Hoe werkt het ziektekosten- en gezondheidszorgsysteem in China?

Kwaliteit van de gezondheidszorg in China

• In de grotere Chinese steden kun je vaak kiezen uit het lokale ziekenhuis (vaak goede zorg, maar ook overvol en soms chaotisch), de VIP afdeling van het lokale ziekenhuis (rustiger, meer Engels, schoner) of een speciale kliniek gericht op buitenlanders (met betere faciliteiten en meer herkenbare benaderingswijzen en procedures, hoewel je ook hier soms voor verrassingen kan komen te staan).
• In een spoed- of noodgeval vraag je -waar mogelijk- altijd eerst aan de alarmcentrale van je ziektekostenverzekeraar naar welke kliniek of ziekenhuis je vervoerd kan worden voor verdere behandeling.
• Realiseer je dat de afstanden in de Chinese steden groot kunnen zijn, en er flinke vertraging kan optreden, afhankelijk van de verkeersdrukte.
• Chinese ambulances kunnen nog wel eens op zich laten wachten; overweeg om zelfstandig vervoer naar je voorkeursziekenhuis te regelen als dat kan.

Openbare zorg in China

• China kent vier netwerken voor de volksgezondheid:
  • het systeem van openbare gezondheidsdiensten voor preventie, controle, opvoeding, kinder- en kraamvrouwzorg, geestelijke gezondheid, opvang van noodsituaties, bloedinzamelingen, opvolging van de gezondheidssituatie, familie planning plus een netwerk van openbare dienstverlening voor de volksgezondheid.
  • de eigenlijke gezondheidszorg, met op het platteland ziekenhuizen op arrondissement- en kantonniveau en gezondheidscentra op dorpsniveau; in de steden werken ziekenhuizen en wijkgezondheidscentra op verschillende niveaus samen.
  • de ziektekostenverzekering: een basisverzekering aangevuld met bijkomende verzekeringen; hierin wordt verschil gemaakt tussen werkende en werkloze stedelingen, er is een (vrij nieuwe) coöperatieve verzekering op het platteland en een hulpfonds voor mensen in moeilijkheden.
  • een netwerk voor geneesmiddelen, van productie tot distributie, met één nationaal systeem voor basisgeneesmiddelen.
• Naast de reguliere gezondheidszorg met artsen, apotheken, ziekenhuizen en klinieken kent China natuurlijk van oudsher ook een zeer uitgebreide klassieke Chinese geneeskunde met acupunctuur en traditionele geneeswijzen.
• De huisarts en het (ook in Nederland verdwijnende) huisbezoek van een dokter bestaat in China in principe niet. Voor een medisch onderzoek of een eenvoudige dokters-consultatie in China ga je veelal direct naar het ziekenhuis.
• De medische kosten in China zijn over het algemeen vaak hoger dan in Nederland.
• Consulten en medicijnen worden meestal direct betaald (soms eventueel mogelijk per creditcard).
• Medicijnen (op doktersvoorschrift) worden in principe direct meegenomen en afgerekend.
• Ben je afhankelijk van speciale medicijnen neem dan altijd een flinke startvoorraad mee als je naar China verhuist; regel een medicijnenverklaring in verband met de douane controle.
• Check bij voorkeur al voor vertrek met je vaste apotheek de internationale soortnaam (werkzame stof) van je medicijn, los van het merk en informeer naar de in China gangbare naam van dit medicijn.
• In de mede op buitenlanders gerichte apotheken in de grotere Chinese steden zijn veel medicijnen uiteraard redelijk goed verkrijgbaar; informeer tijdig (ruim voordat je startvoorraad op is) naar vervolgrecepten, en/of vraag hulp van je ziektekostenverzekeraar.

Privé-ziekenhuizen in China

• Afhankelijk van het soort ziekenhuis dat je bezoekt en afhankelijk van de duur van je verblijf in/gewenning aan China kan je een gevoel van chaos krijgen; de meest basic (lokale) ziekenhuizen zijn vaak overvol en procedures lopen anders dan je gewend was.
• In een privé-ziekenhuis spreekt het medisch personeel wat vaker Engels en zijn er vaker internationale doktoren aanwezig.
• In een privé-ziekenhuis in China zullen verpleegsters en dokteren je in het algemeen wat minder aan je lot overlaten.
• De infrastructuur en hygiëne in een privé-ziekenhuis is vaak goed en volgens "internationale" standaarden. In een ziekenhuis van de overheid kan je in een bed belanden zonder kussens of dekens, en lig je gezellig samen met de lokale gemeente.
• Het privé-ziekenhuis is dikwijls een stuk duurder vergeleken met ziekenhuizen van de overheid.

