevallen verkrijg je bijvoorbeeld de nationaliteit van je woonland als eerbetoon (afgegeven door de president) of omdat dat automatisch gebeurt na een verblijf in het land van enkele maanden
als je een verklaring van afstand (van je Nederlandse nationaliteit) aflegt.
als je een dubbele nationaliteit had en minimaal 10 jaar aaneengesloten buiten het Koninkrijk der Nederlanden en buiten de Europese Unie woonde (zgn. 'tijdsverloop'). Tenzij
- je van de genoemde 10 jaar minimaal 1 jaar toch binnen het Koninkrijk der Nederlanden of de Europese Unie woonde
- je op tijd (vóórdat de 10 jaar is verstreken) een nieuw Nederlands paspoort (of verklaring van Nederlanderschap) hebt aangevraagd én hebt verkregen. Vanaf de dag dat je het paspoort ontvangt, begint een nieuwe periode van 10 jaar te lopen:
  - komt de 10-jaars termijn in zicht; hou dan extra rekening met de (soms lange) aanvraagperiode, waarvoor je vaak ook gelegaliseerde documenten nodig hebt die ook nog gecontroleerd moeten worden
  - de regel is dat binnen de termijn van 10 jaar een paspoort of verklaring moet zijn verstrekt; alleen de aanvraag daartoe is dus niet voldoende

Tips:

'van rechtswege' houdt in deze context in dat je de Nederlandse nationaliteit kwijt kan raken zónder dat je daar een bewuste handeling voor hebt verricht of zonder dat je daar vooraf actief over bent geïnformeerd door de Nederlandse overheid
op dit moment is het eigen verantwoordelijkheid van Nederlanders in het buitenland om, als zij van plan zijn een andere nationaliteit aan te nemen, zich te (laten) informeren over mogelijke gevolgen vanuit de relevante wet- en regelgeving.
er is geen actieve informatieplicht vanuit de overheid; je komt er dus vaak pas achter als je je paspoort wilt gaat verlengen (en dit niet meer blijkt te kunnen), of als je reist en aan de grens met Nederland komt
het verlengd krijgen van je paspoort door een ambassade is geen garantie op het behoud van Nederlanderschap als achteraf blijkt dat je er toch geen recht op had: ambtenaren kunnen fouten maken in het toepassen van de (steeds aangepaste) wet- en regelgeving. De vele aanpassingen en uitzonderingen hebben in de loop der tijd ook steeds tot verschillende interpretaties -en fouten- geleid.
check sowieso altijd de meest recente wetgeving (rijksoverheid), er wordt op meerdere terreinen onderzoek gedaan naar de wetgeving rondom (het verlies van) Nederlanderschap!
- in sommige complexe gevallen, bijvoorbeeld bij automatisch verlies omdat ouders of grootouders ooit kozen voor een andere nationaliteit, is wetgeving uit meerdere tijdsframes van toepassing -> dat maakt het ook voor (internationale) rechtsspecialisten complex
- de kennis en beantwoording van vragen omtrent nationaliteitszaken en wetgeving is sinds 2013 verhuisd van de buitenlandse posten naar een kenniscentrum/contactcenter in het departement in Den Haag; goedbedoelende medewerkers van buitenlandse ambassades of consulaten, of ambtenaren van gemeentes in Nederland, verwijzen bij complexe situaties ook steeds vaker naar dit kenniscentrum
de huidige wet geeft geen ruimte voor afweging van persoonlijke omstandigheden van betrokkenen
procederen tegen beslissingen omtrent het verlies van het Nederlanderschap is mogelijk, maar complex en wordt vaak sterk ontmoedigd door ambassades of de Nederlandse overheid; uit de praktijk blijkt dat procederen vaak kansloos is
bij naturalisatie in je nieuwe woonland kan worden gesteld dat je de Nederlandse nationaliteit moet opgeven (dan word je daar dus actief over geïnformeerd en kun je een afweging maken), maar dit wordt lang niet altijd verplicht gesteld (en dan word je dus ook niet actief gewezen op mogelijke gev0olgen)
ben je onbedoeld en ongewild je Nederlanderschap kwijtgeraakt en wil je de Nederlandse nationaliteit herkrijgen dan moet je als oud-Nederlander vaak eerst weer (een jaar) in Nederland gaan wonen op basis van een verblijfsvergunning van niet-tijdelijke aard. Dat betekent dus ook dat je (al dan niet met je gezin) terugverhuist naar Nederland en baan, huis, school etc. in je woonland van de andere nationaliteit opgeeft.
- lees meer over het (opnieuw) verkrijgen van de Nederlandse nationaliteit in de Keuzekit Terugkeren & Immigreren
overweeg je sowieso een terugkeer naar Nederland, bijvoorbeeld na je pensioen of omdat je voor je ouders op leeftijd wilt gaan zorgen, let dan extra goed op de regels omtrent (het ongemerkt verliezen van) nationaliteit; voorkom dat de terugkeer een langdurig proces wordt met de immigratiedienst omdat je de Nederlandse nationaliteit onbedoeld verloren bent

Wanneer verlies je als minderjarige de Nederkandse nationaliteit?

Minderjarigen verliezen niet zomaar de Nederlandse nationaliteit, maar er gelden wel andere, aanvullende en vaak ook redelijk complexe regels.
Verlies treedt bijvoorbeeld wel af als ouders vrijwillig afstand doen van het Nederlanderschap of onafgebroken 10 jaar buiten het Koninkrijk of de EU hun hoofdverblijf hebben gehad. Maar ook daar zijn weer uitzonderingen op.
Omdat het beleid in ontwikkeling is, blijft het raadzaam om tijdig en regelmatig veranderingen te checken als je wilt voorkomen dat je kind onverwacht 'automatisch' de Nederlandse nationaliteit verliest.

Wanneer gebruik je een 'Verklaring omtrent bezit van het Nederlanderschap'?

Heb je je paspoort alleen nodig om je Nederlandse nationaliteit te bevestigen (bijvoorbeeld omdat je reist op het paspoort van de andere nationaliteit)? Dan is er ook een goedkoper alternatief dan een nieuw paspoort aanvragen: je kunt dan ook een 'Verklaring omtrent bezit van het Nederlanderschap' aanvragen bij de ambassade (digitaal of per post).
Let op: je moet de verklaring wel aanvragen voordat je paspoort verloopt!

Wanneer verlies je de Nederlandse nationaliteit?

Voor sommige landen (bv. Angola, Argentinië, Bangladesh, Burkina Faso, Costa Rica, Eritrea, Libië, Somalië) geldt dat mensen die er geboren zijn, altijd de nationaliteit van dat land behouden. Ze kunnen er eventueel een tweede, of derde etc. nationaliteit bij krijgen, maar nooit de oorspronkelijke nationaliteit verliezen of er actief afstand van doen.

Voor Nederland geldt dat echter niet. Ben je meerderjarig, dan verlies je de Nederlandse nationaliteit "van rechtswege" (Rijkswet op het Nederlanderschap), bijvoorbeeld als:

je vrijwillig een andere nationaliteit aanneemt (er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld als je getrouwd bent met iemand die die andere nationaliteit al heeft)
- in sommige landen geldt de regel dat als je een huis wilt kopen, je de nationaliteit van het betreffende land moet hebben -> dat kan dus gevolgen hebben voor je Nederlandse nationaliteit!
- ook voor het krijgen van een baan kan het soms voorwaarde zijn om de nationaliteit van het betreffende land te hebben
- in sommige landen, bijvoorbeeld de Verenigde Staten, gelden bijvoorbeeld andere, minder gunstige, erfrechtregels voor buitenlanders. Je betaalt dan bijvoorbeeld veel meer erfbelasting als je samen een huis bezit en je echtgenoot overlijdt. Dan verlies je bij een negatief scenario naast je echtgenoot ook nog eens je huis als je niet de Amerikaanse nationaliteit hebt.
- in sommige landen blijft het een moeizaam proces, wanneer je er voor langere tijd wil wonen en werken, om je verblijfsvergunning of werkvergunning (telkens) te verlengen -> dat is voor sommige Nederlanders reden om (ook) de lokale nationaliteit aan te nemen
- in sommige landen is het voor mensen een overweging te kiezen voor (ook) een andere nationaliteit omdat simpelweg de tijd en kosten (lange reistijd naar locatie voor verlenging, met bijbehorende hoge reiskosten) voor het verlengen van het Nederlandse paspoort niet opwegen tegen de voordelen ervan; zeker als je niet van plan bent op korte termijn voor langere tijd in Nederland te verblijven -> maar je kan dan dus als oud-Nederlander ook niet meer incidenteel langer in Nederland verblijven, bv. in verband met familieomstandigheden. Je wordt dan visumtechnisch behandeld als iedere andere vreemdeling.
- in incidentele gevallen verkrijg je bijvoorbeeld de nationaliteit van je woonland als eerbetoon (afgegeven door de president) of omdat dat automatisch gebeurt na een verblijf in het land van enkele maanden
als je een verklaring van afstand (van je Nederlandse nationaliteit) aflegt.
als je een dubbele nationaliteit had en minimaal 10 jaar aaneengesloten buiten het Koninkrijk der Nederlanden en buiten de Europese Unie woonde (zgn. 'tijdsverloop')

NB 'van rechtswege' houdt in deze context in dat je de Nederlandse nationaliteit kwijt kan raken zónder dat je daar een bewuste handeling voor hebt verricht of zonder dat je daar vooraf actief over bent geïnformeerd door de Nederlandse overheid.

Hoe verkrijg je een nationaliteit?

Er zijn verschillende gronden op basis waarvan landen staatsburgerschap toe kunnen kennen. De belangrijkste:

in veel landen is het een gebruikelijke regel dat als één van de ouders staatsburger is van dat land, diens kinderen dat ook zijn. In sommige gevallen dient een kind dit voor een bepaalde leeftijd te bekrachtigen (bijvoorbeeld Japan).
een aantal landen kent staatsburgerschap toe als men in dat land geboren is, ongeacht de nationaliteit van de ouders (bijvoorbeeld Canada).
landen kunnen ook staatsburgerschap toekennen op basis van een huwelijk met een van hun ingezetenen.
naturalisatie: als 'vreemdeling' vraag je een land om de nationaliteit van dat land. Bij naturalisatie is het niet altijd vereist de oude nationaliteit op te geven.
sommige landen vereisen (verplichten) aanname van de nationaliteit van dat land als je er voor langere tijd komt wonen of werken

Door combinaties van deze oorzaken kan je dus een meervoudige nationaliteit hebben. Zo kan een kind geboren in Canada uit een Nederlandse moeder en een Japanse vader aanspraak maken op die drie nationaliteiten.

In welke uitzonderingsgevallen verlies je de Nederlandse nationaliteit niet, of niet zomaar, in het geval van dubbele nationaliteit?

Je verliest je Nederlandse nationaliteit niet wanneer je ernaast nog een andere nationaliteit bezit en:

je van de elders vermelde 10 jaar minimaal 1 jaar toch binnen het Koninkrijk der Nederlanden of de Europese Unie woonde
je op tijd (vóórdat de 10 jaar is verstreken) een nieuw Nederlands paspoort (of verklaring van Nederlanderschap) hebt aangevraagd én hebt verkregen. Vanaf de dag dat je het paspoort ontvangt, begint een nieuwe periode van 10 jaar te lopen.
- komt de 10-jaars termijn in zicht; hou dan extra rekening met de (soms lange) aanvraagperiode, waarvoor je vaak ook gelegaliseerde documenten nodig hebt die ook nog gecontroleerd moeten worden
- de regel is dat binnen de termijn van 10 jaar een paspoort of verklaring moet zijn verstrekt; alleen de aanvraag daartoe is dus niet voldoende

Wat zijn voor- en nadelen van het hebben van een dubbele nationaliteit?

Een dubbele nationaliteit kan prettig zijn, bijvoorbeeld:

als je reist op basis van een reisdocument gekoppeld aan een nationaliteit waarop wereldwijd niet bijzonder positief wordt gereageerd, kan je bepaalde landen makkelijker binnenkomen als je óók beschikt over een (of meerdere) andere nationaliteit(en)
- heb je die andere nationalliteit niet, dan kunnen er extra eisen worden gesteld: bijvoorbeeld aantonen dat je voldoende geld hebt om jezelf, je partner en kinderen te onderhouden, het hebben van een terug- of doorreisticket, aantonen dat je een baan hebt
als je je wilt vestigen in het land waarvan je de nationaliteit bezit verloopt dat over het algemeen makkelijker en kom je in aanmerking voor allerlei voordelen
je hebt met een dubbele nationaliteit voordeel als je bepaalde visa wilt verkrijgen
je kunt stemmen in het land waarvan je de nationaliteit bezit

Een dubbele nationaliteit kan ook nadelen hebben, waaronder:

verschillende, soms conflicterende, wet- en regelgeving kan van toepassing zijn op jouw situatie
er zijn verschillen in dienstplicht
er zijn verschillen in kiesrecht
je valt onder meerdere belastingregimes, hetgeen tot onduidelijkheden kan leiden
bij problemen of conflicten in het buitenland kunnen overheden eerder geneigd zijn om 'weg te kijken': de overheid van de andere nationaliteit moet het maar oplossen...

Wanneer je een enkele nationaliteit hebt, zijn je rechten vaak duidelijker en eenduidiger; er kan minder discussie ontstaan over waar je wel, of niet, recht op hebt.

Wat zijn extra aandachtspunten en ontwikkelingen rondom dubbele nationaliteit bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?

De Nederlandse overheid wil, net als veel andere landen, dubbele nationaliteit tegenwoordig zoveel mogelijk beperken.

De enkelvoudige nationaliteit is al sinds de negentiende eeuw het uitgangspunt van de Rijkswet op het Nederlanderschap.
Voor wie Nederlander wil worden, geldt een verplichting om de oorspronkelijke nationaliteit op te geven.

Tegelijkertijd is er een sterker wordend tegengeluid waarbij het aanhouden van de Nederlandse nationaliteit (als "eerste" of "tweede" nationaliteit) wel mogelijk moet zijn, ook al word je verplicht de nationaliteit van het land waar je je vestigt aan te nemen. Juist om nationaliteitsproblemen voor de vele Nederlanders die zich elders gaan vestigen, al dan niet tijdelijk, te voorkomen.

Meer recente ontwikkelingen in het Nederlandse nationaliteitsrecht:

Sinds 2014 wordt de 2e (of volgende) nationaliteit niet meer opgenomen in de bevolkingsregistratie. Heb je naast de Nederlandse nationaliteit ook een 2e nationaliteit? Dan komt die 2e nationaliteit niet meer in het bevolkingsregister als je je (weer) in Nederland laat inschrijven.
Er wordt sinds 2017/2018 gewerkt aan nieuwe wetgeving rondom (dubbele) nationaliteit. Je kunt je voorstellen dat het aanpassen van wetgeving rondom dit onderwerp complex is, meerdere lagen kent en dus vrij traag verloopt, óók gezien de uiteenlopende meningen in de Nederlandse politiek en allerlei belanghebbenden.
Ook de Brexit (het uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie) geeft een nieuwe dimensie aan de nationaliteitsdiscussie. Opties worden onderzocht ter verruiming van de mogelijkheid van het bezit van meerdere nationaliteiten voor aankomende eerste generatie emigranten en immigranten (zij die zélf naar het buitenland verhuisd zijn). Gelijktijdig komt er dan voor volgende generaties (kinderen van die emigranten en immigranten) een verplicht keuzemoment, dat daadwerkelijk leidt tot het behoud van niet meer dan één nationaliteit.
In 2019 is er door het Europees Hof van Justitie uitspraak gedaan, naar aanleiding van drie zaken waaronder het arrest Tjebbes, waardoor de rechter per individueel geval kan gaan toetsen of het redelijk is dat iemand zijn paspoort is ontzegd zodra de periode van tien jaar verblijf in het buitenland voorbij is. De kern van de uitspraak draait om de vraag of het zomaar kan dat iemand, met het (al dan niet onbedoelde) verlies van het Nederlanderschap, daarmee ook automatisch zijn Europees burgerschap verliest.
Rechters krijgen met deze uitspraak dus de mogelijkheid om de redelijkheid van het verlies te gaan toetsen.
- Het zou kunnen zijn dat rechters door deze uitspraak anders gaan toetsen wanneer iemand nog volledig Nederlands is, nog voldoende Nederlands spreekt, familie in Nederland heeft die hij regelmatig wil bezoeken of bijvoorbeeld plannen heeft om te gaan studeren of werken in Nederland of elders in Europa.
- Ook zouden rechters bijvoorbeeld anders kunnen gaan toetsen waneer je nét nét na de termijn van tien jaar te laat bent met het verlengen van je paspoort, of wanneer je als kind je Nederlandse nationaliteit bent verloren omdat je ouders vergeten zijn hun Nederlandse nationaliteit tijdig te verlengen binnen de termijn van tien jaar.
Er komst steeds meer aan het licht dat de informatievoorziening vanuit de overheid rondom dubbele nationaliteitskwesties te kort schiet. Er wordt gediscussieerd over de vraag of de overheid haar Nederlande burgers in het buitenland niet actief zou moeten gaan informeren bij dreigend verlies van het Nederlanderschap. Daarnaast blijkt dat veel ambtenaren, in en buiten Nederland, foutief voorlichten door gebrekkige kennis van de wetgeving. Deze fouten hebben soms flinke vertragingen tot gevolg in het proces van verlengen van het paspoort, waardoor Nederlanders volledig onbedoeld hun Nederlanderschap zouden verliezen.

Wat zijn extra aandachtspunten om te voorkomen dat jij, je partner en/of je kinderen de Nederlandse nationaliteit verliezen bij een lang verblijf in het buitenland of emigratie?

op dit moment is het eigen verantwoordelijkheid van Nederlanders in het buitenland om, als zij van plan zijn een andere nationaliteit aan te nemen, zich te (laten) informeren over mogelijke gevolgen vanuit de relevante wet- en regelgeving.
er is geen actieve informatieplicht vanuit de overheid; je komt er dus vaak pas achter als je je paspoort wilt gaat verlengen (en dit niet meer blijkt te kunnen), of als je reist en aan de grens met Nederland komt.
het verlengd krijgen van je paspoort door een ambassade is geen garantie op het behoud van Nederlanderschap als achteraf blijkt dat je er toch geen recht op had: ambtenaren kunnen fouten maken in het toepassen van de (steeds aangepaste) wet- en regelgeving. De vele aanpassingen en uitzonderingen hebben in de loop der tijd ook steeds tot verschillende interpretaties -en fouten- geleid.
check sowieso altijd de meest recente wetgeving (Rijksoverheid), er wordt op meerdere terreinen onderzoek gedaan naar de wetgeving rondom (het verlies van) Nederlanderschap!
- in sommige complexe gevallen, bijvoorbeeld bij automatisch verlies omdat ouders of grootouders ooit kozen voor een andere nationaliteit, is wetgeving uit meerdere tijdsframes van toepassing -> dat maakt het ook voor (internationale) rechtsspecialisten complex.
- de kennis en beantwoording van vragen omtrent nationaliteitszaken en wetgeving is sinds 2013 verhuisd van de buitenlandse posten naar een kenniscentrum/contactcenter in het departement in Den Haag; goedbedoelende medewerkers van buitenlandse ambassades of consulaten, of ambtenaren van gemeentes in Nederland, verwijzen bij complexe situaties ook steeds vaker naar dit kenniscentrum.
de huidige wet geeft geen ruimte voor afweging van persoonlijke omstandigheden van betrokkenen.
procederen tegen beslissingen omtrent het verlies van het Nederlanderschap is mogelijk en zeer complex. Vaak wordt dit sterk ontmoedigd door ambassades of de Nederlandse overheid; uit de praktijk blijkt dat procederen vaak kansloos is.
bij naturalisatie in je nieuwe woonland kan worden gesteld dat je de Nederlandse nationaliteit moet opgeven (dan word je daar dus actief over geïnformeerd en kun je een afweging maken), maar dit wordt lang niet altijd verplicht gesteld (en dan word je dus ook niet actief gewezen op mogelijke gevolgen).
ben je onbedoeld en ongewild je Nederlanderschap kwijtgeraakt en wil je de Nederlandse nationaliteit herkrijgen dan moet je als oud-Nederlander vaak eerst weer (een jaar) in Nederland gaan wonen op basis van een verblijfsvergunning van niet-tijdelijke aard. Dat betekent dus ook dat je (al dan niet met je gezin) terugverhuist naar Nederland en baan, huis, school etc. in je woonland van de andere nationaliteit opgeeft.
overweeg je sowieso een terugkeer naar Nederland, bijvoorbeeld na je pensioen of omdat je voor je ouders op leeftijd wilt gaan zorgen, let dan extra goed op de regels omtrent (het ongemerkt verliezen van) nationaliteit; voorkom dat de terugkeer een langdurig proces wordt met de immigratiedienst omdat je de Nederlandse nationaliteit onbedoeld verloren bent.

Kunnen minderjarigen zomaar de Nederlandse nationaliteit verliezen?

