Shortlist: 10 x 10 aandachtspunten bij een lang verblijf in het buitenland of emigratie

Oriëntatie & bestemming

  1. bijhouden van een emigratiedagboek / persoonlijk magazine bij voor het vastleggen van hetgeen je meemaakt in alle fasen van emigratie
  2. aandacht besteden aan aan motieven en verwachtingen van iedereen die gaat meeverhuizen
  3. verdiepen in onder andere taal & cultuur, gezondheidszorg, veiligheid en criminaliteit voor een gedegen afweging "wel/niet/nog niet vertrekken"; kijk naar push- en pullfactoren
  4. bij vertrek met kinderen: verdiepen in voor- en nadelen; betrek ze tijdig bij de plannen en geef ze subtaken die te overzien zijn
  5. taakplanning maken; alle mee-emigrerende gezinsleden daarbij betrekken
  6. contact leggen met expats via (online) communities en/of met emigranten die al op je woonlocatie wonen en werken; checken of ze openstaan voor het beantwoorden van vragen
  7. gebruiken van verschillende media, guidebooks, beurzen, communities voor je basisorëntatie op mogelijke bestemmingen
  8. oriëntatietrip overwegen (geen vakantie!) en bereid je daar goed op voor
  9. regelen van een sparringpartner die je betrekt bij de voorbereidingen en die het proces bewaakt: op voldoende afstand, opbouwend kritisch genoeg
  10. plan-van-aanpak maken voor plotselinge of verwachte terugkeer

    Woonlocatie, woonruimte & verhuizing

    1. maak een shortlist van eisen en wensen omtrent je nieuwe woonomgeving
    2. laat je via een gespecialiseerd bureau of juridisch adviseur voorlichten over alle wettelijke regelingen rondom het aankopen van een woning als (buitenlands) particulier
    3. laat de staat van je koopwoning grondig onderzoeken voordat je tot koop overgaat
    4. overweeg gebruik te maken van een intermediair als je je woning in Nederland gaat (onder)verhuren en check eventuele gevolgen voor je huisverzekeringen
    5. bij het stopzetten van je huurwoning in Nederland: zoek tijdig uit in welke (originele) staat je de woning moet opleveren
    6. start tijdig met het opvragen van offertes bij verhuizers (het combineren van ladingen kan soms een kostenvoordeel opleveren)
    7. bij het opvragen van verhuisoffertes: maak één basislijst die je aan verschillende verhuizers voor kan leggen (bevordert vergelijkbaarheid)
    8. controleer het tijdig beëindigen van de nutsvoorzieningen in je oude woning en het opstarten van nutsvoorzieningen in je nieuwe woning
    9. benut eventuele relocation services als je door je werkgever wordt uitgezonden; die ondersteunen jou en je gezin bij het settelen
    10. regel tijdig verzekeringen en veiligheidsmaatregelen voor je nieuwe woonlocatie; huizen van expats of buitenlanders zijn soms gewild

    Geldzaken, fiscale zaken & belastingdienst

    1. start op tijd met het maken van een verhuisbegroting: een overzicht van te verwachten uitgaven (en evt. besparingen) rondom de verhuizing zelf
    2. start op tijd met het maken van een woon- en leefbegroting: een overzicht van te verwachten inkomsten en (dagelijkse) uitgaven na verhuizing
    3. maak een lijst van alle lopende verplichtingen, abonnementen, contracten en let op opzegtermijnen of calculeer boetes in bij voortijdig opzeggen
    4. vraag bij je huidige bank(en) naar de gevolgen van emigratie voor lopende rekeningen, creditcards, spaartegoeden
    5. regel je doorlopende bankzaken in je oude woonland en verdiep je in valuta en het banksysteem van je nieuwe woonland
    6. verdiep je in de diverse beschikbare (internationale) betaalmiddelen & procedures rond het overmaken van geld van en naar je nieuwe woonland
    7. check of je nieuwe woonland een belastingverdrag heeft met Nederland en wat de gevolgen van de uitkomst zijn
    8. reken tijdig af met de belastingdienst
    9. overweeg gebruik te maken van een financieel adviseur voor het vaststellen van een emigratiebegroting, het doorspreken van je huidige financiën en advies bij belastingzaken
    10. wees extra alert op het instellen van wachtwoorden bij alle apparaten die je gebruikt voor internationaal bankieren; als lang-in-het-buitenland-verblijver ben je soms een extra interessant target

    Regelgeving, sociale voorzieningen, toeslagen & uitkeringen

    1. verdiep je tijdig in de regels rondom het uitschrijven uit de Basisregistratie Personen
    2. check of je nieuwe woonland een socialezekerheidsverdrag heeft met Nederland en wat de gevolgen van de uitkomst zijn
    3. bouw voldoende basiskennis op over de in je nieuwe woonland geldende wetten & regels
    4. denk aan juridische geldigheid van contracten en akten die je in Nederland had
    5. maak op tijd een start met het opstellen van een lijst met te informeren instanties
    6. regel DigiD (als je dat nog niet hebt), zodat je vanuit het buitenland administratieve zaken kan blijven regelen
    7. verdiep je in de sociale voorzieningen ("social security") in je nieuwe woonland
    8. zoek tijdig uit hoe het werkt met het stopzetten of meenemen van uitkeringen naar het buitenland
    9. verdiep je in regelgeving rondom het wel of niet stopzetten van kinderopvangtoeslag, huurtoeslag, zorgtoeslag
    10. check welke gevolgen je buitenland verblijf hebben op AOW en pensioen; regel particuliere (bij)verzekering

    Werk, onderneming & vrijwilligerswerk

    1. verdiep je tijdig in mogelijke werkzaamheden voor jezelf en eventuele partner in je nieuwe woonland: werk, vrijwilligerswerk
    2. verdiep je in visumkansen bij het werk dat je voor ogen hebt & check beroepenlijsten die je visumkansen kunnen verhogen
    3. zoek uit wat de waarde is van je Nederlandse diploma's & opleidingscertificaten in je nieuwe woonland; laat documenten tijdig legaliseren
    4. word je uitgezonden, informeer dan bij je werkgever naar het huidige expatbeleid en de manier waarop je bedrijf jou en je gezin kan ondersteunen
    5. wil je een eigen onderneming starten in het buitenland, start dan tijdig met een onderzoek naar marktkansen en maak een of meerdere markt- en concurrentie verkenningstrips + check adviezen van (lokale) chambers of commerce
    6. ga je zelf ondernemen in het buitenland, overweeg dan gebruik te maken van een ervaren tussenpersoon die je een deel van de juridische en administratieve opstartwerkzaamheden uit handen kan nemen
    7. ga je ontslag nemen, communiceer de beslissing om naar het buitenland te gaan dan tijdig met je huidige werkgever & respecteer opzeg- en overdrachtstermijnen
    8. verdiep je tijdig in lokale werkculturen en manieren van communicatie & samenwerking
    9. oriënteer je op zakelijke (expat) netwerkclubs, zoek uit waar ze zitten en wat ze voor jou plus je eventuele partner en kinderen kunnen betekenen
    10. maak heldere werkafspraken met businesspartners of zaakwaarnemers als je een eigen onderneming in Nederland aanhoudt

    Verzekering, veiligheid & gezondheid

    1. verdiep je in de regels rondom het stopzetten van je Nederlandse zorgverzekering
    2. besteed tijdig aandacht aan bij jouw situatie passende internationale ziektekostenverzekeringen; hou rekening met een (soms lang) traject voor medische acceptatie
    3. laat je informeren over voor- en nadelen van lokale verzekeringen / verzekeringen via eventuele werkgever
    4. denk onder andere ook aan je (internationale) reisverzekering, verzekering voor als je tijdelijk op bezoek/terug in Nederland bent, een transportverzekering (verhuizing) en regelingen voor nabestaanden, arbeidsongeschiktheid, huis & inboedel, pensioen, aansprakelijkheid, auto
    5. check tijdig benodigde inentingen en medische verklaringen (het regelen daarvan kost soms weken tot enkele maanden)
    6. verdiep je in lokale gezondheidszorg: ziekenhuizen, (huis)artsen, tandartsen, kraamzorg
    7. regel een laatste medische checkup door je vertrouwde arts in Nederland; laat een internationaal bruikbaar medisch dossier opstellen
    8. hou jezelf regelmatig op de hoogte van formele en informele veiligheidsadviezen en stel je in op een gewenningsperiode na aankomst
    9. werk regelmatig je contact checklist & lijst met noodnummers bij
    10. maak voor vertrek heldere afspraken met achterblijvers hoe te handelen bij ziekte, overlijden

    Visa & documenten

    1. onderzoek welke visumregelingen en/of migrantenprogramma's er zijn op je nieuwe woonlocatie voor jouw nationaliteit
    2. begin op tijd; visa zijn soms eenvoudig en snel geregeld, maar visumprocedures nemen meestal behoorlijk wat tijd in beslag, van maanden tot enkele jaren.
    3. verhuis je met meerdere gezinsleden, maak dan per persoon een visum & (werk)vergunning inventarisatie
    4. overweeg gebruik te maken van een visumbemiddelingsbureau en verdiep je in wat zij wel, en wat niet, voor je kunnen regelen
    5. check ook aanvullende visumvereisten zoals Verklaring Omtrent Gedrag, gezondheidsverklaringen, medische keuringen
    6. zoek tijdig uit welke documenten je moet vertalen en legaliseren
    7. overweeg gebruik te maken van een juridisch adviseur voor het checken van je juridische status en de mogelijke risico's
    8. verdiep je in regelgeving omtrent verlenging van paspoort of identiteitskaart, verdiep je in regels rondom dubbele nationaliteit
    9. breng de contacten en contactpersonenen bij ambassades en consulaten in kaart en zoek uit wat de dichtstbijzijnde post wel en niet voor je kan betekenen
    10. verdiep je in de geldigheid van Nederlandse documenten in je nieuwe woonland, zoals rijbewijs, codicils, testament

    Onderwijs & cursus

    1. verdiep je in taal & cultuur; in welke mate is een redelijke tot vloeiende beheersing van bijvoorbeeld de taal op bestemming noodzakelijk (en haalbaar?) om er te leven en werken. Regel aanvullende taalcursussen ruim voor vertrek.
    2. zoek manieren op je nieuwe woonbestemming om 'spelenderwijs' te werken aan je taalvaardigheden; via vrienden, verenigingen, bijeenkomsten, radio, tv etc.
    3. besteed op tijd aandacht aan onderwijs voor je kinderen in het buitenland, aangevuld met (of vervangen door) onderwijs-op-afstand
    4. verdiep je in de regels omtrent de Nederlandse leerplichtwet
    5. start tijdig met het opvragen van (internationaal bruikbare) onderwijsdossiers bij de school waar je kinderen in Nederland les volg(d)en; denk ook aan een wat meer sociaal ingestoken overdrachtsdossier
    6. verdiep je in afwegingen om Nederlandse les bij je kinderen te blijven stimuleren en welke mogelijkheden er op jouw bestemming of online zijn
    7. wees zorgvuldig bij het kiezen van een nieuwe school voor je kinderen; inventariseer de verschillende opties en vraag om ervaringen
    8. onderzoek de aansluiting van onderwijsmethodieken op je nieuwe woonbestemming met onderwijs in Nederland; voorkom tijdig dat je kind achterstanden op gaat lopen of zorg voor extra lessen op specifieke vakken
    9. geef, zeker in de begintijd, op tijd en regelmatig aandacht aan huiswerkbegeleiding; inventariseer verwachtingen vanuit school
    10. besteed aandacht aan mogelijkheden op je nieuwe woonbestemming voor het volgen van cursussen, zakelijk en/of ter ontspanning (& ook goed voor je taalbegrip)

    Praktische voorbereiding, cultuur & culture schock, relaties

    1. wacht niet te lang met het delen van je vertrekbeslissing met dierbaren, als de knoop eenmaal is doorgehakt
    2. kies een goed doordacht vertrekmoment: seizoen/klimaat, werk, onderwijs, huisvesting, reiskosten, visa
    3. overweeg een centraal afscheidsmoment voor globale vrienden, collega's en kennissen
    4. verdiep je vooraf in de fasen van culture shock en neem de tijd om te wennen na aankomst
    5. stop energie in het opbouwen van vriendschappelijke relaties met locals, naast je aanmelden bij Nederlandse verenigingen en/of internationale expat clubs
    6. reflecteer en relativeer periodiek én op tijd; houd zeker in de beginfase na vertrek je (niet-werkende) partner en kinderen extra in de gaten (geef ook hen de tijd)
    7. ben je met kinderen verhuisd? verdiep je eens in de aspecten rondom Third Culture Kids
    8. organiseer verwachtingen omtrent bezoek op je nieuwe woonlocatie of tijdens jouw tijdelijke bezoek aan Nederland
    9. maak afspraken over het invullen van feestdagen en belangrijke gebeurtenissen bij jezelf of aan het thuisfront in Nederland
    10. verdiep je in aspecten rondom heimwee, zowel bij jezelf, je partner als bij je kinderen; herken signalen en handel tijdig

    Terugkeer

    1. terugkeren naar Nederland is minstens zo'n grote stap als vertrekken uit Nederland en verdient dus tijdige planning en voorbereiding: maak een remigratieplan incl. verwachtingen, persoonlijke doelen en taakverdelingen
    2. heb je stevig last van bijvoorbeeld heimwee of eenzaamheid, dan is remigreren niet direct de beste oplossing op langere termijn; maak dan tijdig gebruik van bijvoorbeeld persoonlijke coaching
    3. keer je "definitief" terug naar Nederland, besteed dan (net als bij vertrek uit Nederland) zorgvuldig aandacht aan afscheid nemen; let hier extra op als je met kinderen terugkeert
    4. start al geruime tijd voor vertrek met heroriëntatie op je nieuwe woonomgeving in Nederland; overweeg een tijdelijke woonplek bv. in een meer internationale omgeving om de overgang te vergemakkelijken
    5. leg vanuit het buitenland contact met verhuur- of verkoopmakelaars; voorkom waar mogelijk dat je voor langere tijd onderdak moet vinden bij familie of bekenden
    6. keer je terug met kinderen, start dan tijdig met de overgang naar regulier onderwijs in Nederland, extra taallessen en/of bijles in specifieke vakken
    7. keer je terug met een niet-Nederlandse partner en/of kinderen, stel je dan in op extra en regelmatig veranderende wet- en regelgeving
    8. leg op tijd contact met potentiële nieuwe werkgevers of heroriënteer je op mogelijkheden bij je voormalige of huidige werkgever in Nederland; hou rekening met veranderingen in sollicitatieprocessen of bij je (voormalige) werkgever
    9. de terugkeer in de (veranderde) Nederlandse maatschappij kan soms behoorlijke problemen, frustraties of zelfs tegenwerking opleveren; stel je in op deze reverse culture-shock. Ook kinderen hebben een periode nodig om hun nieuwe leven in Nederland te accepteren; gevoelens als boosheid of frustratie zijn niet ongewoon.
    10. besteed tijdig aandacht aan het opnieuw goed verzekerd raken in Nederland en regelingen rondom uitkeringen, toeslagen en sociale voorzieningen
    Gerelateerde pagina's

    Actielijsten en checklists ter voorbereiding op wonen in het buitenland of emigratie

    Checklist Oriëntatie op lang verblijf in het buitenland of emigratie

    Checklist Oriëntatie op lang verblijf in het buitenland of emigratie

     

      Ervaringen bijhouden

      emigratie dagboek / blog / website starten (tip: maak gratis persoonlijk blogmagazine op JoHo's platform World Supporter)

      • voor het vastleggen van hetgeen je meemaakt
      • als naslag document in tijden van heimwee
      • voor kennisoverdracht aan toekomstige emigranten
      • kies een platform met voldoende bereik en waar andere emigranten actief zijn
      • nuttig in het oriëntatie- en regelproces maar ook leuk om later op terug te kijken
      • maak af en toe een backup

       probeer het moment terug te halen waarop je voor het allereerst na begon te denken over de droom van een lang verblijf in het buitenland. Schrijf dat moment op en bewaar het.

