Beschermen tegen insecten, muggen en spinnen in het buitenland

Wat zijn bedwantsen, bedbugs en bedvlooien?

• Bedwantsen (ook wel bedbugs of bedvlooien genoemd) zijn uitermate irritant en moeilijk van te voren op te sporen. Word je ‘s nachts jeukend wakker en zijn het geen muskieten dan weet je waar het door komt. 
• De beten van bedwantsen zijn makkelijk te herkennen: de bultjes zitten meestal bij elkaar en in een rechte lijn. Een kleine troost: bedwantsen brengen normaal gesproken geen ziekten over.

Wat is het verschil tussen bedvlooien en bedwantsen?

• Zie je een klein beestje in je bed van enkele millimeters groot? Dan kan het zowel een vlo of een bedwants zijn.
• Kijk heel goed: zie je lange achterpoten en springt het weg als je hem aanraakt? dan is het een vlo. Is het beestje meer een mini-pissenbed, met zes min of meer gelijke pootjes? dan is het waarschijnlijk een bedwants, en in ieder geval geen vlo.
• Vlooien kunnen springen en bedwantsen kunnen dat niet.

Waar komen bedwantsen voor in het buitenland en op reis?

• Ze zitten in vieze matrassen en beddengoed (kijk naar bloedvlekjes op het matras).
• Helaas kan het overal voorkomen, maar de kans is groter als een ho(s)tel onhygiënisch is.
• Er zijn zelfs hostels die slaapzakken verbieden tegen de verspreiding van die vervelende beestjes.
• Bedbugs komen zelden voor in betegelde ruimten zoals een badkamer, waardoor dat een betere plek is voor je bagage dan boven op je bed.

Waar komen vlooien voor in het buitenland en op reis?

• De mensenvlo komt in de westerse landen nog zelden voor, maar heeft een wereldwijde aanwezigheid.
• De kattenvlo, hondenvlo en rattenvlo komen echter ook in westerse landen veelvuldig voor en lusten ook wel mensenbloed.
• Vlooien leven graag op harige beesten of in het hol of nest van die beesten. Ga je werken met dieren, zeker bij de opvang van zieke en verwaarloosde dieren, dan ga je regelmatig met vlooien te maken krijgen.

Wat kan je doen tegen bedwantsen en bedvlooien?

• Neem een geïmpregneerde lakenzak mee of een stuk geïmpregneerd muggengaas.
• je kunt ook je (geïmpregneerde) klamboe onder de beddehoes leggen...als er niet teveel muggen zijn of al een klamboe hangt.
• Er is een speciale dunne plastic matrashoes te krijgen, klein vuistdik pakketje dat haast niets weegt, wordt ook wel gebruikt tegen huisstofmijt.
• Vermijd het plaatsen van je bagage en met name je kleren op de grond (zeker bij vloerbedekking of vloerkleden!), hang het op of leg het in een (schoon) kastje.
• Blijf je langere tijd op dezelfde plek, bijvoorbeeld bij een vrijwilligersproject, investeer in een professionele bestrijder om je verblijf in het buitenland een stukje aangenamer te maken.
• Denk je, of weet je, dat je op een met bedwants besmette plek bent geweest? Pak je spullen dan buiten uit. Was spullen die daar tegen kunnen op 60 graden of hoger en stop ze daarna in de droger. Ook invriezen van spullen (onder -14 graden) dood bedwantsen en hun eitjes.
• Ongecontroleerde tips:
  • je kan je pyama behandelen met insecticiden, mmmmm.
  • alles wassen op hoge temperatuur.
  • geinfecteerde zaken blootstellen (kleren, beddengoed) aan de zon (in een plastic zak).
  • kakkerlakken eten bedbugs, sla dus de kakkerlakken niet dood in een kamer waar ze beiden zitten - maar overweeg een ander hotel....

Wat kan je doen na een beet van een bedwants?

