Slaapmiddelen en slaappillen: meenemen op reis, inpakken of checken bij backpacken en reizen naar het buitenland?

Waar moet je voor vertrek op letten bij het regelen van medicatie voor je reis?

• Controleer met behulp van je dokter of je al je medicatie mee moet nemen, of dat je het ook in het land waar je naar toe gaat aan kunt schaffen.
• Vraag een Engelstalige medicatielijst aan bij de apotheek (vaak een eenvoudige print, zo geregeld).
• Regel (ook) een doktersverklaring als je medicatie psychisch of neurologisch gerelateerd is.
• Laat je medicatie bij voorkeur ook opnemen in je gele vaccinatieboekje – als extra bewijs bij grensovergangen.
• Informeer je zorgverzekering over je reis met medicatie en vraag naar ondersteuningsmogelijkheden bij verlies of bij benodigde herhaalrecepten in het buitenland.
• Gebruik je medicatie die niet overal makkelijk verkrijgbaar is? Overleg al voor vertrek over een eventueel back-up medicijn, of overleg over alternatieven.
• Check de geldigheid van je medicijnen die je meeneemt.
• Bewaar een digitale kopie van alle medische documenten / medicijnverklaringen (bijv. in je online documentenopslag, of als foto op je telefoon).
• Maak je een lange (vlieg)reis of krijg je te maken met grotere tijdsverschillen? Plan vooraf de innamemomenten in met je (huis)arts en gebruik een medicatie-app die je op tijd waarschuwt.
• Maak je een vliegreis met een overstap? Controleer of de doorreislanden ook medicijnregels hanteren. Soms is een medicijnverklaring nodig bij een tussenstop, zelfs als je daar niet de grens overgaat. 

Waar moet je op letten bij het gebruik van medicijnen tijdens je reis?

• Het kan zijn dat het klimaat (hoge temperaturen, vochtigheid) en het voedsel in het vakantieland van invloed zijn op je medicatie. Bij sommige medicijnen is het belangrijk dat je veel drinkt (denk dan aan ORS), andere zijn korter houdbaar of hebben meer of heftigere bijwerkingen in een warm klimaat. Lees de bijsluiter van de medicijnen of raadpleeg je arts.
• Als je bijvoorbeeld gaat werken of vrijwilligerswerk gaat doen in Afrika, laat de organisatie/begeleider dan weten of je medische geschiedenis daar problemen kan geven. Aandoeningen als diabetes, epilepsie, hartproblemen of een allergie voor insectenbeten worden zo makkelijker herkend en problemen voorkomen.
• Wees extra voorzichtig als je opioïden gebruikt en van plan bent auto te rijden in het buitenland. Ook al heb je vanuit je vertrekland schriftelijke toestemming voor het meenemen en ook al ben je de gewenningsperiode goed doorgekomen: in een aantal landen kunnen de autoriteiten je (strafrechtelijk) vervolgen voor deze combinatie en/of de auto waarin je rijdt in beslag nemen.
• Gebruik medicijn-etuis met labels waar je je volledige naam op zet. Maar neem altijd óók de originele verpakking met apotheeketiket mee.
• Gebruik je naalden, spuiten of koeling: neem extra hulpmiddelen mee (alcoholpads, batterijen, reservekoeltas).
• Vraag ter plaatse altijd naar de werkzame stof (niet de merknaam) bij een vervangend medicijn.
• Laat onbekende tabletten of capsules controleren door een arts of apotheker voordat je ze inneemt.
• In sommige landen kun je via internationale apotheken of klinieken betrouwbare medicatie vinden.
• In afgelegen gebieden is het verstandig een extra dagvoorraad (in een aparte tas) mee te nemen.
• Draag medicijnverklaringen (CAK/arts, evt. rechtbank en ambassade) altijd bij je en zorg dat je digitaal/online een kopie hebt.

Welke medicijnen kunnen onder de opiumwet vallen als je naar het buitenland gaat, en problemen bij de douane opleveren?

