Sociale voorzieningen en uitkeringen regelen bij lang verblijf in buitenland of emigratie

Hoe werkt het met sociale voorzieningen als je voor langere tijd vertrekt naar het buitenland?

• op moment van vertrek voor een lang verblijf naar het buitenland en/of emigratie ben je meestal niet meer verzekerd voor AOW (algemene ouderdomswet), Anw (algemene nabestaandenwet), AWBZ (algemene wet bijzondere ziektekosten), AKW (algemene kinderbijslagwet), ZVW (zorgverzekeringswet).
• je betaalt geen premie meer, maar verliest ook het recht op voorzieningen.
• een AOW uitkering blijft wel bestaan, maar zal lager uitvallen omdat je minder premie inlegt dan wanneer je in Nederland was gebleven.
• ga je permanent werken in een ander land, dan ben je ook in dat land -volgens de standaard in dat land- sociaal verzekerd.
• je ontvangt later een lager pensioen, je partner ontvangt een lagere (of geen) nabestaandenuitkering als je overlijdt en je kinderen ontvangen geen wezenuitkering.
• heb je na emigratie nog inkomsten uit Nederland (bijvoorbeeld uit dienstbetrekking) dan blijf je in een aantal gevallen wel verplicht verzekerd.
• check of het land van je bestemming (EU en EER en een select aantal landen daarbuiten) een socialezekerheidsverdrag heeft met Nederland. Uitgangspunt is dat je verzekerd bent in het land waar je werkt (ook al woon je in een ander land).
• check of het land van je bestemming (EU en EER en een select aantal landen daarbuiten) afspraken heeft gemaakt met Nederland over ziektekosten: aanspraak op zorg tijdens een tijdelijk verblijf of -vaak maar niet altijd-als je er woont.
• de overheid wil uitkeringen die zij verstrekt aan mensen in het buitenland goed controleren. Daarom zijn met veel landen afspraken gemaakt over handhaving en controle, bijvoorbeeld op inkomen en huisvesting. Verdiep je in de Wet beperking export uitkeringen (Wet BEU) als je in Nederland een uitkering (o.a. ziektewet, WAZ, AOW, kinderbijslag, WIA, WAO) ontvangt.

Meer lezen en verder verdiepen via JoHo's gespecialiseerde websites:

• UWV & emigreren 
• ANW & emigreren 
• SVB & emigreren 
• Ziektewet & emigreren 
• Pensioen & emigreren 
• Verdragslanden ziektekosten 

Check ook Emigratieverzekering.nl voor updates.

• een aantal uitkeringen kan, binnen voorwaarden, meegenomen worden naar het buitenland:
  • AOW (algemene ouderdomswet)
  • WAO (wet arbeidsongeschiktheidsverzekering)
  • WAZ (wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen)
  • WIA (wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen)
  • ANW (algemene nabestaandenwet)
  • AKW (algemene kinderbijslagwet) 
  • ZW (ziektewet)
• voorwaarde is dat je in een EU land (plus enkele andere Europese landen), of werk doet in algemeen belang (bv. diplomaat of ontwikkelingswerker) of gaat wonen in een land waarmee Nederland een handhavingsverdrag heeft.
• is er geen verdrag tussen Nederland en je nieuwe woonland, dan vervalt je uitkering na 3 maanden.
• uitkeringen op basis van de werkloosheidswet, wet wajong en wet werk en bijstand kun je in het algemeen (er zijn uitzonderingen!) niet meenemen naar het buitenland
• met een WW uitkering kan je naar het buitenland, mits je naar een EU/EER land gaat (+ Zwitserland) om daar werk te zoeken.
  • de uitkering blijf je dan maximaal 3 maanden ontvangen
  • pas nadat je 5 jaar in dat land gewoon hebt, en een recht op permanent verblijf hebt gekregen, kan je opnieuw een werkloosheidsuitkering aanvragen
• met een bijstandsuitkering mag je ook naar het buitenland, maar binnen strikte voorwaarden waarbij de periode afhankelijk is of je verplicht bent in Nederland werk te zoeken of niet
• je AOW uitkering kan je wel meenemen naar een land waar Nederland (nog) geen verdrag mee heeft gesloten, maar in de meeste gevallen ontvang je dan maximaal 50% van het minimumloon
• hou er wel rekening mee, als je op basis van werk(verleden) in meerdere landen onder meerdere stelsels zou vallen, dat ieder land eigen criteria kan hanteren en (aanvullende) regels kan stellen, bv. de mate van arbeidsongeschiktheid kan in Nederland anders worden beoordeeld dan in een ander (EU)land
• de hoogte van een aantal uitkeringen wordt wel omgerekend naar het kostenniveau van je nieuwe woonland (het 'woonlandbeginsel'); de overheid stelt hiervoor percentages vast. De achterliggende redenering is dat je minder uitkering nodig hebt omdat de kosten van levensonderhoud lager liggen dan in Nederland.