      Motieven

       stel het hoofddoel voor jou (+ evt. partner en evt. kinderen) van het lange verblijf in het buitenland c.q. de emigratie vast: wat wil je er in de kern mee bereiken?

       alle onderliggende motieven voor jou (+ evt. partner en evt. kinderen) in kaart brengen om wel of niet te emigreren in kaart brengen

        geef aan al je vertrek-motieven een waarde en rangschik je motieven naar die waardes

      zelfinzicht vergroten: breng tevens je competenties (+partner) in kaart, sterke en minder sterke karaktereigenschappen, mogelijke (persoonlijke) struikelblokken tijdens het emigratieproces, doe een test omtrent interculturele communicatievaardigheden

      inplannen van bezoek aan emigratie beurzen of themadagen

      abonnement nemen op emigratie magazines en nieuwsbrieven

      aanmelden bij emigratie fora

      persoonlijke score checken op de lijst met kernvoorwaarden om een emigratie te laten slagen

      checken van de aandachtspunten om te achterhalen welk type emigrant je bent/jullie zijn

      Oriëntatie op bestemming(en) of woonregio's

      starten met oriëntatie op mogelijke bestemmingen, voor- & tegens op een rij zetten

      doorspitten van guide books, websites, tv programma's, online communities

      uitzoeken van push en pull factoren van deze bestemmingen

      checken of er speciale migranten(vestigings)programma's en zo ja wat houdt dit in

      verdiepen in immigratiebeleid van de voorkeursbestemmingen; speciale regelingen, voordelen, belemmeringen

      verdiepen in taal & cultuur; in welke mate is een vloeiende beheersing van bijvoorbeeld de taal op bestemming noodzakelijk (en haalbaar?) om er te leven en werken

      verdiepen in achterliggende bestemmingscontext als gezondheidszorg, veiligheid en criminaliteit

      contact leggen met expats die al terplekke wonen en werken; checken of ze openstaan voor het beantwoorden van vragen

      Tips:

      • gebruik de voorbeelden van push en pull factoren
      • gebruik de checklist hoe vorm je je een beeld van het leven in je mogelijke nieuwe woonomgeving

      Periodieke meetings

      inplannen van regelmatig overleg met alle mede-emigranten (c.q. gezinsleden)

      samen bekijken en bespreken van de opties, voor- en nadelen, haalbaarheden

      bespreekbaar maken van de plannen; met respect voor positieve en negatieve gevoelens van anderen: liever niet bagatelliseren of onderdrukken of romantiseren

      Tips:

      • leg e.e.a. zoveel mogelijk schriftelijk vast (nuttig gedurende het proces en leuk om later op terug te kijken)
      • betrek (zeker je oudere) kinderen tijdig in het oriëntatieproces; je jongere kinderen zodra de kernbeslissing is genomen
      • gebruik de checklists voor emigreren met kinderen

      Taakplanning

      emigratie plan van aanpak maken

      Tips

      • gebruik de checklists en maak subtaken per item + een prioriteitstelling
      • beschrijf duidelijk wie wat doet + evt. deadlines; betrek daarin zo veel mogelijk alle gezinsleden
      • hou het wel flexibel; je taakplanning is een richtlijn waar je ongetwijfeld ook van af zal wijken afhankelijk van ontwikkelingen en nieuwe inzichten

      Oriëntatietrip

      optie onderzoeken van een oriëntatietrip (verkenningstrips)

      Tips

      • toeristische locaties: plan deze bij voorkeur in een laagseizoen
      • maak veel foto's en aantekeningen tijdens de trip
      • gebruik de checklist met aandachtspunten bij het maken van een oriëntatiereis

      Begroting

      overzicht maken van te verwachten uitgaven rondom de emigratie zelf

      overzicht maken van te verwachten inkomsten en dagelijkse woon- en leefkosten in je nieuwe thuisland

      Tips

      • gebruik de tips en voorbeelden van te verwachten kosten

      Kernbeslissing

      afweging maken van inkomsten vs. eenmalige (emigratie) kosten en terugkerende woon- en leefkosten

      afweging maken van visumkansen

      afweging maken rondom het vinden van werk, passend onderwijs, kinderopvang en dagbesteding partner

      emotionele afweging maken, met aandacht voor taal & cultuur, heimwee, missen van familie

      afweging maken van alle gezinsleden benoemde voor- en nadelen

      in kaart brengen wat geregeld/helderder moet worden om een definitieve go/no-go te kunnen geven

      maken van een positief, neutraal en negatief scenario + plan van aanpak / gevolgen / "exit-strategie" in alle scenario's

      beslissing nemen: go / no-go

      Vertrekperiode

      bepalen van een haalbaar vertrekmoment

      lijst met factoren maken die invloed hebben op vertrekmoment

      • denk o.a. aan koop/verkoop woning, werkgever(s), scholing, tariefstelling vliegtickets, visa, procedures rondom inentingen/gezondheid (zie elders), tijd voor afronding takenlijst, ruimte voor afscheid

      Buitenstaander & sparringpartner

      regelen van een sparringpartner die je betrekt bij voorbereiding & die proces bewaakt

      shortlist maken, op basis van voorkeur, gesprekken aangaan op volgorde van voorkeur

      contact leggen met iemand die je goed vertrouwt,  kritisch genoeg is, kan motiveren en tegengas durft te geven

      deze persoon formeel machtigen als "zaakbehartiger"; bv. documenten voor je regelen na emigratie, belastingdienst

      Beslissing delen

      beslissing delen met je directe kring: mensen die het dichtst bij je staan

      Tips

      • geef ruimte aan allerlei soorten reacties en emoties
      • ga jezelf niet verdedigen
      • overweeg om een centraal informatiemoment te organiseren
      • gebruik de lijst met tips hoe je omgaat met mogelijk negatieve reacties van anderen

      Tip

      • Spits de checklists toe op jouw persoonlijke situatie door online aantekeningen te maken.
      • Maak een printje van alle Lang verblijf buitenland & Emigratie Checklists, markeer gedane zaken en voeg handmatig persoonlijke to do's toe.
      • Maak optimaal gebruik van de Lang verblijf buitenland & Emigratie Checklists! Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de "Checklists Lang verblijf buitenland en emigratie pagina  als navigatie-instrument.
      Checklist voor je bestemming, woonlocatie en woonruimte bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Checklist voor je bestemming, woonlocatie en woonruimte bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Oriëntatie

      basisoriëntatie starten met betrekking tot een nieuwe woonomgeving

      shortlist maken van eisen en wensen

      inplannen van een oriëntatie trip / verkennningsreis - waar haalbaar; zie elders voor aandachtspunten

      inventariseren van woonopties voor eventuele achterblijvende kinderen: eigen woning, internaat, familie etc.

      gebruik maken van de Keuzehulp "Oriëntatie op een nieuwe woonomgeving" (zie Crossroads: Topic pagina Woonruimte & Huis)

      Woning in buitenland

      afweging maken: huren, direct kopen of eerst tijdelijk huren

      ervaringen inventariseren (positief, neutraal, negatief) van andere buitenlanders/Nederlanders in je nieuwe woonomgeving

      inventarisatie maken van makelaars of verhuurders die voldoende ervaring hebben met verhuur of verkoop aan buitenlanders

      minimum eisen én een maximum budget bepalen voor een nieuwe woning (handig tijdens het zoeken van woonruimte)

      contact leggen met een gespecialiseerd bureau of juridisch adviseur over alle wettelijke regelingen rondom het aankopen van een woning als (buitenlands) particulier; denk bv. ook aan eigendomsrecht, grond, erfpacht, recht van overpad etc.

      in kaart brengen van en grip krijgen op alle stappen/fasen in het aankoop- of huurproces en de logische volgorde daarvan;

      foto's maken van de nieuwe koop- of huurwoning en lijst opstellen van de staat van aanwezige c.q. over te nemen goederen

      laten onderzoeken van de staat van je koopwoning (voordat je tot koop overgaat!)

      inzicht krijgen in c.q. deskundigheid inhuren bij het proces rondom de koop- of huurcontracten

      inhuren van een gespecialiseerde lokaal goed ingevoerde onderhandelaar als je tot aankoop van een woning wilt overgaan

      inhuren van een financieel en fiscaal adviseur die de lokale wetgeving goed kent als je tot aankoop van een woning wilt overgaan

      tijdig! regelen van alle benodigde documentatie rondom de hypotheek als je die gaat afsluiten bij de aankoop van een woning

      laten aansluiten van voorzieningen door nutsbedrijven; liefst 24-48 uur voor aankomst

      bouwkundig en taxatie rapport laten opstellen voor aankoop van een woning (staat huis, gebreken, verbouwingsmogelijkheden

       uitzoeken en regelen van de diverse ict-voorzieningen: internet, telefonie, tv/kabel/satelliet (ook desgewenst: Nederlandse radio/televisie)

      verzekeringen en veiligheidsmaatregelen regelen; expathuizen zijn soms een extra gewild target

      gebruik maken van de Keuzehulp "Huren of kopen van een huis" (zie Crossroads: Topic pagina Woonruimte & Huis)

      Woning in Nederland

      voorbereiden van de beslissing: verkopen, onderverhuren, in beheer geven of (tijdelijk) leeg laten staan

      bij beëindigen van huur: uitzoeken in welke (originele) staat je de woning moet opleveren en welke eventuele klussen daar uit voort komen (denk aan terugkrijgen van openstaande borg)

      tijdstip afspreken voor het afsluiten van nutsvoorzieningen in je huur- of koopwoning: niet te vroeg (hou rekening met verhuisdag etc.) en niet te laat (onnodige lasten)

      eventueel gebruik maken van een intermediair als je je woning gaat verhuren

      contact opnemen met Belastingdienst Particulieren/Buitenland als je je woning in Nederland aanhoudt

      gebruik maken van de Keuzehulp "Zoeken van een huurder" en "Opstellen van een huurcontract" (zie Crossroads: Topic pagina Woonruimte & Huis)

      Checklist Regelgeving bij lang verblijf in het buitenland & emigratie

      Checklist Regelgeving bij lang verblijf in het buitenland & emigratie

      Oriëntatie

      uitzoeken of er verdragen zijn gesloten tussen Nederland en je nieuwe woonland (denk aan sociale zekerheid, uitkeringen; zie ook Checklist Sociale voorzieningen)

      basiskennis opdoen over de in je nieuwe woonland geldende wetten & regels (schaf bijvoorbeeld een landspecifiek handboek aan als dat verkrijgbaar is)

      verdiepen in gedrag, gewoonten en cultuur, respect voor autoriteiten, aan- en verkoop van onroerend goed, welke goederen mag je wel en niet importeren, etc.

      juridische geldigheid uitzoeken van contracten en akten die je in Nederland had (testament, euthanasie verklaring, samenlevingscontract, donorcodicil etc.)

      verdiepen in regelingen voor het wel of niet mogen meenemen van Nederlandse uitkeringen

      verdiepen in de sociale voorzieningen ("social security") in je nieuwe woonland (ziekte, uitkeringen, arbeidsongeschiktheid, gezondheidszorg, toeslagen)

      kennis opdoen of verdiepen over wet- en regelgeving omtrent trouwen, scheiden, ziek zijn, overlijden of kinderen krijgen in het buitenland

      procedures uitzoeken rondom uitschrijven auto in Nederland en importeren+inschrijven op je nieuwe woonbestemming, wegenbelasting, kentekenplaten, parkeervergunning, overzetten rijbewijs (opnieuw examen?), lokale verkeersregels etc.

      kennis opdoen over behoud of verlies van Nederlandse nationaliteit, tijdig verlengen van paspoort, stemmen in het buitenland

      Uitschrijven

      aandachtspunten lezen omtrent uitschrijven uit de Basisregistratie Personen

      tijdig uitschrijven bij je woongemeente: 1 tot 5 dagen voor vertrek uit Nederland

      afmelden kenteken auto (Rijksdienst voor wegverkeer) en verrekenen motorrijtuigenbelasting

      Checklist voor je verhuizing bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Checklist voor je verhuizing bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Verhuisoffertes & verhuizer

      basislijst maken die je aan verschillende verhuizers voor kan leggen (bevordert vergelijkbaarheid)

      frequentie checken van verhuistransport naar je nieuwe woonland (combineren van ladingen)

      ervaringen zoeken van eerdere emigranten die verhuisden naar je woonland

       check (nogmaals) de aandachtspunten rondom het opvragen van verhuisoffertes (zie Topic pagina)

       afwegingen maken rondom de factoren die van invloed zijn op de verhuiskosten (zie Topic pagina)

      benaderen van meerdere verhuizers met basislijst

      vergelijken van ontvangen verhuisoffertes en definitieve keuze maken voor verhuizer

      uitzoeken/regelen van een transportverzekering

      Inboedel

      tijdig starten met uitzoeken, opruimen, weggooien, weggeven; betrek daar je kinderen bij voor wat betreft hun eigen spullen

      teruggeven van spullen die je van anderen hebt geleend

      uitzoeken van de mogelijkheid voor tijdelijke opslag van achterblijvende inboedel

      uitzoeken of er eventuele importbelasting geldt op spullen die je mee wilt nemen

      spullen die nog in goede staat zijn naar kringloopwinkel brengen

      terugbrengen of terugkrijgen van uitgeleende spullen

      inventarislijst maken (per ruimte) van alle spullen die je mee gaat nemen; foto's maken van (de staat van) waardevolle spullen

      bruikbaarheid checken van electrische apparatuur op je nieuwe woonlocatie

      markeren van verhuisdozen: wat zit er in en waar moet het op de nieuwe locatie naar toe

      als je je woning in Nederland gaat verhuren: lijst maken van wat nieuwe huurders aan inboedel kunnen overnemen

      gebruik maken van de Inboedel tips en adviezen (zie Topic pagina)

      gebruik maken van de aandachtspunten bij Waar let je op bij het inpakken van je inboedel (zie Topic pagina)

      Auto

      tijdig regelen van benodigde sticker(s) en vignetten

      tijdig regelen van verplichte of handige accesoires: verdiep je in de regelgeving van je nieuwe woonland; bv. gevarendriehoek, reserveband, veiligheidshesjes voor alle inzittenden, ehbo-kit, reserve-bril/contactlenzen, extra zonnebril

      reserve-sleutel opzoeken en op een plek bewaren waar je eenvoudig bij kunt (dus niet in de inboedelcontainer!)

      tijdig regelen van benodigde uitvoer- en invoerdocumenten (zie Topic pagina Visa & Documenten)

      ben je toch met dit onderwerp bezig, verdiep je dan ook meteen even in de verkeersregels van je nieuwe woonland

      Huisdieren

      tijdig uitzoeken van vereisten, vergunningen en benodigde documenten in je nieuwe woonland als je een huisdier mee wilt nemen: o.a.

      • inentingen regelen
      • chip regelen
      • invoervergunningen regelen
      • quarantaine mogelijkheden uitzoeken en aanvragen
      • uitzoeken of exportcertificering nodig is
      • uitzoeken of bloedafname en -onderzoek nodig is (gekoppeld aan bepaalde vaccinaties)
      • je huisdier indien nodig ontwormen of een vlooienbehandeling geven

      uitzoeken of je huisdier in de cabine mee mag reizen of in het ruim wordt vervoerd

      evt. regelen van een reistas of (gecertificeerde) kennel

      checken van aanvullende regelingen van je vervoerder (bv. luchtvaartmaatschappij)

       dierenpaspoort (gezondheidspaspoort) en medisch dossier voor je huisdier(en) opvragen; eventueel laten vertalen en/of legalisatie aanvragen (= officieel maken van het paspoort en/of dossier)

      check (nogmaals) de aandachtspunten rondom Verhuizen met dieren (zie Topic pagina)

      Checklist Sociale voorzieningen, toeslagen en uitkeringen bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Checklist Sociale voorzieningen, toeslagen en uitkeringen bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Sociale voorzieningen

      checken of je recht op Nederlandse volksverzekeringen gaat vervallen, of dat je juist verplicht verzekerd blijft voor deze verzekeringen

      uitzoeken welke sociale voorzieningen er in je nieuwe woon- & werkland zijn (werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid, pensioenopbouw, nabestaanden/wezen uitkeringen)

      checken of je nieuwe woonland een socialezekerheidsverdrag heeft met Nederland; zo ja uitzoeken wat dat verdrag inhoudt (werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid)

      advies vragen aan JoHo over bijverzekermogelijkheden (ongevallen, arbeidsongeschiktheid); lees de voorwaarden omtrent eventuele uitsluitingen

      Toeslagen & uitkeringen

      verdiepen in de Wet Beperking Export Uitkeringen (Wet BEU) als die van toepassing is tussen Nederland en je nieuwe woonland

      uitzoeken of je recht houdt op toeslagen en uitkeringen (zeker als je nog economisch verbonden blijft met Nederland, via werk of uitkering)

      tijdig stopzetten toeslagen als je al weet dat het recht daarop gaat vervallen (zorg, huur, kinderopvang); voorkom latere terugvorderingen

      advies vragen aan JoHo over de gevolgen voor je AOW opbouw c.q. uitkering

      uitzoeken of je je bestaande pensioenregeling over kan dragen aan een buitenlandse verzekeraar (voor- en nadelen)

      advies vragen aan JoHo over de gevolgen voor je pensioen opbouw en of je eventueel aanvullend pensioen moet opbouwen  

      uitzoeken wat de gevolgen zijn voor nabestaanden en wezenuitkeringen; advies vragen aan JoHo over vrijwillig verzekeren

      uitzoeken binnen welke voorwaarden je naar het buitenland mag als je een WW of bijstandsuitkering ontvangt

      tijdig aanvragen van je AOW pensioen vanuit het buitenland (1 jaar voor je pensioenleeftijd)

      opgeven van toekomstig correspondentie-adres bij relevante instanties

      Checklist Belastingen & Fiscale Zaken bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Checklist Belastingen & Fiscale Zaken bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Oriëntatie

      uitzoeken of er een belastingverdrag geldt tussen Nederland en je nieuwe woonland en wat daarvan de gevolgen zijn

      contact opnemen met Belastingdienst om te kijken of en zo ja welke belastingzaken voor vertrek moeten worden afgehandeld (daarnaast gaat er bij uitschrijven bij gemeente in Nederland automatisch een bericht naar de Belastingdienst, maar dit is kort voor vertrek)

      uitzoeken of je in Nederland nog belastingplichtig blijft (bv. vanwege inkomsten uit werk, pensioen of woning)

      uitzoeken of je recht behoudt op hypotheekrenteaftrek (als je in Nederland een woning aanhoudt)

      uitzoeken of je in aanmerking komt voor vergoeding van extra-territoriale kosten (als je wordt uitgezonden)

      advies vragen aan fiscaal adviseur omtrent voor- en nadelen van "salary split" (arbeidsinkomsten verdelen over meerdere landen)

      opgeven van een toekomstig correspondentie-adres in Nederland

      aanwijzen van een gemachtigde die je belastingzaken kan afhandelen

      Belastingaangifte

      afhandelen van openstaande belastingzaken (bv. openstaande premies betalen of ontvangen)

      oriënteren op M-biljet (in jaar van emigratie kan je niet digitaal aangifte doen, alleen via M-biljet)

      verzamelen van inkomens-/vermogensgegevens in verband met opstellen M-biljet inkomstenbelasting (periode 1 januari tot vertrekdatum)

      basiskennis opdoen omtrent conserverende aanslag

      advies vragen aan fiscaal adviseur over voor- en nadelen van fiscaal partnerschap als je in het buitenland gaat wonen

      Overige verplichtingen

      uitzoeken van voorwaarden bij vertrek naar het buitenland rondom aflossen van persoonlijke leningen, studieschulden en andere schulden aan derden

      Checklist voor werken en ondernemen en bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

      Checklist voor werken en ondernemen en bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

      Checklist voor vrijwilligerswerk, werken en ondernemen en bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

      Baan in Nederland

      checken van je opzegtermijn

      aankondigen van je opzegging / verhuizing naar het buitenland

      overdrachtsdossier maken voor de collega's die je werk gaan overnemen c.q. voor je leidinggevende

      feedback / getuigschrift / referentie op social media vragen van je werkgever (bij voorkeur Engelstalig, of zelf laten vertalen

      Werk vinden

      inschatting maken van het minimum salaris dat nodig is om te kunnen leven met je gezin, aan de hand van opgestelde overall budget

      checken van visumvereisten en -procedures voor (on)mogelijkheden voor het verkrijgen van werkvisa

      mogelijke activiteiten in je nieuwe thuisland in kaart brengen; voor jezelf, je partner en eventuele kinderen

      bepalen met welke activiteit(en) je inkomsten gaat genereren: eigen bedrijf, (expat) baan, pensioen

      uitzoeken met welke competenties en werkzaamheden je vanuit je nieuwe woonland ook werk op afstand kunt verrichten, voor opdrachtgevers in Nederland of elders op de wereld

      overwegen van vrijwilligerswerk: als opstap, gewenning, kans op netwerken of als extra community bijdrage

      bekijken van vacatures en potentiële werkgevers via de JoHo organisatieprofielen (voor baan of vrijwilligersjob)