Minderjarigen verliezen niet zomaar de Nederlandse nationaliteit, maar er gelden wel andere, aanvullende en vaak ook redelijk complexe regels.

Verlies treedt bijvoorbeeld wel af als ouders vrijwillig afstand doen van het Nederlanderschap of onafgebroken 10 jaar buiten het Koninkrijk of de EU hun hoofdverblijf hebben gehad. Maar ook daar zijn weer uitzonderingen op.
Omdat het beleid in ontwikkeling is, blijft het raadzaam om tijdig en regelmatig veranderingen te checken als je wilt voorkomen dat je kind onverwacht 'automatisch' de Nederlandse nationaliteit verliest.

Wat houdt een verklaring bezit van het Nederlanderschap in, en wanneer heb je die in het buitenland nodig?

Verklaring bezit van het Nederlanderschap

Gaat je Nederlands paspoort verlopen en heb je dat paspoort alleen nodig om je Nederlandse nationaliteit te bevestigen (bijvoorbeeld omdat je altijd reist op het paspoort van een andere nationaliteit)?
Dan is het niet persé nodig een volledig nieuw Nederlands paspoort aan te vragen
Je kunt dan ook een zogenaamde 'Verklaring omtrent bezit van het Nederlanderschap' aanvragen
Voordeel is dat deze verklaring veelal goedkoper is dan het aanvragen van een nieuw paspoort
Deze verklaring regel je bij de ambassade (digitaal of per post)
Let op: je moet de verklaring wel tijdig aanvragen: vóórdat je paspoort verloopt!

Wat houdt afstandsplicht in met betrekking tot nationaliteit?

Bij naturalisatie moet je vaak verplicht afstand doen van je oorspronkelijke nationaliteit, als dat kan. Dit heet afstandsplicht.

Er zijn uiteraard ook weer uitzonderingen op deze afstandsplicht, waaronder:

in sommige landen krijg je automatisch de nationaliteit van het land waar je bent geboren.
ook bepaalt ieder land zelf wanneer iemand de nationaliteit verliest. Voor burgers uit bijvoorbeeld Griekenland of Iran is het juridisch niet mogelijk de nationaliteit af te staan. In Marokko wordt het doen van afstand in de praktijk niet geaccepteerd.
heb je een partner met een andere nationaliteit en zijn jullie getrouwd, dan mag deze partner zijn of haar eigen nationaliteit vaak houden. Dit geldt ook bij een geregistreerd partnerschap.

Wat is een attestatie de vita en waartoe dient het als je voor langere tijd in het buitenland woont?

een attestatie de vita is een bewijs van "teken van leven"
soms vragen pensioeninstanties of lijfrenteverzekeraars om dit bewijs, met name bij permanente vestiging in het buitenland
het bewijs regel je bij de Nederlandse ambassade of via bijvoorbeeld een notaris in je woonregio
veelal heb je nodig:
- geldig identiteitsbewijs met foto
- bewijs van woonplaats (bv: verblijfsvergunning + huurcontract)
- bewijs Nederlanderschap (bv: paspoort of Koninklijk Besluit)
- bewijs van burgerlijke staat
logischerwijs moet je je persoonlijk melden bij de Ambassade of bij de notaris

Wat is een woonplaatsverklaring en waartoe dient het rondom een lang verblijf in het buitenland?

een woonplaatsverklaring (certificate of residence) is een verklaring waarin de Nederlandse overheid (Belastingdienst) formeel aangeeft wat je woonplaats is
de verklaring ondersteunt ter voorkoming van dubbele belasting of uitkering van pensioen of lijfrente; je kunt er bijvoorbeeld bij de belastingdienst van je nieuwe woonland mee aantonen dat je volgens de Nederlandse overheid niet meer, of juist nog wel, in Nederland woont
bij emigratie kan het handig zijn deze verklaring op te vragen zodra je in je nieuwe woonland een identiteitskaart hebt ontvangen
check vooraf of je de woonplaatsverklaring kan verkrijgen bij de Nederlandse ambassade; je kan de verklaring veelal ook per e-mail aanvragen bij de Belastingdienst; sommige landen werken met een vast formulier dat je kan meesturen naar de Belastingdienst in Nederland, in andere gevallen geef je het volgende in de mail aan:
- je naam
- je burgerservicenummer
- voor welk jaar je een woonplaatsverklaring nodig hebt
- voor welk verdragsland je de verklaring nodig hebt
- in welke taal je de verklaring wenst te ontvangen
check vooraf of je aanvullende documenten dient mee te sturen; in een aantal gevallen wordt bijvoorbeeld gevraagd om: uitschrijvingsbewijs Nederlandse basisadministratie in Nederland (via gemeente), een geldig Nederlands paspoort, een geldig lokaal identiteitsbewijs of een lokaal afschrift bankrekening, huurcontract, koop akte woning, elektriciteitsmaatschappij met het adres van de verblijfplaats, eventueel bewijs van burgelijke staat
de verklaring ontvang je meestal binnen ongeveer twee weken retour

Wat is het verschil tussen een nationaliteit en het hebben van een reisdocument?

status: de nationaliteit of nationaliteiten die je bezit houden een status in: je bent het, je bent het niet, of je bent het niet meer
vs document: het hebben van een paspoort of identiteitskaart, een verklaring van Nederlanderschap, je rijbewijs etc. is niets meer of minder dan het hebben van een papieren of digitaal document
zo kun je een bepaalde nationaliteit hebben zonder dat je over een document beschikt die dat bewijst (je bent je paspoort kwijt, je paspoort is verlopen e.d.) maar andersom kun je ook over een document beschikken (bv. een paspoort) zonder dat je de betreffende nationaliteit hebt (je Nederlanderschap is verloren gegaan, maar je bezit nog wel een Nederlands paspoort of rijbewijs)

Emigreren & Wonen in het buitenland - Tools

Wonen in het buitenland en emigratie: Tools en advies voor een bestaan als emigrant, expat, nomad of wereldburger... lees verder op deze pagina

Problemen oplossen in het buitenland: van documenten en papieren tot paspoort en visa

Wat moet je doen als je paspoort kwijtraakt in het buitenland, of als je geen identiteitspapieren meer hebt?

Wat staat je te doen als je paspoort of identiteitspapieren kwijtraakt tijdens je reis of in het buitenland?

Bij verlies of diefstal van je reisdocument kun je in principe een nieuw document aanvragen bij de Nederlandse ambassade of het bevoegde Nederlandse consulaat, indien dat aanwezig is in het land waar je verblijft.
In het buitenland laat je een proces-verbaal opmaken door de politie of je vult op de ambassade of het consulaat een verklaring van vermissing in.
Na terugkeer in Nederland moet je ook een proces-verbaal van vermissing laten opmaken door de Nederlandse politie (gestolen of zoekgeraakte reisdocumenten worden landelijk geregistreerd en mogen na registratie niet meer worden gebruikt).

Wat doet de ambassade als je paspoort ben kwijtgeraakt?

De ambassade of het consulaat kan je een nooddocument, 'laissez passer' of 'noodpaspoort', afgeven dat alléén geldig is voor de verdere duur van de reis.
Lees meer over een noodpaspoort of laissez-passer aanvragen op de pagina over problemen oplossen in het buitenland

Wat is een noodpaspoort of laissez-passer en hoe kan je het aanvragen? 

Wat is een noodpaspoort of laissez-passer en hoe kan je het aanvragen? 

Als je tijdens je reis je paspoort verliest moet je een noodpaspoort of laissez-passer aanvragen. Dit kan echter alleen in uitzonderlijke gevallen en onder strikte voorwaarden.

Een noodpaspoort en een laissez-passer zijn beiden tijdelijke reisdocumenten. Een laissez-passer wordt alleen uitgegeven als het niet mogelijk is op tijd een noodpaspoort te verstrekken.
Een noodpaspoort is geldig voor alle landen, een laissez-passer alleen voor je bestemming en de landen die je daarvoor passeert.
Beide documenten moet je uiterlijk inleveren op de dag waarop ze verlopen. Deze datum wordt bepaald bij je aanvraag.
Een nooddocument wordt alleen verstrekt als je niet in staat bent om tijdig een paspoort of een identiteitskaart (ID-kaart) te verkrijgen, als je bovendien aannemelijk kunt maken dat je je reis niet kunt uitstellen, als je identiteit en nationaliteit vast te stellen zijn en als je zelf zorgt voor de benodigde bewijsstukken.
Een nooddocument is alleen geldig als reisdocument voor de reis waarvoor het is uitgegeven. Je kunt het niet als identiteitsbewijs gebruiken. Bepaalde landen stellen aanvullende of afwijkende eisen aan reisdocumenten, zoals een visum.
In Nederland verstrekt de Koninklijke Marechaussee noodpaspoorten op een aantal afgiftepunten, waaronder Bureau Nooddocumenten op Schiphol.
Nederlandse ambassades en consulaten in het buitenland verstrekken ook nooddocumenten.
Als je kind een noodpaspoort nodig heeft, gelden dezelfde strikte voorwaarden als in andere gevallen.

Om in aanmerking te komen voor een noodpaspoort, moet je de volgende bewijsstukken meenemen

Een bewijs dat je reis geen uitstel kan hebben. Dit kun je aantonen met bijvoorbeeld vliegtickets of hotelreserveringen.
Een recent uittreksel uit de Basisregistratie personen (BRP) met daarop de vermelding van je nationaliteit.
Een gewaarmerkte kopie van je recente aanvraag van een nieuw reisdocument.
De in je bezit zijnde reisdocument(en), als je deze nog hebt.
Een gewaarmerkte kopie van het proces-verbaal van de aangifte van vermissing (als je reisdocument vermist is).
Een geldig legitimatiebewijs, zoals een geldig Nederlands rijbewijs of een geldig bromfietsrijbewijs (categorie AM).
Een recente pasfoto die voldoet aan de pasfoto-eisen.

Wat moet je doen als je paspoort is verlopen en niet meer geldig is, en je in het buitenland zit?

Wat moet je doen als je paspoort is verlopen en niet meer geldig is, en je in het buitenland zit?

Mocht je in het buitenland zijn en je paspoort is verlopen, dan moet je contact opnemen met de ambassade of het consulaat in het land waar je je op dat moment bevindt. Hier moet je kunnen bewijzen een Nederlander te zijn.
Neem contact op met de ambassade of het consulaat voor informatie over de procedure.
Let op: in het ergste geval kan je je Nederlanderschap verliezen.
Houd daarom altijd de geldigheid van je paspoort in de gaten, ook op reis.

Tips

Check voordat je op reis gaat de geldigheid van je paspoort.
Deze moet tenminste geldig zijn tot en met de datum waarop je terug bent in Nederland.
In sommige landen moet je paspoort minimaal 6 maanden geldig zijn bij aankomst.
Laat je paspoort tijdig verlengen.
Houd er rekening mee dat de wachttijd voor een nieuw paspoort kan oplopen tot een aantal weken.

Wat te doen als je je visum hebt verloren?

Als je je paspoort kwijt bent, zijn in het algemeen ook je visa verdwenen. Neem in dit geval dezelfde stappen als wanneer je je paspoort hebt verloren.
Een andere manier om je visa kwijt te raken is doordat deze ergens (soms zelfs door douane-ambtenaren) uit je paspoort zijn gescheurd.
Om een nieuw visum aan te vragen als je weer over een identiteitsbewijs beschikt ga je naar de Nederlandse ambassade of consulaat in het land waar je op dat moment verblijft. Wat er vervolgens gebeurt hangt af van het land waar je bent en de omstandigheden.
Het is wel handig als je meerdere keren je visa hebt verlengd, al je bonnetjes en papieren te bewaren. Mocht het nodig zijn, dan kan je met terugwerkende kracht bewijs laten zien van aanvraag en verlenging van visa.

Wanneer is een bewijs van doorreis (onward ticket) vereist, en mag je met een enkele reis een land niet binnenkomen?

Wanneer is een bewijs van doorreis verplicht (onward ticket required)?
Welke luchtvaartmaatschappijen zijn lastig op dit vlak?
Welke luchtvaartmaatschappijen schijnen niet lastig te zijn op dit vlak?
Om welk landen gaat het met name?
Wat kan je doen?

⇧

Wanneer is een bewijs van doorreis verplicht (onward ticket required)?

Met een enkele reis, met name bij vliegtickets, kan je soms een land niet binnenkomen.... en soms zelfs je vlucht niet nemen!
Een aantal landen stelt de eis dat je bij binnenkomst kunt bewijzen dat je binnen de gestelde tijd van het visum dat je krijgt of hebt gekregen ook het land weer verlaat. Als je een enkeltje hebt gekocht omdat je over land verder wilt reizen of een wereldticket hebt waarbij je ook grote stukken over land doet of een terugdatum hebt die buiten de toegestane tijd van het visum valt, kan dit dus lastig worden.
Thailand had die regel al jaren maar in de praktijk gebeurde daar eigenlijk niets mee en al zeker niet als je kon bewijzen over voldoende financiële middelen te beschikken. Omdat het in enkele gevallen (onder andere bij verdenking van illigale imigratie) toch problemen opleverde en er de laatste jaren steeds meer landen dezelfde regel zijn gaan toepassen is er wel wat veranderd.
Met name bij luchthavens is dit probleem aanwezig omdat je dan niet zomaar teruggestuurd kan worden, zoals bij een landgrens. De luchtvaartmaatschappijen worden verantwoordelijk gesteld en moeten de passagier die aan de grens is geweigerd ook weer mee terug nemen. Dat brengt extra kosten met zich mee. Tegenwoordig stellen steeds meer luchtvaartmaatschappijen dus toch de eis dat je voordat je hun vliegtuig binnenstapt een bewijs kunt laten zien dat je een doorvlucht of terugvlucht hebt geboekt binnen de termijn die in je visum staat of binnen de toegestane tijd van het visum dat je lokaal aan de grens kan krijgen.
'Vroeger' was een bewijs van een hotelboeking in het volgende land of een busticket over de grens voldoende, maar voor de luchtvaartmaatschappijen is dat meestal niet meer voldoende.

⇧

Welke luchtvaartmaatschappijen zijn lastig op dit vlak?

Qantas, Cathay, Thai, Air France, BA, Iberia.

⇧

Welke luchtvaartmaatschappijen schijnen niet lastig te zijn op dit vlak?

Singapore Airlines, Condor Air, KLM/Martinair.

⇧

Om welk landen gaat het met name?

Thailand, Filipijnen, Indonesië, Nieuw Zeeland, USA, Australië, Chili, Mexico, Peru.

⇧

Wat kan je doen?

Een visum aanvragen dat net zolang geldig is dat je terugvlucht of doorvlucht binnen de tijdslimiet valt.
Uberhaupt een visum aanvragen.
Een luchtvaartmaatschappij zoeken die geen retour- of doorvluchtticket verplicht stelt (dus niet perse een ticket naar huis...). Air Asia tickets zijn soms zo goedkoop dat men deze aanschaft als bewijs van doorvlucht. Hoe vind je die? Contact opnemen met de luchtvaartmaatschappij om te vragen of de regel door hen wordt gehanteerd. Zegt men dat er geen probleem is, laat dit dan per e-mail of schriftelijk bevestigen, want in de praktijk is het veelal afhankelijk van hoe de pet van de betreffende medewerk(st)er die dag staat of je wel of niet op de vlucht mag.
Een goedkoop (refundable) geldig ticket kopen (vanuit het betreffende land naar een bestemming buiten het betreffende land) waarbij je je geld terug kan vragen als je het ticket niet gebruikt (staat in de voorwaarden bij het kopen van het ticket). De meeste tickets hebben sowieso een niet al te hoog bedrag dat je moet betalen als je wilt annuleren, maar sommige tickets zijn echt vrijwel of helemaal ‘refundable’.
Ook is het mogelijk om een zogenaamde open jaw-ticket te kopen waarbij je op de ene stad aanvliegt en vanuit de andere (ook ander land) weer vertrekt. Het nadeel is dat dit soort tickets vaak erg duur zijn.
Voor sommige landen is het mogelijk een goedkoop bus- of treinticket naar een buurland te boeken, dit is vaak goedkoper dan een vlucht boeken of verplaatsen. Helaas is dit niet altijd meer voldoende voor elke vliegmaatschappij.

⇧

Problemen oplossen in het buitenland: met bagage, documenten of transport

Problemen in het buitenland oplossen: Hoe kan je in het buitenland en op reis problemen oplossen met bagage, betaalmiddelen, documenten, geld, paspoort, vervoer, verzekeringen of visa... lees verder op deze pagina

Nederland - Holland

In Nederland wonen, of naar Nederland reizen om te backpacken, studeren, stagelopen, vrijwilligerswerk te doen, te werken, te leven als digital nomad of je te vestigen als emigrant Backpacken..................?...reis dan hier verder naar de informatie over dit land of deze regio!

Hoeveel Nederlanders vertrekken er jaarlijks voor een lang verblijf in het buitenland?

Hoeveel Nederlanders vertrekken naar het buitenland?
Wat zijn de verwachtingen?
Hoeveel Nederlanders wonen in het buitenland?
Quotes

⇧

Hoeveel Nederlanders vertrekken naar het buitenland?

Emigratie- en remigratiecijfers kom je wél in allerlei soorten en maten tegen. Meestal zijn ze gebaseerd op het aantal mensen dat zich heeft uitgeschreven bij de gemeente en het aantal mensen dat zich opnieuw inschrijft in het bevolkingsregister. Door deze manier van registreren raken cijfers wat gekleurd.
- niet iedereen schrijft zich uit bij vertrek uit NL (vergeten, of bewust vanwege de -al dan niet toegestane- wens tot behoud van een adres).
- het aantal mensen dat voor bijvoorbeeld een lange reis of wereldreis naar het buitenland vertrekt en zich al dan niet uitschrijft uit de basisregistratie wordt niet bijgehouden.
- het aantal mensen dat als digital nomad vertrekt uit Nederland om (een tijd) in het buitenland te gaan reizen, wonen en werken en zich al dan niet uitschrijft uit de basisregistratie wordt niet bijgehouden.
- ook worden buitenlandse migranten die in Nederland hebben gewoond, ingeschreven hebben gestaan in het bevolkingsregister, en nu naar hun vaderland (of een andere bestemming) terugkeren meegeteld bij het totaal aantal mensen dat uit Nederland emigreert.
- ook de remigratiecijfers raken vervolgens vertekend; bijvoorbeeld mensen die zich terecht of onterecht, nooit hadden uitgeschreven en terugkeren schrijven zich dus bij terugkeer niet opnieuw in.

Emigratie in ruime zin

Ondanks bovenstaande geeft de trend in aantallen natuurlijk wel een goede indicatie. Kies je voor 'emigratie' in een ruime zin des woords (inclusief oorspronkelijke buitenlandse vestigers die terugkeren naar land van herkomst), dan ontwikkelen de aantallen zich als volgt (bron: met name CBS):
- 1955: bijna 460.000 / 1970: 56.000 / 1996: bijna 60.000 / 2006: 130.000 / 2007: 123.000 / 2013: 146.000 / 2014: 148.000 / 2015: 149.500 / 2016: 151.500 / 2017: 154.000 / 2019: 161.000 / 2020: 152.500 (mede invloed COVID-19).

Emigratie van in Nederland geboren Nederlanders naar het buitenland

In de periode 2000-2015 emigreerden gemiddeld zo'n 46.000 à 47.000 Nederlanders (d.w.z. Nederlanders die ook geboren zijn in Nederland); vanaf 2010 ligt dat aantal ook al jaren behoorlijk stabiel rond de 45.000.
- één op de vier Nederlanders die in 2005 emigratieplannen had, was twee jaar later daadwerkelijk vertrokken.
- mannen, jongeren onder de 30 jaar en alleenstaanden wagen het meest de emigratiestap.
- hoewel 20'ers (en deels ook 30'ers) in absolute aantallen het meest emigreren, groeit de groep emigrerende 55+'ers de laatste tijd relatief het snelst.
- naar schatting verblijven er zo'n 1.000.000 Nederlanders momenteel in het buitenland (bron: IOM).
- Nederlanders zijn overigens 'gewild' in het buitenland o.a. vanwege hun goede opleiding, talenkennis, flexibiliteit en ondernemingszin.

Remigratie

Rond de 20.000 in Nederland geborenen keren jaarlijks terug naar Nederland (incl. de uitgezonden expats).
- tussen 2000 en 2015 keerde rond de 53% van alle geëmigreerde Nederlanders na verloop van tijd weer terug naar Nederland; gemiddeld zo'n 25.000 Nederlanders per jaar.