• Kijk voor een overzicht van de medicijnen die onder de opiumwet vallen op de website van het CAK.
• Let op, dit zijn ook bijvoorbeeld vrij gangbare sterke pijnstillers, slaapmiddelen en Ritalin!
• Valt jouw medicatie onder de Nederlandse opiumwet? Alleen een medicijnpaspoort, of Engelstalig medicatie-overzicht van je apotheek, is dan niet voldoende. Zorg voor een Schengenverklaring (Europese bestemmingen) of Engelstalige medicijnverklaring. 
• Let wel: deze verklaring is gericht op het "mogen meenemen". Dat zegt niet in ieder land dat je de medicatie ook "mag gebruiken", bijvoorbeeld in combinatie met autorijden. Check altijd de regelgeving rondom medicatie van het land waarin je reist.

Hoe regel je een medicijnverklaring voor medicijnen die onder de opiumwet vallen als je naar het buitenland gaat?

• Hou er rekening mee: de aanvraag kan enkele weken duren, in verband met de diverse ambtelijke organen.
• Start altijd bij je huisarts (gebruik de formulieren van het CAK). Daarna laat je het CAK de verklaringen goedkeuren (stempel). Vervolgens moet je vaak nog langs de ambassade(s) of de rechtbank. Die zullen een controle uitvoeren en (al dan niet digitale) extra stempels moeten zetten.
• Let er op dat je, zeker als je buiten de EU reist, een (digitale) handtekening moet aanleveren van je huisarts. Bij het CAK kun je je formulieren veelal digitaal toesturen of uploaden, maar dat geldt nog niet voor alle instanties.
• Gebruik je meerdere medicijnen die onder de opiumwet vallen? Let er dan samen met je huisarts op dat je per medicijn een formulier invult. Ieder formulier moet voorzien zijn van een handtekening van je huisarts.
• Reis je naar meerdere bestemmingen, denk er dan aan dat je per bestemming de regelgeving checkt en de benodigde verklaring regelt. Kopietjes maken is niet toegestaan.
• De Schengenverklaring is maximaal 30 dagen geldig; reis je langer dan regel je meerdere opeenvolgende verklaringen (max. 3) of een Engelstalige medicijnverklaring (als je langer dan 90 dagen reist). De Engelstalige medicijnverklaring is maximaal 1 jaar geldig, vanaf de datum van ondertekening door de huisarts.
• Wijzigt de medicatie of dosering tijdens je reis, dan moet je een nieuwe Engelstalige verklaring aanvragen.
• Reis je, over land, door meerdere Europese landen? Je hebt dan (per medicijn, per 30 dagen) één Schengen medicijnverklaring nodig. Combineer je bestemmingen in en buiten Europa? Regel dan zowel een Schengenverklaring als een Engelstalige medicijnverklaring.
• Aanvullend op je officiële verklaringen kan een (Engelstalig) medicatie-overzicht van je apotheek nog steeds handig zijn, bijvoorbeeld bij verlies van je medicijnen, bezoek aan een arts of wanneer je een nieuwe voorraad nodig hebt.

Hoe kan je je medicijnen verzekeren, en wat is er wel en niet gedekt?

• Zie ziektekosten in het buitenland verzekeren voor o.a:
  • Wat is spoedeisende medische zorg, planbare zorg en preventieve zorg bij reisverzekeringen en internationale ziektekostenverzekeringen?
  • Apparatuur, computers, instrumenten en medische hulpmiddelen: wat valt eronder, wat zijn de risico's en hoe blijf je verzekerd in het buitenland?

Wat is een medisch paspoort?