      Uitgezonden worden

      checken van expatbeleid huidige werkgever (als je wordt uitgezonden)

      verdiepen in de diverse contractvormen die er zijn als je wordt uitgezonden

      gebruik maken van de Checklist Aandachstpunten als je in gesprek gaat met je werkgever (zie Topic pagina of Crossroads)

      gebruik maken van de Checklist Mogelijke ondersteuning door je werkgever (zie Topic pagina of Crossroads)

      Bedrijf of project starten

      uitzoeken van back-up werkmogelijkheden voor de opstart/beginfase

      opstarten van netwerken in je nieuwe bedrijfsomgeving

      maken van een persoonlijke analyse (competenties en vaardigheden van jezelf en partner)

      maken van marktanalyse, SWOT analyse en opstellen van bedrijfsplan

      advies inwinnen van een gespecialiseerd juridisch adviseur omtrent lokale / landelijke regelgeving in je nieuwe woon- & werkland

      je verdiepen in (lokale) verzekeringen voor bedrijfsaansprakelijkheid

      gebruik maken van de Checklist Marktverkenning bij het starten van een eigen bedrijf (zie Topic pagina of Crossroads)

      gebruik maken van de Extra aandachtspunten als je wilt ondernemen in een ontwikkelingsland (zie Topic pagina of Crossroads)

      Bedrijf in NL beëindigen

      inventariseren bij KvK wat actiepunten zijn als je je bedrijf gaat beëindigen (o.a. formele uitschrijving)

      fiscale afrekening in orde maken met Belastingdienst in Nederland

      betalen van inkomstenbelasting over eventuele verkoopwinst (of stakingswinst) van je bedrijf: verschil tussen boekwaarde en werkelijke waarde op moment van beëindiging

      betalen van belasting over eventuele opgebouwde oudedagsreserve, lijfrente, pensioen, aanmerkelijk belang

      betalen van vennootschapsbelasting (in het geval van bv)

      juridische beëindiging (liquideren) regelen van je bedrijf (o.a. bestuur ontmantelen)

      crediteurenlijst opstellen en betalingen verrichten

      debiteurenlijst opstellen en openstaande facturen innen

      afspraken maken wat je met openstaande voorraden en inventaris doet

      Voorbereiden

      uitzoeken van mogelijkheden voor extra trainingen, aanleren van nieuwe vaardigheden, wennen aan werktaal & -cultuur

      advies vragen aan een verzekeringsexpert over internationaal pensioen en/of extra pensioenvoorzieningen

      gebruik maken van de Tips om een goede start te maken in je nieuwe werkomgeving (zie Topic pagina of Crossroads)

      gebruik maken van de Tips hoe je je kunt oriënteren op een nieuwe werkomgeving (zie Topic pagina of Crossroads)

      gebruik maken van de Checklist diploma-waardering en opstellen internationaal CV (zie Topic pagina of Crossroads)

      Checklist Verzekering bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Checklist Verzekering bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Algemeen

      archief aanleggen voor alle correspondentie met instanties, organisaties en verzekeraars: bewaar alle 'bewijs'stukken voor het geval je later zaken moet kunnen aantonen, zorg dat je makkelijk toegang hebt tot polissen, polisvoorwaarden e.d.

      toegang regelen en/of checken tot digitale polisomgevingen van verzekeraars voor die polissen die je in Nederland laat doorlopen ("Mijn polis"-omgeving op internet)

      jezelf bekendmaken met meest eenvoudige manier(en) waarop je schades kunt indienen c.q. kunt claimen bij alle polissen die je laat doorlopen (in Nederland, lokaal en/of internationaal)

      Inventarisatie huidige polissen

      overzicht maken van je huidige verzekeringspolissen, contractlooptijden, contactgegevens

      gevolgen onderzoeken van je lang verblijf in het buitenland of emigratie voor lopende verzekeringspolissen; tijdig stopzetten van de relevante lopende contracten

      afspraken maken over beëindiging van huisverzekeringen (opstal, inboedel, glas etc.), autoverzekeringen etc.: niet te vroeg (onderverzekering), niet te laat (dubbele lasten)

      doorgeven van correspondentie-adres in het buitenland aan verzekeraars waarbij je de polis in Nederland laat doorlopen

      Internationale ziektekosten

      oriënteren via JoHo expatverzekering.nl

       jezelf bekend maken met c.q. verdiepen in (internationale) ziektekostenverzekeringen. Om in de volgende fase goed advies te kunnen vragen en offertes te kunnen vergelijken besteed je minimaal aandacht aan:

      • Nederlandse zorgverzekeringswet en gevolgen bij lang verblijf in het buitenland of emigratie
      • wet- en regelgeving rondom uitschrijven bij Basisregistratie Personen
      • valt je nieuwe woonland onder de EU en/of een verdrag met Nederland, plus gevolgen daarvan
      • manier waarop je inkomen gaat genereren in of vanuit je nieuwe woonland (heeft gevolgen voor verzekeringsmogelijkheden)
      • standaard van geboden zorg in je nieuwe woonland
      • manier waarop het zorgstelsel in je nieuwe woonland is ingericht (publieke stelsel), eventuele beperktheid van dekkingen of dekkingsbedragen en manier waarop je daar als buitenlander wel, niet of beperkt gebruik van kan maken
      • manier(en) waarop je werkgever uit Nederland en/of je buitenlandse werkgever haar internationale werknemers (+ gezin) dekking biedt voor alle relevante verzekeringsonderwerpen; inhoud van die dekking, voorwaarden en uitsluitingen (denk ook aan internationale reizen, bezoek aan NL e.d.)
      • soorten internationale ziektekostenverzekeringen
      • gevolgen (ook in de toekomst) van je leeftijd op dekking van (internationale) verzekeringen
      • gevolgen van je bestemming voor dekking van (internationale) verzekeringen (molest, negatief reisadvies e.d.)
      • mogelijkheden van verzekerd zijn rondom eventuele kinderwens; wachttijd die je bereid bent te overbruggen
      • op een rij zetten van bestaande aandoeningen bij jezelf en eventuele partner en kinderen (neem dekkingsopties of -uitsluitingen mee bij het aanvragen van advies)
      • mate waarin je in privé en onder werktijd gedekt wilt zijn voor (internationale) aansprakelijkheid en rechtsbijstand (ook voor je eventuele partner en kinderen)
      • verzekeringsterminologie en gerelateerde instanties; bijvoorbeeld inpatient/outpatient, CVZ, CAK, repatriëring, molest, SVB, verzekeringsnemer, verzekerde, medische acceptatie. wachttijd etc. 
      • mate waarin je vrije keuze wil hebben voor keuze ziekenhuis, artsenkeuze
      • welke eigen risico's je bereid bent te dragen op welke verzekeringsrubrieken
      • mate waarin bepaalde verzekeringsrubrieken bepaalde maximale dekkingsbedragen mogen hebben (of kies je voor onbeperkte dekking)
      • mate waarin je de verzekeringsduur (eindleeftijd polis) kan beperken of juist onbeperkt wil houden

      Tip: zet e.e.a. op papier; je correspondentie met verzekeringsexperts (zie ook volgende stap) zal met name schriftelijk zijn (voordeel: archiveringsmogelijkheid) en dan is het handig e.e.a. al uitgewerkt te hebben om het proces van vraag en antwoord zo efficiënt mogelijk in te richten.

      advies vragen van een verzekeringsexert over onder andere:

      • stopzetten van de Nederlandse zorgverzekering
      • wel of niet lokaal verzekeren
      • wel of niet voldoende door je lokale werkgever verzekerd
      • afsluiten van een verzekering voor internationale ziektekosten, tandheelkundige kosten
      • keuze voor aanvullende modules als SOS-hulpverlening, inboedel, reisbagage, annuleringskosten, aansprakelijkheid, rechtsbijstand, ongevallen, arbeidsongeschiktheid
      • mogelijkheden voor dekking van ziektekosten rondom bestaande of gewenste zwangerschap, medische kosten die je voor pasgeborene gaat maken, dekking van ziektekosten voor je kind(eren)
      • mogelijkheden van een eventuele overbruggingsverzekering
      • mogelijkheden wanneer je partner en/of kinderen een andere nationaliteit hebben dan jijzelf
      • mogelijkheden wanneer je als zelfstandige een eigen onderneming in het buitenland gaat runnen
      • eventuele gevolgen van je werkzaamheden in het buitenland voor premie en dekking (evt. premie-toeslagen)
      • opzegtermijnen: per wanneer wil je de verzekering kunnen stopzetten, hoe lang betaal je premie dan nog door

       (bij twijfel over verzekeringsplicht:) SVB laten onderzoeken of je nog sociaal verzekerd kunt blijven in Nederland

      rekening houden met soms tijd vergende trajecten rondom medische keuringen (medische acceptatie): tijdig starten, gereed maken van alle benodige documenten, dossier opvragen bij huisarts, aanvullende verklaringen opvragen bij behandelend artsen, etc.

      tijdig stopzetten van een eventuele zorgtoeslag (voorkom terugbetaling)

      Reisverzekering

      oriënteren oriënteren via JoHo expatverzekering.nl

      advies vragen van een verzekeringsexert over onder andere:

      • tussentijds bezoek aan Nederland
      • op vakantie gaan vanuit je nieuwe woonland
      • meeverzekeren van gezinsleden, ook wanneer je onafhankelijk van elkaar reist

       Pensioen

       achterhalen hoeveel pensioen je reeds hebt opgebouwd

       toegangsmogelijkheden regelen/checken om vanuit het buitenland in te loggen op Mijnpensioenoverzicht en Mijnpensioen-omgevingen van huidige regelingen

       verdiepen in gevolgen van je verblijf in het buitenland voor pensioen;  oriënteren via JoHo expatverzekering.nl

       advies vragen van een JoHo verzekeringsexert omtrent voortzetting pensioenopbouw en AOW vanuit het buitenland

       huidig pensioenfonds op de hoogte brengen van je verblijf in het buitenland c.q. emigratie

      Aanvullende verzekeringen

      oriënteren via JoHo expatverzekering.nl

      advies vragen van een JoHo verzekeringsexert over onder andere:

      • transport verzekering inboedel (evt. via de verhuizer)
      • nabestaandenverzekering
      • arbeidsongeschiktheid
      • levensverzekeringen
      • huis- & inboedelverzekeringen (Nederland en nieuwe woonland)
      • aansprakelijkheid & rechtsbijstand (denk bv. ook aan kostbare procedures bij verlies of diefstal van inboedel of wanneer je in het buitenland aansprakelijk wordt gesteld)
      • autoverzekeringen
      Checklist Visa & Documenten bij lang verblijf in het buitenland & emigratie

      Checklist Visa & Documenten bij lang verblijf in het buitenland & emigratie

      Visa & vergunningen

      basisoriëntatie opstarten rondom benodigde visa en vergunningseisen

      uitzoeken of je een identificatienummer (vergelijkbaar met Nederlandse burgerservicenummer) moet aanvragen en zo ja hoe, welke eventuele wachttijd er is voordat dit geregeld is

      uitzoeken of er speciale migrantenprogramma's beschikbaar zijn

      in kaart brengen van extra regelzaken rondom visumproces; welke fasen je gaat doorlopen en wat per fase van je wordt gevraagd

      uitzoeken welke regels van toepassing zijn rondom werkvergunningen voor jezelf en/of je partner

      afwegen of je gebruik wilt maken van een gespecialiseerd visumbureau

      checken van recente visumervaringen van anderen

      reële inschatting maken van je visumkansen

      daadwerkelijk regelen van je identificatienummer

      daadwerkelijk regelen van één of meer benodigde visa (met name niet-EU land)

      daadwerkelijk regelen van verblijfsvergunning (met name niet-EU land)

      daadwerkelijk regelen van werkvergunning (met name niet-EU land)

      gebruik maken van de Checklist Kiezen van een visumbureau

      Documenten

      regelen van voldoende geldige internationaal bruikbare documenten (paspoorten, uittreksel persoonsregister, huwelijksverklaring, rijbewijs, vaarbewijs etc.), of op tijd verlengen (hogere tarieven in het buitenland)

      regelen van DigiD, als je dat nog niet hebt; gebruik het nog een keer voor vertrek

      tijdig afmelden van je voertuig

      verdiepen in de regelgeving rondom dubbele nationaliteit en hoe je verlies van je Nederlandse nationaliteit voorkomt

      uitzoeken welke documenten moeten worden vertaald, gewaardeerd of gelegaliseerd

      uitzoeken of je een medische keuring dient te ondergaan en zo ja waar en via welk proces

      uitzoeken of je een VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) nodig hebt rondom bijvoorbeeld het visumproces of voor je nieuwe werkgever

      opstellen van een internationaal bruikbaar curriculum vitae

      uitzoeken of het zinvol is een internationaal bruikbaar testament op te stellen

      checklist samenstellen voor nabestaanden

      persoon machtigen om namens jou zaken in Nederland af te handelen

      Checklist Geldzaken en budget bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

      Checklist Geldzaken en budget bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

      Financieel adviseur

      bespreken en aanscherpen van de in de Oriëntatiefase opgestelde begroting

      verdiepen in het belastingbeleid op je nieuwe woonbestemming

      advies vragen over fiscale zaken & afronding met belasting (zeker wanneer je als ondernemer naar het buitenland gaat of nog bezittingen/vermogen in NL houdt na emigratie)

      bespreken van je huidige financiën en financiële contracten

      verdiepen in systemen rondom salarisbetaling: in lokale of internationale valuta, in Nederland of in je nieuwe woonland

      informeren naar gevolgen voor Pensioen & AOW

      gebruik maken van belastingteruggave op in Nederland aangeschafte goederen voor je emigratie

      doornemen van de Extra aandachtspunten omtrent je bankzaken in Nederland en het buitenland

      Betaalmiddelen & valuta

      verdiepen in de op je bestemming gangbare betaalmiddelen: hoe betalen inwoners hun meest gangbare zaken (cash, credit card, pinpas, shopcard, cheques etc.)

      verdiepen in (nieuwe) biljetten en munten, wisselkoersen, leren omrekenen en advies inwinnen over handig gebruik maken van wisselkoersen

      contact leggen met creditcardmaatschappij voor het wijzen van creditcardvaluta in die van je bestemmingsland

      overzicht maken van cadeaubonnen die je (+gezinsleden) nog hebt en deze besteden of aan anderen cadeau geven; denk ook aan andere typisch Nederlandse spaarsystemen of -tegoeden, airmiles etc.

      Geld overmaken

      verdiepen in manieren om geld over te maken, van en naar je nieuwe woonland; zeker wanneer je regelmatig internationale transacties denkt te gaan maken

      uitzoeken welke exchange organisaties ervaring hebben met financiële transacties tussen je nieuwe en oude woonland

      Bankzaken

      vragen naar de gevolgen van lang verblijf in het buitenland of emigratie voor lopende rekeningen, creditcards, spaartegoeden

      tijdig stopzetten automatische incasso's

      eventueel om laten zetten van je Nederlandse bankrekeningen in niet-ingezetene rekening (soms verplicht)

      pasjes inleveren of vernietigen bij het stopzetten van je bankrekeningen

      rente bij laten schrijven

      advies inwinnen over het openen van een bankrekening op je nieuwe woonbestemming; verdiepen in lokale banksystemen

      verzamelen van benodigde documenten voor het openen van een nieuwe bankrekening

      advies inwinnen bij je bank (of financieel adviseur) over effectenportefeuilles (bank of vertrouwenspersoon belasten met beleggingen)

      regelen van automatische incasso's als in Nederland bepaalde rekeningen doorlopen, bv. bij onderhuur

      bespreken van bankzaken met je vertrouwenspersoon en hem of haar toegang geven tot (een deel van) je financiën

      checken en herinrichten van wachtwoorden rondom internetbankieren en je verdiepen in het gebruik van openbare (internet)netwerken

      Kredieten

      advies inwinnen over het al dan niet afsluiten van je oude hypotheek en het aangaan van een nieuwe hypotheek in je nieuwe woonland

      gebruik maken van ervaren bemiddelaars, zeker als je (nog) niet vertrouwd bent met de (financieel-zakelijke) taal van contracten in je nieuwe woonland

      verdiepen in kredietverstrekkers als je aanvullende leningen nodig hebt

      afronden van lopende schulden en verplichtingen voor vertrek

      Fiscale zaken & belastingdienst

      gebruik maken van de Checklist Belasting & fiscale zaken

      Checklist Praktische voorbereiding rondom vertrek als je voor langere tijd naar het buitenland gaat

      Checklist Praktische voorbereiding rondom vertrek als je voor langere tijd naar het buitenland gaat

      Checklist Praktische voorbereiding bij emigratie en als je voor langere tijd naar het buitenland gaat

      Oriëntatie

      uitzoeken of een "bekende buitenstaander" je kan ondersteunen bij het praktische regelwerk (dubbelchecken)

      uitzoeken van vervoersopties naar nieuwe woonland; autohuur, vliegtickets, regelen van ophaalservice vanaf het vliegveld

      regelen van een goede regiokaart/wegenkaart/stadsplattegrond van je nieuwe woonplek & omgeving

      benaderen van alle relevante instanties, verenigingen, abonnementen, leveranciers etc. en vraag om bevestiging van opzegging (vaak een tijdrovende klus!); maak gebruik van de Keuzehulp voor een (lange) overzichtslijst

      voor vertrek al oriënteren op openbaar vervoer, verbindingen van en naar je nieuwe woonlocatie, taxi services etc.

      uitzoeken van service & onderhoudsmogelijkheden ter plaatse als je een eigen auto meeneemt

      informeren naar mogelijkheden voor huishoudelijke hulp; vraag ervaringen andere expats

      regelen van een lokaal postadres (hotel/tijdelijk adres) totdat definitieve woonplek bekend is

      van alle mee-emigrerende gezinsleden voldoende recente pasfoto´s laten maken

      lijst maken van alle instanties en organisaties die je op de hoogte moet brengen van je aanstaande vertrek naar het buitenland

      Voorbereiding van kinderen

      gebruik maken van beschikbare werkboeken emigratie speciaal gericht op kinderen

      kinderen gefaseerd afscheid laten nemen van vertrouwde omgeving en tegelijkertijd alvast laten wennen aan nieuwe omgeving

      oriënteren op mogelijkheden voor kinderopvang en oppas

      inplannen van extra taallessen

      (digitaal) eerste contacten leggen met nieuwe school, waar haalbaar al vóór vertrek

      Financiële middelen

      regelen van voldoende contanten, cheques en saldi op je (internationale) betaalrekeningen om de eerste periode door te komen