⇧

Wat zijn de verwachtingen?

een voorspelling (CBS), natuurlijk voor wat 'ie waard is, is dat in 2040 ruim 185.000 Nederlanders per jaar Nederland verlaten.
een andere voorspelling (Emigratiebeurs 2020) laat zien dat, als de emigratie-trend zich voorzet conform verwachtingen, ruim 259.000 mensen Nederland verlaten in 2050.
De verwachting is dat emigratie de komende tijd verder zal stijgen vanwege:

tendens naar parttime wonen in het buitenland als gevolg van verbeterde internationale mobiliteit (heen & weer reizen is makkelijker).
toenemende vergrijzing & meer faciliteiten of speciale vestigingsprogramma's voor senioren.
toegenomen zoektocht naar betere kwaliteit van leven (rust, ruimte en natuurlijke leefomgeving, minder stress en hectiek).
ZZP-ers zoeken buitenlandse markt.
groeimarkt internationale stages en werk.
minder drempels voor buitenlandse vestiging.
grensgebieden komen dichterbij.
betere communicatiemiddelen, waardoor contact met thuisfront niet meer verloren hoeft te gaan.

⇧

Hoeveel Nederlanders wonen in het buitenland?

Hoeveel Nederlanders er op jaarbasis in het buitenland wonen, is lastiger aan te geven.

er is sinds 1991 geen verplichte registratie (meer) voor Nederlanders die in het buitenland gaan wonen.
er zijn allerlei goede redenen om je vooral wel te registreren (zie elders), maar registratie gebeurt dus op vrijwillige basis.
dat betekent ook dat er geen sluitende tellingen zijn van het aantal Nederlanders dat (permanent of semi-permanent) in het buitenland woont.
ruwe schattingen lopen uiteen van ongeveer 700.000 (2010, ministerie van Buitenlandse Zaken) tot 1.200.000.

⇧

Quotes

"Wát een bijzondere periode destijds eigenlijk hè. In de jaren '40 en '50 van de 20e eeuw, na de oorlog, emigreerden ruim 180.000 Nederlanders naar Canada; tegenwoordig nog 'maar' enkele honderden per jaar" (Canada).

⇧

Wat missen nederlanders het meest als ze als ze naar het buitenland gaan?

Wat veel Nederlanders in het buitenland missen naast hun familie en vrienden:

Hollands broodbeleg
Hollandse (en Belgische) mayonaise
fietsen en overal met de fiets heen kunnen
de Nederlandse eerlijkheid/directheid
het aanbod aan alternatieve medicijnen
schoon drinkwater uit de kraan
bitterballen, frikandellen en kroketten
de 'gezelligheid'
de ‘een biertje drinken voor de gezelligheid’ cultuur
'de Hema'

Meer lezen

Culture Shock & Heimwee: aanpassen op reis en acclimatiseren in het buitenland

Waar zijn Nederlandse verenigingen en organisaties in het buitenland?

Nederlandse verenigingen en organisaties in het buitenland

Ken je, of beheer je, een Nederlandse vereniging in het buitenland? Gebruik het contactformulier om deze te laten opnemen in onderstaande lijst,
Nog geen Nederlandse vereniging in je omgeving? Start er zelf een! Via onderstaande organisaties zie je wat men elders zoal organiseert, welke mediamiddelen men gebruikt, hoe men leden bindt, op welke manier nieuws wordt gedeeld, etc. Meld je initiatief natuurlijk even aan bij JoHo, via het hierboven genoemde contactformulier.
Tip: het kan voorkomen dat een hieronder vermelde site weinig recente activiteit vertoont. Check dan ook de social media; vaak heeft men de activiteiten, posts en event-aankondigingen verplaatst naar een openbare of besloten (eerst aanmelden) groep op Facebook.

WERELD
EUROPA
AFRIKA
AZIË
PACIFIC / AUSTRALIË & NIEUW-ZEELAND
NOORD-AMERIKA & CANADA
LATIJNS-AMERIKA

⇧

WERELD

Numbeo: large database of user contributed data about cities and countries worldwide. Numbeo provides current and timely information on world living conditions including cost of living, housing indicators, health care, traffic, crime and pollution.
Expatistan: source for international cost-of-living comparison
Facebook: Dutch people all over the World - NIHB (Nederlanders in het Buitenland) - Wereldvrouwen - Emigreren Forum
Wereldwijven: netwerk van Nederlandstalige vrouwen, wonend in alle uithoeken van de wereld
SNBN: stichting die de belangen behartigt van alle Nederlanders Buiten Nederland, netwerk van Nederlandse regiovertegenwoordigers wereldwijd en politieke lobby in NL voor belangen Nederlanders buiten Nederland
GOED: stichting Grenzeloos Onder Een Dak behartigt de belangen van alle Nederlanders Buiten Nederland

⇧

EUROPA

Europe Wants You!: EURES info over wonen en werken in Europa, landendossiers
VBNGB: Belangenbehartiging Nederlands Gepensioneerden in het buitenland

Cyprus

NVC: Nederlandse Vereniging Cyprus

Denemarken

Placement (Denemarken): startinfo over wonen, werken, leven en ondernemen in Denemarken
Boimidtvest: startinfo over wonen, werken en leven in Vestjylland
Nederlands-Deense vereniging: De Nederlands-Deense Vereniging heeft tot doel de contacten tussen Nederlanders onderling en de Nederlanders en Denen te verstevigen en de kennis van de Nederlandse en de Deense cultuur en geschiedenis te bevorderen.

Duitsland

Bureau Burgeradvisering: werken, wonen en studeren in Duitsland
Berlijnse Avonden: culturele vereniging voor iedereen in Berlijn en verre omstreken die het Nederlands beheerst.
Genius Göttingen: startinfo over wonen, werken en leven in Südniedersachsen
Landkreis Kassel: startinfo over wonen, werken en leven in Kassel
Weserbergland: startinfo over reizen, wonen, werken en leven in Weserbergland
Elsmann Immobilien: bedrijfsonroerend goed en woningaanbod, advies over wonen in grensstreek Duitsland
M.D. Mobilien: makelaarsservices voor Sauerland en omgeving
NordHessen: startinfo over wonen, werken en leven in de Hesse regio
Nederlandse Club Regio Nürnberg: contacten bevorderen tussen Nederlanders in de omgeving van Nürnberg, activiteiten, events en informatie

Engeland

Anglo-Netherlands Society: vereniging die lezingen en bezoeken organiseert met een nadruk op sociaal contact en het wederzijds leren over elkaars lands

Finland

Nederlandse Vereniging Finland: de vereniging heeft tot doel het bevorderen van contacten en aktiviteiten voor de Nederlanders in Finland.

Frankrijk

Werken in Frankrijk: medische vacatures
Ondernemen in de Auvergne: technische, financiële en praktische hulp als je in de Auvergne een bestaan wil opbouwen
FANF: Fédération des Associations Néerlandaises en France. Komt op voor de belangen van de leden, verenigd in 20 Nederlandse verenigingen die in diverse regio’s van Frankrijk te vinden zijn.
AVF: welcome services & praktische info voor nieuwkomers in Frankrijk
B&D France: onroerend goed services in zuid-Frankrijk
Bouriane Maisons: huisaanbod Lot, Dordogne en Lot et Garonne
CR Bourgogne: startinfo over wonen, werken en leven in de Bourgogne
Francofiel: servicepagina met doorlinks naar Frankrijk specialisten die producten en diensten aanbieden gericht op Nederlanders in Frankrijk
Franse Huizen: aan- en verkoop van onroerend goed in Frankrijk
Gites.nl: marktplaats voor verkoop of tijdelijke verhuur van je huis in Frankrijk
Het Frankrijkloket: advies en begeleiding rondom huis kopen, emigreren of een bedrijf starten in Frankrijk
Infofrankrijk: blogwebsite voor en door Francofielen
Leven in Frankrijk: (online) magazine over leven in Frankrijk, huizenaanbod
Wonen en Leven in Frankrijk: website met als doel het bieden en uitwisselen van waardevolle kennis en informatie aan Nederlands sprekende expats, emigranten en eigenaren van vastgoed in Frankrijk.
Mountain Immo: specialist voor de begeleiding bij koop en/of bouw van tweede huis in Oostenrijk en Frankrijk
Maison des Maîtres: architecten en bouwkundigen gespecialiseerd in begeleiding bij aankoop of verbouwing van een huis in Frankrijk
Ondernemen in Frankrijk: advies, coaching en workshops voor wie een eigen bedrijf wil starten of een bedrijf wil overnemen in Frankrijk
TRFN: kantoor actief in de opmaak van Franse aangiftes inkomsten- en/of vermogensbelasting van geëmigreerde Nederlanders
Talen voor Talent: Franse taal- en cultuurcursussen
Nederlandse Club Côte d'Azur: De Nederlandse Club aan de Côte d'Azur is een club van en voor Nederlanders die permanent, dan wel semi-permanent in het gebied van Toulon tot in Italië wonen.
van Gogh notarissen: expertise in Frans notarieel recht en internationale testamenten
Ma deuxième vie: wonen en leven in Frankrijk (specialisatie: Normandië, huis aanbiedingen)
Claes Finance: hypotheek adviseur gespecialiseerd in de financiering van (tweede) woning in Frankrijk
Association Néerlandaise du Midi: belangenbehartiging, informatie en activiteiten voor Nederlanders die zich permanent in Frankrijk hebben gevestigd of die in de Midi een tweede huis bezitten.
Raad & Daad: vrijwilligersnetwerk verspreid over Frankrijk dat ondersteunt bij praktische vragen van Nederlandstaligen die willen emigreren naar Frankrijk, of al zijn geëmigreerd.

Griekenland

Nederlandse Vereniging Griekenland: informatie voor nieuwkomers over het leven in Griekenland, met links naar verschillende Grieks-Nederlandse websites.
Nederlandse Vereniging Kreta: vereniging van Nederlanders in Chersonissos, verbonden aan de Nederlandse school

Hongarije

Authentic Hongaars is een Makelaardij & Aannemersbedrijf in Hongarije, die huizen aanbiedt voor permanente bewoning of als vakantie woning. Tevens emigratie begeleiding naar Hongarije.

Italië

Nederlanders in Rome & Stichting De Lage Landen: alles over leven, wonen en werken in Rome en omgeving, voor alle Nederlandstaligen. In combinatie met Stichting De Lage Landen, die zich richt op het bevorderen van de belangstelling voor de Nederlandse taal, literatuur en cultuur in het algemeen in Rome e.o.
Le case di Dorrie: Nederlandse makelaar in Umbrië
Realmente: makelaar & Italië expert

Malta

NIM: activiteiten, evenementen, netwerken en excursies voor Nederlanders in Malta

Nederland

Onbegrensd Zeeuws-Vlaanderen: emigreren naar Zeeuw-Vlaanderen
Proef Drenthe: “emigreren” naar Drenthe
Settle Service: arranging visa when coming to The Netherlands, immigration, tax and relocation services
XPAT.NL: provides expats of all nationalities with essential English-language information on the Netherlands
Abroad Experience: employment services for expats in Holland
Iamexpat: about expat lifestyle, housing, career and education in Holland

Noorwegen

Nederlandse Club Oslo: club voor alle Nederlandstaligen in Oslo, die het leuk vinden af en toe met Nederlanders onder elkaar te zijn
Placement & Norsk: advies van geëmigreerde Nederlanders aan emigranten naar Noorwegen; kwalitatieve bijdrage leveren aan structurele, regionale ontwikkeling in Noorwegen
Alpreal: onroerend goed ondersteuning (appartementen, huizen, horecabedrijven)
Live in Bremanger: startinfo over wonen, werken en leven in Bremanger
Hardanger: startinfo over wonen, werken en leven in de Hardanger regio
Noors Online: cursussen Noors online
Placement: startinfo over wonen, werken en leven in Noorwegen
Risor: startinfo over wonen, werken en leven in Risor (zuid-Noorwegen)
Drent Transport: Verhuizing van inboedel naar Noorwegen. Wekelijkse ritten; flexibiliteit in data en tijden.
Vereniging Nederland-Noorwegen: platform voor Noorwegen liefhebbers

Oostenrijk

Nederlandse Vereniging Wenen: biedt aan alle Nederlanders en niet-Nederlanders met affiniteit voor Nederland een sociaal en cultureel platform.
Alpreal: onroerend goed ondersteuning (appartementen, huizen, horecabedrijven)
Alpendreams: begeleiding bij het vinden van je droomhuis en het regelen van bijkomende zaken als financiering, inrichting, beheer en verhuur van de woning.
Mountain Immo: specialist voor de begeleiding bij koop en/of bouw van tweede huis in Oostenrijk en Frankrijk
Nederlandse Vereniging in Karinthië: vereniging voor Nederlanders die in Karinthië wonen en voor iedereen die affiniteit heeft met Nederland of anderszins geïnteresseerd is.
Nederlandse Vriendenkring Karinthië: Nederlandstalig informeel meldpunt voor allerlei leuke en gezellige activiteiten die ergens plaatsvinden in de regio Karinthië

Polen

Poolshoogte: gezelligheidsvereniging voor Nederlandstaligen in Polen

Portugal

Huizen Algarve: advies en begeleiding bij de aan- en verkoop van een woning in de Algarve
Portugalesk: begeleiding en advisering van personen of bedrijven die zich in of nabij Lissabon blijvend willen vestigen of daar iets willen kopen of huren.
Pro Portugal: bemiddeling bij de aankoop van appartementen, huizen en villa's in Portugal

Rusland

Nederlandse Club Moskou: club voor expats, studenten en iedere andere Nederlander die voor langere tijd woont in Moskou

Spanje

Marbella Dutch Business Club: zakenclub met netwerk- en intermediaire functie voor Nederlanders die wonen, werken en ondernemen in en om Marbella
Emigratiebureau Spanje: begeleiding bij emigratie naar Spanje: documenten, belasting, voorbereiding, woning kopen, energie levering, erfrecht & testament, werken of eigen bedrijf starten
ROS Makelaars: makelaarsservices voor koopwoningen in zuid-Spanje
Nederlandse club Javea: Vereniging en trefpunt voor Nederlandstaligen in de regio Javea
Nederlandse Vereniging Costa Blanca: NVCB is een vereniging voor Nederlandstalige bewoners en bezoekers van de Costa Blanca, met als doel maatschappelijke, sociale en culturele activiteiten te bevorderen en te onderhouden

Tsjechië

Nederlandse vereniging: NVTsjechië heeft als doel de banden te onderhouden en te verstevigen tussen mensen in Tsjechië die op welke manier dan ook betrokken zijn bij Nederland of daarbij betrokken wensen te zijn.

Zweden

Ambassade: startinfo over werken & wonen in Zweden
Migrationsverket: info van Migration Board over visumprocedures in Zweden
Zweden vastgoed: makelaarsservices voor vakantiewoning, (tweede) huis, bedrijfspand, agrarisch bedrijf
Welcome to Asele: immigration services
Borlänge: startinfo over wonen, werken en leven in Borlänge
East Sweden: startinfo over wonen, werken en leven in oost-Zweden
Jamtland: startinfo over reizen, wonen, werken en leven in oost-Zweden
Kindaholm: emigratietips over emigreren naar Zweden / regio Kindaholm
Landstinget Dalarna: startinfo over wonen, werken en leven in Dalarna
Expandum Gällivare: startinfo over wonen, werken, leven en ondernemen in Zweeds Lapland
Midscand: Midscand richt zich op ondernemende mensen die een bedrijfsidee hebben voor Zweden
Placement: startinfo over wonen, werken en leven in Zweden
Regional Development Council of Jönköping County: startersinfo over wonen, werken en leven in de Jönköping regio
Invest in Skaraborg: startinfo over wonen en investeren in Skaraborg
Zweeds-Nederlandse Vereniging: De Zweeds-Nederlandse vereniging heeft als doel het versterken van de banden tussen Zweden en Nederland.
DHCS: De Hollandse Club Stockholm is al decennia de club voor Nederlanders in Stockholm en de rest van Zweden om het Oranjegevoel te behouden!

⇧

AFRIKA

Angola

Bons Negocios: startersinfo, startersmissies en workshops voor wie er maatschappelijk verantwoord wil ondernemen

Ethiopië

NVE: de Nederlandstalige Vereniging Ethiopië

Gambia

DGBL: Dutch Gambian Business Club: opgericht om de relaties tussen de Nederlandse bedrijven en ondernemers in het West Afrikaanse Gambia zowel onderling als met de lokale zakengemeenschap te stimuleren.

Guinee Bissau

Bons Negocios: startersinfo, startersmissies en workshops voor wie er maatschappelijk verantwoord wil ondernemen

Kaapverdië

Bons Negocios: startersinfo, startersmissies en workshops voor wie er maatschappelijk verantwoord wil ondernemen

Kenia

HIK (Holland In Kenya), de Nederlandse club in Kenia, is een club van en voor Nederlanders die (semi)permanent in Kenia wonen. HIK biedt Nederlanders de gelegenheid elkaar regelmatig te ontmoeten, ervaringen uit te wisselen over het leven en wonen in Kenia en deel te nemen aan en/of het organiseren van allerlei activiteiten.

Marokko

Gedma: ondersteuning van iedereen die voor langere tijd (6-12 maanden of langer) werk zoekt in Marokko

Mozambique

Bons Negocios: startersinfo, startersmissies en workshops voor wie er maatschappelijk verantwoord wil ondernemen

Sao Tomé en Principe

Bons Negocios: startersinfo, startersmissies en workshops voor wie er maatschappelijk verantwoord wil ondernemen

Tanzania

Nederlandse Vereniging Tanzania: NedVerTan Facebook groep van de Nederlandse Vereniging

Tunesië

Nederlanders in Tunesië: Openbare Facebook pagina voor alle Nederlanders die reizen, wonen of werken in Tunesië

Zuid-Afrika

African Dreams: ondersteuning van (potentiële) emigranten in en naar Zuid-Afrika; onroerend goed, financiering, onderwijs, oriëntatietrips

MIDDEN-OOSTEN

Oman

Nederlanders in Oman: website van de Nederlandse Vereniging in Oman, met een nadruk van events die worden georganiseerd voor alle Nederlandstaligen en andere geïnteresseerden in Oman

Qatar

DSA: Dutch Speaking Association Qatar: vereniging met praktische tips, evenementen en informatie voor Nederlandstaligen in Qatar

Verenigde Arabische Emiraten

DiAd: Vereniging van en voor Nederlanders en al diegenen die interesse hebben in Nederland; gericht op Nederlanders in Abu Dhabi

⇧

AZIË

Bangladesh

Dutch Club Dhaka: the oldest expat club in Dhaka; international club with members from over 30 countries

China

China Inside Live abroad desk: praktische ondersteuning bij wonen, werken en leven in China
Mudan Consultancy: organiseert en begeleidt zakelijke en culturele activiteiten in China voor Nederlandse bedrijven en organisaties
Nederlandse Vereniging in Beijing, China: De Nederlandse Vereniging Peking is een sociaal-cultureel platform ter bevordering van Nederlands(talig)e evenementen.
Vereniging Nederland China: al bijna 40 jaar een schakel tussen Nederland en China. De doelstelling van de vereniging is belangstellenden uit alle leeftijdscategorieën te informeren over de Chinese samenleving en de contacten tussen beide volken te bevorderen, zowel op cultureel als op economisch gebied.
NVS: Nederlandse Vereniging Shanghai
Nederlandse Vereniging Hong Kong: De Nederlandse Vereniging in Hong Kong heeft als doel de saamhorigheid van de in Hong Kong woonachtige Nederlanders te bevorderen. Er worden evenementen georganiseerd voor en door Nederlanders en mensen die affiniteiten hebben met Nederland.
Nederlandse Vereniging Guangzhou: De Nederlandse Vereniging Guangzhou stelt zich tot doel de relaties tussen de in Pearl River delta woonachtige Nederlanders te versterken.
Nederlandse Vereniging Suzhou: SuzhouNL, de Nederlandstalige Gemeenschap in Suzhou, organiseert regelmatig borrels en andere activiteiten.
ICVS: International Center for Veterinary Services: verzorgen van vaccinaties, rabies inentingen, medische onderzoeken & handelingen e.a. services rondom je (huis)dier in China
Bencham: Kamer van Koophandel voor Benelux in China; met regiochapters
Alibaba: leveranciers in China per sector
Asianet / Trade Asia: producten en leveranciers per sector
Made in China.com: Chinese producten per sector
China2025: Nederland-China crowdblog met vaste bloggers en gastschrijvers
Guanxi: Nederlands China kennisnetwerk voor zakelijk China
Mingbai: China artikelen, publicaties en lezingen van Inge Jansen, sinologe en schrijfster van onder andere de Dominicus reisgidsen China, Shanghai en Beijing.
ViVa: network for international women working in China
INN: International Newcomers Network Beijing

Filipijnen

World Experience Live abroad desk Philippines: advice about arranging everything concerning an emigration to the Philippines, such as appartments/condominiums/housing, trainings, insurances, drivers license, banking, money and currency advice, starting up a business, job opportunities, networking and consultancy.
European Chamber of Commerce: bilateral foreign chamber that promotes European interests in the Philippines as well as Philippine interests in Europe.
Dutch Philippines Forum: vraag & antwoord forum voor en door Nederlanders in de Filipijnen

India

Indonesië

Access Indonesia: visaservices voor Indonesië
De Nederlandse Club Jakarta: De Nederlandse Club Jakarta heeft als doelstelling het bijeen brengen van Nederlanders en Nederlands sprekende personen die woonachtig zijn in Indonesië. DNC doet dit door allerlei activiteiten te organiseren.