• Een medisch paspoort is een document (digitaal of op papier) waarin belangrijke medische gegevens staan. Denk aan je bloedgroep, allergieën, medicijngebruik, vaccinatiestatus, eventuele aandoeningen én contactgegevens van artsen of familie.
• Een medisch paspoort kan je bij je huisarts, de apotheek of travel clinic laten invullen. Vaak is het een geel miniboekje in de vorm van een paspoort. Je arts of apotheker zal samen met jou al je huidige medicatie opschrijven, maar ook een deel van je medische geschiedenis, je bloedgroep en de contactgegevens van je arts.
• Het medisch paspoort wordt in een keer in elf talen opgesteld, zodat medisch personeel in het buitenland je zo goed mogelijk kan helpen.
• Het medisch paspoort is ook geen officieel reisdocument.

Wat is een medicijnenpaspoort, een geneesmiddelenpaspoort, een Europees medisch paspoort en 'het gele boekje'?

• Het medisch paspoort wordt ook medicijnenpaspoort, geneesmiddelenpaspoort of Europees Medisch Paspoort genoemd.
• In de reizigersmond gebruik je vaak de term 'gele boekje.

Wat is een Engelstalige medische verklaring?

• Het medisch paspoort is niet hetzelfde als een Engelstalige medische verklaring, maar is voor veel medicatie (die niet onder de Opiumwetgeving vallen) wel voldoende om zonder problemen langs de douane te komen.

Waarvoor kan je een medisch paspoort gebruiken op reis?

• Een medisch paspoort fungeert als communicatiemiddel in noodgevallen, zeker als je zelf niet meer kunt praten. Het zorgt ervoor dat lokale artsen of hulpverleners weten:
  • welke medicatie je gebruikt.
  • waar ze wél of juist niet aan moeten komen.
  • wie ze moeten bellen als jij dat niet meer kan vertellen.
• Een medisch paspoort kan helpen bij grenscontroles als je ‘bijzondere’ medicatie bij je hebt (denk aan medicijnen die onder de Opiumwet vallen).
• Ga je langer op reis en moet je ter plekke aanvullende medicatie kopen, dan kan dit gele boekje wel belangrijk zijn om problemen te voorkomen.
• Het kan ook belangrijk zijn voor het claimen van medische kosten bij je verzekering.

Wanneer neem je een medisch paspoort mee op reis naar het buitenland of tijdens het backpacken?

• Een medisch paspoort meestal mee:
  • als je op reis gaat naar gebieden waarvoor vaccinaties aanbevolen of verplicht zijn.
  • als je op reis gaat naar gebieden met beperkte medische voorzieningen.
  • als je alleen reist.
• Een medisch paspoort neem je altijd mee
• • als je verschillende medicijnen gebruikt of een wat complexere medische achtergrond hebt.
  • als je in allergische shock kunt raken (bijv. noten, insecten, antibiotica).
  • als een chronische ziekte hebt of vaste medicatie gebruikt (diabetes, epilepsie, hartproblemen…
  • als je medicatie meeneemt die onder de Opiumwet valt.

Hoe kan je een medisch paspoort elders in de wereld krijgen?

• Dat kan helaas niet. Het is een gevalletje: voor vertrek regelen in je thuisland. 
• In Nederland kan je een medisch paspoort aanvragen bij je huisarts, de apotheek of een specialist.

Welke medicijnen en pillen wil je onderweg bij de hand te hebben?

• Het helpt om je medicijnen in meerdere categorieën te zien:
  • de vaste medicijnen die je thuis elke dag mogelijk slikt en nodig hebt, zoals ADHD-medicijnen, bloeddrukmedicatie, insuline, anticonceptie pillen of diabetespillen.
  • de medicijnen die je thuis of onderweg met enige regelmaat slikt en misschien onderweg nodig hebt zoals slaappillen of paracetamol/ibuprofen. Die zijn handig bij hoofdpijn, koorts of spierpijn en fijn om snel te kunnen pakken.
  • de medicijnen die je slikt, omdat je op reis bent -al dan niet in een specifiek gebied-, zoals malariapillen of reisziektemiddelen
  • spoedmedicatie: die kan zowel vooraf geregeld zijn (bijvoorbeeld een noodinjectie bij allergie of een antibioticakuur die je arts je alvast meegeeft), als medicatie die je ter plekke van een arts krijgt bij iets onverwachts, zoals een blaasontsteking of een heftige diarree.
• Houd er rekening mee dat medicijnen in het buitenland niet altijd hetzelfde zijn. Soms bestaan ze helemaal niet, soms heten ze anders of zitten ze in een andere sterkte. Dat kan verwarrend zijn, zeker als je opeens een alternatief moet gebruiken.
• Een lijstje maken van alles wat je altijd bij je wilt hebben, helpt enorm. Vooral als je vaak van plek wisselt of met meerdere mensen reist, geeft dat overzicht.