Ziektekosten-, pensioen-, werkeloosheid-, zwangerschaps- en arbeidsongevallenverzekeringen in China

• Ziektekosten-, pensioen-, werkeloosheid-, zwangerschaps- en arbeidsongevallenverzekeringen zijn verplicht voor alle buitenlanders die in China werken.
• Je bent verplicht de Chinese verzekeringen af te sluiten, hiernaast mag je -en is het vaak wenselijk- een eigen verzekering afsluiten; daar worden over het algemeen geen extra eisen door de Chinese overheid aan gesteld.
• Omdat er diverse nadelen zitten aan het verplichte stelsel kiezen verreweg de meeste buitenlanders in China voor de optie om sociale zekerheid en ziektekostenverzekeringen elders onder te brengen, bijvoorbeeld via een internationale (ziektekosten)verzekering.

Hoe veilig en onveilig is een reis of verblijf in China?

Veiligheid in China

• Hoewel uiteraard ook China niet ontkomt aan de gangbare problematiek van grote steden en gebieden die zich stevig ontwikkelen, zijn misdrijven tegen buitenlanders in China nog altijd relatief zeldzaam.
• Let op dat de rechtspraak ook voor buitenlanders erg streng is.
• Kritiek uiten op het Chinese regime is erg gevoelig, dus let hierop.

Ziekte in China

• Tropische ziekten zijn aanwezig in delen van land. Noodzakelijke vaccinaties checken voordat je vertrekt is aan te raden.
• Een aspect om terdege rekening mee te houden als je gaat wonen en werken in China is het soms pittige leefklimaat in de grote Chinese steden. De enorme drukte en het verkeer (uitlaatgassen), de enorme bouwprojecten (stof), de nog niet aan veel regelgeving gebonden industrie (vervuiling) en de flinke zandstormen in de lente vanuit de Gobi woestijn zijn de belangrijkste veroorzakers.
• Chinezen besteden erg veel aandacht aan de properheid van hun eigen woonomgeving, maar niet aan die van de buitenruimte; dat is een van oudsher een pure overheidstaak.

Welke werk- en reisverzekeringen zijn geschikt voor kort en lang verblijf in China?

• Is de reis naar China en je terugkomst voldoende gedekt, ben je voor, tijdens, en na je activiteiten voldoende gedekt en welke verzekering past het beste bij jouw reis en jouw activiteit?
• China en HongKong vallen in verzekeringspolissen onder werelddekking.
• Hou bij de keuze in dekkingshoogte (tegen 100% van het Nederlands tarief, tegen kostprijs etc.) er rekening mee dat de medische kosten in China over het algemeen vaak hoger zijn dan in Nederland.

Activiteiten- en reisverzekeringen

• Verzekeringen voor rondreizen in China en Hongkong 
• Verzekeringen voor backpacken in China en Hongkong 
• Verzekeringen voor studeren in China en Hongkong
• Verzekeringen voor stagelopen in China en Hongkong 
• Verzekeringen voor vrijwilligerswerk in China en Hongkong 
• Verzekeringen voor betaald werken in China en Hongkong 

Annuleringsverzekeringen

• Heeft het zin om ook een annuleringsverzekering af te sluiten voor de vooraf geboekte activiteiten?
• Annuleringsverzekering voor reizen naar China en Hongkong 

Welke emigratie- en expatverzekering kan je afsluiten voor China en Hongkong als je daar een tijd gaat wonen?

Ziektekostenverzekeringen in China en Hongkong

• Als alternatief voor de Nederlandse basiszorgverzekering is een internationale emigratie of expatverzekering een veel gebruikte vervanging. Een dergelijke verzekering biedt een aantal voordelen tov de lokale dekking: internationale dekking, vergoedingen en voorwaarden veelal volgens Nederlandse maatstaven, gericht op dekkingen die een "buitenlander" nodig heeft, en flexibiliteit bij verhuizing naar China of Hongkong.
• Ziektekostenverzekeringen voor in China en Hongkong 
• Overlijdensrisicoverzekering voor in China en Hongkong 

Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen & Levensverzekeringen in China en Hongkong

• Word je ernstig ziek of raak je invalide door een ongeval dan kan het zijn dat je op op basis van deze situatie je werk of inkomen verliest. In Nederland vormen de sociale– en werknemersverzekeringen een vangnet voor het verlies van inkomen. In China kan dat anders liggen en kan je kiezen voor een internationale arbeidsongeschiktheidsverzekering.
• Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen voor in China en Hongkong 
• Levensverzekeringen voor in China en Hongkong 