• Ben je gebeten? Dan kan je jeukwerende of huid kalmerende zalf gebruiken, bijvoorbeeld zinkzalf of calamine lotion.
• Is het erg? Dan kan je overwegen om antihistamine te slikken (middelen die je ook tegen allergie, hooikoorts of wagenziekte krijgt).

Wat zijn kakkerlakken?

• Kakkerlakken zijn stevige insecten met vooral opvallende voelsprieten en zijn wereldwijd te vinden in met name bosrijke gebieden waar ze leven tussen rottende bladeren en in bijvoorbeeld holtes van bomen.
• Kakkerlakken hebben vleugels, maar slechts een klein aantal kakkerlakken kan vliegen, en zelfs die soorten doen dat niet heel elegant. Als ze tegen je aanvliegen is dat dus eerder onkunde dan onwil

Waar kom je kakkerlakken tegen in het buitenland?

• De grootste van de ruim 4000 soorten kakkerlakken vind je tropische landen
• Slechts een beperkt deel van de kakkerlak soorten komt regelmatig in de buurt van mensen en menselijk voedsel, maar dan vaak wel in vrij grote aantallen als je pech hebt of gewoon slordig bent met voedsel
• Kakkerlakken komen in grote getale voor in de meeste hotels en hostels van veel landen

Hoe gevaarlijk zijn kakkerlakken?

• kakkerlakken zijn niet gevaarlijk, bijten of steken niet, maar zien er niet echt lekker uit. Bij grote aantallen kakkerlakken kan het behoorlijk gaan stinken
• kakkerlakken kunnen wel net als de meeste insecten ziekten verspreiden
• In landen als Taiwan, Mexico en Thailand worden kakkerlakken gegeten, als je deze tegenkomt moet je ze zeker eens proberen

Wat moet je doen als je kakkerlakken tegenkomt ?

• In sommige landen vliegen zelfs kakkerlakken van 5 cm door je kamer, alhoewel ze niet gevaarlijk zijn, krijg je er toch de kriebels van. Een extra reden om lekker onder een klamboe te gaan liggen.
• Insectensprays en DEET kunnen ook (tijdellijk) helpen

Wat zijn spinnen?

• Een spin is een dier dat behoort tot de geleedpotigen, officieel is het dus geen insect omdat ze acht poten (zes bij insecten) hebben met een lijf dat uit twee delen bestaat
• De meeste spinnen zijn klein en hebben, met poten en al, ongeveer een lengte van een centimeter. De kleinste spinnensoorten worden niet langer dan één millimeter en de grootste soorten kunnen met poten erbij meer 25 centimeter breed zijn. Spinnen kunnen verder verschillende vormen en kleuren hebben
• Spinnen zijn op het land wonende roofdiertjes die levende prooidieren eten. De meeste spinnen maken een web en zijn passieve jagers, sommige soorten zijn actiever en kunnen op zoek gaan naar hun prooi

Wat moet je doen als je een spin tegenkomt op reis of in het buitenland?

• Spinnen zijn meestal ongevaarlijk (zelfs de tarantula) maar ze zijn in principe wel allemaal giftig
• De spinnen die in Nederland voorkomen, kunnen niet door je huid heen bijten, waardoor het gif niet in je bloed terechtkomt.
• Sommige soorten in het buitenland bijten echter dwars door je huid heen en zijn soms ook een stuk giftiger dan Nederlandse spinnen
• Drie van de beruchtste gevaarlijke spinnen zijn de zwarte weduwe, die ook in bijvoorbeeld Zuid-Europa voorkomt,  de red-back spider uit Australië en de Braziliaanse Wandering Spider.
• Om deze gevaarlijk spinnen te kunnen herkennen is het goed om bij je voorbereidingen van je reis ook online (of papier) al te hebben opgezocht waar je kunt vinden hoe ze eruit zien.

Wat moet je doen om te voorkomen dat je een spin wordt gebeten?