Hoeveel van je medicijnen neem je mee in je bagage, handbagage of dagrugzak?

• Tip: verdeel je medicijnen over meerdere tassen. Als één tas kwijtraakt of gestolen wordt, ben je niet alles kwijt. Met name bij vliegreizen, maar ook op dagtochten, bij langere busreizen en als je wat langer van je koffer of rugzak gescheiden onderweg bent, speelt het splitsen van je voorraad medicijnen een rol.
• Zorg er wel voor dat je in je handbagage altijd genoeg voorraad hebt voor een paar dagen. Stel dat je rugzak (of koffer) vertraagd raakt, dan kun je in elk geval door tot je je spullen terug hebt.
• Heb je ruimtegebrek? Wat veel mensen doen is de diverse soorten medicatie apart verpakken, bijvoorbeeld in plastic gripzakjes of stevige (medicijn)doosjes. Zo zijn ze beschermd tegen regen, lekkende flessen of een harde klap tegen je rugzak. Nog een voordeel: zo zie je snel wat bij welke situatie hoort; het scheelt tijd en stress als je ziek bent of in paniek raakt. Noteer wel de houdbaarheidsdata, als die er niet op staan.
• Let goed op de temperatuur: sommige medicijnen verliezen hun werking bij extreme hitte of kou. Stop ze dus niet zomaar in het bagageruim van een bus of in de kofferbak in de zon.
• Het is voor anderen de redding van de dag als een reisziektemiddel altijd bij de hand is: die kan je misselijkheid verminderen. Of de paracetamol, die je knallende koppijn in die hobbelende bus laat verdwijnen.

Waar moet je op letten als je met medicijnen langs de douane wil?

• Het belangrijkste is dat je medicijnen in de originele verpakking meeneemt (of deze, al dan niet platgemaakt, minimaal bij je hebt). Dat maakt het duidelijk dat het officiële medicatie is, geen losse pillen waarvan niemand weet wat ze zijn.
• Neem altijd een recept of medische verklaring mee. Wat veel mensen doen is bij de apotheek een Engelstalige uitdraai vragen. Zo kun je bij de douane aantonen wat je bij je hebt.
• Sommige landen willen dat je bepaalde medicijnen vooraf registreert of bij aankomst aangeeft. Dit geldt bijvoorbeeld voor slaapmiddelen, sterke pijnstillers en ADHD-medicijnen. Dat loopt meestal via een officiële Schengen of Engelstalige medicijnverklaring van het CAK. Soms moet die verklaring nog extra ‘gelegaliseerd’ worden, bijvoorbeeld door een rechtbank of ambassade. Check dat altijd ruim voor vertrek, want dit kan tijd kosten.
• Ook in je medische paspoort (geneesmiddelenpaspoort, medicijnpaspoort, 'gele boekje') kan je de werking en de samenstelling van jouw medicijnen in diverse talen laten opgeschreven. Zo kun je de douane ervan overtuigen dat je medicijnen bij je hebt en geen drugs. Dit is ook handig als je in het buitenland nieuwe medicijnen nodig hebt.
• Vergeet niet dat ook je handbagage door de scan moet. Zorg dus dat je alles netjes verpakt en je verklaringen bij de hand hebt.
• Lees meer bij security check van de douane of bij Wat mag je wel en niet meenemen in het vliegtuig of je handbagage, en wat moet je niet vergeten?