Aansprakelijkheidsverzekeringen & Rechtsbijstandverzekeringen in China en Hongkong

• Een rechtsbijstandverzekering is een verzekering die hulp en advies biedt bij juridische problemen. Een rechtsbijstandsverzekering biedt dekking bij onder andere het verhalen van schade (o.a. bij verkeerszaken, bij strafzaken en bij geschillen die voortvloeien uit een contract (inclusief arbeidscontracten, indien meeverzekerd).
• Aansprakelijkheidsverzekeringen voor in China en Hongkong 
• Rechtsbijstandsverzekeringen voor in China en Hongkong  

Inboedel- en opstalverzekeringen in China en Hongkong

• Wanneer je je eigen inboedel meeneemt naar China, of daar lokaal nieuwe huisraad aanschaft, dan kan een internationale geldende inboedelverzekering ervoor zorgen dat je tegen schade verzekerd bent die het gevolg is van onder meer brand, storm en diefstal.
• Inboedelverzekering voor China en Hongkong  
• Huis- en inboedelverzekering ondertussen in Nederland 

Collectieve verzekeringen (voor bedrijven, stichtingen/NGOs) in China

• Voor organisaties die twee of meer werknemers naar China hebben uitgezonden, zijn collectieve verzekeringen regelmatig een uitkomst. Op deze wijze wordt er niet alleen administratieve rompslomp voorkomen, maar zijn er ook meer mogelijkheden op het gebied van de dekking.
• Collectieve verzekeringen voor in China en Hongkong 

Wat zijn de noodnummers in China?

Check regelmatig op updates en werk ze bij in je eigen administratie. 

• Police (call)  –  110
• Police (text-message) – 12110
• Ambulance  – 120
• Fire Fighters   –  119
• Traffic Accidents – 122
• SOS, somebody drowning – 12395

Hoe krijg je "dingen" geregeld in China?

• Iets regelen in China betekent veelal gebruik maken van je netwerk en persoonlijke contacten: wat voor de één ontoegankelijk blijft, is voor de ander relatief eenvoudig te regelen. Ofwel "iets wat op papier absoluut niet kan, is vaak toch mogelijk". De vele regels worden vaak geïnterpreteerd als suggesties, die je kunt opvolgen of niet; of die bedoeld zijn voor "anderen".
• Voor veel zaken kun je dus het beste leunen op een Chinese kennis, vriend of relatie die je vertrouwt of die bij anderen bewezen heeft zaken gedaan te krijgen.
• Wat je ook probeert te regelen; bejegen diegene die het voor je moet regelen altijd met respect en voorkom ten alle tijden gezichtsverlies.
• Ontstaat er een verschil van inzicht, probeer dan niet vast te houden "aan je principes": zoek samen eerder naar een gezichtsverlies-besparende oplossing waar alle betrokken partijen mee kunnen leven; de officiële “starheid” kan dan vaak alsnog veranderen in flexibiliteit.
• Hoewel omstandigheden langzaamaan veranderen, zijn procedures rondom de aanschaf van veel artikelen soms verrassend anders dan verwacht. Voor bijvoorbeeld de aankoop van een auto zijn nog relatief weinig showrooms beschikbaar; vaak ben je afhankelijk van een Chinese bemiddelaar die aanbevelingen doet en de aanschaf ondersteunt, regelt, of uit jouw naam doet. Een auto aangeschaft in de ene regio mag ook weer niet per definitie rondrijden in de andere regio.
• Hoewel sommigen de werkwijzes in China veelal bestempelen als "dictatoriaal" of "raar", is het vaak niet eens zo gek veel anders als in andere landen...of Nederland. Ook elders op de wereld werken persoonlijke relaties vaak het beste om zaken geregeld te krijgen, blijven deuren gesloten totdat ze open gaan en is er niet zelden een verschil tussen "wet" en "dagelijkse praktijk". Ook in westerse bestemmingen is er een behoorlijke regeldrift, kennen we talloze procedures en krijg je zomaar opeens te maken met instanties of diensten waar je het bestaan niet van kon vermoeden.

Hoe krijg je zakelijke "dingen" geregeld in China?