Japan

NKK: Nederlandse Kanto Kring: De Nederlandse Kring in de Kanto (NKK) is een gezelligheidsvereniging voor Nederlanders, hun partners en kinderen in de regio Tokio/Yokohama.
Japan-Netherlands Society: contributes toward the promotion of the mutual introduction and understanding of subjects related to, and the culture of, the Netherlands and Japan, and the promotion of amity and friendly relations between the people of both nations.

Maleisië

NLV Maleisië: De Nederlandse Vereniging Maleisië (NLV Maleisië) heeft als doelstelling het contact te bevorderen tussen haar leden. Om dit te bereiken worden er regelmatig sociale avonden, culturele bijeenkomsten en sportevenementen georganiseerd.

Myanmar

Nederlanders in Myanmar: openbare Facebook pagina voor alle Nederlanders die wonen en werken in Myanmar

Singapore

Hollandse Club

Taiwan

VNT Dutch Club Taiwan: De VNT beoogt evenementen te organiseren en stimuleren voor iedereen die belangstelling heeft voor de Nederlandse Taal en Cultuur. De VNT introduceert graag Taiwan en haar rijke cultuur aan haar leden. Ook biedt de VNT een platform waarlangs nuttige links, tips en informatie van en voor leden geraadpleegd kunnen worden.

Thailand

Nederlandse Vereniging Bangkok: De Nederlandse Vereniging Thailand stelt zich tot doel de relaties tussen de in Thailand woonachtige Nederlanders te versterken. Daartoe organiseert de NVT ieder jaar een aantal sociale en informele activiteiten voor haar leden.

Vietnam

Nederlandse Vereniging Vietnam: openbare Facebook pagina van de Dutch Social Club in Ho Chi Minh City voor alle Nederlandstaligen in Vietnam

Zuid-Korea

DBCK: The Dutch Business Council Korea offers its members a platform for networking and social interaction through regular meetings and events.

⇧

PACIFIC / AUSTRALIË & NIEUW-ZEELAND

Australië

Ambassade: startinfo over werken & wonen in Australië
Visa4You: visumcheck, visumbegeleiding en baanaanbod Australië, Canada en Nieuw-Zeeland
Buysse: ondersteuning bij visumaanvraag en bedrijfsoverdracht
Emigrate to Australia: visa & vacature services
Live in Victoria: startinfo over wonen, werken en leven in Victoria state
Emigratie adviesbureau Hiltemann: verantwoorde begeleiding van mensen die een visum nodig hebben om te werken, studeren of permanent te wonen in Australië, Canada of Nieuw Zeeland
Just Migrate: emigratieadvies omtrent je kansen op een Australisch visum en begeleiding bij de visumaanvraag procedure
Migration Bureau: visumbegeleiding en baanwerving voor Canada, Australië en Nieuw-Zeeland
Visa Versa: ondersteuning bij visa en (werk)vergunningen voor Canada, Verenigde Staten, Australië, Nieuw-Zeeland

Nieuw-Zeeland

Visa4You: visumcheck, visumbegeleiding en baanaanbod Australië, Canada en Nieuw-Zeeland
ExperieNZ Immigration Services: visa ondersteuning Nieuw Zeeland
Emigratie adviesbureau Hiltemann: verantwoorde begeleiding van mensen die een visum nodig hebben om te werken, studeren of permanent te wonen in Australië, Canada of Nieuw Zeeland
Migration Bureau: visumbegeleiding en baanwerving voor Canada, Australië en Nieuw-Zeeland
Visa Versa: ondersteuning bij visa en (werk)vergunningen voor Canada, Verenigde Staten, Australië, Nieuw-Zeeland

⇧

NOORD-AMERIKA & CANADA

Canada

Oriëntatie Canada: oriëntatiemiddagen, sollicitatieondersteuning, oriëntatie- en netwerkreizen, emigratie coaching en Canada links en informatie
Visa4You: visumcheck, visumbegeleiding en baanaanbod Australië, Canada en Nieuw-Zeeland
Dutch Network: non-profit Dutch-Canadian Cultural Society based in Greater Vancouver, British Columbia.
The Central Okanagan Economic Development Commission: voor wie wil ondernemen of investeren in Central Okanagan
Buysse: ondersteuning bij visumaanvraag en bedrijfsoverdracht
Immigration Care: Canadian immigration consulting services, o.a. visa en vacatures
Invest in Manitoba: investeren en ondernemen in Manitoba province
Work Mediator: matcher tussen Canadese opdrachtgevers en Nederlandse vakmensen
Emigratie adviesbureau Hiltemann: verantwoorde begeleiding van mensen die een visum nodig hebben om te werken, studeren of permanent te wonen in Australië, Canada of Nieuw Zeeland
Migration Bureau: visumbegeleiding en baanwerving voor Canada, Australië en Nieuw-Zeeland
Visa Versa: ondersteuning bij visa en (werk)vergunningen voor Canada, Verenigde Staten, Australië, Nieuw-Zeeland
Canada Bulletin Board: vraag/antwoord bron van informatie voor wie wil emigreren naar Canada: "emigreren doe je samen!"
Nova Scotia Immigration: offers valuable resources to help you immigrate, live and work in Nova Scotia.
Health Match BC: health professional recruitment agency in British Columbia

Verenigde Staten

Buysse: ondersteuning bij visumaanvraag en bedrijfsoverdracht
NASF: Dutch Club Florida: Netherlands Association of South Florida: gezelligheidsvereniging waarbij iedereen welkom is die zich verwant voelt met Nederland, met activiteiten voor zowel volwassenen als kinderen
PBBI: PBBI helpt bij het vinden en de aankoop van een geschikt bedrijf in de Verenigde Staten
Netherland Club of New York: leading institute in New York that promotes Dutch art, culture and ideas for the Dutch community and all others interested in the Netherlands. TNC organizes cultural, social and business events.
Visa Versa: ondersteuning bij visa en (werk)vergunningen voor Canada, Verenigde Staten, Australië, Nieuw-Zeeland
Dutch Club Chicago: organizes a wide variety of social events where you can mingle with fellow Dutch minded people and get the feeling of “gezelligheid”

⇧

LATIJNS-AMERIKA

Argentinië

Nederlandse vereniging

Brazilië

Bons Negocios: startersinfo, startersmissies en workshops voor wie er maatschappelijk verantwoord wil ondernemen

Chili

Nederlandse vereniging

Costa Rica

Nederlandse Vereniging in Costa Rica: Club Holandes is een sociaal-cultureel platform ter promotie van Nederlands(talige) evenementen.

Suriname

Finance Suriname: startinfo over wonen, werken en ondernemen in Suriname, marktverkenningsreizen

CARRIBEAN

Rocargo: verhuis- en relocatie services voor Aruba, Bonaire en Curaçao
Belastingdienst/Caribisch Nederland: informatie van belastingdienst en douane voor de eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius
Carib Intertrans: verschepen van inboedels, goederen en voertuigen naar het Caribisch gebied. Wekelijkse afvaarten, waarbij goederen variërend van verhuisdozen tot complete containers verscheept worden naar Aruba, Bonaire, Curaçao, Suriname, St. Maarten en andere bestemmingen.

Aruba

Rent House Aruba: huren, kopen en investeren op Aruba

Bonaire

Compact-S: adviseren en begeleiden van (startende) ondernemers op Bonaire en Curaçao. Verzorgen van de benodigde vergunningen en adviseren over de oprichting van een rechtspersoon op Bonaire of Curaçao.
Ban Boneiru Bèk: vacatures voor wie wil werken, wonen, studeren of ondernemen op Bonaire
Harbourtown: makelaar voor aankoop, verkoop en verhuur van woningen, appartementen, bouwgrond
Bonaire Chamber: KvK startersinfo over investeren of een bedrijf opstarten op Bonaire
Sunbelt Realty Bonaire: onroerend goed en huur/verhuur van appartementen en huizen
Carribean Homes Bonaire: aan- of verkopen van uw woning, kavel of bedrijf op Bonaire; gerund door Pieter Groenendal en Margon Müller

Curaçao

Buysse: ondersteuning bij visumaanvraag en bedrijfsoverdracht
Compact-S: adviseren en begeleiden van (startende) ondernemers op Bonaire en Curaçao. Verzorgen van de benodigde vergunningen en adviseren over de oprichting van een rechtspersoon op Bonaire of Curaçao.
Teamwork Curaçao: taal- en business trainingen voor wie wil ondernemen op Curaçao
Dos Mundos: juridische ondersteuning bij werk- en verblijfsvergunningen, praktische info als je wilt wonen en werken op Curaçao, hulp bij papierwerk, inboedel, huisvesting en wegwijs worden op het eiland
Na Kaminda: Na Kaminda begeleidt (r)emigranten, expats, studenten en (startende) ondernemers bij hun vertrek naar Curacao of andere bestemmingen in de Carribean
NOW Immigration: begeleiding bij immigratieformaliteiten Curaçao; tevens makelaarsservices aan- en verkoop & taxatie

⇧

Contact en netwerk bij lang verblijf in het buitenland en emigratie: vragen en antwoorden over het thuisfront en je directe omgeving

Hoe hou je voldoende rekening met mensen in je directe omgeving die betrokken raken bij je emigratie of lang verblijf in het buitenland?

Achtergronden bij deze oefening: zie Keuzehulp

Opdracht: maak een lijst met de max. 20 belangrijkste relaties die betrokken raken bij jouw emigratie of lang verblijf in het buitenland: partner - kinderen - ouders - broers/zussen - beste vrienden - goede vrienden & kennissen - werkgever etc.

maak per relatie (of groep van zelfde soort relaties) een plan van aanpak hoe en wanneer je hen gaat informeren en betrekken; bereid gesprekken zorgvuldig voor voor je belangrijkste relaties
bespreek dit met je partner (en waar mogelijk ook met je kinderen)
maak (per relatie of groep relaties) een lijstje met te verwachten reacties en anticipeer daar op
maak voor je werkgever(s) een specifiek plan van aanpak, waarin je voldoende rekening houdt met opzegtermijnen, belangen van je werkgever rondom zorgvuldige overdracht, continuïteit in benodigde inkomsten etc.
weeg af wie je als relatieve buitenstaander kunt betrekken bij het regelwerk voor vertrek en wie als zaakwaarnemer kan optreden na vertrek

Tip: maak een Experience Journal aan bij World Supporter, waarmee je anderen efficiënt kunt informeren over vorderingen, ervaringen, twijfels, successen etc.

Hoe deel je je besluit met anderen wanneer je voor langere tijd naar het buitenland wilt gaan?

je meest dierbaren zal je vrijwel altijd persoonlijk (willen) informeren over je besluit om naar het buitenland te vertrekken
wil je, los van deze dierbaren, ellenlange één op één sessies voorkomen, overweeg dan om een bijeenkomst te organiseren waarin je in één keer het nieuws deelt met de meeste familie, vrienden, goede kennissen of bevriende collega's
je mag best voors- en tegens communiceren om te laten zien dat je er grondig over nagedacht hebt, maar blijf wel achter je beslissing staan, laat je niet in twijfel brengen
laat anderen maar met elkaar discussiëren over nut, noodzaak, gevaar en risico
deel je enthousiasme over je nieuwe omgeving met foto's, video's, muziek, eten; maak er iets positiefs van
maak duidelijk op welke manier je na emigratie contact wil onderhouden; website, blogs, skype, chat, etc.
leg uit hoe je nieuwe woonbestemming bereikbaar is (reistijd, kosten), wellicht kan je al een nieuw post/huisadres delen, leg uit hoe je denkt over bezoek over en weer
geef aan dat je natuurlijk openstaat voor (persoonlijke) vervolggesprekken, vragen, twijfels, complimenten, ja-maars en bewondering zullen er komen, maar maak ook duidelijk dat je zelf regie over tijdstip, plaats en hoeveelheid wilt houden

Waar let je op bij het voorbereiden van 'het afscheid' als je voor langere tijd uit Nederland vertrekt?

Neem bewust afscheid; een belangrijke factor voor toekomstig succes van je verblijf in het buitenland is ook 'bewust loslaten': je neemt afstand van je wortels en gaat je richten op wat gaat komen.
Uitermate belangrijk in dat proces is dat je zelf de gehele grip houdt en dus ook controle houdt op dat loslaten.
Om (toekomstig) heimwee te voorkomen, kan je een herinneringsdoos maken, met zaken waar je op moeilijke momenten blij van wordt en die je helpen herinneren aan Nederland, familie, vrienden, etc.
Vertrek je samen met je kinderen? Zorg, waar mogelijk, rondom het vertrek voor een positieve grondhouding bij volwassenen die voor je kind belangrijk zijn. Denk aan opa’s, oma’s, ooms, tantes, buren, leerkrachten. Zij voelen dat wellicht diep van binnen anders en 'geforceerd leuk doen' hebben kinderen snel door, maar het helpt echt als zij bij volwassenen zien dat het vertrek misschien emotioneel, maar wel ‘leuk’ is.
Maak heldere afspraken met achterblijvers, bijvoorbeeld met broers of zussen over wie gaat handelen bij ziekte of andere klachten van bijvoorbeeld ouders. Accepteer dat anderen, in verband met je afwezigheid, als eerste problemen zullen gaan oplossen.
Ook het emotionele punt van overlijden: benoem het, bespreek het en maak ‘afspraken’, voor zover dat mogelijk is.
Denk na over hoe je er (straks) mee omgaat als er (klein)kinderen worden geboren: van broers, zussen, je eigen kinderen, goede vrienden etc.. Hoe kan je op afstand betrokkenheid tonen, wanneer wil je persé op bezoek naar Nederland, wat moet je regelen zodat bezoek mogelijk wordt, etc.
Een ander item waarover je afspraken kunt maken is het ontvangen van bezoekers uit Nederland: broers, zussen, ouders, vrienden, kennissen, kennissen van kennissen: duidelijk zijn in hoe je (straks) met bezoek omgaat voorkomt (wederzijdse) teleurstellingen. Lees hierover meer tips in de Keuzekit "Vertrokken & Leven".
Realiseer je tegelijkertijd dat het contact onderhouden met alle communicatiemiddelen en beschikbare media van tegenwoordig ook nieuwe kansen biedt. Sommigen geven aan juist vaker, makkelijker en bewuster contact te onderhouden met directe familie en goede vrienden dan voorheen. Skype, e-mail, maak posts op social media: ga op zoek naar een nieuwe manier van contact. Wees flexibel: verwacht niet van iedereen dat men met je meegaat in de moderne communicatiemiddelen.
Heb je een groot netwerk en vind je schrijven leuk? Denk eens aan het bijhouden van een wekelijks of maandelijks blog, waarmee je met één bericht een groter deel van je achterban kan informeren. Scheelt communicatie, en als je blog extern te vinden is op één of meerdere emigratieplatform(s) deel je jouw kennis en ervaringen tegelijkertijd met potentiële emigranten.

Zes weken voordat we vertrokken werd bij mijn moeder kanker gediagnosticeerd. Ook met mijn broer gaat het medisch gezien niet goed. Nu ik vertrokken ben staat mijn vader er alleen voor. Gelukkig steunde de familie ons in het besluit toch te vertrekken, we hebben afgesproken dat zij ons op de hoogte stellen als er iets verandert. Mocht de situatie verslechteren, dan gaan we al dan niet tijdelijk terug.
USA emigrant

Ik voelde me steeds schuldig. Dat gevoel bleef maandenlang bestaan na ons vertrek, en eigenlijk is het nooit helemaal weg. Mijn ouders en vrienden deden hun best enthousiast te zijn, maar ze verborgen hun echte gevoelens. Ik had ook continu het gevoel dat ik vanalles miste waar ik bij had moeten zijn: verjaardagen, een scheiding van goede vrienden, een begrafenis. Dat vind ik echt nog steeds het meest lastige aan emigreren.
Suriname emigrant

Hoe ga je om met reacties van anderen als je voor langere tijd naar het buitenland wilt?

accepteer zorgen van ouders en grootouders, dat is deels hun rol en komt soms voort uit onzekerheid, angst of minder ervaring in het buitenland.
ga vooral niet relativeren, sussen, bagatelliseren; gun de ander het verdriet of de pijn. Wees ook eerlijk dat andere vormen van (moderne) communicatie het persoonlijk contact niet volledig kunnen vervangen.
ga staan voor je besluit. Niemand heeft iets aan jouw schuldgevoel. Neem de verantwoordelijkheid voor je besluit en accepteer alles wat erbij komt kijken. Ga niet heroverwegen uit angst om iemand pijn te doen.
betrek het besluit op jezelf; ga niet mopperen over het land dat je achterlaat... je achterblijvers blijven er immers.
zie het als een proces. Realiseer je dat het ook voor de achterblijvers tijd kost om je boodschap – in fases- te verwerken.
soms komt er oud zeer los; elk groot afscheid kan pijnlijke herinneringen naar boven brengen. Probeer onderscheid te maken tussen wat bij dit afscheid hoort en wat bij eerdere gebeurtenissen hoort.
zoals vaak: ‘wat als’ overpeinzingen hebben niet zoveel zin. Niemand kan in de toekomst kijken., niemand weet hoe je reageert 'als'...
realiseer je dat je het recht hebt om je vleugels uit te slaan. Bestaande familiepatronen blijven opspelen, ook al zit je aan de andere kant van de wereld. Maak je daar dus los(ser) van.
hou er ook rekening mee dat mensen om je heen hun ware gevoel niet altijd tonen; soms word je vertrek door anderen bijvoorbeeld gebagatelliseerd, maar vaak dan ter zelfbescherming.
geniet van je avontuur. Afscheid leidt vaak tot een hechtere relatie.

Mijn vader riep vroeger altijd al dat ik niet in Nederland zou blijven. Mijn ouders gunnen mij en mijn vriend ons nieuwe leven in Amerika, omdat ze weten dat het al jaren onze wens is. Ze willen ons geluk niet in de weg staan. Maar ze stonden zeker niet te springen dat we weggingen. En er rolden toch ook heel wat tranen! Gelukkig ben ik onderdeel van een gezin waar het uiten van je emoties al van vroeger uit heel normaal is, en waar over alles gesproken kan worden. Dat maakt uiteindelijk ook het proces van emigratie en afscheid nemen iets makkelijker.
USA emigrant

Hoe ga je om met (verwachtingen van) bezoek uit Nederland, als je voor langere tijd in het buitenland verblijft?

Bezoek krijgen uit Nederland is leuk! Meestal dan.

je broer, zus, ouders, ooms, tantes, neven, nichten, goede vriend, oude buren, vrienden van neven, vrienden van vrienden...: veel mensen vinden een 'goedkoop adresje van bekenden in het buitenland' uitermate handig.
natuurlijk kan het enorm prettig zijn zo af en toe bezoek uit Nederland te ontvangen, je familierelaties te kunnen onderhouden, Holland energie op te doen etc. Het is bijzonder dat mensen de moeite nemen om naar je toe te komen, helemaal als dat een flinke reis met zich meebrengt. Maar het vooraf nadenken over een paar spelregels en je eigen grenzen duidelijk maken kan geen kwaad.
bepaal (en deel) bijvoorbeeld hoe vaak per jaar je bezoek leuk vindt, wat de maximale duur is, hoe gastvrij je kunt en wilt zijn (extra kosten voor boodschappen, excursies etc.), of je verwacht dat bezoekers ook meedraaien in je gezin, bedrijf en eigen activiteiten (en zo ja op welke manier).
de flexibiliteit in hoe je je eigen spelregels toepast hangt natuurlijk ook af van wie overkomt, of ze echt voor jou komen, of je meer zien als goedkope overnachtingsplek en gratis local reisgids, of ze met je overleggen wat een handig tijdstip/timing is, hoe lang ze komen. Onderscheid maken tussen broers, zussen, ouders aan de ene kant en kennissen, vrienden etc. aan de andere kant moet kunnen. Die eerste groep zal je ook sneller andersom ondersteunen, met achterstallige klusjes, met het opvangen van de kinderen zodat je er met je partner even tussenuit kan, etc.
maak, afhankelijk natuurlijk van hoe je het bezoek regelt, in ieder geval vooraf duidelijk dat jouw dagelijkse ritme door blijft/moet draaien, in tegenstelling tot de bezoekers die meestal in 'vakantiestand' staan (en al helemaal als ze jou min of meer verantwoordelijk maken voor het slagen van hun vakantie)
heb je geen enorm verblijfcomplex waar altijd wel kamers over zijn, of wil je sowieso wat privacy behouden, stel dan voor dat 'overkomers' zelf accommodatie regelen, natuurlijk door jou voorzien van goede insight tips.
heb je een eigen hotel, hostel, bed & breakfast of ander kleinschalig verblijf realiseer je dan op tijd dat een weinig tot niets betalende kennis in drukke tijden ten koste gaat van de volbetalende boeker (tenzij je de waarde meerekent van die handige kennis die mee komt helpen of klussen).
blijft men bij je slapen, overweeg dan welke mensen je wel en niet een sleutel meegeeft en maak wat huisregels duidelijk (rondom bijvoorbeeld maaltijden, extra was, schoonmaken, rusttijden).
tenzij je er zelf bewust voor kiest om (een paar keer per jaar) tourleader te spelen -omdat je niets liever wilt dan je woonomgeving laten zien- kun je ook best duidelijk maken dat mensen zichzelf moeten vermaken, dat je ze ondersteunt in wat praktische regelzaken, of dat je een aantal gezamenlijke activiteiten onderneemt (en een aantal niet), bijvoorbeeld in het weekend -mits je vrij bent- een bezoek aan een museum of aan een verrassend lokaal restaurant.
hou ook rekening met de gevolgen van de aanwezigheid van bezoekers op je gezinsleven; je kind dat opeens een afwijkend dagpatroon krijgt, andere bedtijden, je wordt zelf meer geclaimd (als je pech hebt ben je een week lang serveerster, kamermeisje, kok, gids en tolk ineen) dus hebt minder aandacht, opa en oma die verwachten dat je kind wel even van school weg kan blijven nu ze er zijn etc.
sommige emigranten geven aan dat het vaak en veel ontvangen van bezoekers uit het thuisland de integratie van het gezin terplaatse in de weg stond: er bleef in de begintijd (te) weinig tijd over voor het leren van de taal, voor het maken van nieuwe contacten; men bleef een beetje in "het Nederlandse" hangen.
vind je het lastig om mensen uit je eigen huis/hostel/hotel te weren, geef dat dan tactisch aan, bijvoorbeeld "wat leuk dat jullie deze kant op komen. Dan moeten we beslist iets afspreken. Waar zitten jullie? Heb je al iets geboekt?"