Hoe check je hoeveel medicatie je nodig hebt, inclusief extra voorraad? En wat zijn de regels als je meer meeneemt dan je reisperiode duurt?

• Begin met een simpele rekensom: kijk hoeveel tabletten of doseringen je per dag gebruikt en vermenigvuldig dat met het aantal dagen dat je weggaat. Zo weet je wat je minimaal nodig hebt (en wat je moet invullen op je eventuele medicijnverklaring).
• Veel mensen nemen bewust wat extra mee, bijvoorbeeld voor één of twee weken. Vluchten kunnen uitvallen, grenzen kunnen sluiten of je kunt je reis spontaan verlengen. Een buffer geeft rust en voorkomt stress.
• Houd er wel rekening mee dat sommige landen controleren of je niet méér bij je hebt dan strikt nodig is. Een flinke (extra) voorraad kan argwaan wekken bij douane of politie.
• Ga je maanden of langer weg, dan kun je vaak niet alles in één keer meenemen. In dat geval combineer je: een deel vooraf meenemen en een deel onderweg regelen via arts of apotheek.

Wanneer heb je een Engelstalige apothekersuitdraai, een officiële Engelstalige medicijnverklaring of Schengenverklaring nodig, en hoe regel je die?

• Plan ruim voor je reis een afspraak bij je huisarts of specialist om je medicatie en voorraad te bespreken.
• Voor medicijnen die onder de Opiumwet vallen (zoals sterke pijnstillers, slaap- en kalmeringsmiddelen of ADHD-medicatie) is een officiële verklaring verplicht. Binnen Schengen heet dat een Schengenverklaring, die je aanvraagt bij het CAK.
• Buiten Europa vragen veel landen sowieso om een Engelstalige verklaring. Dat kan een apothekersuitdraai zijn waarop je naam, het medicijn en de dosering staan. Het is geen officieel document, maar helpt vaak al bij uitleg. Voor een deel van de medicatie heb je dus méér dan dat nodig: een officiële, goedgekeurde, verklaring.
• Wat veel mensen doen is beide documenten meenemen: de officiële verklaring voor de autoriteiten, en de apothekersuitdraai voor onderweg. Zo kun je in verschillende situaties uit de voeten. Maak meerdere kopieën en verspreid die over bagage, portemonnee en telefoon (foto).
• Let op de aanvraagtermijn. Bij het CAK kan het enkele weken duren (spoed is soms mogelijk), en sommige landen eisen daarna nog extra legalisatie via rechtbank of ambassade. Begin dus ruim voor vertrek.

Welke medicijnen vallen onder de Opiumwet, en moet je daar aparte verklaringen voor regelen?

• Het gaat vaak om middelen zoals morfine, oxycodon, fentanyl, methylfenidaat (ADHD), diazepam en slaapmiddelen. Deze middelen zijn internationaal streng gereguleerd.
• Wat in Nederland legaal en normaal is, kan in een ander land onder “verdovende middelen” vallen. Zelfs een klein doosje kan dan leiden tot inbeslagname of boetes.
• Check vooraf de lijsten via het CAK ('op welke manier mag je iets meenemen') en bij de ambassade(s) van je bestemming(en) ('mag je iets lokaal in bezit hebben of gebruiken'). Zo voorkom je verrassingen.
• Bij twijfel is het verstandiger om een verklaring te regelen. Het kost wat moeite, maar het voorkomt gedoe aan de grens of tijdens het reizen.

Wat doe je als je op reis gaat voor langere tijd en je niet alles mee kunt nemen?

• Een voorraad van zes maanden of langer meenemen is vaak niet haalbaar. Zowel qua gewicht in je bagage als qua wettelijke regels kan dat lastig zijn.
• Veel mensen regelen daarom een combinatie: een eerste voorraad voor een paar maanden, en de rest via hun huisarts of apotheek in samenwerking met een arts en apotheek op je bestemming. Hou er rekening mee: vaak zijn de middelen er terplekke wel, maar onder een andere naam of in een andere dosering.