• Doe één-op-één voorbesprekingen en geef alle betrokkenen de kans om wensen kenbaar te maken en eventuele moeilijkheden in besluitvorming te signaleren.
• Stel je plannen in het perspectief van nationaal Chinees beleid en zoek naar aansluiting daarop; je bent veelal afhankelijk van overheidsinstanties dus laat zien dat jouw plan past in hun beleid.
• Wees open, laat zien tegen welke problemen je aanloopt en vraag je gesprekspartner naar mogelijke oplossing; veel Chinezen denken strategisch én flexibel en denken vaak graag met je mee...als je ze op de juiste manier benadert.
• Maak gebruik van een tolk die ook door de formele communicatie heen kan prikken, die doorvraagt naar de werkelijke pijnpunten of ontbrekende informatie/voorwaarden om toestemming te krijgen.
• Blijf geduldig als je directe aanspreekpunt enige tijd (tot soms enkele maanden) niet aanspreekbaar is; probeer via assistenten alsnog contact te krijgen.
• Blijf investeren in persoonlijke relaties, ook als je contactpersoon een andere positie krijgt toebedeeld.
• Gebruik de social media (apps) die je Chinese zakenpartners of overheids contactpersonen ook gebruiken (bijvoorbeeld WeChat): snel persoonlijk contact is dan vaak makkelijker en via "posts" blijf je beter op de hoogte van wat er speelt en waar men zich in privétijd mee bezig houdt.
• Bevestig afspraken herhaaldelijk (lang, middellang en kort van te voren) als je zeker wilt zijn dat jouw gesprekspartner daadwerkelijk aanwezig is.
• Stuur voorbereidende teksten of documenten ruim op tijd toe; vaak laat men bij belangrijke besprekingen e.e.a. eerst in het Chinees vertalen.
• Richt je bij vergaderingen altijd tot de hoogste in rang; laat je gesprekspartner bepalen of ook anderen input mogen geven.
• Geef follow-ups aan bijeenkomsten met notulen en actiepunten en dubbelcheck of iedereen daarmee akkoord is.
• Blijf flexibel: gemaakte afspraken of afgesproken acties kunnen veranderen.

Oriënteer je vooraf

• Natuurlijk is het raadzaam, als je langer gaat wonen en leven in China, om je tijdig te oriënteren op ziekenhuizen dicht bij je woonomgeving.
  • Welke ziekenhuizen zijn er? Welke buitenlanders hebben welke ervaringen?
  • Bij welk ziekenhuis heb je een goed gevoel?
  • Welke (internationale) standaarden worden gehanteerd? Hoe zit het met kennis van Engels? Heeft de kliniek of het ziekenhuis een speciale expat afdeling?
  • Hoe groot zijn kamers, met hoeveel anderen lig je op een kamer?
  • Wordt behandeling in je voorkeursziekenhuis vergoedt door je (internationale) ziektekostenverzekeraar, zijn er eventuele beperkingen?

Noodgeval of spoedgeval

• In een spoed- of noodgeval vraag je -waar mogelijk- altijd eerst aan de alarmcentrale van je ziektekostenverzekeraar naar welke kliniek of ziekenhuis je vervoerd kan worden voor verdere behandeling.
• Realiseer je dat de afstanden in de Chinese steden groot kunnen zijn, en er flinke vertraging kan optreden, afhankelijk van de verkeersdrukte.
• Chinese ambulances kunnen nog wel eens op zich laten wachten; overweeg om zelfstandig vervoer naar je voorkeursziekenhuis te regelen als dat kan.

Het verschil tussen een privé-ziekenhuis in China en een ziekenhuis van de Chinese overheid

• In een privé-ziekenhuis spreekt het medisch personeel meestal Engels; in ziekenhuizen van de overheid spreekt men normaal gezien geen Engels.
• In een privé-ziekenhuis zijn de dokters meestal internationale dokters, wat betekent dat zij een degelijke medische opleiding hebben genoten.
• In een privé-ziekenhuis in China zullen verpleegsters en dokters je graag verder helpen; in een Chinees overheids-ziekenhuis kan je je aan je lot overgelaten voelen.
• De infrastructuur en hygiëne in een privé-ziekenhuis zijn vaak goed en volgens "internationale" standaarden. In een ziekenhuis van de overheid kan je in een bed belanden zonder kussen of deken en samen met veel andere patienten in dezelfde kamer liggen.
• Een privé-ziekenhuis is dikwijls duur vergeleken met ziekenhuizen van de overheid. Wat maakt dat overheidsziekenhuizen in China dikwijls overbevolkt zijn.

Wat zijn aandachtspunten rondom gezondheid als je lang in China verblijft?