Wat zijn aandachtspunten bij arbeidsongeschiktheid als je voor langere tijd vertrekt naar het buitenland

• De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) regelt onder bepaalde voorwaarden een vervangend inkomen indien iemand door ziekte of een ongeval niet meer kan werken. Zelfstandigen dienen zelf een verzekering hiervoor te regelen. Niet-werkenden zijn hier in de regel niet voor verzekerd.
• Bij vertrek naar het buitenland, is men in de meeste gevallen niet meer verzekerd voor verlies aan inkomen door ziekte of ongeval, tenzij een eventuele (nieuwe) werkgever een goede regeling heeft getroffen hiervoor. Bij terugkeer kom je ook niet meer (zomaar) voor dekking voor bijvoorbeeld WIA in aanmerking.
• Er zijn diverse mogelijkheden om hier particuliere voorzieningen voor te treffen. Zou je dit niet doen, dan is er geen verzekering waar je aanspraak op kunt doen en zou je zijn aangewezen op eigen vermogen of een bijstanduitkering.
• Om het risico op arbeidsongeschiktheid te verzekeren kan je kiezen tussen een Arbeidsongeschiktheidsverzekering of een Ongevallenverzekering.
• Een arbeidsongeschiktheidverzekering is een verzekering waarbij er wordt gekeken of je nog kunt werken en waarbij een periodieke uitkering wordt betaald als je voldoet aan de voorwaarden.
• Bij een ongevallenverzekering speelt het kunnen uitvoeren van werkzaamheden geen enkele rol en ontvang je eenmalig een uitkering als je aan de voorwaarden voldoet. De aanleiding voor het overlijden of blijvende invaliditeit moet altijd een ongeval zijn.
• Een ongevallenverzekering is beperkter dan een arbeidsongeschiktheidsverzekering; die laatste keert ook uit als je arbeidsongeschikt raakt, bijvoorbeeld als gevolg van een ziekte.
• Je hoeft voor een ongevallenverzekering geen aantoonbaar salaris te hebben en bij de aanvraag hoeft ook geen gezondheidsverklaring ingevuld te worden.
• Een ongevallen verzekering geeft wel een buffer voor moeilijke tijden, maar is toch een stuk beperkter dan een arbeidsongeschiktheidsverzekering.
• Overweeg om een emigratie of expatverzekeringspakket af te sluiten, die wel kan worden afgesloten inclusief een arbeidsongeschiktheidsdekking.
• Let bij het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering op de voorwaarden wat betreft uitsluitingen en andere zaken. Zo is er bijvoorbeeld geen dekking in risicolanden en tijdens avontuurlijke sporten.

Moet je je (bij)verzekeren voor arbeidsongeschiktheid als je voor langere tijd vertrekt naar het buitenland?

• Check de gespecialiseerde JoHo website voor verzekeringen voor arbeidsongeschiktheid in het buitenland  voor de meest recente updates en verzekeringsopties.