• Zorg dan dat je op de hoogte bent van de spinnen die kunnen worden aangetroffen in het gebied waar je aan het reizen bent of waar je langer verblijft
• Zorg dat je over de juiste schoenen, handschoenen, sokken beschikt om jezelf te beschermen. Gebruik bij het werk handschoenen en draag gesloten schoenen en stop je sokken in als je aan het werk bent in een tuin of op het platteland. Wees voorzichtig met oppakken van stenen en takken.
• Spinnen bijten mensen in principe als afweer, breng spinnen niet (on)bedoeld in het nauw.
• Check je schoenen voordat je erin stapt, je kleding voordat je het aantrek, je slaapzak voordat je erin gaat en je rugzak voordat je hem inpakt
• Zit een spin op je huid, veeg hem weg en sla ze niet dood op je huid, anders kan je alsnog de giftanden in je huid krijgen
• Zet je bed van de muur
• Hou je kamer of huis goed schoon
• Anti-insectenmiddel met DEET kan helpen om spinnen af te schrikken.

Wat zijn de verschijnselen na een beet van een spin?

• Een beet van een spin is meestal niet pijnlijk, de pijn begint pas 10 minuten later. Eerst op de plek waar gebeten is, daarna over de rest van het lichaam. Waar de spin gebeten heeft ontstaat een blaar.
• Een spinnenbeet kun je meestal herkennen aan een zwelling en rode vlekken rond de plek van de beet waarbij de huid warm aanvoelt.
• Andere verschijnselen kunnen zijn: misselijkheid, braken, spierkramp, hoge bloeddruk, angst, onrust, psychose

Wat is de behandeling na een beet van een spin?

• Ben je gebeten door een spin en is het een oppervlakkige beet, dan kun je het beste de volgende stappen doorlopen: 
  • Maak de wond schoon met water en een milde zeep. Je kunt de wond ook desinfecteren met jodium. 

  • Verminder de zwelling door huid rond de beet te verkoelen, via bijvoorbeeld een kompres of een doek met ijs erin

  • Breng een schoon verband aan. Ook al is de beet oppervlakkig, houd deze toch 24 uur in de gaten. Als de klachten verergeren, neem dan contact op met je huisarts. 

Bij een beet door een gevaarlijke spin

• Wanneer je denkt dat je mogelijk doort een gevaarlijke spin bent gebeten, zoek direct medische hulp of ga direct naar het ziekenhuis. Het tegengif moet soms binnen een uur of enkele uren worden toegediend!
• Maak de huid koud met ijs of een compres, dan wordt de zwelling minder
• Beweeg zo weinig mogelijk om te voorkomen dat het gif zich verspreidt en de wond groter wordt. Wordt je in je been of arm gebeten maak dan gebruik van een spalk of mitella en leg een strak verband boven de beet zonder dat je je bloedcirciulatie afsnijd! Houd vervolgens je arm of het been zo goed mogelijk omhoog
• Meestal krijg je een of meerdere van de volgende medicijnen om een spinnenbeet te behandelen: pijnstillers, antihistaminica (tegen een allergische reactie)

Welke spinnen kan je tegenkomen tijdens je werk, vrijwilligerswerk of stage in de Australie of Amerika

Zwarte weduwen

• Zwarte weduwen: grote, glimmende zwarte spinnen met een rode cirkel op hun buik. Ze komen voornamelijk voor in Noord-Amerika. De beet van een weduwe voelt als een klein prikje en veroorzaakt een rode en gezwollen huid. Binnen een halfuur tot een paar uur begint echter een intense pijn en verstijving. Zwarte weduwen zijn niet dodelijk voor mensen en er bestaat een tegengif om de symptomen te verlichten.