Eerst ontving ik bijna om het weekend bezoek uit Nederland. Londen is dichtbij, de reis is voordelig. Ik heb wel gemerkt dat dat na de eerste periode minder werd; nu komt er gemiddeld nog eens per 2 maanden iemand op bezoek. De urgentie is er vanaf. Gelukkig maar, want ik was na zo'n weekend vaak kapot.
Engeland emigrant

Tussen augustus en december hebben we vijftien weekenden bezoek gehad van vrienden en kennissen uit Nederland. En vijf weken niet. Wow, dat is eigenlijk best wel veel. Natuurlijk is het leuk als mensen de moeite nemen om ons op te zoeken. Maar ik heb er tegelijkertijd een halve (weekend)dagtaak aan om iedereen te entertainen.
Duitsland emigrant

Wat kun je ondernemen als je tijdens een lang verblijf in het buitenland feeling wilt houden met Nederland en Nederlanders?

neem een (internet)abonnement op je favoriete kant of tijdschrift uit Nederland
zoek bij bijzondere (feest)dagen als Sinterklaas, Kerst, Koningsdag, Carnaval etc. andere Nederlanders in je omgeving op en voel je voor even weer op en top Nederlander
maak gebruik van de mogelijkheden van internettelevisie: veel Nederlandse radio & tv zenders zenden live uit via internet, gebruik bijvoorbeeld de zenderkanalen (NPO, RTL etc.) op Youtube, check Uitzendinggemist of neem een digitaal abonnement zodat je vele Nederlandse zenders ontvang via satelliet, schotelantenne & ontvanger
meld je aan bij een Nederlandse vereniging en neem deel aan de activiteiten die worden georganiseerd voor en door Nederlanders
meld je aan bij een van de online (Nederlandse) taaltests: dagelijks een multiple choice taaloefening in je mailbox; ook handig trouwens om spelenderwijs je Engelse taalkennis (of een andere beschikbare taal) aan te scherpen
organiseer een op Nederland of de Nederlandse taal gerichte taal-, cultuur-, schrijf- of boekenclub met andere Nederlanders in je omgeving en kom regelmatig bij elkaar, fysiek of online om ervaringen uit te wisselen of samen te werken aan specifieke opdrachten

Ik merk dat mijn Nederlands er niet beter op wordt. Ik zoek regelmatig naar het juiste woord, gebruik regelmatig het verkeerde, moet af en toe in het woordenboek kijken hoe je iets schrijft en de d en t en dt is ook een probleem. Ik zoek al een tijdje naar mogelijkheden om mijn kennis van het Nederlands op peil te houden.
(Frankrijk emigrant)

Hoe onderhoud je tijdens een lang verblijf in het buitenland contact met familie, vrienden, kennissen in Nederland?

voor de persoonlijke contacten: gebruik de telefoon (Skype of de ouderwetse telefoon/mobiel), mail of een van de message diensten
spreek, afhankelijk van je thuisfront, vaste contactmomenten af (structuur) of pak juist spontaan eens de telefoon (verrassing)
voor het (massaal) op de hoogte houden van je thuisfront: gebruik een social media pagina, een foto(blog)pagina, weblog (check JoHo's platform World Supporter als je ook anderen wilt inspireren met jouw kennis en ervaring), eigen website of schrijf periodiek een nieuwsbrief die je in groepsverband verstuurt
ook al heb je waarschijnlijk de neiging om veel te 'zenden': vraag ook eens door op belevenissen aan het thuisfront. Achterblijvers hebben vaak de neiging om hetgeen zij meemaken te bagatelliseren, 'dat is lang niet zo spannend als bij jullie'.
investeer ook echt in die persoonlijke contacten bij mensen die je niet op afstand wilt zetten, kwijt wilt raken. Een handgeschreven brief of kaart straalt nog steeds iets veel persoonlijkers uit dan een in veelvoud verzonden mailtje of online blog.
hou er waar mogelijk rekening mee dat iedereen zijn eigen voorkeur van contactwijze en frequentie kan hebben; niet iedereen communiceert prettig per Skype of aan de telefoon, sommigen houden van korte contacten op vaste tijdstippen, niet iedereen heeft middelen voor lange (nog altijd relatief dure) internationale telefoongesprekken, etc.

Wat zijn aandachtspunten als je tijdens een lang verblijf in het buitenland tijdelijk op bezoek gaat in Nederland?

Het gemis van familie of vrienden, feestdagen, trouwerijen of sterfgevallen, Holland energie opdoen: de redenen om tijdelijk even terug te keren naar Nederland zijn divers. Voor veel expats is het redelijk normaal om tijdens zomervakantie, de kerstperiode etc. een langere tijd "in het thuisland" door te brengen; in sommige landen is zelfs sprake van een massale expat uittocht in dergelijke periodes.

check of je reis- en/of ziektekostenverzekering dekking geeft voor een tijdelijk verblijf in Nederland.
regel vooraf een verblijfplaats, liefst niet bij familie en vrienden.
regel diverse activiteiten voor je kinderen, zodat zij zich voldoende kunnen vermaken en ook voldoende kunnen uitrusten.
tenzij je je tijdelijk verblijf terug in Nederland bewust vol wilt stoppen: laat je niet verleiden tot tientallen bezoekjes verspreid over het hele land. Nodig op één datum en bij voorkeur op een centrale locatie in Nederland familie en vrienden uit om bij te praten.
stel je in op een cultuurschok: je vertrouwde land is inmiddels elders op de wereld; de overvolle wegen in Nederland en de vele veranderingen kunnen soms rauw op je dak vallen. Ook is niet iedereen in Nederland bijzonder geïnteresseerd in jouw (emigratie)verhalen. Men heeft het druk, of is jaloers op jouw avonturen.
combineer je (vaak inspannende) bezoek aan Nederland vooraf of naderhand met een tussenstop op een leuke (vakantie)locatie: even bewust opladen voordat je in je nieuwe thuisland weer verder gaat met je dagelijks leven.
afhankelijk van de medische standaard op je bestemming, kan je tijdens je bezoek aan Nederland een medische check laten uitvoeren.
op aankopen die je in Nederland doet kan je btw terugvorderen, mits je buiten de EU woont en je je aankopen meeneemt niet langer dan drie maanden na aankoop. Je kan het, op vertoon van artikelen en nota's, op Schiphol regelen en het btw bedrag via de leverancier terugkrijgen; of schakel een van de gespecialiseerde organisaties in. De douane controleert of je vaste verblijfplaats buiten de EU is, of je de goederen zelf meeneemt en of de factuur door een Nederlandse winkelier/leverancier is afgegeven.

Ik hoor wel eens van mensen uit Nederland dat het logisch is dat iedereen in de tropen vriendelijk is. Ik draai dat om: waarom zou je in een stadsomgeving níet vriendelijk zijn? Ik was laatst weer in Nederland en ik vond het ronduit schokkend om te ervaren hoe daar met elkaar wordt omgegaan. Iedereen is daar zo gefieerd op zijn eigen rechten. Maar zijn die werkelijk zo belangrijk om daarvoor een ander uit te foeteren? Op Curaçao is de mentaliteit compleet anders.
Curaçao emigrant

Voor een tussentijds bezoek waren we even terug in ons voormalige vaderland; wat een enorme emotie-rollercoaster was dat! Het was vreemd, maar ook heel erg normaal, het terugzien van familie en vrienden was heerlijk, maar ook moeilijk. We hadden zoveel te vertellen, maar misten vaak de juiste woorden. En terug in Nieuw-Zeeland moesten we óók weer even bijkomen. Emigreren is dus ook leren omgaan met gemis en afscheid.
Nieuw-Zeeland emigrant

Hoe hou je voldoende rekening met je partner, kinderen en andere betrokkenen wanneer je voor langere tijd vertrekt naar het buitenland?

bij ieder nieuw avontuur horen -bij alle betrokkenen- gevoelens van opwinding, uitdaging, adrenaline. Het geeft het gevoel dat er van alles mogelijk is. Maar elke verandering roept tegelijkertijd ook angst op. Het stemmetje dat zich afvraagt waar je in hemelsnaam aan begonnen bent, en wat je allemaal op het spel zet.
het wordt lastiger wanneer de één vooral opwinding voelt en de ander vooral de angst. De één bruist van energie en enthousiasme, de ander maakt zich constant zorgen en schiet in de twijfel
hoe dan ook, wanneer je niet alleen naar het buitenland vertrekt is het is het goed houden van je relatie met partner, kinderen en achterblijvers in de fase van "knopen doorhakken" essentieel.

Je partner

niks zo verschillend als een man en een vrouw die voor langere tijd naar het buitenland gaan of gaan emigreren. Zodra je de verschillen herkent, wordt het een stuk makkelijker. Maak in ieder geval onderling bespreekbaar hoe je de (plannen voor) het verblijf in het buitenland wilt aanpakken: hoe neem je een gezamenlijk besluit, wat heeft ieder nodig om deze stap te kunnen maken, wat heb je nodig om je ergens thuis te voelen, hoe lang heb je nodig om je ergens thuis te voelen, hoe ga je om met afscheid.
net als in je gewone Nederlandse leven: accepteer in ieder geval elkaars karakters, bijvoorbeeld alleen al omtrent de vraag hoe je een het plan benadert: alles pro-actief aanpakken, rigoreus knopen doorhakken of juist alles op je af laten komen, stap-voor-stap afwegen, per thema een afweging maken voordat er een definitief "go" (of "no-go") volgt
wees duidelijk naar elkaar toe in verwachtingen ná vertrek: spreek bijvoorbeeld een termijn ('maximaal een jaar') af waarin je allebei mag "wennen" aan je nieuwe woon- en werkomgeving, heimwee-vrij mag worden. Maar ook de ruimte hebt om uit te spreken dat het tegenvalt, of dat je zelfs terug naar Nederland wilt.

Let -in het kader van rekening houden met je partner- in je voorbereidingen bijvoorbeeld ook op zaken als:

is er een (actief) expat netwerk in de omgeving waar jullie gaan wonen
biedt je werkgever ook taal- en cultuurtrainingen voor partners
is het voor de partner mogelijk om een werkvergunning te krijgen
wat wordt jullie nieuwe woonlocatie (het leven in een expatriate-woongemeenschap kan een veilig gevoel geven maar tegelijkertijd ook benauwend zijn)
het feit dat de in het buitenland niet-werkende-partner méér verliest dan familie, vrienden en kennissen: ook de medezeggenschap of zelfs eigen identiteit staat op het spel

Een eerste korte 'vertrekken-met-je-partner-checklist':

jullie verwachten niet een in Nederland al moeizame relatie nieuw leven in te kunnen blazen met een verblijf in het buitenland
jullie hebben al wat gezamenlijke ervaring in succesvol samenwerken, succesvol een project uitvoeren, verhuizing of verbouwing tot goed eindresultaat brengen
de een heeft niet een véél sterkere vertrek- of emigratiewens dan de ander; de plannen die jullie maken zijn gezamenlijke plannen (het kan soms wel zijn dat de een in een andere fase zit dan de ander)
jullie onderlinge communicatie is redelijk tot goed; je durft elkaar aan te spreken, de waarheid te zeggen, met wederzijds respect
je hebt volledig zicht op elkaars motieven om naar het buitenland te vertrekken; er zijn geen ‘verborgen motieven’ die eenmaal in het buitenland opeens opduiken
je werkt er aan om, eenmaal in het buitenland, allebei een zinvolle dagbesteding te hebben; die gun je elkaar ook (nb dit hoeft niet altijd 50-50)

Je kinderen

vertel jonge kinderen niet in een te vroeg stadium over het beoogde vertrek naar het buitenland. Het tijdstip is zeker afhankelijk van hun leeftijd. Wees er voor jezelf en een eventuele partner zeker van dat je de beslissing hebt genomen.
hou er wel rekening mee dat kinderen, bewust of onbewust, veel opvangen. Is de beslissing nog niet definitief, kies dan bewust voor overlegmomenten waar je kinderen niet bij zijn.
de mening van de wat 'oudere' kinderen laat je wat sterker meewegen in die beslissing
komen je kinderen in de puberleeftijd, overweeg dan extra stevig of dit wel het goede moment is om je te gaan vestigen in het buitenland. Het is uiteraard niet onmogelijk, maar er wordt wel extra veel gevraagd van je kinderen, je partner en jijzelf.
wanneer je de beslissing tot emigratie met je kinderen deelt, doe dit dan binnen hun belevingswereld. Kunnen ze bijvoorbeeld dezelfde hobby's of sporten voortzetten in hun nieuwe omgeving?
jongere kinderen worden in het algemeen beïnvloed door reacties van oudere kinderen. Zorg ervoor, waar mogelijk, dat je tot 'overeenstemming' met je oudste kind(eren) bent voordat het aan jongere broertjes of zusjes wordt verteld.

Je werkgever

stel je werkgever, als hij niet bij de plannen betrokken is, op tijd in kennis van je voornemen om naar het buitenland te gaan
neem zelf initiatief en besteed voldoende aandacht en tijd aan e afronding van je werkzaamheden, het werken aan overdrachtsdocumenten en het inwerken van een opvolger
hou rekening met opzegtermijnen; het intensieve proces-voor-vertrek verloopt een stuk prettiger als je op een professionele manier afscheid kan nemen en voldoende oog houdt voor de belangen van je (bijna) voormalig werkgever
afhankelijk van de tijd dat je bij je werkgever hebt gewerkt: denk na over een afscheidsmoment voor je directe collega's
denk aan het tijdig vastleggen van opgedane competenties en het bijwerken van je internationaal curriculum vitae; al dan niet aangevuld met testimonials en getuigschriften van je werkgever

Hoe hou je je relatie goed bij een lang verblijf in het buitenland?

Enkele extra aandachtspunten en tips wanneer je samen met je partner woont en leeft in een nieuwe omgeving in het buitenland:

maak, liefst al voor vertrek, een sterkte/zwakte analyse: waar ben je allebei goed in, waar niet, wie heeft welke verwachtingen, dromen, of juist angsten?
benoem dat wederzijds: luister, gooi het open, zonder aan te vallen, zonder te verdedigen, niet oordelend. Communiceer constructief en accepteer een andere wijze van benadering, een andere zienswijze of een andere voorgestelde oplossing voor een voorkomend probleem.
praat over de veranderende omstandigheden, vooraf én eenmaal in het buitenland:
- een van de partners wordt wellicht afhankelijk(er) van de ander.
- inkomsten kunnen een langere periode dan verwacht onzeker blijven (bedenk escapes: wie kan wat gaan doen om tijdelijk extra inkomsten te genereren).
- onderschat zeker niet zaken als veranderd klimaat, culture shock, (gebrek aan) taalkennis, heimwee op het humeur van jezelf en dat van je partner.
- afhankelijk van hoe werkzaamheden worden ingericht: hou er rekening mee dat je wellicht meer in elkaars nabijheid bent dan je gewend was, bijvoorbeeld als je samen een zaak of bedrijf gaat runnen.
plan bewust én wekelijks op een zo vast mogelijk moment tijd in voor elkaar; tijd waarin alle (eventuele) hectiek even naar de achtergrond gaat.
onderhoud een gezamenlijk nieuw netwerk, maar bouw ook allebei aan een eigen netwerk (en vangnet).
probeer te voorkomen dat je onderling (financieel) volledig afhankelijk wordt van elkaar; spreidt inkomstenbronnen waar mogelijk, zorg dat je je eigen projecten en subnetwerken hebt.

Ik kreeg last van een schuldgevoel. Mijn gezin was vooral vanwege mijn werk en carrièrekansen meeverhuisd. Ik was extra gemotiveerd om mijn werk goed te doen, maar kreeg ook het gevoel dat de nieuwe opdracht móest slagen. Twijfels die ook ik soms had hield ik voor mezelf.
Zuid-Afrika expat

Communicatie is zo belangrijk. Je worstelt bij het settelen in het buitenland allebei met hetzelfde. Je bent geneigd om alles vanuit je eigen gezichtspunt te zien, maar het is belangrijk om je ook in de ander te verplaatsen. En om elkaar de ruimte te geven om te balen, om de ander baalmomenten te gunnen. Ook wij hebben lastige periodes gehad. Met hulp van een gesprekscoach kwamen we daar doorheen. Hij gaf ons inzicht in onszelf, en in onze relatie. Dan snap je beter waar het even verkeerd ging en wat je in het vervolg anders kan aanpakken.
Griekenland emigrant

Emigreren & Wonen in het buitenland - Tools

Wonen in het buitenland en emigratie: Tools en advies voor een bestaan als emigrant, expat, nomad of wereldburger... lees verder op deze pagina

Informatie en activiteiten per land en bestemming

Terugkeer en remigratie: vragen en antwoorden rond documenten en werk

Waar op te letten als je na een lang verblijf in het buitenland werk zoekt in Nederland?

Een curriculum vitae waarin staat dat je jaren in het buitenland hebt gewerkt is waardevol, maar kan werkgevers ook afschrikken. Let daar ook op in eventuele gesprekken.

leg de focus op resultaten: beschrijf niet zozeer "hoe leuk of exotisch" het was, maar focus op wat je in het buitenland hebt bereikt, wat je resultaten zijn. Welke markt heb je veroverd, welke conflicten heb je op weten te lossen, hoe zijn mensen of organisaties door jou veranderd?
maak duidelijk op welke schaal je hebt gewerkt in het buitenland: bij een bedrijf van twee, twintig of tweehonderd mensen; stond je vijf dagen per week voor de klas of gaf je incidenteel les, etc.
maak selecties afhankelijk van het type toekomstig werkgever: als terugkeerder uit het buitenland heb je niet zelden zóveel ervaringen opgedaan en 'verhalen te vertellen', dat je sollicitatie warrig kan worden als je alles aan bod wilt laten komen. Dat is vaak ook niet nodig.
geef je toekomstig werkgever inzicht: maak duidelijk wat je beweegredenen zijn geweest om destijds uit Nederland te vertrekken en nu weer terug te keren; focus daarbij op positieve redenen, voorkom een klaagzang (je bent immers terug) en vermijd uit te stralen dat je ondoordacht wegging.
maak inzichtelijk wat het verblijf in het buitenland je opgeleverd heeft (vooral de zaken die relevant kunnen zijn voor je toekomstige werk): om kunnen gaan met verschillende visies, culturen, gewoontes, jezelf staande kunnen houden, een open vizier hebben gekregen, etc.

Wat zijn aandachtspunten als je na een lang (expat) verblijf in het buitenland terugkeert naar de arbeidsmarkt in Nederland?

Niet altijd zal je na terugkeer uit het buitenland in Nederland weer op je oude werkplek terecht kunnen; uiteraard afhankelijk van de afspraken die je als (uitgezonden) medewerker met je bedrijf hebt kunnen maken. Grote multinationals hebben voor jouw functie wellicht tijdelijke opvang geregeld vanuit een van de ander internationaal opererende kantoren, maar bij veel kleinere bedrijven is je functie inmiddels allang permanent vervuld door iemand anders. Je bent zelf een tijd weggeweest, je bedrijf heeft zich in Nederland doorontwikkeld, er zijn collega's vertrokken en nieuwe collega's verschenen.