Hoe regel je herhaalrecepten of bijbestellen vanuit Nederland terwijl je in het buitenland bent?

• Bespreek dit ruim voor vertrek met je arts. Veel huisartsen kunnen recepten digitaal aanleveren bij je apotheek.
• Wat veel mensen doen is een vertrouwd familielid machtigen om de medicatie op te halen. Die kan het meenemen tijdens een bezoek of versturen per post.
• Hou er ook nu rekening mee dat het meenemen naar of versturen van medicijnen naar het buitenland aan strenge regels is gebonden. Soms mag het niet, of moet het via een koeriersdienst met speciale papieren.
• Check vooraf altijd je verzekering. Soms helpt deze mee bij het coördineren van levering naar het buitenland, al zijn de kosten niet altijd gedekt.
• Hou rekening met wachttijd: verzending naar het buitenland duurt vaak langer dan je denkt. Begin dus ruim voordat je voorraad op is met regelen.

Hoe check je of jouw verzekering dekking biedt tegen medicatiekosten in het buitenland?

• Veel mensen kijken alleen naar hun reisverzekering, maar vaak loopt vergoeding van medicatie via de zorgverzekering (als je die nog hebt).
• Lees vooraf de polisvoorwaarden: sommige verzekeraars vergoeden bestaande medicatie niet en kosten rondom nieuwe medicatie alleen als het gaat om "spoedeisend" en "onvoorzien".
• Vooraf goed uitzoeken betekent minder stress en regeldruk tijdens je reis of verblijf in het buitenland. Een goed idee is om je verzekeraar vooraf te bellen. Vraag expliciet: wordt mijn bestaande medicatie vergoed als ik nieuwe voorraad nodig heb, en hoe zit dat met nieuwe medicatie als ik ziek word?
• Maak een aantekening van met wie je gesproken hebt en wat er is gezegd. Vraag door naar procedures, zowel voor verkrijgen, versturen als declareren. Dat helpt als er later discussie ontstaat bij declaraties.

Wat doe je als je tijdens de voorbereiding merkt dat je medicatie niet verkrijgbaar is in je bestemming?

• Soms kom je erachter dat jouw specifieke merk of middel daar niet bestaat. Dan is het slim om met je arts te bespreken welk alternatief mogelijk is.
• Veel mensen vragen vooraf al een tweede recept voor een alternatief middel. Zo heb je iets achter de hand.
• Je kunt ook online apotheekdatabases raadplegen, zodat je (via de werkzame stof) alvast weet hoe het middel in je bestemmingsland heet.
• Houd er rekening mee dat de dosering of verpakking kan verschillen. Zorg dat je weet hoe je dat moet omrekenen; twijfel je overleg dan met je huisarts of specialist.

Wat zijn slimme manieren om je medicatie te organiseren tijdens je reis?

• Gebruik plastic gripzakjes, een pillendoos of weekdoos om overzicht te houden. Zeker als je meerdere middelen gebruikt, raak je zo minder snel in de war.
• Veel mensen maken een dag- of weekschema op papier. Handig als je door tijdzones reist en je je vaste tijden moet aanpassen.
• Stop niet al je pillen los in een zakje of doosje. Douaneambtenaren kunnen dan moeilijk doen omdat niet duidelijk is wat wat is.
• Bewaar altijd de originele doosjes en etiketten, al is het maar voor één strip of flesje. Zo kun je altijd laten zien dat het officieel is.

Hoe combineer je verschillende medicijnen, bijvoorbeeld als je meerdere specialisten hebt?

• Soms schrijft de ene arts iets voor zonder dat de andere dat weet. Voor een reis kan dat onhandig zijn.
• Wat veel mensen doen is bij hun apotheek een volledig overzicht opvragen. Daarin zie je alles wat je op dit moment gebruikt.
• Het kan handig zijn om rondom je reis of verblijf in het buitenland één arts aan te wijzen die het overzicht bewaakt, bijvoorbeeld je huisarts.