      Laatste week voor vertrek

      laatste spullen retourneren aan rechtmatige eigenaren; denk bv. aan bibliotheekboeken

      wegbrengen of op laten halen laatste grofvuil, milieubox

      verhuisdatum delen met o.a. buren en omwonenden (i.v.m. overlast en/of afscheid nemen)

      inkopen doen voor laatste dagen en verhuisdag

      plek vrijmaken/afzetten voor verhuiswagen (middag vantevoren)

      voorwaarden en procedure doornemen omtrent melden schade tijdens verhuizing

      uitschrijven bij gemeente: 1 tot 5 dagen voor vertrek uit Nederland

      afmelden kenteken auto (Rijksdienst voor wegverkeer) en verrekenen motorrijtuigenbelasting

      voorwaarden en procedure doornemen omtrent vervoer van je huisdier (zie Keuzehulp en Checklist elders)

      Woning

      afgeven huissleutels als je huurwoning hebt (corporatie, nieuwe onderhuurders, vertrouwenspersoon/zaakwaarnemer); denk ook aan bij derden ondergebrachte sleutels

      opnemen meterstanden voor eindafrekening

      beëindigen van nutsvoorzieningen (gas, water, electra)

      laatste afspraken maken met huurders en/of zaakwaarnemer als je je huis aanhoudt en onderverhuurt (denk ook aan meterstanden)

      afspraken maken over ophalen laatste spullen en vuilnis

      definitief afsluiten van de woning (deuren, ramen, kranen, achterblijvende apparatuur)

      Verhuisdag

      tijd inplannen voor uitzoeken en (zelf) inpakken + evt. schoonmaken & drogen van bepaalde goederen

      herbevestigen van de verhuisdag-datum met je verhuizer ong. een week vooraf, om verrassingen te voorkomen

      regelen van opvang voor je kinderen

      zorgen voor een goed vindbare afgeschermde plek voor belangrijke spullen & documenten, zodat deze niet ongewenst te vroeg meeverhuizen (belangrijke documenten, sleutels, medicijnen e.d.)

      regelen van voldoende drank & maaltijden op de verhuisdag

      regelen van voldoende ruimte voor verhuiswagen op de verhuisdag

      bespreken van extra aandachtspunten met de coördinator aan het begin van de verhuisdag

      checken en dubbelchecken van alle ruimtes voordat de verhuizer weg is

      nogmaals doornemen van de aandachtspunten voor vertrek rondom vervoer, eten en drinken wanneer je je huisdier per vliegtuig meeneemt

      Checklist Eerste regelzaken na aankomst als je voor langere tijd in het buitenland gaat wonen of na emigratie

      Checklist Eerste regelzaken na aankomst als je voor langere tijd in het buitenland gaat wonen of na emigratie

      Eerste regelzaken na aankomst als je voor langere tijd in het buitenland gaat wonen of na emigratie

        bericht sturen aan thuisfront/familie in Nederland dat je goed aangekomen bent

      inschrijven/registreren na aankomst: waar en welke documenten nodig (o.a. paspoorten, arbeidscontract, koop/huurcontract)

      regelen van persoonsnummer en belastingnummer

      aanmelden bij Nederlandse ambassade/consulaat

      (hernieuwd) kennismaken met eerste aanspreekpunten in je nieuwe omgeving (directe buren, school, opvang, werkgever, gemeentehuis etc.)

      regelen van nutsvoorzieningen voor je woning en telecom services (telefoon, mobiel abonnement, internet etc.)

      jezelf vertrouwd maken in je nieuwe woonomgeving; plattegrond, supermarkten (openingstijden!), openbaar vervoer, prijsniveau

        bijwerken van noodnummers & belangrijkste contacten in je mobiele telefoon

      regelen van lokale bankrekening, credit/debit card

      registreren bij medische voorzieningen: huisarts, tandarts, apotheek (check eventueel helpdesk van internationale ziektekostenverzekering of informeer bij andere expats)

      regelen van nieuw kenteken + verzekering voor meegenomen auto, buitenlands rijbewijs ophalen, lidmaatschap bij met ANWB vergelijkbare organisatie, uitzoeken van dichtstbijzijnde goede garage

      inschrijven bij plaatselijke kamer van koophandel

        opstarten van activiteiten eigen bedrijf

      inschrijven bij arbeidsbureaus (indien nog werkzoekend) & vacature bronnen raadplegen

      gebruik maken van relocation services als je wordt uitgezonden; ondersteuning bij settelen

      opties verkennen voor volgen van een taal- en cultuurcursus

      zorgen voor ziektekostenverzekering (indien nog niet geregeld vanuit NL)

      kennismaken met huisarts, tandarts, apotheek en uitzoeken bij welke kliniek/ziekenhuis je medische zorg kunt afnemen

      Checklist Onderwijs & cursus bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Checklist Onderwijs & cursus bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Onderwijs

      verdiepen in regelgeving omtrent leerplicht

      uitzoeken van schoolsysteem op je nieuwe woonlocatie: welke typen onderwijs worden er op je locatie aangeboden

      afwegingen maken rondom openbare of private school, internationaal onderwijs of lokaal onderwijs

      bezoeken van scholen als je een oriëntatietrip maakt

      informeren naar ervaring van voorkeursscholen met internationale leerlingen

      uitzoeken of je wel of niet Nederlandse les wilt stimuleren

      oriënteren op (aanvullend) digitaal onderwijs op afstand, bv. Nederlandse les; nadenken over manier waarop je deze lessen (thuis) aan je kinderen wilt aanbieden, rooster maken

      regelen van (internationale) schooldossiers bij huidige school

      gebruik maken van Checklist Kiezen van een school in het buitenland

      gebruik maken van Checklist Kiezen van een organisatie die onderwijs op afstand organiseert

      Taal & cursus

      onderzoeken van de mogelijkheden voor het volgen van een taalcursus voor jezelf en eventuele kinderen; zowel voor vertrek als op je nieuwe woonbestemming

      uitzoeken van mogelijkheden om spelenderwijs al voor vertrek in aanraking te komen met taal & cultuur van nieuwe woonlocatie (tv, radio, film, boeken, eten, buitenlandse krant)

      starten met opbouwen van een netwerk op je nieuwe woonlocatie (andere expats, potentiële taaldocenten)

      oriënteren op cross-cultural trainingen

      gebruik maken van speciale voorbereidende lespaketten voor kinderen die gaan emigreren

      Checklist Cultuur & culture shock bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Checklist Cultuur & culture shock bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Oriëntatie

      verdiepen in processen als culture shock en heimwee

      checken van scores van je nieuwe woonland op de diverse culturele dimensies (zie ook Keuzehulp voor cultuur en culture shock)

      verdiepen in processen rondom 'third culture kids' als je voor langere tijd met kinderen naar het buitenland gaat

      Gewenning

      periodiek vastleggen van je gedachten en ervaringen; dat helpt bij zelfreflectie en om een gestage ontwikkeling te ontdekken

      blijven verdiepen in de cultuur van je nieuwe woonland; je Nederlandse karakter & gewoonten zeker de eerste tijd op de achtergrond houden

      accepteren dat verhuizen, emigreren en aanpassen een periode van stress met zich meebrengt

      investeren in nieuwe contacten met locals en andere emigranten

      ondernemen van leuke activiteiten, ontspannen

      continu vragen stellen en om hulp vragen

      extra monitoren van je kinderen, geef het goede voorbeeld en geef ook hen de tijd om te wennen en zich aan te passen

      regelmatig checken of je (niet-werkende) partner voldoende dagbesteding heeft en zo nee zoek samen naar oplossingen

      overwegen gebruik te maken van coachingsbureaus als je gewenningsproces langer duurt dan voorzien

      Feestdagen & feestelijke gelegenheden

      nadenken over hoe je invulling wilt geven aan Nederlandse feestdagen en op welke manier je mee wilt doen aan lokale festiviteiten

      Checklist Opbouw en onderhoud van relaties bij lang verblijf in het buitenland

      Checklist Opbouw en onderhoud van relaties bij lang verblijf in het buitenland

      Voor vertrek

      doorlopend uitspreken van gedachten door alle bij het vertrek naar het buitenland betrokken personen; onderlinge afstemming

      betrekken van kinderen bij het beslissingsproces, zeker als zij al wat ouder zijn

      tijdig delen van de genomen beslissing tot vertrek met meest dierbaren

      Afscheid nemen

      heldere afspraken maken (voor vertrek) met achterblijvers hoe te handelen bij ziekte, overlijden

      achterblijvers uitnodigen mee te lezen en schrijven in persoonlijk emigratie blog of magazine

      tips checken rondom het Organiseren van een afscheidsmoment

      afspraken maken omtrent het ontvangen van bezoek uit Nederland

      back-up plan maken als je onverhoopt of acuut terug moet naar Nederland: bij wie kan je verblijven als je geen eigen woning meer hebt (of deze nog niet hebt)

      Netwerk opstarten

      aanmelden bij Nederlandse/internationale/expat vereniging

      aanmelden sport- en/of hobby verenigingen (bekende en/of juist nieuwe activiteiten)

      energie stoppen in opbouwen van vriendschappelijke relaties met locals

      informeren naar ervaringen van anderen met huishoudelijke hulp, kinderopvang/oppas

      bezoeken van tourist information office en lokale bibliotheek voor eerste-oriëntatie-na-aankomst

      zoeken naar local die taal- en cultuurlessen geeft aan internationals; insight information in lokale gewoonten en tradities, lokaal perspectief en nuance

      aanmelden bij online social media kanalen en blogs/vlogs waar Nederlanders ervaringen delen

      onderhouden van contacten met familie en vrienden in Nederland (mix de berichten overwegend positief/neutraal/realistisch)

      Relatie goed houden

      voor vertrek opstellen van sterkte/zwakte analyse per persoon en daar na vertrek regelmatig over sparren

      open en doorlopend blijven communiceren over verwachtingen, motivaties, twijfels

      tijd in blijven plannen met elkaar, hoe hectisch het soms ook zou kunnen zijn

      bouwen aan een gezamenlijk én individueel nieuw netwerk

      Ontvangen van bezoek en op bezoek gaan

      tijdig uitspreken van wederzijdse verwachtingen als mensen op bezoek komen

      heldere afspraken maken als je zelf op bezoek gaat in Nederland

      Checklist Gezondheid & Veiligheid bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Checklist Gezondheid & Veiligheid bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Gezondheid, vaccinaties & medicijnen

      • tijdig checken van benodigde inentingen en regelen van vaccinatie-paspoort (alle gezinsleden)
      • regelen van internationale verklaringen van medicijnen die je voor de eerste periode meeneemt (denk ook aan eventueel extra benodigde formulieren voor bijvoorbeeld opiaten); let op kan enkele weken tot meerdere maanden in beslag nemen!
      • uitzoeken welke vergelijkbare medicijnen via welke instanties terplaatse beschikbaar zijn
      • regelen van een basisvoorraad medicijnen voor de eerste tijd na aankomst
      •  checken van mogelijkheden voor voortgang van behandeling van bestaande aandoeningen
      • vertrouwd maken met in je nieuwe woonland vaak voorkomende ziekten & hoe te handelen + blijf op de hoogte van gezondheidsadviezen
      • verdiepen in lokale gezondheidszorg: ziekenhuizen, (huis)artsen, tandartsen, kraamzorg; informeer naar ervaringen van eerder geëmigreerde Nederlanders of buitenlanders, verdiep je in gangbare medische procedures & standaarden
      • regelen van een laatste medische checkup door je vertrouwde arts in Nederland
      • regelen van een laatste controle bij je vertrouwde tandarts in Nederland
      • op laten stellen van een internationaal bruikbaar medisch dossier vanuit huisarts, tandarts, keuringsarts (bij medische keuring voor bijvoorbeeld visa of werk) en eventuele andere behandelende artsen; bij voorkeur in Engels en/of de op jouw bestemming gewenste taal
      • voor vertrek doorspreken van hoe te handelen bij (ernstige) ziekte of overlijden van jezelf en gezinsleden, maar ook van achterblijvende familie, goede vrienden
      • overwegen van het volgen van een EHBO cursus om je zelfredzaamheid te vergroten
      • op de hoogte zijn van voorwaarden en procedures van je verzekeraar(s): hoe te handelen in urgente en/of noodsituaties, hoe te handelen bij medische issues, hoe schades in te dienen
      • verdiepen in procedures rondom (plotseling) overlijden

      Heimwee & cultuurschok

      • verdiepen in de diverse aspecten rondom heimwee en culture shock: bewust zijn van deze processen voorkomt het niet, maar geeft je tools hoe te handelen als het optreedt
      • je instellen op een gewenningsperiode
      • waar nodig of gewenst gebruik maken van coaching, counselling en relocation organisaties die ondersteunen bij stressvolle perioden voor, tijdens en na vertrek naar het buitenland
      • regelmatig monitoren van gedachten en gevoelens bij je (niet-werkende?) partner

      Veiligheid

      • verdiepen in de veiligheidssituatie van de omgeving waar je gaat wonen en/of werken
      • informatie inwinnen over hoe te handelen in noodsituaties (oorlog, aardbeving, tyfoon, etc.)
      • verdiepen in wat ambassades en consulaten wel en niet voor je kunnen doen
      • jezelf op de hoogte houden van formele en informele adviezen rondom veiligheid, wel of niet te bezoeken regio's
      • informatie inwinnen onder eerder geëmigreerde Nederlanders of buitenlanders hoe je op te stellen, hoe te handelen: laat je niet bangmaken, maar wees wel bewust
      • periodiek bijwerken van je contactenlijst en lijst met noodnummers; regelmatig bespreken van de lijst en procedures met alle gezinsleden
      • regelmatig checken van de staat van je (on)roerende goederen: checken van benodigde reparaties aan auto en eventueel technische aanpassingen i.v.m. eisen in je nieuwe woonland (als je een auto meeneemt); in originele staat terugbrengen van je huurwoning als je deze niet aanhoudt
      Checklist Terugkeer na een lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Checklist Terugkeer na een lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Planning

      waar mogelijk tijdig starten met het voorbereiden van een terugkeer; beschouw het eigenlijk als een nieuw "vertrek voor langere tijd"

      aandacht besteden aan alle aspecten rondom terugkeer; van werk tot onderwijs, van verzekering tot cultuur shock

      al voor vertrek nadenken over manieren waarop je na terugkeer betrokken kunt blijven bij je voormalige woonland

      Motieven

      bij twijfel wel/niet terugkeren na een lang verblijf in het buitenland: voor alle terugkeerders in kaart brengen van hun motieven om wel (of niet) te willen terugkeren

      bij een gevoel van onbehagen of heimwee: onderzoeksperiode instellen voordat je overhaast terugkeert; bespreken van je gevoelens met partner en/of ervaren buitenstaander (coach); realiseer je dat het missen van een "thuis"gevoel vaak niet gebonden is aan een woonlocatie of land

      per persoon beschrijven van verwachtingen en persoonlijke doelen rondom en na terugkeer; hou er rekening mee dat de omstandigheden rondom de redenen waarom je (ooit) koos voor vertrek uit Nederland, niet erg veranderd zullen zijn

      tijdig betrekken van alle betrokkenen rondom terugkeer; afhankelijk van gezinssamenstelling en leeftijden hoeft het niet vanzelfsprekend te zijn dat iedereen je wens deelt om terug te keren; soms keert ook niet het hele gezin terug naar Nederland

      Bestemming, woonlocatie & woonruimte

      heroriënteren op woonomgeving en -regio, mede afhankelijk van wat eventueel al voor je wordt geregeld door bijvoorbeeld je werkgever

      overwegen van een ander terugkeer-land als je niet gebonden bent aan Nederland; een land dat wellicht beter aansluit bij je wensen omtrent leefklimaat, ruimte, kosten van levensonderhoud etc.

      oriënteren op mogelijke overbruggingswoonruimte bij familie, vrienden, kennissen; maak deze periode niet te lang

      overwegen van een (al dan niet tijdelijke) terugkeer naar een omgeving waarin veel expats wonen; zeker als je lang in het buitenland bent geweest

      al vóór terugkeer contact leggen met verhuur- of verkoopmakelaars; ben je nog niet zeker van werk, woonregio, scholen etc. overweeg dan eerst te gaan huren

      rekening houden met het feit dat je terugkeer uit het buitenland geen voorrangspositie oplevert bij woningbouwverenigingen of makelaars

      tijdig contact leggen met huurders als je je woning in Nederland tijdelijk hebt onderverhuurd; duidelijke afspraken maken, rekening houdend met het huurcontract

      Regelgeving

      instellen op (soms) enige weerstand richting terugkeerders; zeker als je lang in het buitenland hebt gewoond staat niet iedereen welwillend tegenover terugkeerders die beroep doen op bijvoorbeeld sociale voorzieningen zonder premies te hebben afgedragen in de tijd dat ze in het buitenland woonden

      opnieuw inscbrijven bij de Nederlandse gemeente waar je gaat wonen; o.a. nodig om je aan te kunnen melden voor de (verplichte) basiszorgverzekering. Je hebt hiervoor wel een bewijs nodig waar je gaat wonen (koopakte, huurcontract e.d.)

      heb je de Nederlandse nationaliteit niet meer: tijdig starten met het onderzoeken van het proces om weer Nederlander te worden; doe dit voor ieder gezinslid tijdig want dit proces kan soms flink wat tijd en energie vergen

      Verhuizing

      kritisch keuzes maken welke spullen uit je (buitenlandse) inboedel ook na terugkeer een plek behouden (geef de rest bijvoorbeeld aan een goed doel)

      checken van douane regelgeving: niet alles mag mee terug

      gebruik maken van de verhuistips bij de Keuzehulp rondom Verhuizing bij lang verblijf in het buitenland

      Sociale voorzieningen, uitkeringen & toeslagen

      kennis updaten omtrent mogelijkheden, waar noodzakelijk, voor het aanvragen van (tijdelijke) uitkeringen; bijvoorbeeld om de eerste periode na terugkeer te overbruggen

      voor terugkeer opbouwen van financiële reserves; het direct krijgen van een uitkering is, afhankelijk van je eerdere woonland, lang niet altijd mogelijk

      opnieuw aanvragen van kinderbijslag, zorgtoeslag, huurtoeslag; daarmee dien je wel een nieuwe "binding" met Nederland aan te kunnen tonen

      Belasting & fiscale zaken

      voor terugkeer: afronden van belastingverplichtingen in het buitenland

      na terugkeer: bij je eerstvolgende belastingaangifte opgeven van je in het buitenland bij elkaar gespaarde of belegde vermogen op; daarbij wordt o.a. gekeken naar het in het buitenland ontvangen salaris en/of andere inkomsten, plus de door jou in het buitenland betaalde belastingen -> het saldo daarvan kan in een aantal gevallen heffingsvrij naar Nederland worden overgeheven

      afrekenen met eventuele openstaande Nederlandse belastingschulden; deze zullen bij terugkeer op je worden verhaald

