- het komt vaak voor dat de terugkeer voor de ouders een weerzien is met Nederland, maar voor de eventuele kinderen kan het een (ongewenste) kennismaking met een onbekend land zijn. Hoe langer het verblijf in het buitenland heeft geduurd, hoe langer kinderen over het algemeen nodig hebben om te wennen en hun verlies te verwerken.
- neem, in overleg met de leerkracht, voldoende tijd voor het afscheid nemen van de klas en spreek duidelijke contactmomenten af met achterblijvende vriendjes en klasgenoten in het oude woonland, zeker in de eerste fase na terugkeer. De leerkracht kan wellicht helpen in het concretiseren van die contactmomenten.
- de emotionele effecten van terugkeer kunnen aanzienlijk zijn, maar zullen na korte of langere tijd wegebben. Tot die aanpassing zich aandient en het nieuwe leven in Nederland is geaccepteerd, zijn gevoelens van boosheid, verdriet en frustratie niet ongewoon.
- in sommige gevallen verloopt het aanpassingsproces niet voorspoedig en kan een kind ongewenste overlevingsstrategieën ontwikkelen. De schoolprestaties kunnen verslechteren, het kind kan in zichzelf keren, boos en onhandelbaar worden, alles in het nieuwe land negatief beoordelen of zich sterk identificeren met het land van herkomst. Veel positieve ondersteuning is in deze periode gewenst.
- wanneer je kind in het buitenland gewend was om twee talen te spreken dan is het raadzaam de kennis van die niet-Nederlandse taal te onderhouden, bijvoorbeeld met extra lessen of via internationale vrienden. Zonder onderhoud zakt deze vaardigheid weer snel weg.
Tips rondom de terugkeer
- spreek vroegtijdig de terugkeer naar Nederland door met je kind. Voorkom dat je kind het van een ander in je omgeving moet horen (in de expat wereld gaat het feit dat een gezin gaat terugkeren meestal snel rond).
- geef je kind ook de ruimte om eventuele teleurstelling over de verhuizing uit te spreken, ga het niet teveel sussen of relativeren.
- realiseer je dat zeker de wat oudere kinderen vaak goed doorhebben dat dit afscheid een ander type afscheid gaat zijn; het gevoel dat ze de nieuw opgebouwde vriendschappen niet snel meer zullen terugzien zal vaak sterker zijn dan toen ze vertrokken uit Nederland.
- bekijk samen met je kind wat de mogelijkheden zijn om contact te behouden met zijn/haar vriendjes/vrienden.
- kijk van te voren of er op de nieuwe plek al aanknopingspunten zijn voor nieuwe vriendschappen.
- lees samen met je kind boeken over afscheid nemen; maak voldoende foto's (juist van de alledaagse dingen) en neem souvenirs mee (iets specifieks uit de woonomgeving, zaken waar het kind aan gehecht is.
- is je kind wat vervreemd van Nederland (of kent het Nederland nog nauwelijks), stimuleer dan op tijd dat je kind zich een realistisch beeld gaat vormen van Nederland en de jeugdcultuur in Nederland; denk ook aan films, muziek, mode, technische ontwikkelingen. Laat bijvoorbeeld familie of vrienden uit Nederland al zaken opsturen, neem een digitaal abonnement op Nederlandse jongerentijdschriften, laat je kind luisteren naar in Nederland onder jongeren populaire muziek, stimuleer het online kijken van het (jeugd)journaal.
- wees beschikbaar: sta open voor vragen en laat ze hun verhaal vertellen.
- oriënteer je op speciale programma's die je kind (extra) kunnen coachen na terugkeer.
Bespraken we de op handen zijnde terugkeer naar Nederland, dan maakten onze al wat oudere kinderen zich vooral zorgen om hun kledingkeuze, voorkeuren in muziek, kapsel, etc. De achterliggende gedachte was natuurlijk of ze wel aansluiting zouden vinden bij hun leeftijdgenoten in Nederland, of ze er wel 'bij gingen horen'. Dat ging uiteindelijk eigenlijk best soepel, de meeste kinderen vonden die buitenlandverhalen eigenlijk wel 'stoer' en dat hielp bij het opnieuw aansluiting krijgen.
Repats uit Hong Kong
Onze zoon hoorde het nieuws van de terugkeer naar Nederland uiteindelijk via een vriend, die het van zijn ouders had gehoord. In de expatgemeenschap wordt voortdurend gevraagd wanneer je weer vertrekt, dus hadden wij het aan andere expats verteld. Dat was vervelend, hij is een tijd terecht boos geweest dat wij het hem niet al hadden verteld.
Singapore expat gezin
Gezien de geringe vliegtijd van ongeveer 6 uur én het feit dat we al vroeg wisten dat we zouden gaan terugkeren, zijn we met onze dochter voor het definitieve vertrek ui Ghana al eens teruggevlogen naar Nederland. Even opnieuw 'live' kennismaken met vrienden en familie, even langs haar oude school waar ze zou gaan terugkeren, even de ooit zo vertrouwde omgeving weer zien. Dat hielp onze dochter bij het afscheid nemen in Ghana.
Ghana expat gezin
Tips direct na terugkeer
- neem na de verhuizing wat extra tijd om samen met je kind de nieuwe omgeving te leren kennen en ga bijvoorbeeld mee naar de nieuwe school.