Vioolspinnen

• Van het gif van de in het zuidoosten van de Verenigde Staten voorkomende vioolspin kun je wonden krijgen waardoor het weefsel rondom de spinnenbeet kan afsterven. Vioolspinnen hebben lange poten, zijn bruinig van kleur en hebben een tekening in de vorm van een viool op hun rug. De beet van een vioolspin steekt in het begin en binnen acht uur heb je hevige pijn. Rond de beet ontstaat al snel in een open wond. Beten van de vioolspin zijn niet dodelijk maar wel erg schadelijk. Er is geen tegengif en de beten worden behandeld via operaties en antibiotica

Australische tunnelspinnen

• De Australische tunnelspin is een agressief baasje dat zich ophoudt op donkere en ongure plekken. Wanneer je te grazen bent genomen krijg je al snel veel pijn, ga je zweten, trekt je gezicht alle kanten op en voel je tintelingen. Ga zo snel mogelijk na het ziekenhuis voor het tegengif.

Braziliaanse bananenspinnen

• Deze 'wandering spider' leeft in grote delen van Zuid- en Midden-Amerika. Deze grote spin uit de kamspinnen familie is zeer dodelijk en werkt in op je zenuwstelsel. Symptomen zijn onder andere kwijlen, onregelmatige hartslag en pjinlijke erecties. Ga zo snel mogelijk na het ziekenhuis voor het tegengif.

Wat zijn hoornaars, wespen en bijen?

• Hoornaars zijn in feite wat fors uitgevoerde wespen, waarbij de in Japan voorkomende Japanse reuzenhoornaar met een spanwijdte van zes centimenter echt indrukwekkend is.
• Met 'wespen' wordt in de volksmond vaak de 'gewone wesp' bedoelt met zwart-gele strepen. Voor biologen bestaan er echter honderden verschillende wespensoorten, waarvan de meesten niet kunnen/zullen steken.
• Bij stekende bijen gaat het meestal over honingbijen. De vele bijensoorten die een meer solitair leven hebben, kunnen meestal niet eens steken als ze het zouden willen.
• Er zijn overigens heel veel insecten die lijken op de stekende versies maar geen vlieg kwaad doen. Denk bijvoorbeeld aan zweekvliegen, bijvliegen en sluipwespen die op wespen/bijen lijken maar daar qua steek-gedrag weinig mee te maken hebben

Wanneer steken wespen, hoornaars en bijen?

• Steken doet een insect ter verdediging, maar het is een risicovolle strategie die voor het individu meestal gevaarlijker is dan vluchten. Steken is hierdoor iets dat vooral voorkomt bij insecten die in groepen of kolonies leven.
• Alleen wanneer je een nest (onbedoeld) verstoort zullen stekende insecten agressief worden. Met name hommels en bijen zijn over het algemeen moeilijk boos te krijgen als ze bijvoorbeeld aan het eten zijn.
• Als je deze dieren in het nauw brengt, bijvoorbeeld als je met je blote voet in het gras loopt, of als je dezelfde pruim wilt plukken waar een wesp al is begonnen met eten, dan zal je gestoken worden.

Hoe kan je een steek van een wesp voorkomen?

• Blijf weg bij hun nesten.
• Per ongeluk een nest verstoord? Rennen! Met name bijen gaan vaak gezamenlijk in de aanval, en ze zullen vaak ook echt even achter je aan vliegen (zoals in tekenfilms)
• Vliegt er een wesp om je hoofd? Ga vooral niet meppen of wild zwaaien als je liever niet gestoken wordt.

Wat kan je doen na een steek van een wesp, bij of hoornaar?

• Een steek van een insect is meestal alleen even pijnlijk en geeft een licht zwelling die soms jeukt.
• Wordt je aangevallen en geprikt door meerdere individuen tegelijk dan is het verstandig om een dokter of zelfs een ambulance te (laten) bellen.
• De steek van de Japanse reuzenhoornaar (leeft in Japan) vergt altijd medische assistentie en doodt jaarlijks tientallen mensen
• Bij alle stekende insecten bestaat het risico op een allergische reactie. In die situatie kan een steek heel heftige, en gevaarlijke, zwellingen geven en is medische hulp vaak noodzakelijk.
• Verwijder indien nog aanwezig de angel, indien voor handen met een pincet
• Zuig de plek van de steek uit, bij voorkeur met een pompje - spuug eventueel met je mond opgezogen gif uit
• Koel de gestoken plek met water of een icepack om de zwelling en jeuk te verminderen

Wat is een zandvlo?