Hoe ga je om met spoedmedicatie, die je niet vooraf kunt plannen?

• Denk aan medicijnen die je pas nodig hebt als er iets onverwachts gebeurt, zoals antibiotica bij een infectie of middelen tegen ernstige diarree.
• In sommige gevallen kun je al voor vertrek een 'noodpakket' regelen met je arts. Dan heb je alvast iets achter de hand.
• In de meeste gevallen zal je terplekke naar een arts gaan voor spoedmedicatie. Zorg dat je weet waar je betrouwbare zorg vindt.
• Houd er rekening mee dat je soms kosten moet voorschieten. Bewaar altijd bonnetjes en recepten voor eventuele declaratie...zeker als het gaat om medicatie die je niet regulier gebruikt.

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen reizen met medicatie en langdurig ergens wonen of werken?

• Bij reizen gaat het vaak om tijdelijke oplossingen: een extra voorraad(je) meenemen en misschien een keer iets bijhalen.
• Bij wonen of werken in het buitenland komt er meer regelwerk kijken.
• Wat veel mensen merken is dat het bij een langer verblijf ingewikkelder wordt om je vaste medicatie structureel geregeld te houden. Dan heb je niet genoeg aan “een paar doosjes extra”.
• Ook je verzekeringssituatie verandert vaak. Sta je nog ingeschreven in Nederland, of niet meer? Dat bepaalt welke verzekering je nodig hebt om je vaste medicatie (deels) vergoed te krijgen.
• Je bouwt vaak ook een relatie op met een lokale arts, specialist of apotheek.

Hoe regel je vaste medicatie als je maanden tot jaren in het buitenland bent?

• Vaak lukt het niet om voor een jaar medicatie mee te krijgen. Huisartsen en apotheken geven meestal maar drie tot zes maanden mee.
• Wat veel mensen doen: een eerste voorraad meenemen en daarna overstappen op een arts in het buitenland die dezelfde middelen kan voorschrijven.
• Houd er rekening mee dat je medicatie daar anders kan heten of in andere sterktes verkrijgbaar is. Een lijst met de werkzame stoffen is dan handig.
• Soms kies je voor een internationale apotheekservice die medicijnen per post levert, al kan dat duur en afhankelijk van je bestemming trager zijn.
• Een internationale (expat) ziektekostenverzekering of een gespecialiseerde reisverzekering kan dan dekking bieden voor geneesmiddelen (vast/bestaand en/of 'spoed').

Waar let je qua medicatie op als je je uitschrijft uit Nederland en in het buitenland gaat wonen?

• Als je je officieel uitschrijft, vervalt vaak je Nederlandse zorgverzekering. Je moet dan een internationale of lokale verzekering afsluiten.
• Wat veel mensen niet weten is dat dit ook gevolgen heeft voor je recht op vergoeding van bestaande medicatie. Je krijgt dat niet meer uit Nederland.
• Informeer altijd goed wat de voorwaarden zijn in je nieuwe woonland. Soms moet je eerst ingeschreven staan in een zorgsysteem voordat je medicatie krijgt. Maar soms wil je juist méér dan de vergoeding binnen het lokale zorgsysteem, omdat die lokale dekking maar beperkt is. Dat kan ook gelden voor dekking van geneesmiddelen.
• Let goed op uitsluitingen: sommige (lokale of internationale) verzekeraars dekken geen bestaande chronische aandoeningen.
• Het is slim om dit al ruim vóór vertrek uit te zoeken, zodat je niet tijdelijk zonder dekking zit.

Hoe bereid je je voor op lokale regels en beschikbaarheid van medicatie in je nieuwe woonland?

• Elk land heeft zijn eigen regels. Sommige medicijnen die in Nederland normaal zijn, zijn elders streng verboden of juist vrij verkrijgbaar.
• Controleer of er betrouwbare apotheken in de buurt zijn en hoe je recepten krijgt. In sommige landen heb je altijd een specialist nodig, in andere volstaat een huisarts.
• Ga er niet zomaar van uit dat je medicatie overal makkelijk beschikbaar is. Een plan B is altijd handig.
• Wat veel mensen doen is vooraf informatie inwinnen in expatgroepen. Daar hoor je vaak hoe het in de praktijk werkt.

