Opioïden: wat zijn het, en wel of niet meenemen op reis of tijdens het backpacken?

Gebruik je opioïden zoals oxycodon, morfine, fentanyl of tramadol en ga je op reis? Je neemt ze met een (medische) reden, dus wil je ze mee op reis nemen. Bereid je extra goed voor. Deze medicijnen vallen onder strikte regelgeving in Nederland én daarbuiten. In een (beperkt) aantal landen zijn ze zelfs verboden om in te voeren, ook als je een doktersverklaring hebt.

Wat zijn opioïden voor op reis?

• Opioïden zijn een specifiek type pijnstillers, met een sterke werking invloed heeft op het centrale zenuwstelsel.
• Ze worden gebruikt bij hevige of langdurige pijn, bijvoorbeeld na operaties, bij kanker of bij chronische pijnklachten die onvoldoende reageren op lichtere pijnstillers.
• Voorbeelden van opioïden die vaak voorgeschreven worden: Tramadol, Oxycodon, Morfine, Fentanyl (pleisters, neusspray, zuigtablet), Buprenorfine (pleister of tablet), Methadon (bij pijn of verslaving), Hydromorfon / Tapentadol (minder gangbaar, wel krachtig).
• Deze middelen vallen in Nederland onder de Opiumwet, en ook veel andere landen hanteren strenge regels voor bezit en vervoer.

Wat mag je meenemen aan opioïden op reis of tijdens het backpacken?

• Waarbij er bij reguliere pijnstillers (paracetamol, ibuprofen) vaak weinig beperkingen zijn om ze mee te nemen op reis, is dat bij opioïden echt anders.
• In principe mag je vanuit Nederland maximaal voor +/- 30 dagen voorraad opioïden meenemen.
  • Let wel; sommige landen hanteren een strenger maximum (bijv. 7 of 14 dagen).
  • Meer meenemen dan je nodig hebt voor je reisduur brengt extra risico's met zich mee; bespreek dit altijd met de instanties/autoriteiten.
• Draag bij voorkeur een schriftelijke toelichting van je arts over je dosering opioïden en het gebruiksschema.
• In sommige landen is het bezit van opioïden zonder expliciete toestemming strafbaar, ook als je vanuit je vertrekland een doktersverklaring hebt. Voorbeelden van landen met een streng invoerbeleid: Japan, Singapore, Indonesië, Verenigde Arabische Emiraten (Dubai, Abu Dhabi), Egypte, Saudi-Arabië, Qatar. Check dus vooraf de invoerregels.
• Zeker als je langer op reis gaat en natuurlijk afhankelijk van de ernst van je klachten, kan je (in samenspraak met je arts) afwegen of je eventueel tijdelijk af kunt bouwen of tijdelijk over kunt stappen op op een lichter middel dat eenvoudiger mee te nemen is.

Waar kan je opioïden ook lokaal in het buitenland krijgen?

• Het is niet onmogelijk, maar zeker niet makkelijk en er zijn redelijk wat mitsen en maren als je (een nieuwe voorraad van) jouw opioïden in het buitenland moet regelen.
• De regels voor verstrekking van opioïden verschillen per land, en ook de verkrijgbaarheid varieert sterk.
  • In veel landen zijn opioïden op recept verkrijgbaar, maar alleen na beoordeling door een lokale arts.
  • In veel Aziatische en Afrikaanse landen is het verkrijgen van opioïden moeilijker of vrijwel onmogelijk zonder ziekenhuisopname.
• Het kan helpen als je al voor vertrek bij je arts een (Engelstalige) brief met je medische voorgeschiedenis regelt, plus een specificatie van gebruikte opioïden (werkzame stof, dosering, duur van gebruik).
• Stappenplan:
  • Zoek een betrouwbare arts of ziekenhuis.
  • Neem je Engelstalige medicatielijst, doktersrecept en CAK medicijnverklaring mee. Vraag vooraf aan je Nederlandse arts om een:
  • Houd er rekening mee dat de werkzame stoffen en merknamen kunnen verschillen (zorg dus dat je de werkzame stoffen en merknaam van je reguliere opioïden paraat hebt).
  • De arts moet meestal opnieuw beoordelen of je medicatie nodig is.
  • Hou er rekening mee: het recept kan geweigerd worden, ook als je in Nederland bent ingesteld op het middel.

Hoe kun je opioïden laten nasturen?

• In uitzonderlijke gevallen kun je opioïden laten nasturen, maar dit is zeer beperkt mogelijk.
• Het is alleen toegestaan als het land invoer van opioïden toelaat en je over een invoerbewijs (een verplichte voorafgaande importvergunning via de overheid) beschikt.
• Gebruik bij voorkeur een medische koeriersdienst of laat het versturen via je eigen apotheek in samenwerking met een arts.
• Informeer vooraf bij de ambassade én je reisverzekering over de voorwaarden.
• Meestal betaal je zelf de verzendkosten, omdat het 'regulier gebruik' betreft. Soms is er dekking door je verzekeraar -gebaseerd op het Nederlands tarief- bij nood (diefstal/verlies) of medische noodzaak (vaak achteraf declareren) en mits expliciet geregeld in de voorwaarden.
• Let op: het illegaal verzenden van opioïden per post kan leiden tot douane-inbeslagname of zelfs strafrechtelijke gevolgen.