      Werk, onderneming & vrijwilligerswerk

      tijdig -voor terugkeer- oriënteren op de arbeidsmarkt(kansen) in Nederland & starten met het benaderen van potentiële werkgevers; gebruik je bestaande netwerk

      voordat je terugkeert: voldoende tijd besteden aan professioneel afscheid nemen bij je werkgever; reflecteer op persoonlijke ontwikkeling en documenteer vaardigheden, capaciteiten en talenten waar mogelijk

      tijdig starten met nadenken over functieverwachtingen na terugkeer als je weer bij je (voormalig of uitzendende) werkgever aan de slag gaat; stel je in op tussentijds opgetreden veranderingen in je oude bedrijf

      al voor terugkeer nadenken over de manier waarop alle terugkeerders invulling gaan geven aan hun leven na terugkeer: wie gaat werken, bijbaantjes, vrijwillligerswerkactiviteiten, etc.

      overwegen -indien mogelijk- van een overbruggingsperiode: ga niet te snel weer aan de slag maar gun jezelf (en je gezin) tijd voor heroriëntatie en gewenning

      ga je solliciteren, focus dan op resultaten en bereikte doelen in het buitenland, voorkom dat je verzandt in verhalen hoe avontuurlijk of exotisch het allemaal was; maak voor jezelf een helder verhaal over waarom je (ooit) vertrok en waarom je nu weer bent teruggekeerd; hou het positief

      rekening houden met het feit dat, wanneer je terugkeert bij je (voormalig) werkgever, je in een andere positie terecht kan komen: het bedrijf en je collega's hebben zich uiteraard ook doorontwikkeld

      Verzekeringen

      na inschrijving bij de gemeente weer aanmelden bij een zorgverzekeraar voor de (verplichte) basiszorgverzekering

      rekening houden met een mogelijk medisch acceptatieproces & aanvullende vragenlijsten als je je wilt aanmelden voor vrijwillige aanvullende ziektekostenverzekering

      tijdig regelen van een doorlopende reis- en annuleringsverzekering

      regelen van de diverse andere verzekeringen: van inboedel tot aansprakelijkheid, van WA verzekering (auto) tot ongevallen, en van woonhuis/opstal tot rechtsbijstand

      Visa & Documenten

      onderzoeken met welke status (nationaliteit, staatsburgerschap) je terugkeert naar Nederland en of je bijvoorbeeld een verblijfsvergunning of machtiging tot voorlopig verblijf nodig hebt

      regelen van een bewijs van uitschrijving van het land waar je vertrekt (waar mogelijk)

      regelen van registratie van je kinderen in Nederland, als dat nog niet eerder is gedaan

      omzetten van in het buitenland behaalde rijbewijzen

      legaliseren van internationale documenten (trouwaktes, geboorteaktes), certificaten en diploma's (van jezelf, van je kinderen)

      Praktische voorbereiding

      vóór terugkeer voldoende tijd en aandacht besteden aan het afscheid nemen van vrienden, kennissen, collega's; bewaak dat proces extra zorgvuldig als je terugkeert met kinderen (zie ook de tips bij de keuzehulp rondom vertrekken uit Nederland)

      al voor terugkeer contact leggen met andere teruggekeerde expats; contact kan helpen bij het gewenningsproces

      rekening houden met een fase van boosheid of verdriet van je kinderen rondom het "moeten terugkeren"; bereid hen gefaseerd voor op allerlei aspecten van Nederland en maak afspraken over contactmogelijkheden met vrienden die achterblijven

      onderzoeken van activiteiten die je kinderen na terugkeer kunnen ondernemen die hen helpen bij het gewenningsproces; denk aan sport, verenigingen

      Onderwijs & taalcursus

      tijdig starten met het opvragen van internationale schooldossiers

      (her)oriënteren op het Nederlandse schoolsysteem en, afhankelijk van keuzes rondom woonlocatie, voor al je kinderen passend vervolgonderwijs; leg waar mogelijk contact met scholen voor terugkeer

      oriënteren op mogelijkheden voor het opnieuw leren, of aanvullen van je kennis omtrent, het Nederlands

      zijn je kinderen meertalig: uitzoeken van manieren om hun kennis en vaardigheid van de andere talen dan Nederlands op peil te houden

      rekening houden met een soms pittig aanpassingsproces van je kinderen op hun nieuwe school; systemen zijn anders dan gewend, omgang met docenten en leeftijdsgenoten is anders, etc.

      indien mogelijk: zodanig inplannen van het terugkeermoment dat het logisch past in de schoolcarrière van je kind(eren)

      uitzoeken of je kind eenmaal terug op school tijdelijk een schoolbuddy kan krijgen, die hem of haar (opnieuw) wegwijs maakt

      bij studerende kinderen: ruim voor terugkeer naar Nederland starten met aanmeldprocessen, zoeken van woonruimte, studieverenigingen e.d.

      Cultuur & culture shock

      volgen van een culturele voorbereidingscursus als je lang uit Nederland weg bent geweest; Nederland zal veranderd zijn in de tijd dat je weg was

      rekening houden met een gevoel van ontheemding of vervreemding; zelfs de voormalige eigen woonomgeving kan in de tussentijd flink veranderd zijn

      rekening houden met het feit dat niet iedereen zal begrijpen dat het terugkeren uit het buitenland een flinke schok teweeg kan brengen, dat terugkeerders moeite kunnen hebben met zich opnieuw aanpassen

      (opnieuw) verdiepen in de verschillende culture shock fasen; pas op dat je een niet te negatieve houding ten opzichte van Nederland aanneemt na een inspirerende tijd in het buitenland

      instellen op het Flying Dutchman syndroom, bij jezelf of bij je kinderen (zie de Keuzehulp Cultuur & culture shock voor uitleg)

      hulp vragen bij het opnieuw wennen aan Nederland en verdiepen in de factoren die van invloed zijn op dit gewenningsproces

      rekening houden met het feit dat vooral voor jonge kinderen "Nederland" net zo vreemd is

      Gezondheid & Veiligheid

      regelen van internationale medische dossiers (huisarts, kliniek, ziekenhuis, tandarts), nog vóór vertrek

      na terugkeer regelen van een medische check-up van alle gezinsleden; idem tandarts

      aanmelden bij huisarts en tandarts in je nieuwe woonregio; informeer naar eventuele wachtlijsten en recente ontwikkelingen

      Med: netwerken en organisaties die ondersteunen bij lang verblijf in het buitenland of emigratie - Toolbundel

      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom oriëntatie en coaching bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?
      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom het vinden van een nieuwe woonlocatie en woonruimte bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?
      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom geldzaken bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?
      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom regelgeving bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?
      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom belastingen & fiscale zaken bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?
      Med: Welke organisaties ondersteunen goed rondom verhuizing bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?
      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom werk, onderneming & vrijwilligerswerk bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?
      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom verzekering bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?

      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom verzekering bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?

      Wat kan JoHo voor je betekenen?

      • Bezoek emigratieverzekering.nl voor informatie, toelichting en een advies op maat.
      • Laat je vrijblijvend adviseren over gevolgen voor jouw ziektekostendekking en sociale zekerheid via een gratis advies.
      • Maak gebruik van JoHo's Emigratie Service voor o.a. uitgebreider advies, ondersteuning, overstapkorting en belangenbehartiging.

      Welke andere organisaties kunnen mogelijk ondersteunen?

      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom visa & documenten bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?
      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom praktische voorbereiding bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?
      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom onderwijs, cultuur & cursus bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?
      Med: Welke organisaties ondersteunen rondom veiligheid & gezondheid bij lang verblijf in het buitenland of emigratie?

      Actielijsten en checklists ter voorbereiding op wonen in het buitenland of emigratie

      Checklist Oriëntatie op lang verblijf in het buitenland of emigratie

      Checklist Oriëntatie op lang verblijf in het buitenland of emigratie

       

        Ervaringen bijhouden

        emigratie dagboek / blog / website starten (tip: maak gratis persoonlijk blogmagazine op JoHo's platform World Supporter)

        • voor het vastleggen van hetgeen je meemaakt
        • als naslag document in tijden van heimwee
        • voor kennisoverdracht aan toekomstige emigranten
        • kies een platform met voldoende bereik en waar andere emigranten actief zijn
        • nuttig in het oriëntatie- en regelproces maar ook leuk om later op terug te kijken
        • maak af en toe een backup

         probeer het moment terug te halen waarop je voor het allereerst na begon te denken over de droom van een lang verblijf in het buitenland. Schrijf dat moment op en bewaar het.

        Motieven

         stel het hoofddoel voor jou (+ evt. partner en evt. kinderen) van het lange verblijf in het buitenland c.q. de emigratie vast: wat wil je er in de kern mee bereiken?

         alle onderliggende motieven voor jou (+ evt. partner en evt. kinderen) in kaart brengen om wel of niet te emigreren in kaart brengen

          geef aan al je vertrek-motieven een waarde en rangschik je motieven naar die waardes

        zelfinzicht vergroten: breng tevens je competenties (+partner) in kaart, sterke en minder sterke karaktereigenschappen, mogelijke (persoonlijke) struikelblokken tijdens het emigratieproces, doe een test omtrent interculturele communicatievaardigheden

        inplannen van bezoek aan emigratie beurzen of themadagen

        abonnement nemen op emigratie magazines en nieuwsbrieven

        aanmelden bij emigratie fora

        persoonlijke score checken op de lijst met kernvoorwaarden om een emigratie te laten slagen

        checken van de aandachtspunten om te achterhalen welk type emigrant je bent/jullie zijn

        Oriëntatie op bestemming(en) of woonregio's

        starten met oriëntatie op mogelijke bestemmingen, voor- & tegens op een rij zetten

        doorspitten van guide books, websites, tv programma's, online communities

        uitzoeken van push en pull factoren van deze bestemmingen

        checken of er speciale migranten(vestigings)programma's en zo ja wat houdt dit in

        verdiepen in immigratiebeleid van de voorkeursbestemmingen; speciale regelingen, voordelen, belemmeringen

        verdiepen in taal & cultuur; in welke mate is een vloeiende beheersing van bijvoorbeeld de taal op bestemming noodzakelijk (en haalbaar?) om er te leven en werken

        verdiepen in achterliggende bestemmingscontext als gezondheidszorg, veiligheid en criminaliteit

        contact leggen met expats die al terplekke wonen en werken; checken of ze openstaan voor het beantwoorden van vragen

        Tips:

        • gebruik de voorbeelden van push en pull factoren
        • gebruik de checklist hoe vorm je je een beeld van het leven in je mogelijke nieuwe woonomgeving

        Periodieke meetings

        inplannen van regelmatig overleg met alle mede-emigranten (c.q. gezinsleden)

        samen bekijken en bespreken van de opties, voor- en nadelen, haalbaarheden

        bespreekbaar maken van de plannen; met respect voor positieve en negatieve gevoelens van anderen: liever niet bagatelliseren of onderdrukken of romantiseren

        Tips:

        • leg e.e.a. zoveel mogelijk schriftelijk vast (nuttig gedurende het proces en leuk om later op terug te kijken)
        • betrek (zeker je oudere) kinderen tijdig in het oriëntatieproces; je jongere kinderen zodra de kernbeslissing is genomen
        • gebruik de checklists voor emigreren met kinderen

        Taakplanning

        emigratie plan van aanpak maken

        Tips

        • gebruik de checklists en maak subtaken per item + een prioriteitstelling
        • beschrijf duidelijk wie wat doet + evt. deadlines; betrek daarin zo veel mogelijk alle gezinsleden
        • hou het wel flexibel; je taakplanning is een richtlijn waar je ongetwijfeld ook van af zal wijken afhankelijk van ontwikkelingen en nieuwe inzichten

        Oriëntatietrip

        optie onderzoeken van een oriëntatietrip (verkenningstrips)

        Tips

        • toeristische locaties: plan deze bij voorkeur in een laagseizoen
        • maak veel foto's en aantekeningen tijdens de trip
        • gebruik de checklist met aandachtspunten bij het maken van een oriëntatiereis

        Begroting

        overzicht maken van te verwachten uitgaven rondom de emigratie zelf

        overzicht maken van te verwachten inkomsten en dagelijkse woon- en leefkosten in je nieuwe thuisland

        Tips

        • gebruik de tips en voorbeelden van te verwachten kosten

        Kernbeslissing

        afweging maken van inkomsten vs. eenmalige (emigratie) kosten en terugkerende woon- en leefkosten

        afweging maken van visumkansen

        afweging maken rondom het vinden van werk, passend onderwijs, kinderopvang en dagbesteding partner

        emotionele afweging maken, met aandacht voor taal & cultuur, heimwee, missen van familie

        afweging maken van alle gezinsleden benoemde voor- en nadelen

        in kaart brengen wat geregeld/helderder moet worden om een definitieve go/no-go te kunnen geven

        maken van een positief, neutraal en negatief scenario + plan van aanpak / gevolgen / "exit-strategie" in alle scenario's

        beslissing nemen: go / no-go

        Vertrekperiode

        bepalen van een haalbaar vertrekmoment

        lijst met factoren maken die invloed hebben op vertrekmoment

        • denk o.a. aan koop/verkoop woning, werkgever(s), scholing, tariefstelling vliegtickets, visa, procedures rondom inentingen/gezondheid (zie elders), tijd voor afronding takenlijst, ruimte voor afscheid

        Buitenstaander & sparringpartner

        regelen van een sparringpartner die je betrekt bij voorbereiding & die proces bewaakt

        shortlist maken, op basis van voorkeur, gesprekken aangaan op volgorde van voorkeur

        contact leggen met iemand die je goed vertrouwt,  kritisch genoeg is, kan motiveren en tegengas durft te geven

        deze persoon formeel machtigen als "zaakbehartiger"; bv. documenten voor je regelen na emigratie, belastingdienst

        Beslissing delen

        beslissing delen met je directe kring: mensen die het dichtst bij je staan

        Tips

        • geef ruimte aan allerlei soorten reacties en emoties
        • ga jezelf niet verdedigen
        • overweeg om een centraal informatiemoment te organiseren
        • gebruik de lijst met tips hoe je omgaat met mogelijk negatieve reacties van anderen

        Tip

        • Spits de checklists toe op jouw persoonlijke situatie door online aantekeningen te maken.
        • Maak een printje van alle Lang verblijf buitenland & Emigratie Checklists, markeer gedane zaken en voeg handmatig persoonlijke to do's toe.
        • Maak optimaal gebruik van de Lang verblijf buitenland & Emigratie Checklists! Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de "Checklists Lang verblijf buitenland en emigratie pagina  als navigatie-instrument.
        Checklist voor je bestemming, woonlocatie en woonruimte bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Checklist voor je bestemming, woonlocatie en woonruimte bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Oriëntatie

        basisoriëntatie starten met betrekking tot een nieuwe woonomgeving

        shortlist maken van eisen en wensen

        inplannen van een oriëntatie trip / verkennningsreis - waar haalbaar; zie elders voor aandachtspunten

        inventariseren van woonopties voor eventuele achterblijvende kinderen: eigen woning, internaat, familie etc.

        gebruik maken van de Keuzehulp "Oriëntatie op een nieuwe woonomgeving" (zie Crossroads: Topic pagina Woonruimte & Huis)

        Woning in buitenland

        afweging maken: huren, direct kopen of eerst tijdelijk huren

        ervaringen inventariseren (positief, neutraal, negatief) van andere buitenlanders/Nederlanders in je nieuwe woonomgeving

        inventarisatie maken van makelaars of verhuurders die voldoende ervaring hebben met verhuur of verkoop aan buitenlanders

        minimum eisen én een maximum budget bepalen voor een nieuwe woning (handig tijdens het zoeken van woonruimte)

        contact leggen met een gespecialiseerd bureau of juridisch adviseur over alle wettelijke regelingen rondom het aankopen van een woning als (buitenlands) particulier; denk bv. ook aan eigendomsrecht, grond, erfpacht, recht van overpad etc.

        in kaart brengen van en grip krijgen op alle stappen/fasen in het aankoop- of huurproces en de logische volgorde daarvan;

        foto's maken van de nieuwe koop- of huurwoning en lijst opstellen van de staat van aanwezige c.q. over te nemen goederen

        laten onderzoeken van de staat van je koopwoning (voordat je tot koop overgaat!)

        inzicht krijgen in c.q. deskundigheid inhuren bij het proces rondom de koop- of huurcontracten

        inhuren van een gespecialiseerde lokaal goed ingevoerde onderhandelaar als je tot aankoop van een woning wilt overgaan

        inhuren van een financieel en fiscaal adviseur die de lokale wetgeving goed kent als je tot aankoop van een woning wilt overgaan

        tijdig! regelen van alle benodigde documentatie rondom de hypotheek als je die gaat afsluiten bij de aankoop van een woning

        laten aansluiten van voorzieningen door nutsbedrijven; liefst 24-48 uur voor aankomst

        bouwkundig en taxatie rapport laten opstellen voor aankoop van een woning (staat huis, gebreken, verbouwingsmogelijkheden

         uitzoeken en regelen van de diverse ict-voorzieningen: internet, telefonie, tv/kabel/satelliet (ook desgewenst: Nederlandse radio/televisie)

        verzekeringen en veiligheidsmaatregelen regelen; expathuizen zijn soms een extra gewild target

        gebruik maken van de Keuzehulp "Huren of kopen van een huis" (zie Crossroads: Topic pagina Woonruimte & Huis)

        Woning in Nederland

        voorbereiden van de beslissing: verkopen, onderverhuren, in beheer geven of (tijdelijk) leeg laten staan

        bij beëindigen van huur: uitzoeken in welke (originele) staat je de woning moet opleveren en welke eventuele klussen daar uit voort komen (denk aan terugkrijgen van openstaande borg)

        tijdstip afspreken voor het afsluiten van nutsvoorzieningen in je huur- of koopwoning: niet te vroeg (hou rekening met verhuisdag etc.) en niet te laat (onnodige lasten)

        eventueel gebruik maken van een intermediair als je je woning gaat verhuren

        contact opnemen met Belastingdienst Particulieren/Buitenland als je je woning in Nederland aanhoudt

        gebruik maken van de Keuzehulp "Zoeken van een huurder" en "Opstellen van een huurcontract" (zie Crossroads: Topic pagina Woonruimte & Huis)

        Checklist Regelgeving bij lang verblijf in het buitenland & emigratie

        Checklist Regelgeving bij lang verblijf in het buitenland & emigratie

        Oriëntatie

        uitzoeken of er verdragen zijn gesloten tussen Nederland en je nieuwe woonland (denk aan sociale zekerheid, uitkeringen; zie ook Checklist Sociale voorzieningen)

        basiskennis opdoen over de in je nieuwe woonland geldende wetten & regels (schaf bijvoorbeeld een landspecifiek handboek aan als dat verkrijgbaar is)

        verdiepen in gedrag, gewoonten en cultuur, respect voor autoriteiten, aan- en verkoop van onroerend goed, welke goederen mag je wel en niet importeren, etc.