Tips om jezelf weer in een goede uitgangspositie op de arbeidsmarkt te zetten en/of een terugkeer naar je werkgever succesvoller te maken:

vraag je directe werkgever/collega's in het buitenland opgedane ervaringen, competenties en behaalde resultaten te onderschrijven of bevestigen.
denk zelf na over opgedane vaardigheden en laat deze objectief vaststellen (skills assessment bureau); denk ook aan skills als "flexibiliteit", "plannen", "zelfstandig werken", "samenwerken".
laat zien dat je betrokken bent en/of bent gebleven bij je werkveld en/of werkgever in Nederland: wees op de hoogte van ontwikkelingen, plaats posts in (zakelijke) social media waarin je laat zien op de hoogte te zijn van wat er recent(er) speelt in je functiegebied, in het werkveld of in je bedrijf.
laat jezelf interviewen voor een expat magazine, het bedrijfsblad of een van de online bedrijfskanalen, waarin je inzoomt op jouw persoonlijke en zakelijke ontwikkeling, op behaalde resultaten in het buitenland, op overeenkomsten en verschillen; hou het uiteraard positief.
volg in-company of werkveldtrainingen om je eigen positie te versterken en je enthousiasme en betrokkenheid te tonen.
focus op bedrijven die internationale werkervaring waarderen of kies voor startups die vaker achter jouw keuze voor een internationaal carrièrepad staan dan de wat meer traditionele bedrijven.
benut het niet kunnen terugkeren naar je "oude" werkgever om een lang uitgestelde carrièreswitch te maken, of eindelijk ruimte te geven aan de wens om voor jezelf te beginnen; het is niet verrassend dat veel terugkeerders starten met expat coachingsbureaus, culture training trajecten, emigratie workshops, international business consultancy e.d.
verdiep je ook eens in nieuwe rollen die je kan invullen en nieuwe (zakelijke) waarde die je hebt opgebouwd omdat je een tijdlang gewoond en gewerkt hebt op een bestemming die voor veel internationaal opererende bedrijven interessant is; je kent de lokale (zakelijke) cultuur, je hebt een netwerk opgebouwd, je spreekt de taal, je bent gewend om zaken vanuit meerdere perspectieven te beoordelen etc.

Wat zijn aandachtspunten als je terugkeert bij de werkgever die je heeft uitgezonden?

de ervaring die je voor het bedrijf hebt opgedaan bij een vestiging in het buitenland is bijzonder waardevol; het werken in een andere culturele context, ervaring opdoen met internationaal zakendoen, jezelf redden met allerlei extra regelzaken in het buitenland, een vergroot netwerk aan regionale of wereldwijde contacten.
toch blijkt het niet vanzelfsprekend, ondanks de investeringen, dat de kennis en ervaring die je hebt opgedaan ook daadwerkelijk zal worden benut, zelfs niet als je wel werkt voor een op de internationale markt georiënteerd bedrijf.
hou er daarnaast rekening mee dat je bedrijf zich in de periode dat jij in het buitenland was heeft door-ontwikkeld. Bij een bedrijf dat veel ervaring heeft met uitzendingen zal je in bepaalde mate op de hoogte zijn gehouden van deze ontwikkelingen, bij andere bedrijven zal je jezelf op de hoogte moeten hebben gehouden. Bij terugkeer kan het zijn dat je oude functie niet meer beschikbaar is, of dat je in een tijdelijke job of project wordt geplaatst. Dat hoeft niet per definitie iets negatiefs te zijn, maar het is wel iets om rekening mee te houden.
terugkerende expats verwachten nog wel eens, door hun professionele en persoonlijke groei, een promotie bij terugkeer (in functie, in salaris); dit is voor veel bedrijven zeker geen vanzelfsprekendheid; hou afhankelijk van je functie en ervaring rekening met 'een stap terug'.
een substantieel deel van de terugkerende expats besluit binnen een jaar na terugkeer ontslag te nemen bij het oude bedrijf. Veel repats starten uiteindelijk een eigen bedrijf of bieden zich aan als coach of consultant, om de zelfstandigheid die ze in het buitenland hebben ervaren weer op te zoeken.

Op de vestiging van ons bedrijf in Beijing heb ik een bijzondere tijd gehad. Ik was een soort centrale spil bij bezoek van buitenlandse delegaties, mocht overal aanschuiven, ontmoette bijzondere mensen uit China op hoog niveau. Terug in Nederland was ik eigenlijk weer een van de velen. Een bijzondere ervaring in China, maar na terugkeer moest ik flink wennen aan die andere status.
China repat

Hoe zoek je na een lang verblijf in het buitenland weer werk in Nederland?

kun je niet terug in eerdere functies of bij je voormalig expat-werkgever, oriënteer je dan tijdig op de huidige Nederlandse arbeidsmarkt, kansrijke sectoren en instanties die werk voor je zouden kunnen regelen.
raadpleeg online bronnen en nieuwsitems over de Nederlandse arbeidsmarkt; laat je tegelijkertijd niet teveel afschrikken over negatieve berichten. Werk zoeken en vinden blijft een individuele aangelegenheid, hangt af van je ervaringen, opleiding, mate van zelfverzekerdheid...en soms ook van geluk.
leg bij voorkeur al voor terugkeer contacten met potentiële werkgevers of bemiddelaars.
gebruik je bestaande netwerk in Nederland.
ben je destijds positief weggegaan bij je werkgever in Nederland, haal dan de banden tijdig weer aan en informeer naar nieuwe mogelijkheden in eenzelfde soort functie of juist in andere functies.
kijk ook eens naar bedrijven uit je huidige woonland, wellicht willen zij ondernemen in Nederland, zoeken ze toegang tot de Nederlandse of Europese markt.
gebruik je social media kanalen om aan te geven dat je op zoek bent naar een baan.
meld je uiteraard aan bij de diverse uitzendbureaus, online job platforms; zorg voor een sterk profiel.

Eerste werkdag
Ik was alleen vergeten dat op kantoor iedereen me wel kan verstaan...
Loesje

Hoe werkt inschrijven in Nederland, na een lang verblijf in het buitenland?

Schrijf je binnen 5 dagen na aankomst weer in bij de gemeentelijke basisadministratie van de gemeente waar je gaat wonen (dus niet bij de gemeente waar je ooit hebt gewoond -tenzij je er opnieuw gaat wonen- en ook niet bij de gemeente waar je ooit bent geboren)
Voor inschrijving bij de gemeente is wel een soort 'woon'bewijs (adres) nodig, zoals een huurovereenkomst, eigendomsbewijs of toestemming tot inwoning van de eigenaar.
Na inschrijving kun je je ook weer aanmelden voor een zorgverzekering.

Terugkeren ervaarden wij, als hoogopgeleid gezin dat voor emigratie altijd hard werkte en belasting betaalde in Nederland, als pittig. Na maanden vergeefs werk zoeken en logeren bij vrienden klopten we aan bij de gemeente met een verzoek om tijdelijke hulp, een overbrugging om weer op eigen benen te kunnen staan. Kort gezegd: we werden nergens in geholpen, soms echt tegengewerkt en meerdere keren redelijk onbeschoft behandeld.
Tunesië (r)emigrant

Ik ben nu na een lang verblijf op de Antillen weer 6 maanden terug in Nederland. Heb geen grote problemen ondervonden, werd bij de diverse regelzaken altijd netjes geholpen. Ik was vanuit de Antillen al aan het solliciteren bij Nederlandse werkgevers, met sollicitatiegesprekken via Skype. Had snel een baantje en klein appartement gevonden, had wat spaargeld om rond te kunnen komen, en kon vanuit die startsituatie een andere baan en groter appartement vinden.
Antillen (r)emigrant

Hoe werkt het als je na een lang verblijf in het buitenland (weer) Nederlander wilt worden?

Wie (nog steeds) woont in het land waarvan hij de nationaliteit heeft, kan in de regel niet naturaliseren tot Nederlander.

Ben je ten tijde van emigratie al dan niet vrijwillig je Nederlanderschap verloren, dan zijn er verschillende manieren om bij terugkeer naar Nederland opnieuw Nederlander te worden.

er is een verschil in beleidsprocedures tussen oud-Nederlanders (zij die de Nederlandse nationaliteit eerder hebben gehad) en niet-Nederlanders; voor de procedure voor niet-Nederlanders check de site van de Rijksoverheid.

Procedure voor oud-Nederlanders

je kunt als oud-Nederlander op twee manieren de Nederlandse nationaliteit terugkrijgen:
1. door gebruik te maken van de optieprocedure, waarbij je een verklaring aflegt dat je weer Nederlander wilt worden. Deze mogelijkheid geldt in elk geval voor oud-Nederlanders die ten minste 1 jaar legaal in het Koninkrijk wonen met een geldige verblijfsvergunning voor een niet-tijdelijk doel, zoals gezinshereniging. Een speciale verblijfsvergunning voor oud-Nederlanders is de zogenaamde verblijfsvergunning wedertoelating.
2. door een verzoek om naturalisatie tot Nederlander in te dienen. Deze procedure staat voor alle oud-Nederlanders open.
aan beide procedures zijn kosten verbonden; ook als je je verzoek weer intrekt of geen akkoord krijgt.
in beginsel neem je afstand van je huidige nationaliteit(en); de Nederlandse overheid probeert dubbele nationaliteit zoveel mogelijk te voorkomen (er zijn wel uitzonderingen). Nadat je officieel weer Nederlander bent geworden, dien je nog wel een bewijs aan te leveren dat je afstand hebt gedaan van je andere nationaliteit(en).
ten tijde van de aanvraag wordt gevraagd om een aantal documenten, waaronder:
- bewijs van eerder bezit van de Nederlandse nationaliteit (Nederlands paspoort of verklaring van Nederlanderschap).
- huidig paspoort.
- gelegaliseerde geboorteakte.
aanvragen gaat via de volgende instanties:
- in Nederland: bij de afdeling Burgerzaken van de gemeente waar je bent ingeschreven in de Basisregistratie Personen.
- in het buitenland: bij de Nederlandse ambassade of het consulaat in het land waar je woont.
procedure: er wordt bekeken of je voldoet aan de voorwaarden van de betreffende aanvraag.
- bij de optieprocedure behandelt de gemeente (of de ambassade/consulaat) het verzoek en beslist de burgemeester (of het hoofd van de diplomatieke post).
- bij de naturalisatieprocedure stelt de gemeente (of de ambassade/consulaat) een dossier samen, voorziet dat van een advies en stuurt het naar de IND. De IND beoordeelt het verzoek, wordt dan ingewilligd dan verleent de Koning uiteindelijk het Nederlanderschap.
- bij de naturalisatieprocedure wordt onder andere ook bekeken of je voldoende ingeburgerd bent en of je Nederlands kan spreken, schrijven en verstaan. Afhankelijk van diploma's en certificaten die je kan overleggen, hoef je dan geen inburgeringsexamen of naturalisatietoets te doen.
- bij inwilliging van de naturalisatie ben je verplicht deel te nemen aan de naturalisatieceremonie en leg je een aantal verklaringen af.
de optie-procedure neemt ongeveer 3 maanden in beslag, de naturalisatieprocedure ongeveer 1 jaar.

Verblijfsvergunning oud-Nederlanders

als oud-Nederlander in Nederland moet je over een verblijfsvergunning voor een niet-tijdelijk doel beschikken om de Nederlandse nationaliteit terug te krijgen.
een speciale verblijfsvergunning voor oud-Nederlanders is de verblijfs-vergunning wedertoelating. Je komt ervoor in aanmerking als je als Nederlander in het Europese deel van Nederland bent geboren en getogen én geen gevaar vormt voor de openbare orde of de nationale veiligheid.
je moet, afhankelijk van je huidige nationaliteit, wel beschikken over een machtiging tot voor-lopig verblijf (mvv), aan te vragen bij de Nederlandse ambassade of het consulaat. Een aantal nationaliteiten en groeperingen heeft geen mvv nodig.

Herkrijgen van het Nederlanderschap bij niet-vrijwillig verlies

ben je het Nederlanderschap niet vrijwillig verloren, dan kan je procederen door het instellen van bezwaar en eventueel beroep tegen de weigering om een paspoort te vernieuwen; deze zaken zijn echter vaak weinig succesvol, onder andere omdat de (toetsing op) algemene beginselen van behoorlijk bestuur niet van toepassing is/zijn op de Rijkswet op het Nederlanderschap.
het verlies is 'van rechtswege', de ervaring van advocatenkantoren leert dat je daar weinig meer aan verandert.
je kan wel proberen om opnieuw Nederlander te worden volgens de procedures van optie of naturalisatie; hoewel je daarvoor veelal niet mag wonen in het land waarvan je (op dat moment) de nationaliteit bezit (Nederland wil daarmee niet in het vaarwater van andere landen komen, die via deze weg anders een burger zouden kwijtraken) -> je wordt door die regel gedwongen te verhuizen naar een ander land, wat vaak uiteraard verre van praktisch is.
je kan, vaak als "beste van slechte opties", terugkomen naar Nederland op basis van wedertoelating, en na een periode van verblijf via de regeling van optie opnieuw Nederlander worden.

Wat zijn fiscale aandachtspunten als je na een lang verblijf in het buitenland terugkeert naar Nederland?

bij vertrek uit Nederland heb je met een zogenaamd M-biljet je "laatste" belastingaangifte doorgegeven (zie Keuzekit Regelen & Regelgeving).
keer je vervolgens terug naar Nederland, dan is de daaropvolgende belastingaangifte cruciaal: je geeft dan het in de periode in het buitenland bij elkaar gespaard of belegd vermogen op.
als je kan aantonen dat je (keurig) belasting hebt betaald over je salaris in het buitenland dan is er normaliter niets aan de hand (natuurlijk moet je in het buitenland opgebouwd vermogen wel overeenkomen met je in het buitenland ontvangen salaris en/of andere inkomsten).
het saldo van je inkomsten minus (aantoonbaar) betaalde belastingen kan je normaal gesproken vervolgens om laten zetten in willekeurige valuta, en met een bankoverschrijving uit het buitenland naar Nederland overzetten, zonder dat daar extra heffingen over worden berekend.

Wat zijn aandachtspunten rondom sociale zekerheid en eventuele uitkeringen als je na een lang verblijf in het buitenland terugkeert naar Nederland?

periodes die je in het buitenland hebt gewoond of gewerkt kunnen in sommige gevallen meetellen als je in Nederland voor een uitkering in aanmerking wilt komen.
hou er wel rekening mee dat het verkrijgen van een uitkering direct bij terugkeer in Nederland veelal niet mogelijk is. Heb je niet direct een baan, bouw dan voor terugkeer reserves op: sparen, minder uitgeven of maak tijdelijke huisvestingsafspraken met vrienden of familie voor de eerste tijd.
soms kan een buitenlandse uitkering, zoals een werkloosheidsuitkering, arbeidsgeschiktheidsuitkering of pensioen, wel naar Nederland worden meegenomen.
heb je in een ander land binnen de EU gewoond en gewerkt, dan kan je over het algemeen bij terugkeer in Nederland een ww uitkering aanvragen. Vaak wordt dan om het aantonen van een minimum aantal werkweken gevraagd, binnen een vastgestelde periode. Voorwaarde is ook dat je in dat EU land sociale premies hebt afgedragen.
je recht op kinderbijslag start vaak pas weer tot het moment dat je een eigen woning en/of voldoende inkomsten hebt; daarmee toon je je nieuwe 'binding' met Nederland aan.
veel terugkeerders geven aan wel snel weer recht op zorgtoeslag te hebben gekregen, mits je uiteraard bent ingeschreven in Nederland.

Mijn man en ik wonen nu bijna een jaar op Curaçao. Helaas is onze droom in flinke duigen gevallen, we denken erover om terug te gaan naar Nederland. We hebben gelukkig nog een eigen huis in Nederland. Wel vragen we ons af of we een uitkering kunnen aanvragen, om vanuit daar weer werk te gaan zoeken.
Curaçao emigrant

Wat zijn aandachtspunten rondom openstaande schulden en andere verplichtingen als je na een lang verblijf in het buitenland terugkeert naar Nederland?

heb je in je huidige woonland schulden of bijvoorbeeld belastingverplichtingen openstaan probeer deze dan voor remigratie volledig af te handelen.
belastingschulden blijven uiteraard openstaan en kunnen via verdragen alsnog op je worden verhaald.
had je destijds bij vertrek uit Nederland een openstaande belastingschuld dan kan dit bij remigratie problemen veroorzaken rondom bijvoorbeeld verlenging of vernieuwing van je paspoort; er zijn termijnen waarop openstaande schulden verjaren maar deze termijn kan door de Belastingdienst worden verlengd.
had je destijds bij vertrek uit Nederland andere schulden, bijvoorbeeld huurachterstand, dan kan het zijn (afhankelijk van de lengte van de periode dat je niet in Nederland was) dat deze zijn 'kwijtgescholden' of verjaard. Hou er wel rekening mee dat, zeker waar het gaat om huurschulden, systemen steeds beter op elkaar zijn aangesloten en je als wanbetaler geregistreerd kan staan.

Welke documenten moet je in orde maken als je na een lang verblijf in het buitenland terugkeert naar Nederland?

Denk onder andere aan:

bewijs van uitschrijving uit je huidige woonland (als je daar formeel bent ingeschreven). Niet ieder land geeft een dergelijk document af, maar als dit wel regulier beleid is dan zal je bij inschrijving in Nederland dit uitschrijvingsbewijs moeten kunnen tonen.
internationale/Nederlandse erkenning van huwelijks akte.
uittreksels geboorteregister van je kinderen.
erkenning van je kinderen (“als jouw kinderen”). Je kind moet ook als jouw kind in Nederland geregistreerd staan; als je kind nog niet is geregistreerd in Nederland dan regel je dat in Den Haag, net als met het registreren van een buitenlands huwelijk.
bewijs van ontslag (als je door je werkgever in het buitenland ontslagen bent).
omzetting van een in het buitenland behaald rijbewijs naar een Nederlands rijbewijs (vaak is er een overgangsperiode, maar hou de maximum termijn goed in de gaten).

Tip: remigreer je met je (internationaal samengestelde) gezin, dan kan het soms handiger zijn eerst alleen terug te keren naar Nederland. Zodra je dan een woonlocatie hebt geregeld, werk (inkomsten) hebt gevonden en de documenten voor je partner en kinderen hebt geregeld, kunnen ook zij eenvoudiger overkomen en zich inschrijven in Nederland.

Wat zijn extra aandachtspunten als je na een lang verblijf in het buitenland terugkeert naar Nederland met een niet-Nederlandse partner of niet-Nederlandse kinderen?

Tip: check altijd de up-to-date regel- en wetgeving; beleid is aan veranderingen onderhevig.

als je tijdens je verblijf in het buitenland getrouwd bent en/of kinderen hebt en je wilt je partner en kinderen meenemen bij terugkeer naar Nederland, dan krijg je veelal te maken met het integratietraject (zoals alle migranten in Nederland).
je partner en kinderen mogen ook in Nederland verblijven als:
- je de Nederlandse nationaliteit hebt of verblijfsvergunning hebt.
- het familie- of gezinslid bij je gaat wonen.
- je voldoende geld hebt om je familie- of gezinslid te onderhouden. Dit betekent: je verdient minimaal het wettelijk minimumloon.
ga je (weer) in Nederland werken en neem je (niet-Nederlandse) familie- of gezinsleden mee naar Nederland? Als jullie tegelijk Nederland inreizen, is het handig als de werkgever de aanvragen voor de verblijfsvergunning voor hen tegelijk indient met die van jezelf.
heeft je (niet-Nederlandse) partner werk dat hij mee kan nemen naar Nederland (bijvoorbeeld werk in Nederland voor een buitenlandse werkgever, of werk als freelancer) dan is er in het algemeen geen werkvergunning nodig; wel is het noodzakelijk uit te zoeken onder welk belastingregime (dat van het land van de buitenlandse werkgever of dat van Nederland) inkomstenbelasting betaalt moet worden; dat hangt onder andere af van eventuele belastingverdragen tussen beide landen.
voor een meekomende niet-Nederlandse partner kan het raadzamer zijn alleen een verblijfsvergunning aan te vragen en niet de Nederlandse nationaliteit; doe je dit wel dan is de kans groot dat hij of zij de eigen nationaliteit moet afstaan (indien mogelijk, sommige landen staan dit niet toe). Het Nederlandse beleid rondom dubbele nationaliteiten wordt steeds strenger.
er zijn extra voorwaarden, zoals:
- je familie- of gezinslid moet over een paspoort beschikken.
- laat zich inschrijven in de Basisregistratie Personen.
- verzekert zich tegen ziektekosten binnen 4 maanden na afgifte van de verblijfsvergunning.
- en neemt deel aan een inburgeringstraject.
je familie- of gezinslid moet zich al in het buitenland voorbereiden op het verblijf in Nederland; dat geldt sowieso voor familie- of gezinsleden vanaf 18 jaar tot de wettelijke AOW-leeftijd die een machtiging tot voorlopig verblijf nodig hebben om Nederland in te reizen.
- zij zijn verplicht het basisexamen inburgering buitenland te doen bij de Nederlandse ambassade of het Nederlandse consulaat.
- hierbij wordt de basiskennis van de Nederlandse taal en samenleving getoetst.
- pas als je familie- of gezinslid in het buitenland is geslaagd voor dit basisexamen, kun je de aanvraag voor een machtiging tot voorlopig verblijf indienen.
- het resultaat is 1 jaar geldig. Na het behalen van het examen heb je dus 1 jaar de tijd om een aanvraag in te dienen.
voor een partner geldt dat het kan gaan om een echtgenoot of echtgenote, een geregistreerd partner of een ongehuwd partner. In dat laatste geval moeten jij en je partner een “duurzame en exclusieve relatie” met elkaar hebben. Ook moeten jullie allebei minimaal 21 jaar oud zijn.
voor adoptie- en pleegkinderen gelden andere voorwaarden van voor kinderen die onder je rechtmatig gezag staan.
als je eenmaal in Nederland gaat scheiden en niet meer samenwoont met je echtgenote en kinderen, dan voldoen zij niet meer aan de voorwaarden voor een verblijfsvergunning als familie- of gezinslid. Dit kan gevolgen hebben; situaties worden individueel bekeken.