- blijf in de eerste fase pro-actief en bewust: praat met je kind over de verhuizing, de nieuwe school, nieuwe en oude vriendjes.
- zorg dat je kind de mogelijkheid heeft om contact te leggen met vriendjes die hij/zij heeft achtergelaten. Regel zo snel mogelijk internet thuis of open een Skype account zodat het contact makkelijker kan verlopen.
- kijk relatief snel samen met je kind naar nieuwe invulling van vrije tijd; denk aan sport, hobby vereniging etc.: niet alleen zorgt het voor afleiding maar het bevordert het aangaan van nieuwe relaties.
- hou er rekening mee dat kinderen die een tijd in het buitenland hebben gewoond niet zelden door Nederlandse kinderen worden bekeken als opscheppers, buitenbeentjes. Men is niet geïnteresseerd in verhalen over het buitenland en het risico van pesten bestaat.
- erken de fase van "onverwerkte rouw": het moeten missen van het uitdagende leven in het buitenland kan voor sommige kinderen een fase van échte rouw betekenen: afscheid van voor hen bekende geuren, uitzichten, geluiden maar ook vrienden, huis, huisdieren etc. Geef toestemming om te rouwen, sterk en moedig zijn helpt om er doorheen te komen maar verdrietig zijn (en verdriet erkennen) mag ook. En: rouwen kost ook gewoon tijd.
- benoem stapsgewijs de voordelen die de nieuwe leefomgeving oplevert en wijs je kind hier op, bijvoorbeeld de extra vrijheid die de kinderen hebben dankzij de fietscultuur in Nederland.
- breng, na verloop van tijd, nog eens een bezoek aan het voormalige woonland; eenmaal weer een tijd in Nederland kunnen sommige kinderen het buitenland gaan idealiseren. Sowieso is het goed om het verleden en heden met elkaar te verbinden, zeker als het kind lang in het buitenland heeft gewoond.
- maak gebruik van professionele coaching en ondersteuning wanneer je kind voor een langere periode moeite heeft met wennen in Nederland.
Ik ben de eerste periode na terugkeer niet direct weer aan de slag gegaan; heb bewust tijd genomen om onze twee dochters een goede en vertrouwde start te geven. Kwamen ze uit school, dan was ik thuis en hoefden ze niet naar de opvang. Zo kregen ze de tijd om weer te wennen aan Nederland. Pas na een maand of zeven heb ik mijn eigen carrière langzamerhand weer opgepakt.
Moeder binnen een teruggekeerd expat gezin
Toen ik op vijftienjarige leeftijd terugkwam in Nederland, vielen alle zekerheden van mij weg. Ik had geen plek meer die ik thuis kon noemen. Ik kende de mode en de gewoonten niet en ik had hier geen vrienden. Ik voelde me vaak alleen. En ik miste iemand bij wie ik mijn verhaal kon doen, iemand die écht naar mij luisterde en mij begreep.
Deborah, Third Culture Kid
- Met wie keer je na een lang verblijf in het buitenland terug naar Nederland?
- Wat zijn aandachtspunten als je als partner van een expat mee terugkeert naar Nederland?
- Wat zijn aandachtspunten als je kind(eren) mee terugkeren na een lang verblijf in het buitenland?
- Welke ontwikkelingsissues kunnen optreden bij kinderen die terugkeren na een lang verblijf in het buitenland?
- Hoe begeleid je een zorgvuldige overgang van je kinderen naar het onderwijs in Nederland, na een lang verblijf in het buitenland?
- Wat zijn tips als je je uit het buitenland terugkerende kind goed wil laten doorstromen in een Nederlandse basisschool?
- Wat zijn aandachtspunten als je kind na een lang verblijf in het buitenland doorstroomt naar hoger onderwijs?
- Wat zijn tips voor jongeren die na een lang verblijf in het buitenland naar hun “thuisland” gaan om te studeren?
- Checklist Terugkeer na een lang verblijf in het buitenland of emigratie
- Terugkeer naar Nederland en remigratie na lang verblijf in buitenland of emigratie
- 1 of 2
- volgende ›
Chapters
Teksten & Informatie
JoHo 'chapter 'pagina
Wat vind je op een JoHo 'chapter' pagina?
- JoHo chapters zijn tekstblokken en hoofdstukken rond een specifieke vraag of een deelonderwerp
Crossroad: volgen
- Via een beperkt aantal geselecteerde webpagina's kan je verder reizen op de JoHo website
Crossroad: kiezen
- Via alle aan het chapter verbonden webpagina's kan je verder lezen in een volgend hoofdstuk of tekstonderdeel.
Footprints: bewaren
- Je kunt deze pagina bewaren in je persoonlijke lijsten zoals: je eigen paginabundel, je to-do-list, je checklist of bijvoorbeeld je meeneem(pack)lijst. Je vindt jouw persoonlijke lijsten onderaan vrijwel elke webpagina of op je userpage
- Dit is een service voor JoHo donateurs en abonnees.
Abonnement: nemen
- Hier kun je naar de pagina om je aan te sluiten bij JoHo, JoHo te steunen en zelf en volledig gebruik te kunnen maken van alle teksten en tools.
Abonnement: checken
- Hier vind je wat jouw status is als JoHo donateur of abonnee
Prints: maken
- Dit is een service voor wie bij JoHo is aangesloten. Wil je een tekst overzichtelijk printen, gebruik dan deze knop.