        juridische geldigheid uitzoeken van contracten en akten die je in Nederland had (testament, euthanasie verklaring, samenlevingscontract, donorcodicil etc.)

        verdiepen in regelingen voor het wel of niet mogen meenemen van Nederlandse uitkeringen

        verdiepen in de sociale voorzieningen ("social security") in je nieuwe woonland (ziekte, uitkeringen, arbeidsongeschiktheid, gezondheidszorg, toeslagen)

        kennis opdoen of verdiepen over wet- en regelgeving omtrent trouwen, scheiden, ziek zijn, overlijden of kinderen krijgen in het buitenland

        procedures uitzoeken rondom uitschrijven auto in Nederland en importeren+inschrijven op je nieuwe woonbestemming, wegenbelasting, kentekenplaten, parkeervergunning, overzetten rijbewijs (opnieuw examen?), lokale verkeersregels etc.

        kennis opdoen over behoud of verlies van Nederlandse nationaliteit, tijdig verlengen van paspoort, stemmen in het buitenland

        Uitschrijven

        aandachtspunten lezen omtrent uitschrijven uit de Basisregistratie Personen

        tijdig uitschrijven bij je woongemeente: 1 tot 5 dagen voor vertrek uit Nederland

        afmelden kenteken auto (Rijksdienst voor wegverkeer) en verrekenen motorrijtuigenbelasting

        Checklist voor je verhuizing bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Checklist voor je verhuizing bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Verhuisoffertes & verhuizer

        basislijst maken die je aan verschillende verhuizers voor kan leggen (bevordert vergelijkbaarheid)

        frequentie checken van verhuistransport naar je nieuwe woonland (combineren van ladingen)

        ervaringen zoeken van eerdere emigranten die verhuisden naar je woonland

         check (nogmaals) de aandachtspunten rondom het opvragen van verhuisoffertes (zie Topic pagina)

         afwegingen maken rondom de factoren die van invloed zijn op de verhuiskosten (zie Topic pagina)

        benaderen van meerdere verhuizers met basislijst

        vergelijken van ontvangen verhuisoffertes en definitieve keuze maken voor verhuizer

        uitzoeken/regelen van een transportverzekering

        Inboedel

        tijdig starten met uitzoeken, opruimen, weggooien, weggeven; betrek daar je kinderen bij voor wat betreft hun eigen spullen

        teruggeven van spullen die je van anderen hebt geleend

        uitzoeken van de mogelijkheid voor tijdelijke opslag van achterblijvende inboedel

        uitzoeken of er eventuele importbelasting geldt op spullen die je mee wilt nemen

        spullen die nog in goede staat zijn naar kringloopwinkel brengen

        terugbrengen of terugkrijgen van uitgeleende spullen

        inventarislijst maken (per ruimte) van alle spullen die je mee gaat nemen; foto's maken van (de staat van) waardevolle spullen

        bruikbaarheid checken van electrische apparatuur op je nieuwe woonlocatie

        markeren van verhuisdozen: wat zit er in en waar moet het op de nieuwe locatie naar toe

        als je je woning in Nederland gaat verhuren: lijst maken van wat nieuwe huurders aan inboedel kunnen overnemen

        gebruik maken van de Inboedel tips en adviezen (zie Topic pagina)

        gebruik maken van de aandachtspunten bij Waar let je op bij het inpakken van je inboedel (zie Topic pagina)

        Auto

        tijdig regelen van benodigde sticker(s) en vignetten

        tijdig regelen van verplichte of handige accesoires: verdiep je in de regelgeving van je nieuwe woonland; bv. gevarendriehoek, reserveband, veiligheidshesjes voor alle inzittenden, ehbo-kit, reserve-bril/contactlenzen, extra zonnebril

        reserve-sleutel opzoeken en op een plek bewaren waar je eenvoudig bij kunt (dus niet in de inboedelcontainer!)

        tijdig regelen van benodigde uitvoer- en invoerdocumenten (zie Topic pagina Visa & Documenten)

        ben je toch met dit onderwerp bezig, verdiep je dan ook meteen even in de verkeersregels van je nieuwe woonland

        Huisdieren

        tijdig uitzoeken van vereisten, vergunningen en benodigde documenten in je nieuwe woonland als je een huisdier mee wilt nemen: o.a.

        • inentingen regelen
        • chip regelen
        • invoervergunningen regelen
        • quarantaine mogelijkheden uitzoeken en aanvragen
        • uitzoeken of exportcertificering nodig is
        • uitzoeken of bloedafname en -onderzoek nodig is (gekoppeld aan bepaalde vaccinaties)
        • je huisdier indien nodig ontwormen of een vlooienbehandeling geven

        uitzoeken of je huisdier in de cabine mee mag reizen of in het ruim wordt vervoerd

        evt. regelen van een reistas of (gecertificeerde) kennel

        checken van aanvullende regelingen van je vervoerder (bv. luchtvaartmaatschappij)

         dierenpaspoort (gezondheidspaspoort) en medisch dossier voor je huisdier(en) opvragen; eventueel laten vertalen en/of legalisatie aanvragen (= officieel maken van het paspoort en/of dossier)

        check (nogmaals) de aandachtspunten rondom Verhuizen met dieren (zie Topic pagina)

        Checklist Sociale voorzieningen, toeslagen en uitkeringen bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Checklist Sociale voorzieningen, toeslagen en uitkeringen bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Sociale voorzieningen

        checken of je recht op Nederlandse volksverzekeringen gaat vervallen, of dat je juist verplicht verzekerd blijft voor deze verzekeringen

        uitzoeken welke sociale voorzieningen er in je nieuwe woon- & werkland zijn (werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid, pensioenopbouw, nabestaanden/wezen uitkeringen)

        checken of je nieuwe woonland een socialezekerheidsverdrag heeft met Nederland; zo ja uitzoeken wat dat verdrag inhoudt (werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid)

        advies vragen aan JoHo over bijverzekermogelijkheden (ongevallen, arbeidsongeschiktheid); lees de voorwaarden omtrent eventuele uitsluitingen

        Toeslagen & uitkeringen

        verdiepen in de Wet Beperking Export Uitkeringen (Wet BEU) als die van toepassing is tussen Nederland en je nieuwe woonland

        uitzoeken of je recht houdt op toeslagen en uitkeringen (zeker als je nog economisch verbonden blijft met Nederland, via werk of uitkering)

        tijdig stopzetten toeslagen als je al weet dat het recht daarop gaat vervallen (zorg, huur, kinderopvang); voorkom latere terugvorderingen

        advies vragen aan JoHo over de gevolgen voor je AOW opbouw c.q. uitkering

        uitzoeken of je je bestaande pensioenregeling over kan dragen aan een buitenlandse verzekeraar (voor- en nadelen)

        advies vragen aan JoHo over de gevolgen voor je pensioen opbouw en of je eventueel aanvullend pensioen moet opbouwen  

        uitzoeken wat de gevolgen zijn voor nabestaanden en wezenuitkeringen; advies vragen aan JoHo over vrijwillig verzekeren

        uitzoeken binnen welke voorwaarden je naar het buitenland mag als je een WW of bijstandsuitkering ontvangt

        tijdig aanvragen van je AOW pensioen vanuit het buitenland (1 jaar voor je pensioenleeftijd)

        opgeven van toekomstig correspondentie-adres bij relevante instanties

        Checklist Belastingen & Fiscale Zaken bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Checklist Belastingen & Fiscale Zaken bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Oriëntatie

        uitzoeken of er een belastingverdrag geldt tussen Nederland en je nieuwe woonland en wat daarvan de gevolgen zijn

        contact opnemen met Belastingdienst om te kijken of en zo ja welke belastingzaken voor vertrek moeten worden afgehandeld (daarnaast gaat er bij uitschrijven bij gemeente in Nederland automatisch een bericht naar de Belastingdienst, maar dit is kort voor vertrek)

        uitzoeken of je in Nederland nog belastingplichtig blijft (bv. vanwege inkomsten uit werk, pensioen of woning)

        uitzoeken of je recht behoudt op hypotheekrenteaftrek (als je in Nederland een woning aanhoudt)

        uitzoeken of je in aanmerking komt voor vergoeding van extra-territoriale kosten (als je wordt uitgezonden)

        advies vragen aan fiscaal adviseur omtrent voor- en nadelen van "salary split" (arbeidsinkomsten verdelen over meerdere landen)

        opgeven van een toekomstig correspondentie-adres in Nederland

        aanwijzen van een gemachtigde die je belastingzaken kan afhandelen

        Belastingaangifte

        afhandelen van openstaande belastingzaken (bv. openstaande premies betalen of ontvangen)

        oriënteren op M-biljet (in jaar van emigratie kan je niet digitaal aangifte doen, alleen via M-biljet)

        verzamelen van inkomens-/vermogensgegevens in verband met opstellen M-biljet inkomstenbelasting (periode 1 januari tot vertrekdatum)

        basiskennis opdoen omtrent conserverende aanslag

        advies vragen aan fiscaal adviseur over voor- en nadelen van fiscaal partnerschap als je in het buitenland gaat wonen

        Overige verplichtingen

        uitzoeken van voorwaarden bij vertrek naar het buitenland rondom aflossen van persoonlijke leningen, studieschulden en andere schulden aan derden

        Checklist voor werken en ondernemen en bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

        Checklist voor werken en ondernemen en bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

        Checklist voor vrijwilligerswerk, werken en ondernemen en bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

        Baan in Nederland

        checken van je opzegtermijn

        aankondigen van je opzegging / verhuizing naar het buitenland

        overdrachtsdossier maken voor de collega's die je werk gaan overnemen c.q. voor je leidinggevende

        feedback / getuigschrift / referentie op social media vragen van je werkgever (bij voorkeur Engelstalig, of zelf laten vertalen

        Werk vinden

        inschatting maken van het minimum salaris dat nodig is om te kunnen leven met je gezin, aan de hand van opgestelde overall budget

        checken van visumvereisten en -procedures voor (on)mogelijkheden voor het verkrijgen van werkvisa

        mogelijke activiteiten in je nieuwe thuisland in kaart brengen; voor jezelf, je partner en eventuele kinderen

        bepalen met welke activiteit(en) je inkomsten gaat genereren: eigen bedrijf, (expat) baan, pensioen

        uitzoeken met welke competenties en werkzaamheden je vanuit je nieuwe woonland ook werk op afstand kunt verrichten, voor opdrachtgevers in Nederland of elders op de wereld

        overwegen van vrijwilligerswerk: als opstap, gewenning, kans op netwerken of als extra community bijdrage

        bekijken van vacatures en potentiële werkgevers via de JoHo organisatieprofielen (voor baan of vrijwilligersjob)

        Uitgezonden worden

        checken van expatbeleid huidige werkgever (als je wordt uitgezonden)

        verdiepen in de diverse contractvormen die er zijn als je wordt uitgezonden

        gebruik maken van de Checklist Aandachstpunten als je in gesprek gaat met je werkgever (zie Topic pagina of Crossroads)

        gebruik maken van de Checklist Mogelijke ondersteuning door je werkgever (zie Topic pagina of Crossroads)

        Bedrijf of project starten

        uitzoeken van back-up werkmogelijkheden voor de opstart/beginfase

        opstarten van netwerken in je nieuwe bedrijfsomgeving

        maken van een persoonlijke analyse (competenties en vaardigheden van jezelf en partner)

        maken van marktanalyse, SWOT analyse en opstellen van bedrijfsplan

        advies inwinnen van een gespecialiseerd juridisch adviseur omtrent lokale / landelijke regelgeving in je nieuwe woon- & werkland

        je verdiepen in (lokale) verzekeringen voor bedrijfsaansprakelijkheid

        gebruik maken van de Checklist Marktverkenning bij het starten van een eigen bedrijf (zie Topic pagina of Crossroads)

        gebruik maken van de Extra aandachtspunten als je wilt ondernemen in een ontwikkelingsland (zie Topic pagina of Crossroads)

        Bedrijf in NL beëindigen

        inventariseren bij KvK wat actiepunten zijn als je je bedrijf gaat beëindigen (o.a. formele uitschrijving)

        fiscale afrekening in orde maken met Belastingdienst in Nederland

        betalen van inkomstenbelasting over eventuele verkoopwinst (of stakingswinst) van je bedrijf: verschil tussen boekwaarde en werkelijke waarde op moment van beëindiging

        betalen van belasting over eventuele opgebouwde oudedagsreserve, lijfrente, pensioen, aanmerkelijk belang

        betalen van vennootschapsbelasting (in het geval van bv)

        juridische beëindiging (liquideren) regelen van je bedrijf (o.a. bestuur ontmantelen)

        crediteurenlijst opstellen en betalingen verrichten

        debiteurenlijst opstellen en openstaande facturen innen

        afspraken maken wat je met openstaande voorraden en inventaris doet

        Voorbereiden

        uitzoeken van mogelijkheden voor extra trainingen, aanleren van nieuwe vaardigheden, wennen aan werktaal & -cultuur

        advies vragen aan een verzekeringsexpert over internationaal pensioen en/of extra pensioenvoorzieningen

        gebruik maken van de Tips om een goede start te maken in je nieuwe werkomgeving (zie Topic pagina of Crossroads)

        gebruik maken van de Tips hoe je je kunt oriënteren op een nieuwe werkomgeving (zie Topic pagina of Crossroads)

        gebruik maken van de Checklist diploma-waardering en opstellen internationaal CV (zie Topic pagina of Crossroads)

        Checklist Verzekering bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Checklist Verzekering bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Algemeen

        archief aanleggen voor alle correspondentie met instanties, organisaties en verzekeraars: bewaar alle 'bewijs'stukken voor het geval je later zaken moet kunnen aantonen, zorg dat je makkelijk toegang hebt tot polissen, polisvoorwaarden e.d.

        toegang regelen en/of checken tot digitale polisomgevingen van verzekeraars voor die polissen die je in Nederland laat doorlopen ("Mijn polis"-omgeving op internet)

        jezelf bekendmaken met meest eenvoudige manier(en) waarop je schades kunt indienen c.q. kunt claimen bij alle polissen die je laat doorlopen (in Nederland, lokaal en/of internationaal)

        Inventarisatie huidige polissen

        overzicht maken van je huidige verzekeringspolissen, contractlooptijden, contactgegevens

        gevolgen onderzoeken van je lang verblijf in het buitenland of emigratie voor lopende verzekeringspolissen; tijdig stopzetten van de relevante lopende contracten

        afspraken maken over beëindiging van huisverzekeringen (opstal, inboedel, glas etc.), autoverzekeringen etc.: niet te vroeg (onderverzekering), niet te laat (dubbele lasten)

        doorgeven van correspondentie-adres in het buitenland aan verzekeraars waarbij je de polis in Nederland laat doorlopen

        Internationale ziektekosten

        oriënteren via JoHo expatverzekering.nl

         jezelf bekend maken met c.q. verdiepen in (internationale) ziektekostenverzekeringen. Om in de volgende fase goed advies te kunnen vragen en offertes te kunnen vergelijken besteed je minimaal aandacht aan:

        • Nederlandse zorgverzekeringswet en gevolgen bij lang verblijf in het buitenland of emigratie
        • wet- en regelgeving rondom uitschrijven bij Basisregistratie Personen
        • valt je nieuwe woonland onder de EU en/of een verdrag met Nederland, plus gevolgen daarvan
        • manier waarop je inkomen gaat genereren in of vanuit je nieuwe woonland (heeft gevolgen voor verzekeringsmogelijkheden)
        • standaard van geboden zorg in je nieuwe woonland
        • manier waarop het zorgstelsel in je nieuwe woonland is ingericht (publieke stelsel), eventuele beperktheid van dekkingen of dekkingsbedragen en manier waarop je daar als buitenlander wel, niet of beperkt gebruik van kan maken
        • manier(en) waarop je werkgever uit Nederland en/of je buitenlandse werkgever haar internationale werknemers (+ gezin) dekking biedt voor alle relevante verzekeringsonderwerpen; inhoud van die dekking, voorwaarden en uitsluitingen (denk ook aan internationale reizen, bezoek aan NL e.d.)
        • soorten internationale ziektekostenverzekeringen
        • gevolgen (ook in de toekomst) van je leeftijd op dekking van (internationale) verzekeringen
        • gevolgen van je bestemming voor dekking van (internationale) verzekeringen (molest, negatief reisadvies e.d.)
        • mogelijkheden van verzekerd zijn rondom eventuele kinderwens; wachttijd die je bereid bent te overbruggen
        • op een rij zetten van bestaande aandoeningen bij jezelf en eventuele partner en kinderen (neem dekkingsopties of -uitsluitingen mee bij het aanvragen van advies)
        • mate waarin je in privé en onder werktijd gedekt wilt zijn voor (internationale) aansprakelijkheid en rechtsbijstand (ook voor je eventuele partner en kinderen)
        • verzekeringsterminologie en gerelateerde instanties; bijvoorbeeld inpatient/outpatient, CVZ, CAK, repatriëring, molest, SVB, verzekeringsnemer, verzekerde, medische acceptatie. wachttijd etc. 
        • mate waarin je vrije keuze wil hebben voor keuze ziekenhuis, artsenkeuze
        • welke eigen risico's je bereid bent te dragen op welke verzekeringsrubrieken
        • mate waarin bepaalde verzekeringsrubrieken bepaalde maximale dekkingsbedragen mogen hebben (of kies je voor onbeperkte dekking)
        • mate waarin je de verzekeringsduur (eindleeftijd polis) kan beperken of juist onbeperkt wil houden

        Tip: zet e.e.a. op papier; je correspondentie met verzekeringsexperts (zie ook volgende stap) zal met name schriftelijk zijn (voordeel: archiveringsmogelijkheid) en dan is het handig e.e.a. al uitgewerkt te hebben om het proces van vraag en antwoord zo efficiënt mogelijk in te richten.

        advies vragen van een verzekeringsexert over onder andere:

        • stopzetten van de Nederlandse zorgverzekering
        • wel of niet lokaal verzekeren
        • wel of niet voldoende door je lokale werkgever verzekerd
        • afsluiten van een verzekering voor internationale ziektekosten, tandheelkundige kosten
        • keuze voor aanvullende modules als SOS-hulpverlening, inboedel, reisbagage, annuleringskosten, aansprakelijkheid, rechtsbijstand, ongevallen, arbeidsongeschiktheid
        • mogelijkheden voor dekking van ziektekosten rondom bestaande of gewenste zwangerschap, medische kosten die je voor pasgeborene gaat maken, dekking van ziektekosten voor je kind(eren)
        • mogelijkheden van een eventuele overbruggingsverzekering
        • mogelijkheden wanneer je partner en/of kinderen een andere nationaliteit hebben dan jijzelf
        • mogelijkheden wanneer je als zelfstandige een eigen onderneming in het buitenland gaat runnen
        • eventuele gevolgen van je werkzaamheden in het buitenland voor premie en dekking (evt. premie-toeslagen)
        • opzegtermijnen: per wanneer wil je de verzekering kunnen stopzetten, hoe lang betaal je premie dan nog door

         (bij twijfel over verzekeringsplicht:) SVB laten onderzoeken of je nog sociaal verzekerd kunt blijven in Nederland

        rekening houden met soms tijd vergende trajecten rondom medische keuringen (medische acceptatie): tijdig starten, gereed maken van alle benodige documenten, dossier opvragen bij huisarts, aanvullende verklaringen opvragen bij behandelend artsen, etc.

        tijdig stopzetten van een eventuele zorgtoeslag (voorkom terugbetaling)

        Reisverzekering

        oriënteren oriënteren via JoHo expatverzekering.nl

        advies vragen van een verzekeringsexert over onder andere:

        • tussentijds bezoek aan Nederland
        • op vakantie gaan vanuit je nieuwe woonland
        • meeverzekeren van gezinsleden, ook wanneer je onafhankelijk van elkaar reist

         Pensioen

         achterhalen hoeveel pensioen je reeds hebt opgebouwd

         toegangsmogelijkheden regelen/checken om vanuit het buitenland in te loggen op Mijnpensioenoverzicht en Mijnpensioen-omgevingen van huidige regelingen

         verdiepen in gevolgen van je verblijf in het buitenland voor pensioen;  oriënteren via JoHo expatverzekering.nl

         advies vragen van een JoHo verzekeringsexert omtrent voortzetting pensioenopbouw en AOW vanuit het buitenland

         huidig pensioenfonds op de hoogte brengen van je verblijf in het buitenland c.q. emigratie

        Aanvullende verzekeringen

        oriënteren via JoHo expatverzekering.nl

        advies vragen van een JoHo verzekeringsexert over onder andere:

        • transport verzekering inboedel (evt. via de verhuizer)
        • nabestaandenverzekering
        • arbeidsongeschiktheid
        • levensverzekeringen
        • huis- & inboedelverzekeringen (Nederland en nieuwe woonland)
        • aansprakelijkheid & rechtsbijstand (denk bv. ook aan kostbare procedures bij verlies of diefstal van inboedel of wanneer je in het buitenland aansprakelijk wordt gesteld)
        • autoverzekeringen
        Checklist Visa & Documenten bij lang verblijf in het buitenland & emigratie

        Checklist Visa & Documenten bij lang verblijf in het buitenland & emigratie

        Visa & vergunningen

        basisoriëntatie opstarten rondom benodigde visa en vergunningseisen

        uitzoeken of je een identificatienummer (vergelijkbaar met Nederlandse burgerservicenummer) moet aanvragen en zo ja hoe, welke eventuele wachttijd er is voordat dit geregeld is

        uitzoeken of er speciale migrantenprogramma's beschikbaar zijn

        in kaart brengen van extra regelzaken rondom visumproces; welke fasen je gaat doorlopen en wat per fase van je wordt gevraagd

        uitzoeken welke regels van toepassing zijn rondom werkvergunningen voor jezelf en/of je partner

        afwegen of je gebruik wilt maken van een gespecialiseerd visumbureau

        checken van recente visumervaringen van anderen

        reële inschatting maken van je visumkansen

        daadwerkelijk regelen van je identificatienummer

        daadwerkelijk regelen van één of meer benodigde visa (met name niet-EU land)

        daadwerkelijk regelen van verblijfsvergunning (met name niet-EU land)

        daadwerkelijk regelen van werkvergunning (met name niet-EU land)

        gebruik maken van de Checklist Kiezen van een visumbureau

        Documenten

        regelen van voldoende geldige internationaal bruikbare documenten (paspoorten, uittreksel persoonsregister, huwelijksverklaring, rijbewijs, vaarbewijs etc.), of op tijd verlengen (hogere tarieven in het buitenland)

        regelen van DigiD, als je dat nog niet hebt; gebruik het nog een keer voor vertrek

        tijdig afmelden van je voertuig

        verdiepen in de regelgeving rondom dubbele nationaliteit en hoe je verlies van je Nederlandse nationaliteit voorkomt

        uitzoeken welke documenten moeten worden vertaald, gewaardeerd of gelegaliseerd

        uitzoeken of je een medische keuring dient te ondergaan en zo ja waar en via welk proces

        uitzoeken of je een VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) nodig hebt rondom bijvoorbeeld het visumproces of voor je nieuwe werkgever

        opstellen van een internationaal bruikbaar curriculum vitae

        uitzoeken of het zinvol is een internationaal bruikbaar testament op te stellen

        checklist samenstellen voor nabestaanden

        persoon machtigen om namens jou zaken in Nederland af te handelen

        Checklist Geldzaken en budget bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

        Checklist Geldzaken en budget bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

        Financieel adviseur

        bespreken en aanscherpen van de in de Oriëntatiefase opgestelde begroting

        verdiepen in het belastingbeleid op je nieuwe woonbestemming

        advies vragen over fiscale zaken & afronding met belasting (zeker wanneer je als ondernemer naar het buitenland gaat of nog bezittingen/vermogen in NL houdt na emigratie)

        bespreken van je huidige financiën en financiële contracten

        verdiepen in systemen rondom salarisbetaling: in lokale of internationale valuta, in Nederland of in je nieuwe woonland

        informeren naar gevolgen voor Pensioen & AOW

        gebruik maken van belastingteruggave op in Nederland aangeschafte goederen voor je emigratie

        doornemen van de Extra aandachtspunten omtrent je bankzaken in Nederland en het buitenland

        Betaalmiddelen & valuta

        verdiepen in de op je bestemming gangbare betaalmiddelen: hoe betalen inwoners hun meest gangbare zaken (cash, credit card, pinpas, shopcard, cheques etc.)

        verdiepen in (nieuwe) biljetten en munten, wisselkoersen, leren omrekenen en advies inwinnen over handig gebruik maken van wisselkoersen

        contact leggen met creditcardmaatschappij voor het wijzen van creditcardvaluta in die van je bestemmingsland

        overzicht maken van cadeaubonnen die je (+gezinsleden) nog hebt en deze besteden of aan anderen cadeau geven; denk ook aan andere typisch Nederlandse spaarsystemen of -tegoeden, airmiles etc.

        Geld overmaken

        verdiepen in manieren om geld over te maken, van en naar je nieuwe woonland; zeker wanneer je regelmatig internationale transacties denkt te gaan maken

        uitzoeken welke exchange organisaties ervaring hebben met financiële transacties tussen je nieuwe en oude woonland

        Bankzaken

        vragen naar de gevolgen van lang verblijf in het buitenland of emigratie voor lopende rekeningen, creditcards, spaartegoeden

        tijdig stopzetten automatische incasso's

        eventueel om laten zetten van je Nederlandse bankrekeningen in niet-ingezetene rekening (soms verplicht)

        pasjes inleveren of vernietigen bij het stopzetten van je bankrekeningen

        rente bij laten schrijven

        advies inwinnen over het openen van een bankrekening op je nieuwe woonbestemming; verdiepen in lokale banksystemen

        verzamelen van benodigde documenten voor het openen van een nieuwe bankrekening

        advies inwinnen bij je bank (of financieel adviseur) over effectenportefeuilles (bank of vertrouwenspersoon belasten met beleggingen)

        regelen van automatische incasso's als in Nederland bepaalde rekeningen doorlopen, bv. bij onderhuur

        bespreken van bankzaken met je vertrouwenspersoon en hem of haar toegang geven tot (een deel van) je financiën

        checken en herinrichten van wachtwoorden rondom internetbankieren en je verdiepen in het gebruik van openbare (internet)netwerken

        Kredieten

        advies inwinnen over het al dan niet afsluiten van je oude hypotheek en het aangaan van een nieuwe hypotheek in je nieuwe woonland

        gebruik maken van ervaren bemiddelaars, zeker als je (nog) niet vertrouwd bent met de (financieel-zakelijke) taal van contracten in je nieuwe woonland

        verdiepen in kredietverstrekkers als je aanvullende leningen nodig hebt

        afronden van lopende schulden en verplichtingen voor vertrek

        Fiscale zaken & belastingdienst

        gebruik maken van de Checklist Belasting & fiscale zaken

        Checklist Praktische voorbereiding rondom vertrek als je voor langere tijd naar het buitenland gaat

        Checklist Praktische voorbereiding rondom vertrek als je voor langere tijd naar het buitenland gaat

        Checklist Praktische voorbereiding bij emigratie en als je voor langere tijd naar het buitenland gaat

        Oriëntatie

        uitzoeken of een "bekende buitenstaander" je kan ondersteunen bij het praktische regelwerk (dubbelchecken)

        uitzoeken van vervoersopties naar nieuwe woonland; autohuur, vliegtickets, regelen van ophaalservice vanaf het vliegveld

        regelen van een goede regiokaart/wegenkaart/stadsplattegrond van je nieuwe woonplek & omgeving

        benaderen van alle relevante instanties, verenigingen, abonnementen, leveranciers etc. en vraag om bevestiging van opzegging (vaak een tijdrovende klus!); maak gebruik van de Keuzehulp voor een (lange) overzichtslijst

        voor vertrek al oriënteren op openbaar vervoer, verbindingen van en naar je nieuwe woonlocatie, taxi services etc.

        uitzoeken van service & onderhoudsmogelijkheden ter plaatse als je een eigen auto meeneemt

        informeren naar mogelijkheden voor huishoudelijke hulp; vraag ervaringen andere expats

        regelen van een lokaal postadres (hotel/tijdelijk adres) totdat definitieve woonplek bekend is

        van alle mee-emigrerende gezinsleden voldoende recente pasfoto´s laten maken

        lijst maken van alle instanties en organisaties die je op de hoogte moet brengen van je aanstaande vertrek naar het buitenland

        Voorbereiding van kinderen

        gebruik maken van beschikbare werkboeken emigratie speciaal gericht op kinderen

        kinderen gefaseerd afscheid laten nemen van vertrouwde omgeving en tegelijkertijd alvast laten wennen aan nieuwe omgeving

        oriënteren op mogelijkheden voor kinderopvang en oppas

        inplannen van extra taallessen

        (digitaal) eerste contacten leggen met nieuwe school, waar haalbaar al vóór vertrek

        Financiële middelen

        regelen van voldoende contanten, cheques en saldi op je (internationale) betaalrekeningen om de eerste periode door te komen

        Laatste week voor vertrek

        laatste spullen retourneren aan rechtmatige eigenaren; denk bv. aan bibliotheekboeken

        wegbrengen of op laten halen laatste grofvuil, milieubox

        verhuisdatum delen met o.a. buren en omwonenden (i.v.m. overlast en/of afscheid nemen)

        inkopen doen voor laatste dagen en verhuisdag

        plek vrijmaken/afzetten voor verhuiswagen (middag vantevoren)

        voorwaarden en procedure doornemen omtrent melden schade tijdens verhuizing

        uitschrijven bij gemeente: 1 tot 5 dagen voor vertrek uit Nederland

        afmelden kenteken auto (Rijksdienst voor wegverkeer) en verrekenen motorrijtuigenbelasting

        voorwaarden en procedure doornemen omtrent vervoer van je huisdier (zie Keuzehulp en Checklist elders)

        Woning

        afgeven huissleutels als je huurwoning hebt (corporatie, nieuwe onderhuurders, vertrouwenspersoon/zaakwaarnemer); denk ook aan bij derden ondergebrachte sleutels

        opnemen meterstanden voor eindafrekening

        beëindigen van nutsvoorzieningen (gas, water, electra)

        laatste afspraken maken met huurders en/of zaakwaarnemer als je je huis aanhoudt en onderverhuurt (denk ook aan meterstanden)

        afspraken maken over ophalen laatste spullen en vuilnis

        definitief afsluiten van de woning (deuren, ramen, kranen, achterblijvende apparatuur)

        Verhuisdag

        tijd inplannen voor uitzoeken en (zelf) inpakken + evt. schoonmaken & drogen van bepaalde goederen

        herbevestigen van de verhuisdag-datum met je verhuizer ong. een week vooraf, om verrassingen te voorkomen

        regelen van opvang voor je kinderen

        zorgen voor een goed vindbare afgeschermde plek voor belangrijke spullen & documenten, zodat deze niet ongewenst te vroeg meeverhuizen (belangrijke documenten, sleutels, medicijnen e.d.)

        regelen van voldoende drank & maaltijden op de verhuisdag

        regelen van voldoende ruimte voor verhuiswagen op de verhuisdag

        bespreken van extra aandachtspunten met de coördinator aan het begin van de verhuisdag

        checken en dubbelchecken van alle ruimtes voordat de verhuizer weg is

        nogmaals doornemen van de aandachtspunten voor vertrek rondom vervoer, eten en drinken wanneer je je huisdier per vliegtuig meeneemt

        Checklist Eerste regelzaken na aankomst als je voor langere tijd in het buitenland gaat wonen of na emigratie

        Checklist Eerste regelzaken na aankomst als je voor langere tijd in het buitenland gaat wonen of na emigratie

        Eerste regelzaken na aankomst als je voor langere tijd in het buitenland gaat wonen of na emigratie

          bericht sturen aan thuisfront/familie in Nederland dat je goed aangekomen bent

        inschrijven/registreren na aankomst: waar en welke documenten nodig (o.a. paspoorten, arbeidscontract, koop/huurcontract)

        regelen van persoonsnummer en belastingnummer

        aanmelden bij Nederlandse ambassade/consulaat

        (hernieuwd) kennismaken met eerste aanspreekpunten in je nieuwe omgeving (directe buren, school, opvang, werkgever, gemeentehuis etc.)

        regelen van nutsvoorzieningen voor je woning en telecom services (telefoon, mobiel abonnement, internet etc.)

        jezelf vertrouwd maken in je nieuwe woonomgeving; plattegrond, supermarkten (openingstijden!), openbaar vervoer, prijsniveau

          bijwerken van noodnummers & belangrijkste contacten in je mobiele telefoon

        regelen van lokale bankrekening, credit/debit card

        registreren bij medische voorzieningen: huisarts, tandarts, apotheek (check eventueel helpdesk van internationale ziektekostenverzekering of informeer bij andere expats)

        regelen van nieuw kenteken + verzekering voor meegenomen auto, buitenlands rijbewijs ophalen, lidmaatschap bij met ANWB vergelijkbare organisatie, uitzoeken van dichtstbijzijnde goede garage

        inschrijven bij plaatselijke kamer van koophandel

          opstarten van activiteiten eigen bedrijf

        inschrijven bij arbeidsbureaus (indien nog werkzoekend) & vacature bronnen raadplegen

        gebruik maken van relocation services als je wordt uitgezonden; ondersteuning bij settelen

        opties verkennen voor volgen van een taal- en cultuurcursus

        zorgen voor ziektekostenverzekering (indien nog niet geregeld vanuit NL)

        kennismaken met huisarts, tandarts, apotheek en uitzoeken bij welke kliniek/ziekenhuis je medische zorg kunt afnemen

        Checklist Onderwijs & cursus bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Checklist Onderwijs & cursus bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Onderwijs

        verdiepen in regelgeving omtrent leerplicht

        uitzoeken van schoolsysteem op je nieuwe woonlocatie: welke typen onderwijs worden er op je locatie aangeboden

        afwegingen maken rondom openbare of private school, internationaal onderwijs of lokaal onderwijs

        bezoeken van scholen als je een oriëntatietrip maakt

        informeren naar ervaring van voorkeursscholen met internationale leerlingen

        uitzoeken of je wel of niet Nederlandse les wilt stimuleren

        oriënteren op (aanvullend) digitaal onderwijs op afstand, bv. Nederlandse les; nadenken over manier waarop je deze lessen (thuis) aan je kinderen wilt aanbieden, rooster maken

        regelen van (internationale) schooldossiers bij huidige school

        gebruik maken van Checklist Kiezen van een school in het buitenland

        gebruik maken van Checklist Kiezen van een organisatie die onderwijs op afstand organiseert

        Taal & cursus

        onderzoeken van de mogelijkheden voor het volgen van een taalcursus voor jezelf en eventuele kinderen; zowel voor vertrek als op je nieuwe woonbestemming

        uitzoeken van mogelijkheden om spelenderwijs al voor vertrek in aanraking te komen met taal & cultuur van nieuwe woonlocatie (tv, radio, film, boeken, eten, buitenlandse krant)

        starten met opbouwen van een netwerk op je nieuwe woonlocatie (andere expats, potentiële taaldocenten)

        oriënteren op cross-cultural trainingen

        gebruik maken van speciale voorbereidende lespaketten voor kinderen die gaan emigreren

        Checklist Cultuur & culture shock bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Checklist Cultuur & culture shock bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Oriëntatie

        verdiepen in processen als culture shock en heimwee

        checken van scores van je nieuwe woonland op de diverse culturele dimensies (zie ook Keuzehulp voor cultuur en culture shock)

        verdiepen in processen rondom 'third culture kids' als je voor langere tijd met kinderen naar het buitenland gaat

        Gewenning

        periodiek vastleggen van je gedachten en ervaringen; dat helpt bij zelfreflectie en om een gestage ontwikkeling te ontdekken

        blijven verdiepen in de cultuur van je nieuwe woonland; je Nederlandse karakter & gewoonten zeker de eerste tijd op de achtergrond houden

        accepteren dat verhuizen, emigreren en aanpassen een periode van stress met zich meebrengt

        investeren in nieuwe contacten met locals en andere emigranten

        ondernemen van leuke activiteiten, ontspannen

        continu vragen stellen en om hulp vragen

        extra monitoren van je kinderen, geef het goede voorbeeld en geef ook hen de tijd om te wennen en zich aan te passen

        regelmatig checken of je (niet-werkende) partner voldoende dagbesteding heeft en zo nee zoek samen naar oplossingen

        overwegen gebruik te maken van coachingsbureaus als je gewenningsproces langer duurt dan voorzien

        Feestdagen & feestelijke gelegenheden

        nadenken over hoe je invulling wilt geven aan Nederlandse feestdagen en op welke manier je mee wilt doen aan lokale festiviteiten