Los van de 'technische' details bij het terugkeren naar Nederland met een niet-Nederlandse partner, zijn er ook de volgende aandachtspunten:

afhankelijk van de manier waarop je terugkeert, de voorzieningen die een eventuele Nederlandse werkgever biedt en de tijd die je Nederlandse partner na terugkeer wel of niet heeft, moet je er als buitenlands partner rekening mee houden dat veel regelzaken op jezelf aankomen.
dat kan nog wel eens lastig zijn als je de Nederlandse taal nog niet voldoende beheerst; denk aan het regelen van school, huisvesting, het opbouwen van een sociaal netwerk, het vinden van betaald of vrijwilligerswerk, etc.
het kan waardevol zijn je als buitenlands partner aan te sluiten bij een internationaal netwerk in Nederland, bijvoorbeeld gericht op expat partners.
ieder individu dat 'terugkeert' uit het buitenland heeft een periode van gewenning en acceptatie nodig; dat proces kan extra intensief zijn wanneer er een Nederlander met een niet-Nederlandse partner bij betrokken is. Terugkeer en gewenning wordt dan vaak anders ervaren, de diverse fasen bij terugkeer worden anders doorlopen of varieren in duur. Zo veel mogelijk open blijven communiceren is dan helemaal essentieel.

Wat zijn aandachtspunten bij het verkrijgen van een Nederlandse verblijfsvergunning na een lang verblijf in het buitenland?

een verblijfsvergunning is een vergunning die iemand over het algemeen moet hebben om te wonen en te werken in een land waarvan de persoon geen staatsburger is.
heb je nog de Nederlandse nationaliteit, dan heb je dus geen verblijfsvergunning nodig.
heb je niet meer de Nederlandse nationaliteit, maar wél de status langdurig ingezetene EU van een andere lidstaat, dan krijg je vrijstelling van het mvv-vereiste (machtiging tot voorlopig verblijf). Dit betekent dat je geen speciaal visum voor Nederland nodig hebt om langer dan 3 maanden in Nederland te mogen blijven en een verblijfsvergunning te kunnen aanvragen. Dit geldt voor de EU/EEG nationaliteiten plus een aantal laten daarbuiten.
val je buiten deze categorieën, dan dien je een machtiging tot voorlopig verblijf te verkrijgen (een visum waarmee je toestemming regelt om langer dan 3 maanden in Nederland te verblijven), om daarna een verblijfsvergunning te kunnen aanvragen.
voordat je een aanvraag voor een verblijfsvergunning in kunt dienen, moet je een aantal benodigde papieren en gegevens verzamelen. Ook moet je buitenlandse documenten laten legaliseren en vertalen (hou rekening met enkele maanden plus uiteraard legalisatie kosten).
bij een aanvraag voor een verblijfsvergunning moet je ook diverse bewijsmiddelen inleveren. Uit die bewijsmiddelen moet blijken dat jij en eventuele familie- of gezinsleden aan de toelatingseisen voldoen. Ook moet de familie- of gezinsband worden aangetoond. Voorbeelden van bewijsmiddelen zijn:
- stukken waaruit je inkomen blijkt.
- een kopie van je paspoort en dat van je familie- of gezinsleden.
- de huwelijksakte of akte van het geregistreerd partnerschap.
- een ongehuwdverklaring.
- documenten waaruit het ouderlijk gezag blijkt.
- een bewijs dat het basisexamen inburgering buitenland is behaald.
- een gelegaliseerde en vertaalde geboorteakte (ook nodig voor inschrijving in de Basisregistratie personen (BRP) in Nederland).
officiële buitenlandse bewijsmiddelen moeten zijn afgegeven en vervolgens zijn gelegaliseerd door de bevoegde autoriteiten van het land dat het bewijsmiddel heeft afgegeven. Ook moet het document gelegaliseerd zijn of voorzien zijn van een apostillestempel door de Nederlandse ambassade of consulaat in het betreffende land. Daarmee wordt de echtheid van het bewijsmiddel vastgesteld.
- soms is een apostillestempel voldoende.
- een apostillestempel is alleen mogelijk als het document uit een land komt dat net als Nederland aangesloten is bij het Apostilleverdrag.
- officiële buitenlandse bewijsmiddelen zijn bijvoorbeeld geboorteakten en huwelijksakten.
- tip: het legaliseren of apostilleren van bewijsmiddelen kan veel tijd in beslag nemen, begin tijdig -liefst enkele maanden voor het indienen van een aanvraag.
er is slechts een beperkt aantal talen toegestaan waarin de documenten die je indient bij de aanvraag zijn opgesteld; is dit niet het geval dan moet je ze eerst laten vertalen door een vertaler die door een rechtbank is beëdigd.

Checklist Terugkeer na een lang verblijf in het buitenland of emigratie

Planning
Motieven
Bestemming, woonlocatie & woonruimte
Regelgeving
Verhuizing
Sociale voorzieningen, uitkeringen & toeslagen
Belasting & fiscale zaken
Werk, onderneming & vrijwilligerswerk
Verzekeringen
Visa & Documenten
Praktische voorbereiding
Onderwijs & taalcursus
Cultuur & culture shock
Gezondheid & Veiligheid

⇧

Planning

waar mogelijk tijdig starten met het voorbereiden van een terugkeer; beschouw het eigenlijk als een nieuw "vertrek voor langere tijd"

aandacht besteden aan alle aspecten rondom terugkeer; van werk tot onderwijs, van verzekering tot cultuur shock

al voor vertrek nadenken over manieren waarop je na terugkeer betrokken kunt blijven bij je voormalige woonland

⇧

Motieven

bij twijfel wel/niet terugkeren na een lang verblijf in het buitenland: voor alle terugkeerders in kaart brengen van hun motieven om wel (of niet) te willen terugkeren

bij een gevoel van onbehagen of heimwee: onderzoeksperiode instellen voordat je overhaast terugkeert; bespreken van je gevoelens met partner en/of ervaren buitenstaander (coach); realiseer je dat het missen van een "thuis"gevoel vaak niet gebonden is aan een woonlocatie of land

per persoon beschrijven van verwachtingen en persoonlijke doelen rondom en na terugkeer; hou er rekening mee dat de omstandigheden rondom de redenen waarom je (ooit) koos voor vertrek uit Nederland, niet erg veranderd zullen zijn

tijdig betrekken van alle betrokkenen rondom terugkeer; afhankelijk van gezinssamenstelling en leeftijden hoeft het niet vanzelfsprekend te zijn dat iedereen je wens deelt om terug te keren; soms keert ook niet het hele gezin terug naar Nederland

⇧

Bestemming, woonlocatie & woonruimte

heroriënteren op woonomgeving en -regio, mede afhankelijk van wat eventueel al voor je wordt geregeld door bijvoorbeeld je werkgever

overwegen van een ander terugkeer-land als je niet gebonden bent aan Nederland; een land dat wellicht beter aansluit bij je wensen omtrent leefklimaat, ruimte, kosten van levensonderhoud etc.

oriënteren op mogelijke overbruggingswoonruimte bij familie, vrienden, kennissen; maak deze periode niet te lang

overwegen van een (al dan niet tijdelijke) terugkeer naar een omgeving waarin veel expats wonen; zeker als je lang in het buitenland bent geweest

al vóór terugkeer contact leggen met verhuur- of verkoopmakelaars; ben je nog niet zeker van werk, woonregio, scholen etc. overweeg dan eerst te gaan huren

rekening houden met het feit dat je terugkeer uit het buitenland geen voorrangspositie oplevert bij woningbouwverenigingen of makelaars

tijdig contact leggen met huurders als je je woning in Nederland tijdelijk hebt onderverhuurd; duidelijke afspraken maken, rekening houdend met het huurcontract

⇧

Regelgeving

instellen op (soms) enige weerstand richting terugkeerders; zeker als je lang in het buitenland hebt gewoond staat niet iedereen welwillend tegenover terugkeerders die beroep doen op bijvoorbeeld sociale voorzieningen zonder premies te hebben afgedragen in de tijd dat ze in het buitenland woonden

opnieuw inscbrijven bij de Nederlandse gemeente waar je gaat wonen; o.a. nodig om je aan te kunnen melden voor de (verplichte) basiszorgverzekering. Je hebt hiervoor wel een bewijs nodig waar je gaat wonen (koopakte, huurcontract e.d.)

heb je de Nederlandse nationaliteit niet meer: tijdig starten met het onderzoeken van het proces om weer Nederlander te worden; doe dit voor ieder gezinslid tijdig want dit proces kan soms flink wat tijd en energie vergen

⇧

Verhuizing

kritisch keuzes maken welke spullen uit je (buitenlandse) inboedel ook na terugkeer een plek behouden (geef de rest bijvoorbeeld aan een goed doel)

checken van douane regelgeving: niet alles mag mee terug

gebruik maken van de verhuistips bij de Keuzehulp rondom Verhuizing bij lang verblijf in het buitenland

⇧

Sociale voorzieningen, uitkeringen & toeslagen

kennis updaten omtrent mogelijkheden, waar noodzakelijk, voor het aanvragen van (tijdelijke) uitkeringen; bijvoorbeeld om de eerste periode na terugkeer te overbruggen

voor terugkeer opbouwen van financiële reserves; het direct krijgen van een uitkering is, afhankelijk van je eerdere woonland, lang niet altijd mogelijk

opnieuw aanvragen van kinderbijslag, zorgtoeslag, huurtoeslag; daarmee dien je wel een nieuwe "binding" met Nederland aan te kunnen tonen

⇧

Belasting & fiscale zaken

voor terugkeer: afronden van belastingverplichtingen in het buitenland

na terugkeer: bij je eerstvolgende belastingaangifte opgeven van je in het buitenland bij elkaar gespaarde of belegde vermogen op; daarbij wordt o.a. gekeken naar het in het buitenland ontvangen salaris en/of andere inkomsten, plus de door jou in het buitenland betaalde belastingen -> het saldo daarvan kan in een aantal gevallen heffingsvrij naar Nederland worden overgeheven

afrekenen met eventuele openstaande Nederlandse belastingschulden; deze zullen bij terugkeer op je worden verhaald

⇧

Werk, onderneming & vrijwilligerswerk

tijdig -voor terugkeer- oriënteren op de arbeidsmarkt(kansen) in Nederland & starten met het benaderen van potentiële werkgevers; gebruik je bestaande netwerk

voordat je terugkeert: voldoende tijd besteden aan professioneel afscheid nemen bij je werkgever; reflecteer op persoonlijke ontwikkeling en documenteer vaardigheden, capaciteiten en talenten waar mogelijk

tijdig starten met nadenken over functieverwachtingen na terugkeer als je weer bij je (voormalig of uitzendende) werkgever aan de slag gaat; stel je in op tussentijds opgetreden veranderingen in je oude bedrijf

al voor terugkeer nadenken over de manier waarop alle terugkeerders invulling gaan geven aan hun leven na terugkeer: wie gaat werken, bijbaantjes, vrijwillligerswerkactiviteiten, etc.

overwegen -indien mogelijk- van een overbruggingsperiode: ga niet te snel weer aan de slag maar gun jezelf (en je gezin) tijd voor heroriëntatie en gewenning

ga je solliciteren, focus dan op resultaten en bereikte doelen in het buitenland, voorkom dat je verzandt in verhalen hoe avontuurlijk of exotisch het allemaal was; maak voor jezelf een helder verhaal over waarom je (ooit) vertrok en waarom je nu weer bent teruggekeerd; hou het positief

rekening houden met het feit dat, wanneer je terugkeert bij je (voormalig) werkgever, je in een andere positie terecht kan komen: het bedrijf en je collega's hebben zich uiteraard ook doorontwikkeld

⇧

Verzekeringen

na inschrijving bij de gemeente weer aanmelden bij een zorgverzekeraar voor de (verplichte) basiszorgverzekering

rekening houden met een mogelijk medisch acceptatieproces & aanvullende vragenlijsten als je je wilt aanmelden voor vrijwillige aanvullende ziektekostenverzekering

tijdig regelen van een doorlopende reis- en annuleringsverzekering

regelen van de diverse andere verzekeringen: van inboedel tot aansprakelijkheid, van WA verzekering (auto) tot ongevallen, en van woonhuis/opstal tot rechtsbijstand

⇧

Visa & Documenten

onderzoeken met welke status (nationaliteit, staatsburgerschap) je terugkeert naar Nederland en of je bijvoorbeeld een verblijfsvergunning of machtiging tot voorlopig verblijf nodig hebt

regelen van een bewijs van uitschrijving van het land waar je vertrekt (waar mogelijk)

regelen van registratie van je kinderen in Nederland, als dat nog niet eerder is gedaan

omzetten van in het buitenland behaalde rijbewijzen

legaliseren van internationale documenten (trouwaktes, geboorteaktes), certificaten en diploma's (van jezelf, van je kinderen)

⇧

Praktische voorbereiding

vóór terugkeer voldoende tijd en aandacht besteden aan het afscheid nemen van vrienden, kennissen, collega's; bewaak dat proces extra zorgvuldig als je terugkeert met kinderen (zie ook de tips bij de keuzehulp rondom vertrekken uit Nederland)

al voor terugkeer contact leggen met andere teruggekeerde expats; contact kan helpen bij het gewenningsproces

rekening houden met een fase van boosheid of verdriet van je kinderen rondom het "moeten terugkeren"; bereid hen gefaseerd voor op allerlei aspecten van Nederland en maak afspraken over contactmogelijkheden met vrienden die achterblijven

onderzoeken van activiteiten die je kinderen na terugkeer kunnen ondernemen die hen helpen bij het gewenningsproces; denk aan sport, verenigingen

⇧

Onderwijs & taalcursus

tijdig starten met het opvragen van internationale schooldossiers

(her)oriënteren op het Nederlandse schoolsysteem en, afhankelijk van keuzes rondom woonlocatie, voor al je kinderen passend vervolgonderwijs; leg waar mogelijk contact met scholen voor terugkeer

oriënteren op mogelijkheden voor het opnieuw leren, of aanvullen van je kennis omtrent, het Nederlands

zijn je kinderen meertalig: uitzoeken van manieren om hun kennis en vaardigheid van de andere talen dan Nederlands op peil te houden

rekening houden met een soms pittig aanpassingsproces van je kinderen op hun nieuwe school; systemen zijn anders dan gewend, omgang met docenten en leeftijdsgenoten is anders, etc.

indien mogelijk: zodanig inplannen van het terugkeermoment dat het logisch past in de schoolcarrière van je kind(eren)

uitzoeken of je kind eenmaal terug op school tijdelijk een schoolbuddy kan krijgen, die hem of haar (opnieuw) wegwijs maakt

bij studerende kinderen: ruim voor terugkeer naar Nederland starten met aanmeldprocessen, zoeken van woonruimte, studieverenigingen e.d.

⇧

Cultuur & culture shock

volgen van een culturele voorbereidingscursus als je lang uit Nederland weg bent geweest; Nederland zal veranderd zijn in de tijd dat je weg was

rekening houden met een gevoel van ontheemding of vervreemding; zelfs de voormalige eigen woonomgeving kan in de tussentijd flink veranderd zijn

rekening houden met het feit dat niet iedereen zal begrijpen dat het terugkeren uit het buitenland een flinke schok teweeg kan brengen, dat terugkeerders moeite kunnen hebben met zich opnieuw aanpassen

(opnieuw) verdiepen in de verschillende culture shock fasen; pas op dat je een niet te negatieve houding ten opzichte van Nederland aanneemt na een inspirerende tijd in het buitenland

instellen op het Flying Dutchman syndroom, bij jezelf of bij je kinderen (zie de Keuzehulp Cultuur & culture shock voor uitleg)

hulp vragen bij het opnieuw wennen aan Nederland en verdiepen in de factoren die van invloed zijn op dit gewenningsproces

rekening houden met het feit dat vooral voor jonge kinderen "Nederland" net zo vreemd is

⇧

Gezondheid & Veiligheid

regelen van internationale medische dossiers (huisarts, kliniek, ziekenhuis, tandarts), nog vóór vertrek

na terugkeer regelen van een medische check-up van alle gezinsleden; idem tandarts

aanmelden bij huisarts en tandarts in je nieuwe woonregio; informeer naar eventuele wachtlijsten en recente ontwikkelingen

⇧

Terugkeer naar Nederland & Remigratie na lang verblijf in buitenland of emigratie

Terugkeer naar Nederland na een lang verblijf in het buitenland, wereldreis of emigratie Alleen, met familie of kinderen terugkeren naar Nederland: van aanpassing, cultuurschok en heroriëntatie tot onderwijs, regelwerk en......lees meer op deze pagina

Terugkeer en remigratie: vragen en antwoorden rond partners, kinderen en jongeren

Met wie keer je na een lang verblijf in het buitenland terug naar Nederland?

Het lijkt logisch dat wanneer je met je partner en/of gezin (ooit) bent vertrokken uit Nederland, je bij terugkeer ook weer met die partner/dat hele gezin terugkeert. Maar dat is het niet altijd.

afhankelijk van de motieven om terug te keren kan het zijn dat bijvoorbeeld:
- je partner niet mee terugkeert naar Nederland (omdat jij bijvoorbeeld extra inkomsten gaat genereren in Nederland en je partner jullie bedrijf-in-opbouw in het nieuwe woonland draaiende houdt)
- een van je kinderen juist alleen terugkeert naar Nederland (omdat hij of zij bijvoorbeeld wil gaan studeren aan een Nederlandse opleiding)
- je partner de behoefte om terug te keren helemaal niet deelt en juist wil blijven wonen (en werken) in jullie 'nieuwe' thuisland
- alleen je partner terugkeert naar Nederland (omdat er bijvoorbeeld bij zijn of haar familie omstandigheden zijn die een terugkeer -tijdelijk of permanent- noodzakelijk maken)
- etc.
wat je situatie ook is en welke motieven een rol spelen: betrek, net als bij vertrek uit Nederland, tijdig je partner en eventuele kinderen bij de (sluimerende) plannen om terug te keren naar Nederland
bespreek met je partner en (oudere) kinderen de motieven van terugkeer, de eventuele twijfels, de afwegingen
wanneer niet iedereen terugkeert: maak praktische afspraken over de manier waarop en frequentie waarin je onderling contact gaat houden, over de manier waarop je -op afstand- twijfels, irritaties of juist behoeftes gaat uitspreken
lees ook de extra aandachtspunten als je bijvoorbeeld terugkeert met kinderen, of met een niet-Nederlandse partner

Wat zijn aandachtspunten als je als partner van een expat mee terugkeert naar Nederland?

als partner van een uitgezonden expat heb je uiteraard ook een eigen leven opgebouwd in het buitenland; start daarom ook tijdig met het afbouwen en afscheid nemen van bijvoorbeeld het netwerk dat je hebt opgebouwd, activiteiten als vrijwilligerswerk, community werk etc.
denk ruim voor vertrek na over de invulling van je leven na terugkeer in Nederland; heb je in Nederland altijd gewerkt leg dan desgewenst opnieuw contacten met je voormalig werkgever of denk na over een nieuwe functie bij een ander bedrijf; reflecteer op je persoonlijke groei en in welke mate je competenties en vaardigheden hebt verbeterd of nieuwe hebt opgedaan
heb je je eigen carrière on hold gezet, onderzoek dan of je bepaalde bijscholing of vakgerichte cursussen kunt of moet volgen om je arbeidsperspectief te vergroten
ben je van plan terug in Nederland je werkzame leven weer op te pakken, plan dan waar mogelijk wel een overbruggingsperiode na terugkeer in voordat je aan de slag gaat; het is prettig voor jezelf om je rustig te oriënteren op een nieuw carrièreperspectief en de eerste tijd na terugkeer wordt sowieso vaak als hectisch ervaren
veel terugkeerders willen blijvend iets betekenen voor het land waar ze een (flinke) periode gewoond hebben; denk voor vertrek al na hoe jij, je partner en eventuele kinderen betrokken kunnen blijven; bijvoorbeeld door het steunen van een project of goed doel
leg contact met andere terugkerende expat partners; het kan je helpen in het gewenningsproces
gaat je partner ook in Nederland weer vrij snel aan het werk, stel je dan in op een eerste periode na terugkeer waarin (opnieuw) veel van de regelzaken in het gezinsleven, huishouden en rondom de kinderen op jou neer gaat komen; net als bij emigratie kan dat een hectische periode zijn
stel je in op een minder hecht gezinsleven; zeker wat oudere kinderen zullen in Nederland meer vrijheid ervaren en opzoeken. Plan bewust tijd en activiteiten in waarin je als gezin iets samen onderneemt.