• Zandvlooien lijken op hele miniscule kleine vliegjes, maar het zijn letterlijk en figuurlijk parasieten die leven van bloed
• Deze minidracula's zijn zijn maximaal 1 mm groot, lijkt op andere vlooien en is roodbruin van kleur.

Wat is een jigger?

• Zandvlooien worden in het buitenland ook wel jiggers genoemd
• chigoe en Bicho del pie zijn andere namen die lokale mensen mogelijk gebruiken als ze je waarschuwen tegen deze beestjes
• De term jiggers wordt ook gebruikt voor de jeukende bulten van de zandvlo

Waar komen zandvlooien en jiggers voor?

• Zandvlooien en jiggers komen voornamelijk voor in de warmere landen in Afrika. Azie (met name Pakistan en India), Midden- en Zuid-Amerika
• Zandvlooien leven in droge, stoffige, en warme omgevingen gevonden zoals op stranden en in veestallen. De vlooien springen op de huid van bijvoorbeeld honden, katten, ratten of mensen
• Pas op dus goed op voor stranden met zandvlooien!

Wat zijn de gevolgen van een beet van de zandvlo?

• Zandvlooien leven net als andere vlooien van bloed. Bij de mannetjes blijft het hierbij, de vrouwtjes hebben echter nog iets in petto.
• Er ontstaan flink jeukende en pijnlijke bobbeltjes (jiggers), vooral bij je voeten en rond de tenen en som op je handen, ellebogen of achterwerk
• De vrouwtjes vlo gaat in je huid zitten (vooral in de huid van je voeten) zodat alleen de achterpoten nog zichtbaar zijn. Ze 'broedt' nu haar eitjes uit waarbij ze opzwelt voelbaar als een hard bobbeltje ter grootte van een erwt. Als de eitjes rijp zijn laat ze deze via de uitgang bij haar uitstekende achterpoten vallen.
• Wanneer je zandvlooien in je huid hebt zitten wordt dit Tungiasis genoemd
• De zandvlo brengt zover bekend geen ziekten over zolang je je wondjes goed verzorgd.
• Een onbehandelde besmetting door meerdere vlooien kan voor levensbedreigende infecties zorgen. 

Wat moet je doen tegen zandvlooien?

• Als voorzorgsmaatregel kun je schoenen of sandalen dragen, deze verminderen de kans om zandvlooien te krijgen. Wanneer je sokken tot net over je enkels draagt, ben je tijdens het wandelen in ieder geval behoorlijk beschermt, omdat deze vlooien niet hoog kunnen springen.
• Als bescherming kan je anti-insectemiddelen als DEET gebruiken. Het meest effectieve middel heet Zanzarin, natuurproduct is bewezen effectief in het voorkomen van beten maar lijkt voorlopig niet in Nederland te koop

Wat kan je doen na een beet van een zandvlo?

• Behandeling betekent eigenlijk verwijderen van de zandvlo. Er bestaat geen medicijn tegen de vlooien.
• De vlo wordt er meestal met een (steriele) naald uitgehaald, het beste na het schoonmaken met alcohol of ether (dat doodt de vlo).
• De opening kan je iets groter maken om alles eruit te krijgen.
• Maak de wond goed schoon om infecties te voorkomen.
• Tegen de jeuk kan je een verzachtend zalfje gebruiken (betadine, jodium of Flammazinezalf). Zo voorkom je opengekrabte wondjes die kunnen ontsteken