        Checklist Opbouw en onderhoud van relaties bij lang verblijf in het buitenland

        Checklist Opbouw en onderhoud van relaties bij lang verblijf in het buitenland

        Voor vertrek

        doorlopend uitspreken van gedachten door alle bij het vertrek naar het buitenland betrokken personen; onderlinge afstemming

        betrekken van kinderen bij het beslissingsproces, zeker als zij al wat ouder zijn

        tijdig delen van de genomen beslissing tot vertrek met meest dierbaren

        Afscheid nemen

        heldere afspraken maken (voor vertrek) met achterblijvers hoe te handelen bij ziekte, overlijden

        achterblijvers uitnodigen mee te lezen en schrijven in persoonlijk emigratie blog of magazine

        tips checken rondom het Organiseren van een afscheidsmoment

        afspraken maken omtrent het ontvangen van bezoek uit Nederland

        back-up plan maken als je onverhoopt of acuut terug moet naar Nederland: bij wie kan je verblijven als je geen eigen woning meer hebt (of deze nog niet hebt)

        Netwerk opstarten

        aanmelden bij Nederlandse/internationale/expat vereniging

        aanmelden sport- en/of hobby verenigingen (bekende en/of juist nieuwe activiteiten)

        energie stoppen in opbouwen van vriendschappelijke relaties met locals

        informeren naar ervaringen van anderen met huishoudelijke hulp, kinderopvang/oppas

        bezoeken van tourist information office en lokale bibliotheek voor eerste-oriëntatie-na-aankomst

        zoeken naar local die taal- en cultuurlessen geeft aan internationals; insight information in lokale gewoonten en tradities, lokaal perspectief en nuance

        aanmelden bij online social media kanalen en blogs/vlogs waar Nederlanders ervaringen delen

        onderhouden van contacten met familie en vrienden in Nederland (mix de berichten overwegend positief/neutraal/realistisch)

        Relatie goed houden

        voor vertrek opstellen van sterkte/zwakte analyse per persoon en daar na vertrek regelmatig over sparren

        open en doorlopend blijven communiceren over verwachtingen, motivaties, twijfels

        tijd in blijven plannen met elkaar, hoe hectisch het soms ook zou kunnen zijn

        bouwen aan een gezamenlijk én individueel nieuw netwerk

        Ontvangen van bezoek en op bezoek gaan

        tijdig uitspreken van wederzijdse verwachtingen als mensen op bezoek komen

        heldere afspraken maken als je zelf op bezoek gaat in Nederland

        Checklist Gezondheid & Veiligheid bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Checklist Gezondheid & Veiligheid bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Gezondheid, vaccinaties & medicijnen

        • tijdig checken van benodigde inentingen en regelen van vaccinatie-paspoort (alle gezinsleden)
        • regelen van internationale verklaringen van medicijnen die je voor de eerste periode meeneemt (denk ook aan eventueel extra benodigde formulieren voor bijvoorbeeld opiaten); let op kan enkele weken tot meerdere maanden in beslag nemen!
        • uitzoeken welke vergelijkbare medicijnen via welke instanties terplaatse beschikbaar zijn
        • regelen van een basisvoorraad medicijnen voor de eerste tijd na aankomst
        •  checken van mogelijkheden voor voortgang van behandeling van bestaande aandoeningen
        • vertrouwd maken met in je nieuwe woonland vaak voorkomende ziekten & hoe te handelen + blijf op de hoogte van gezondheidsadviezen
        • verdiepen in lokale gezondheidszorg: ziekenhuizen, (huis)artsen, tandartsen, kraamzorg; informeer naar ervaringen van eerder geëmigreerde Nederlanders of buitenlanders, verdiep je in gangbare medische procedures & standaarden
        • regelen van een laatste medische checkup door je vertrouwde arts in Nederland
        • regelen van een laatste controle bij je vertrouwde tandarts in Nederland
        • op laten stellen van een internationaal bruikbaar medisch dossier vanuit huisarts, tandarts, keuringsarts (bij medische keuring voor bijvoorbeeld visa of werk) en eventuele andere behandelende artsen; bij voorkeur in Engels en/of de op jouw bestemming gewenste taal
        • voor vertrek doorspreken van hoe te handelen bij (ernstige) ziekte of overlijden van jezelf en gezinsleden, maar ook van achterblijvende familie, goede vrienden
        • overwegen van het volgen van een EHBO cursus om je zelfredzaamheid te vergroten
        • op de hoogte zijn van voorwaarden en procedures van je verzekeraar(s): hoe te handelen in urgente en/of noodsituaties, hoe te handelen bij medische issues, hoe schades in te dienen
        • verdiepen in procedures rondom (plotseling) overlijden

        Heimwee & cultuurschok

        • verdiepen in de diverse aspecten rondom heimwee en culture shock: bewust zijn van deze processen voorkomt het niet, maar geeft je tools hoe te handelen als het optreedt
        • je instellen op een gewenningsperiode
        • waar nodig of gewenst gebruik maken van coaching, counselling en relocation organisaties die ondersteunen bij stressvolle perioden voor, tijdens en na vertrek naar het buitenland
        • regelmatig monitoren van gedachten en gevoelens bij je (niet-werkende?) partner

        Veiligheid

        • verdiepen in de veiligheidssituatie van de omgeving waar je gaat wonen en/of werken
        • informatie inwinnen over hoe te handelen in noodsituaties (oorlog, aardbeving, tyfoon, etc.)
        • verdiepen in wat ambassades en consulaten wel en niet voor je kunnen doen
        • jezelf op de hoogte houden van formele en informele adviezen rondom veiligheid, wel of niet te bezoeken regio's
        • informatie inwinnen onder eerder geëmigreerde Nederlanders of buitenlanders hoe je op te stellen, hoe te handelen: laat je niet bangmaken, maar wees wel bewust
        • periodiek bijwerken van je contactenlijst en lijst met noodnummers; regelmatig bespreken van de lijst en procedures met alle gezinsleden
        • regelmatig checken van de staat van je (on)roerende goederen: checken van benodigde reparaties aan auto en eventueel technische aanpassingen i.v.m. eisen in je nieuwe woonland (als je een auto meeneemt); in originele staat terugbrengen van je huurwoning als je deze niet aanhoudt
        Checklist Terugkeer na een lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Checklist Terugkeer na een lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Planning

        waar mogelijk tijdig starten met het voorbereiden van een terugkeer; beschouw het eigenlijk als een nieuw "vertrek voor langere tijd"

        aandacht besteden aan alle aspecten rondom terugkeer; van werk tot onderwijs, van verzekering tot cultuur shock

        al voor vertrek nadenken over manieren waarop je na terugkeer betrokken kunt blijven bij je voormalige woonland

        Motieven

        bij twijfel wel/niet terugkeren na een lang verblijf in het buitenland: voor alle terugkeerders in kaart brengen van hun motieven om wel (of niet) te willen terugkeren

        bij een gevoel van onbehagen of heimwee: onderzoeksperiode instellen voordat je overhaast terugkeert; bespreken van je gevoelens met partner en/of ervaren buitenstaander (coach); realiseer je dat het missen van een "thuis"gevoel vaak niet gebonden is aan een woonlocatie of land

        per persoon beschrijven van verwachtingen en persoonlijke doelen rondom en na terugkeer; hou er rekening mee dat de omstandigheden rondom de redenen waarom je (ooit) koos voor vertrek uit Nederland, niet erg veranderd zullen zijn

        tijdig betrekken van alle betrokkenen rondom terugkeer; afhankelijk van gezinssamenstelling en leeftijden hoeft het niet vanzelfsprekend te zijn dat iedereen je wens deelt om terug te keren; soms keert ook niet het hele gezin terug naar Nederland

        Bestemming, woonlocatie & woonruimte

        heroriënteren op woonomgeving en -regio, mede afhankelijk van wat eventueel al voor je wordt geregeld door bijvoorbeeld je werkgever

        overwegen van een ander terugkeer-land als je niet gebonden bent aan Nederland; een land dat wellicht beter aansluit bij je wensen omtrent leefklimaat, ruimte, kosten van levensonderhoud etc.

        oriënteren op mogelijke overbruggingswoonruimte bij familie, vrienden, kennissen; maak deze periode niet te lang

        overwegen van een (al dan niet tijdelijke) terugkeer naar een omgeving waarin veel expats wonen; zeker als je lang in het buitenland bent geweest

        al vóór terugkeer contact leggen met verhuur- of verkoopmakelaars; ben je nog niet zeker van werk, woonregio, scholen etc. overweeg dan eerst te gaan huren

        rekening houden met het feit dat je terugkeer uit het buitenland geen voorrangspositie oplevert bij woningbouwverenigingen of makelaars

        tijdig contact leggen met huurders als je je woning in Nederland tijdelijk hebt onderverhuurd; duidelijke afspraken maken, rekening houdend met het huurcontract

        Regelgeving

        instellen op (soms) enige weerstand richting terugkeerders; zeker als je lang in het buitenland hebt gewoond staat niet iedereen welwillend tegenover terugkeerders die beroep doen op bijvoorbeeld sociale voorzieningen zonder premies te hebben afgedragen in de tijd dat ze in het buitenland woonden

        opnieuw inscbrijven bij de Nederlandse gemeente waar je gaat wonen; o.a. nodig om je aan te kunnen melden voor de (verplichte) basiszorgverzekering. Je hebt hiervoor wel een bewijs nodig waar je gaat wonen (koopakte, huurcontract e.d.)

        heb je de Nederlandse nationaliteit niet meer: tijdig starten met het onderzoeken van het proces om weer Nederlander te worden; doe dit voor ieder gezinslid tijdig want dit proces kan soms flink wat tijd en energie vergen

        Verhuizing

        kritisch keuzes maken welke spullen uit je (buitenlandse) inboedel ook na terugkeer een plek behouden (geef de rest bijvoorbeeld aan een goed doel)

        checken van douane regelgeving: niet alles mag mee terug

        gebruik maken van de verhuistips bij de Keuzehulp rondom Verhuizing bij lang verblijf in het buitenland

        Sociale voorzieningen, uitkeringen & toeslagen

        kennis updaten omtrent mogelijkheden, waar noodzakelijk, voor het aanvragen van (tijdelijke) uitkeringen; bijvoorbeeld om de eerste periode na terugkeer te overbruggen

        voor terugkeer opbouwen van financiële reserves; het direct krijgen van een uitkering is, afhankelijk van je eerdere woonland, lang niet altijd mogelijk

        opnieuw aanvragen van kinderbijslag, zorgtoeslag, huurtoeslag; daarmee dien je wel een nieuwe "binding" met Nederland aan te kunnen tonen

        Belasting & fiscale zaken

        voor terugkeer: afronden van belastingverplichtingen in het buitenland

        na terugkeer: bij je eerstvolgende belastingaangifte opgeven van je in het buitenland bij elkaar gespaarde of belegde vermogen op; daarbij wordt o.a. gekeken naar het in het buitenland ontvangen salaris en/of andere inkomsten, plus de door jou in het buitenland betaalde belastingen -> het saldo daarvan kan in een aantal gevallen heffingsvrij naar Nederland worden overgeheven

        afrekenen met eventuele openstaande Nederlandse belastingschulden; deze zullen bij terugkeer op je worden verhaald

        Werk, onderneming & vrijwilligerswerk

        tijdig -voor terugkeer- oriënteren op de arbeidsmarkt(kansen) in Nederland & starten met het benaderen van potentiële werkgevers; gebruik je bestaande netwerk

        voordat je terugkeert: voldoende tijd besteden aan professioneel afscheid nemen bij je werkgever; reflecteer op persoonlijke ontwikkeling en documenteer vaardigheden, capaciteiten en talenten waar mogelijk

        tijdig starten met nadenken over functieverwachtingen na terugkeer als je weer bij je (voormalig of uitzendende) werkgever aan de slag gaat; stel je in op tussentijds opgetreden veranderingen in je oude bedrijf

        al voor terugkeer nadenken over de manier waarop alle terugkeerders invulling gaan geven aan hun leven na terugkeer: wie gaat werken, bijbaantjes, vrijwillligerswerkactiviteiten, etc.

        overwegen -indien mogelijk- van een overbruggingsperiode: ga niet te snel weer aan de slag maar gun jezelf (en je gezin) tijd voor heroriëntatie en gewenning

        ga je solliciteren, focus dan op resultaten en bereikte doelen in het buitenland, voorkom dat je verzandt in verhalen hoe avontuurlijk of exotisch het allemaal was; maak voor jezelf een helder verhaal over waarom je (ooit) vertrok en waarom je nu weer bent teruggekeerd; hou het positief

        rekening houden met het feit dat, wanneer je terugkeert bij je (voormalig) werkgever, je in een andere positie terecht kan komen: het bedrijf en je collega's hebben zich uiteraard ook doorontwikkeld

        Verzekeringen

        na inschrijving bij de gemeente weer aanmelden bij een zorgverzekeraar voor de (verplichte) basiszorgverzekering

        rekening houden met een mogelijk medisch acceptatieproces & aanvullende vragenlijsten als je je wilt aanmelden voor vrijwillige aanvullende ziektekostenverzekering

        tijdig regelen van een doorlopende reis- en annuleringsverzekering

        regelen van de diverse andere verzekeringen: van inboedel tot aansprakelijkheid, van WA verzekering (auto) tot ongevallen, en van woonhuis/opstal tot rechtsbijstand

        Visa & Documenten

        onderzoeken met welke status (nationaliteit, staatsburgerschap) je terugkeert naar Nederland en of je bijvoorbeeld een verblijfsvergunning of machtiging tot voorlopig verblijf nodig hebt

        regelen van een bewijs van uitschrijving van het land waar je vertrekt (waar mogelijk)

        regelen van registratie van je kinderen in Nederland, als dat nog niet eerder is gedaan

        omzetten van in het buitenland behaalde rijbewijzen

        legaliseren van internationale documenten (trouwaktes, geboorteaktes), certificaten en diploma's (van jezelf, van je kinderen)

        Praktische voorbereiding

        vóór terugkeer voldoende tijd en aandacht besteden aan het afscheid nemen van vrienden, kennissen, collega's; bewaak dat proces extra zorgvuldig als je terugkeert met kinderen (zie ook de tips bij de keuzehulp rondom vertrekken uit Nederland)

        al voor terugkeer contact leggen met andere teruggekeerde expats; contact kan helpen bij het gewenningsproces

        rekening houden met een fase van boosheid of verdriet van je kinderen rondom het "moeten terugkeren"; bereid hen gefaseerd voor op allerlei aspecten van Nederland en maak afspraken over contactmogelijkheden met vrienden die achterblijven

        onderzoeken van activiteiten die je kinderen na terugkeer kunnen ondernemen die hen helpen bij het gewenningsproces; denk aan sport, verenigingen

        Onderwijs & taalcursus

        tijdig starten met het opvragen van internationale schooldossiers

        (her)oriënteren op het Nederlandse schoolsysteem en, afhankelijk van keuzes rondom woonlocatie, voor al je kinderen passend vervolgonderwijs; leg waar mogelijk contact met scholen voor terugkeer

        oriënteren op mogelijkheden voor het opnieuw leren, of aanvullen van je kennis omtrent, het Nederlands

        zijn je kinderen meertalig: uitzoeken van manieren om hun kennis en vaardigheid van de andere talen dan Nederlands op peil te houden

        rekening houden met een soms pittig aanpassingsproces van je kinderen op hun nieuwe school; systemen zijn anders dan gewend, omgang met docenten en leeftijdsgenoten is anders, etc.

        indien mogelijk: zodanig inplannen van het terugkeermoment dat het logisch past in de schoolcarrière van je kind(eren)

        uitzoeken of je kind eenmaal terug op school tijdelijk een schoolbuddy kan krijgen, die hem of haar (opnieuw) wegwijs maakt

        bij studerende kinderen: ruim voor terugkeer naar Nederland starten met aanmeldprocessen, zoeken van woonruimte, studieverenigingen e.d.

        Cultuur & culture shock

        volgen van een culturele voorbereidingscursus als je lang uit Nederland weg bent geweest; Nederland zal veranderd zijn in de tijd dat je weg was

        rekening houden met een gevoel van ontheemding of vervreemding; zelfs de voormalige eigen woonomgeving kan in de tussentijd flink veranderd zijn

        rekening houden met het feit dat niet iedereen zal begrijpen dat het terugkeren uit het buitenland een flinke schok teweeg kan brengen, dat terugkeerders moeite kunnen hebben met zich opnieuw aanpassen

        (opnieuw) verdiepen in de verschillende culture shock fasen; pas op dat je een niet te negatieve houding ten opzichte van Nederland aanneemt na een inspirerende tijd in het buitenland

        instellen op het Flying Dutchman syndroom, bij jezelf of bij je kinderen (zie de Keuzehulp Cultuur & culture shock voor uitleg)

        hulp vragen bij het opnieuw wennen aan Nederland en verdiepen in de factoren die van invloed zijn op dit gewenningsproces

        rekening houden met het feit dat vooral voor jonge kinderen "Nederland" net zo vreemd is

        Gezondheid & Veiligheid

        regelen van internationale medische dossiers (huisarts, kliniek, ziekenhuis, tandarts), nog vóór vertrek

        na terugkeer regelen van een medische check-up van alle gezinsleden; idem tandarts

        aanmelden bij huisarts en tandarts in je nieuwe woonregio; informeer naar eventuele wachtlijsten en recente ontwikkelingen

          Chapters 

        Teksten & Informatie

        JoHo: paginawijzer

        JoHo 'chapter 'pagina

         

        Wat vind je op een JoHo 'chapter' pagina?

        •   JoHo chapters zijn tekstblokken en hoofdstukken rond een specifieke vraag of een deelonderwerp

        Crossroad: volgen

        • Via een beperkt aantal geselecteerde webpagina's kan je verder reizen op de JoHo website

        Crossroad: kiezen

        • Via alle aan het chapter verbonden webpagina's kan je verder lezen in een volgend hoofdstuk of tekstonderdeel.

        Footprints: bewaren

        • Je kunt deze pagina bewaren in je persoonlijke lijsten zoals: je eigen paginabundel, je to-do-list, je checklist of bijvoorbeeld je meeneem(pack)lijst. Je vindt jouw persoonlijke  lijsten onderaan vrijwel elke webpagina of op je userpage
        • Dit is een service voor JoHo donateurs en abonnees.

        Abonnement: nemen

        • Hier kun je naar de pagina om je aan te sluiten bij JoHo, JoHo te steunen en zelf en volledig gebruik te kunnen maken van alle teksten en tools.

        Abonnement: checken

        • Hier vind je wat jouw status is als JoHo donateur of abonnee

        Prints: maken

        • Dit is een service voor wie bij JoHo is aangesloten. Wil je een tekst overzichtelijk printen, gebruik dan deze knop.
        JoHo: footprint achterlaten