Wat kan JoHo voor je betekenen?

start rondom je terugkeer een Experience Journal bij World Supporter Magazine en schrijf blogs over je remigratie / terugkeer naar Nederland / gewenningsproces
betrek anderen via het World Supporter platform bij het goede doel of project dat je wilt blijven steunen, plaats requests om anderen te activeren
check de Toolbundel 'Netwerk en organisatie die ondersteunen bij lang verblijf in het buitenland of emigratie' voor links naar organisaties die kunnen ondersteunen.
gebruik de Keuzewijzers Vrijwilligerswerk & Online volunteering om te kijken via welke organisaties je je vanuit Nederland kunt blijven inzetten
gebruik de Keuzewijzer rondom Competenties & Vaardigheden om je persoonlijke en/of professionele groei in kaart te brengen

Wat zijn aandachtspunten als je kind(eren) mee terugkeren na een lang verblijf in het buitenland?

het komt vaak voor dat de terugkeer voor de ouders een weerzien is met Nederland, maar voor de eventuele kinderen kan het een (ongewenste) kennismaking met een onbekend land zijn. Hoe langer het verblijf in het buitenland heeft geduurd, hoe langer kinderen over het algemeen nodig hebben om te wennen en hun verlies te verwerken.
neem, in overleg met de leerkracht, voldoende tijd voor het afscheid nemen van de klas en spreek duidelijke contactmomenten af met achterblijvende vriendjes en klasgenoten in het oude woonland, zeker in de eerste fase na terugkeer. De leerkracht kan wellicht helpen in het concretiseren van die contactmomenten.
de emotionele effecten van terugkeer kunnen aanzienlijk zijn, maar zullen na korte of langere tijd wegebben. Tot die aanpassing zich aandient en het nieuwe leven in Nederland is geaccepteerd, zijn gevoelens van boosheid, verdriet en frustratie niet ongewoon.
in sommige gevallen verloopt het aanpassingsproces niet voorspoedig en kan een kind ongewenste overlevingsstrategieën ontwikkelen. De schoolprestaties kunnen verslechteren, het kind kan in zichzelf keren, boos en onhandelbaar worden, alles in het nieuwe land negatief beoordelen of zich sterk identificeren met het land van herkomst. Veel positieve ondersteuning is in deze periode gewenst.
wanneer je kind in het buitenland gewend was om twee talen te spreken dan is het raadzaam de kennis van die niet-Nederlandse taal te onderhouden, bijvoorbeeld met extra lessen of via internationale vrienden. Zonder onderhoud zakt deze vaardigheid weer snel weg.

Tips rondom de terugkeer

spreek vroegtijdig de terugkeer naar Nederland door met je kind. Voorkom dat je kind het van een ander in je omgeving moet horen (in de expat wereld gaat het feit dat een gezin gaat terugkeren meestal snel rond).
geef je kind ook de ruimte om eventuele teleurstelling over de verhuizing uit te spreken, ga het niet teveel sussen of relativeren.
realiseer je dat zeker de wat oudere kinderen vaak goed doorhebben dat dit afscheid een ander type afscheid gaat zijn; het gevoel dat ze de nieuw opgebouwde vriendschappen niet snel meer zullen terugzien zal vaak sterker zijn dan toen ze vertrokken uit Nederland.
bekijk samen met je kind wat de mogelijkheden zijn om contact te behouden met zijn/haar vriendjes/vrienden.
kijk van te voren of er op de nieuwe plek al aanknopingspunten zijn voor nieuwe vriendschappen.
lees samen met je kind boeken over afscheid nemen; maak voldoende foto's (juist van de alledaagse dingen) en neem souvenirs mee (iets specifieks uit de woonomgeving, zaken waar het kind aan gehecht is.
is je kind wat vervreemd van Nederland (of kent het Nederland nog nauwelijks), stimuleer dan op tijd dat je kind zich een realistisch beeld gaat vormen van Nederland en de jeugdcultuur in Nederland; denk ook aan films, muziek, mode, technische ontwikkelingen. Laat bijvoorbeeld familie of vrienden uit Nederland al zaken opsturen, neem een digitaal abonnement op Nederlandse jongerentijdschriften, laat je kind luisteren naar in Nederland onder jongeren populaire muziek, stimuleer het online kijken van het (jeugd)journaal.
wees beschikbaar: sta open voor vragen en laat ze hun verhaal vertellen.
oriënteer je op speciale programma's die je kind (extra) kunnen coachen na terugkeer.

Bespraken we de op handen zijnde terugkeer naar Nederland, dan maakten onze al wat oudere kinderen zich vooral zorgen om hun kledingkeuze, voorkeuren in muziek, kapsel, etc. De achterliggende gedachte was natuurlijk of ze wel aansluiting zouden vinden bij hun leeftijdgenoten in Nederland, of ze er wel 'bij gingen horen'. Dat ging uiteindelijk eigenlijk best soepel, de meeste kinderen vonden die buitenlandverhalen eigenlijk wel 'stoer' en dat hielp bij het opnieuw aansluiting krijgen.
Repats uit Hong Kong

Onze zoon hoorde het nieuws van de terugkeer naar Nederland uiteindelijk via een vriend, die het van zijn ouders had gehoord. In de expatgemeenschap wordt voortdurend gevraagd wanneer je weer vertrekt, dus hadden wij het aan andere expats verteld. Dat was vervelend, hij is een tijd terecht boos geweest dat wij het hem niet al hadden verteld.
Singapore expat gezin

Gezien de geringe vliegtijd van ongeveer 6 uur én het feit dat we al vroeg wisten dat we zouden gaan terugkeren, zijn we met onze dochter voor het definitieve vertrek ui Ghana al eens teruggevlogen naar Nederland. Even opnieuw 'live' kennismaken met vrienden en familie, even langs haar oude school waar ze zou gaan terugkeren, even de ooit zo vertrouwde omgeving weer zien. Dat hielp onze dochter bij het afscheid nemen in Ghana.
Ghana expat gezin

Tips direct na terugkeer

neem na de verhuizing wat extra tijd om samen met je kind de nieuwe omgeving te leren kennen en ga bijvoorbeeld mee naar de nieuwe school.
blijf in de eerste fase pro-actief en bewust: praat met je kind over de verhuizing, de nieuwe school, nieuwe en oude vriendjes.
zorg dat je kind de mogelijkheid heeft om contact te leggen met vriendjes die hij/zij heeft achtergelaten. Regel zo snel mogelijk internet thuis of open een Skype account zodat het contact makkelijker kan verlopen.
kijk relatief snel samen met je kind naar nieuwe invulling van vrije tijd; denk aan sport, hobby vereniging etc.: niet alleen zorgt het voor afleiding maar het bevordert het aangaan van nieuwe relaties.
hou er rekening mee dat kinderen die een tijd in het buitenland hebben gewoond niet zelden door Nederlandse kinderen worden bekeken als opscheppers, buitenbeentjes. Men is niet geïnteresseerd in verhalen over het buitenland en het risico van pesten bestaat.
erken de fase van "onverwerkte rouw": het moeten missen van het uitdagende leven in het buitenland kan voor sommige kinderen een fase van échte rouw betekenen: afscheid van voor hen bekende geuren, uitzichten, geluiden maar ook vrienden, huis, huisdieren etc. Geef toestemming om te rouwen, sterk en moedig zijn helpt om er doorheen te komen maar verdrietig zijn (en verdriet erkennen) mag ook. En: rouwen kost ook gewoon tijd.
benoem stapsgewijs de voordelen die de nieuwe leefomgeving oplevert en wijs je kind hier op, bijvoorbeeld de extra vrijheid die de kinderen hebben dankzij de fietscultuur in Nederland.
breng, na verloop van tijd, nog eens een bezoek aan het voormalige woonland; eenmaal weer een tijd in Nederland kunnen sommige kinderen het buitenland gaan idealiseren. Sowieso is het goed om het verleden en heden met elkaar te verbinden, zeker als het kind lang in het buitenland heeft gewoond.
maak gebruik van professionele coaching en ondersteuning wanneer je kind voor een langere periode moeite heeft met wennen in Nederland.

Ik ben de eerste periode na terugkeer niet direct weer aan de slag gegaan; heb bewust tijd genomen om onze twee dochters een goede en vertrouwde start te geven. Kwamen ze uit school, dan was ik thuis en hoefden ze niet naar de opvang. Zo kregen ze de tijd om weer te wennen aan Nederland. Pas na een maand of zeven heb ik mijn eigen carrière langzamerhand weer opgepakt.
Moeder binnen een teruggekeerd expat gezin

Toen ik op vijftienjarige leeftijd terugkwam in Nederland, vielen alle zekerheden van mij weg. Ik had geen plek meer die ik thuis kon noemen. Ik kende de mode en de gewoonten niet en ik had hier geen vrienden. Ik voelde me vaak alleen. En ik miste iemand bij wie ik mijn verhaal kon doen, iemand die écht naar mij luisterde en mij begreep.
Deborah, Third Culture Kid

Welke ontwikkelingsissues kunnen optreden bij kinderen die terugkeren na een lang verblijf in het buitenland?

Er zitten voor- en nadelen aan het verblijf van kinderen in het buitenland. Aan de ene kant lijken kinderen vaak ouder dan ze werkelijk zijn, aan de andere kant kunnen ze op bepaalde gebieden juist achter lopen in ontwikkeling.

jonge volwassenheid: brede kennis, veel te maken gehad met volwassenen, terugkerende jongeren spreken vaak meerdere talen en zijn cultureel diverser en hebben een sterker besef van zelfstandigheid.
verlate adolescentie (vaak pas tussen 22-24 jaar): persoonlijke identiteit ontwikkelt zich later door veranderende culturele regels, eigen keuzes maken wordt verstoord door grotere onvoorspelbaarheid van het leven in het buitenland, veranderende sociale omgangsnormen bij terugkeer en niet kunnen lezen van de "ongeschreven regels", waardoor een kind terughoudender is in aangaan van sociale relaties.

Ik had het grootste deel van mijn jaren als kind in het buitenland gewoond. Had een totaal ander leven achter de rug dan mijn leeftijdsgenoten in Nederland; ik deed het in de periode na terugkomst dan ook iedere keer net verkeerd; zei de verkeerde dingen, gaf de verkeerde emoties, droeg de verkeerde kleding. Dat was heel vermoeiend. Maar vooral die brutaliteit van Nederlandse kinderen, dat grove gedrag, het weinige respect voor ouderen: ik heb daar niet aan kunnen wennen. Die tijdelijke cultuurschok waar ze het over hebben duurde bij mij zo'n 3,5 jaar!
Uit Latijns-Amerika teruggekeerde (destijds) tiener

Hoe begeleid je een zorgvuldige overgang van je kinderen naar het onderwijs in Nederland, na een lang verblijf in het buitenland?

Uit onderzoek blijkt dat van de ongeveer 12.000 Nederlandse kinderen en jongeren tussen de 4 en 18 jaar die Nederland jaarlijks verlaten 30% binnen vijf jaar terugkeert. De onderwijsinspectie heeft onderzocht dat van de leerlingen die Nederlands onderwijs in het buitenland hebben gevolgd, 93% zonder aantoonbare vertraging weer terug het Nederlandse onderwijs instroomt. Voor sommige kinderen wordt het zelfs de eerste keer dat zij in Nederland zullen wonen.

als het even kan kies je het terugkeermoment bewust in relatie tot de schoolcarrière van je kind(eren).
niet alleen de kennis van de Nederlandse taal (op passend niveau) maar zeker ook de kennis van de Nederlandse cultuur (denk ook aan humor, trends, modetaal) bepaalt of kinderen succesvol herintegreren met leeftijdsgenoten, op en buiten school.
voor de oudere leerling is een overstap naar een andere school soms ook een overstap naar een ander schooltype of naar vervolgonderwijs. Bij terugkeer naar Nederland kan de (NTC-)school of organisatie voor afstandsonderwijs een onderwijskundig rapport meegeven, als onderdeel van het overdrachtsdossier.
de meeste terugkerende kinderen van emigranten vertonen wel een zekere onderwijsachterstand, maar halen deze in de meeste gevallen weer vrij snel in.
soms zijn aanvullende lessen of vakken noodzakelijk; puur omdat je kind in het buitenland een bepaald vak gewoon niet heeft gehad.
bij terugkeer in Nederland kan je kind ook (eerst) naar een internationale school gaan, of naar een school met tweetalig onderwijs. Ook bestaan er speciale terugkeerscholen.
heb je geen specifieke voorkeur voor een school, of heb je een paar voorkeursscholen, gebruik dan bijvoorbeeld de openbaar toegankelijke rapporten van de Onderwijsinspectie om een indruk te krijgen van hoe een school ervoor staat. Ook kun je contact leggen met ouders die deelnemen aan de Medezeggenschapsraad, om bijvoorbeeld een (digitaal) gesprek aan te vragen.
sommige scholen in Nederland kennen een wachtlijst, of specifieke voorwaarden om toegelaten te worden; informeer hier tijdig naar voordat je definitieve keuzes maakt.
realiseer je dat de cultuur op scholen in Nederland anders is dan op de meeste buitenlandse scholen. Het is in Nederland vaak iets minder gedisciplineerd, leerkrachten worden hier bijvoorbeeld vaker met 'jij' aangesproken. Dat kan een behoorlijke omslag zijn voor de kinderen. Oudere kinderen moeten vaak weer wennen aan het taalgebruik, muziek- en kledingkeuze die in Nederland sterk bepaalt in welke 'groep' je valt.
kom je terug naar Nederland met kinderen die in het buitenland onderwijs hebben gevolgd en diploma's hebben behaald, dan is het belangrijk die diploma’s te laten legaliseren en vertalen.
gaat je kind na terugkeer in Nederland studeren, dan moet er vaak extra veel geregeld worden: inschrijven voor een studie, studiefinanciering aanvragen, inschrijven in Nederland, kamer zoeken, verzekeringen regelen. Begin vroegtijdig, liefst al aan het begin van het laatste buitenlandse schooljaar van je kind. Als het kan, is het handig om in de zomer voor het eerste studiejaar samen met je kind naar Nederland te gaan om hem/haar te helpen settelen. Of probeer een familielid/kennis in Nederland in te schakelen om je kind bij aankomst op te vangen.

We vonden het niet makkelijk om onze kinderen weer op het juiste niveau in te laten stromen in het Nederlandse basisonderwijs. Er werden diverse testen afgenomen, maar uiteindelijk bepaalde vooral het overleg tussen ons en de school de uiteindelijke keuze.
Terugkerend gezin uit Canada

Het tweetalig voortgezet onderwijs bleek een goede match voor onze tiener. Hij vond het heerlijk dat veel lessen in het Engels plaatsvonden, daar lag natuurlijk ook zijn kracht, en kon zo geleidelijk ook weer wennen aan het Nederlands. We hadden dat in het buitenland wel onderhouden, maar niet zodanig dat hij daarmee makkelijk zou kunnen instromen.
Repats uit de USA

Wat zijn tips als je je uit het buitenland terugkerende kind goed wil laten doorstromen in een Nederlandse basisschool?

een kind uit het buitenland in de groep geeft vaak een extra dimensie; ze kunnen zich meestal goed aanpassen en hebben een grote culturele diversiteit.
een van de grootste valkuilen is dat het kind als "volledig Nederlands" wordt benaderd; het ziet er immers Nederlands uit. Maar innerlijk zijn ze dat soms helemaal niet (meer).
een zorgvuldig kennismakingsgesprek is nuttig om de school inzicht te geven in de omstandigheden in het buitenland en de wijze waarop je kind er onderwijs heeft gekregen.
heeft je kind in het buitenland toetsen gemaakt en/of onderwijskundige rapporten ontvangen? Deel deze met de school; het geeft inzicht in waar je kind goed in is en wat nog verder aandacht nodig heeft.
in de eerste fase op de nieuwe school is het voor je kind uitermate belangrijk nieuwe vrienden te maken; probeer in overleg met school de belasting rondom toetsen e.d. laag te houden, zeker wanneer je kind een taal- of onderwijsachterstand aan het inhalen is.
- volgens onderzoek neemt het niveau van de Nederlandse taalbeheersing, maar ook bijvoorbeeld de rekenvaardigheid, in het eerste jaar na terugkeer veelal snel toe.
- wanneer een bovenbouw-kind (te) snel na terugkeer wordt getoetst, zijn de uitslagen vaak geen goede voorspeller van het maximaal te bereiken niveau in het voortgezet onderwijs.
voor een terugkerend kind is het fijn om een schoolbuddy te krijgen; een Nederlands kind die hem of haar in de eerste periode wegwijs kan maken, bijvoorbeeld in de schoolcultuur, gewoontes, do's & don'ts.
het geven van een spreekbeur of andersoortige presentatie kan je kind helpen om zijn (andere) achtergrond uit te leggen aan de klas en de leraar. Ook kan bijvoorbeeld worden uitgelegd dat je kind meertalig is, wellicht een ander accent heeft, of regelmatig Engelse woorden zal gebruiken.
heeft je kind in een andere taal onderwijs gevolgd? Hou er dan extra rekening mee dat de stof veelal wel bekend zal zijn, maar dat alleen de kennis van de gerelateerde Nederlandse begrippen nog ontbreekt; een achterstand in woordenschat wordt vaak binnen een half jaar weer ingehaald.
laat je kinderen ook buiten school om Nederlandse boeken lezen: het is goed voor de woordenschat maar ook om de Nederlandse (jongeren)cultuur onder de knie te krijgen.
veel internationale en lokale scholen in het buitenland besteden minder aandacht aan onder andere spelling en schrijfvaardigheden.
heeft je kind onderwijs gevolgd bij een Nederlandse school in het buitenland? Stimuleer dan onderling contact tussen de beide scholen; vaak is de juf of meester in het buitenland bereid om de school in Nederland achtergrondinformatie te geven over de vaardigheden en voortgang van je kind.

Wat zijn aandachtspunten als je kind na een lang verblijf in het buitenland doorstroomt naar hoger onderwijs?

het is niet altijd eenvoudig om toegang te krijgen tot het hoger onderwijs met een diploma dat in een ander land is behaald. Daarvoor verschillen de onderwijssystemen in de diverse landen nog te veel. Er bestaan weliswaar ook internationale diploma’s, maar deze zijn nog niet overal te behalen.
Het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen is in principe toegankelijk voor:
- studenten met het Nederlandse diploma (Staatsexamen);
- studenten met een relevant Europees diploma;
- studenten met een Internationaal Baccalaureaat diploma die het vak Nederlands A1 higher, A1 standard of A2 higher hebben afgelegd;
- studenten met een Europees Baccalaureaat diploma.
bij aanmelding bij een hbo of universiteit in Nederland laten deze onderwijsinstellingen de waarde van het diploma vaststellen. Vaak vragen universiteiten de student om een taaltest af te leggen. Er bestaan hierbij verschillende mogelijkheden om een vrijstelling te krijgen, vooral als je kind een van bovenstaande diploma's bezit.

Wat zijn tips voor jongeren die na een lang verblijf in het buitenland naar hun “thuisland” gaan om te studeren?

ga je je “thuisland” in als of het een onbekend land voor je is. Dan kom je voor minder verrassingen te staan. Koop de boeken die buitenlanders over je “thuisland” kopen, ga naar bijeenkomsten met andere internationale studenten en verwacht het onverwachte.
het gevoel nergens bij te horen of niet te passen is één van de grootste zorgen van terugkerende jongeren. Begrijp dat het niet iets te maken heeft met jou als persoon maar dat het te maken heeft met jouw levenservaringen en die maken jou anders dan de meeste mensen om jou heen op de universiteit of hoge school.
mensen die altijd in één cultuur hebben gewoond hebben een andere manier van relaties aangaan dan global nomads. Soms is het moeilijk om ze te leren kennen. Geef ze wat tijd en luister naar hun verhalen zodat zij jouw verhalen ook willen aanhoren.
jongeren die na een emigratie terugkeren vinden hun gevoel ergens “thuis” te horen vooral in de relaties met anderen die dezelfde ervaringen hebben gehad. Zoek internationale gemeenschappen op je universiteit of hogeschool of begin er zelf één.
leer vóórdat je terugkeert praktische vaardigheden die je nodig hebt op de universiteit: zoals internet bankieren, auto rijden, fietsen, de was doen, boodschappen doen, koken.

Checklist Terugkeer na een lang verblijf in het buitenland of emigratie

Planning
Motieven
Bestemming, woonlocatie & woonruimte
Regelgeving
Verhuizing
Sociale voorzieningen, uitkeringen & toeslagen
Belasting & fiscale zaken
Werk, onderneming & vrijwilligerswerk
Verzekeringen
Visa & Documenten
Praktische voorbereiding
Onderwijs & taalcursus
Cultuur & culture shock
Gezondheid & Veiligheid