Hoe ga je om met voorraad en verzending van medicatie als je vaak verhuist (digital nomad)?

• Een grote voorraad meeslepen is vaak onpraktisch en soms ook verboden.
• Wat veel mensen doen: kleine voorraden regelen in elk land waar ze langer verblijven. Dat vraagt wat planning en onderzoek. Zorg daarbij altijd voor een dekkend internationaal (Engelstalig) recept en/of medicijnverklaring.
• Verzenden van medicijnen per post is vaak riskant: pakketten raken kwijt of worden tegengehouden bij de douane.
• Spreek met je arts of apotheek af hoe je recepten kunt krijgen op afstand. Digitale recepten worden steeds gebruikelijker.

Hoe bewaak je je eigen veiligheid en consistentie in medicatiegebruik bij langdurig verblijf?

• Bij langdurig verblijf raak je sneller in de war: nieuwe artsen, andere verpakkingen, andere namen. Een eigen overzicht bijhouden is dan cruciaal.
• Het kan dan handig zijn om een digitaal medicatieoverzicht bij te houden, bijvoorbeeld in een app of in je cloudomgeving. Zo heb je het altijd bij de hand.
• Het is altijd slim om de internationale (INN) namen van je medicijnen te noteren, bijvoorbeeld in een medisch paspoort; niet alleen de Nederlandse merknaam.
• Maak afspraken met je arts over hoe vaak je je medicatiegebruik laat controleren, zeker bij middelen die bloedonderzoek vragen.
• Blijf alert op bijwerkingen, zeker als je moet wisselen van merk of dosering.

Wat zijn de 20 medicijnen en medische spullen die het meest worden meegenomen als je gaat backpacken, stage lopen of werken in het buitenland?

1. Anti-conceptie en de pil - lees meer
2. Blarenpleisters - lees meer
3. Desinfectiemiddelen of jodium - lees meer
4. Diarreeremmer - lees meer
5. Koortsremmers - lees meer
6. Kant-en-klare medische reiskit of EHBO set  - lees meer
7. Pleisters en wondpleisters - lees meer
8. Pijnmedicatie en pijnstillers - lees meer
9. Malariapillen (malaria profylaxe)- lees meer
10. Medicijnenpaspoort - lees meer
11. Middelen tegen huiduitslag en zonne-allergie - lees meer
12. Oral Rehydration Solution (ORS) - lees meer
13. Pincet - lees meer
14. Reisthermometer - lees meer
15. Reisziektetabletten of middelen tegen misselijkheid - lees meer
16. Talkpoeder - lees meer
17. Verbandtape en leukoplast - lees meer
18. Verband en gaasjes - lees meer
19. Vitamines en reisvitamines - lees meer
20. Zonnebrandcrème - lees meer

Waar moet je op letten als je je eigen tasje met medicijnen samenstelt als je op reis gaat?

• Het is belangrijk om bij het reizen de medicijnen die je gedurende de reis nodig hebt in je handbagage te stoppen en binnen handbereik te houden.
• Het is verstandig om in je handbagage ook de reservepillen te doen die je nodig hebt als je bagage niet aankomt of als je stevige vertraging hebt
• Het is handig om in je dagrugzak een noodsetje bij je te hebben met een pleister setje, pijnstillers, diarreepillen en eventueel malariapillen of reisziektepillen
• Het is praktisch als je ruimtegebrek hebt om je pillen uit de doosjes te halen en in gripzakjes te doen (liefst met bijsluiter)
• Het is nodig om bij specifieke medicijnen een Schengenverklaring of een Engelstalige medische verklaring mee te nemen, dit geldt bijvoorbeeld vaak voor slaapmiddelen, sterke pijnstillers en ADHD-medicijnen.