• Een aspect om terdege rekening mee te houden als je gaat wonen en werken in China is het soms pittige leefklimaat in de grote Chinese steden. Het enorme verkeer (uitlaatgassen), de enorme bouwprojecten (stof), de nog niet aan veel regelgeving gebonden industrie (vervuiling) en de flinke zandstormen in de lente vanuit de Gobi woestijn zijn de belangrijkste veroorzakers.
• Woon je voor langere tijd in een grote Chinese stad, dan zul je na verloop van tijd waarschijnlijk meedoen met het opzetten van een masker tegen smog; op slechte momenten bijvoorbeeld in Beijing kun je soms de overkant van de straat nauwelijks meer zien.
• Op steeds meer plekken kom je luchtfilters tegen, bijvoorbeeld op Chinese scholen en kinderdagverblijven. Het gebruik hiervan is dan afhankelijk van de dagelijks gecommuniceerde vervuilingsgraad.
• Chinezen besteden erg veel aandacht aan de properheid van hun eigen woonomgeving, maar niet aan die van de buitenruimte; dat is een van oudsher pure overheidstaak.
• Vooral 's ochtends vroeg kan je in veel parken groepjes Chinezen vinden die aan het dansen of sporten zijn, of tai chi beoefenen.
• In China vind je niet vaak een westers toilet, wat je wel tegenkomt zijn de typische ''gaten in de grond''. In een aantal gevallen zonder deur, er zijn dan meerdere wc's naast elkaar zonder muurtje of tussenschot. Neem bij voorkeur je eigen wc papier mee, dat is in openbare toiletten lang niet altijd aanwezig.
• Chinezen staan bekend om het veelvuldig spugen op de grond. Dat is geen onbeleefd gedrag; de meeste Chinezen zijn er van overtuigd dat het beter voor de gezondheid is om sputum uit te spugen. Zit men in de trein of bus, dan wordt vaak het raampje even open gedaan en daar doorheen naar buiten gespuugd.
• Chinees eten is overal veel en eenvoudig verkrijgbaar; vooral de eetstalletjes op straat zijn erg populair. Of het je smaak en maag kan bekoren zul je moeten ondervinden; sommige eetstalletjes bereiden het voedsel met zogenaamde "gootolie": olie die bij restaurants uit de goten wordt gehaald, wordt gefilterd en vervolgens wordt hergebruikt.
• Het water uit de kraan in China kun je niet drinken; je kunt het wel gebruiken om te koken. Woon je voor langere tijd in China, dan kun je drinkwater vaak online bestellen, het wordt dan in grote jerrycans afgeleverd bij je voordeur. Ook kan je vaak zelf met een jerrycan naar een waterapparaat lopen dat op veel hoeken van de straat te vinden is: betalen, vullen en mee naar huis nemen!

Hoe werkt het bezoeken van een huisarts of specialist in China?

• De huisarts en het (ook in Nederland verdwijnende) huisbezoek van een dokter bestaat in China in principe niet.
• Voor een medisch onderzoek of een eenvoudige dokters-consultatie in China ga je veelal direct naar het ziekenhuis.
• Afhankelijk van het soort ziekenhuis dat je bezoekt en afhankelijk van de duur van je verblijf in/gewenning aan China kan je een gevoel van chaos krijgen; de meest basic (lokale) ziekenhuizen zijn vaak overvol en procedures lopen anders dan je gewend was.

In hoeverre zijn medicijnen (goed) verkrijgbaar in China?

• Ben je afhankelijk van speciale medicijnen neem dan altijd een flinke startvoorraad mee als je naar China verhuist; regel een medicijnenverklaring in verband met de douane controle.
• Check bij voorkeur al voor vertrek met je vaste apotheek de internationale soortnaam (werkzame stof) van je medicijn, los van het merk en informeer naar de in China gangbare naam van dit medicijn.
• In de mede op buitenlanders gerichte apotheken in de grotere Chinese steden zijn veel medicijnen uiteraard redelijk goed verkrijgbaar; informeer tijdig (ruim voordat je startvoorraad op is) naar vervolgrecepten, en/of vraag hulp van je ziektekostenverzekeraar.

Wat zijn aandachtspunten rondom veiligheid als je lang in China verblijft?

• Hoewel uiteraard ook China niet ontkomt aan de gangbare problematiek van grote steden en gebieden die zich stevig ontwikkelen, zijn misdrijven tegen buitenlanders in China nog altijd relatief zeldzaam.
• Straffen bij misdrijven tegen buitenlanders zijn ook nog altijd veel steviger dan straffen wanneer een Chinees slachtoffer is: de overheid ziet haar eigen reputatie in het geding; ook de Chinese politie kan soms heftig reageren bij bijvoorbeeld diefstal of straatroof gericht tegen buitenlanders.
• Met de groeiende groep rijken in de bovenlaag van de Chinese samenleving neemt het aantal bendes en ontvoerders dat hun pijlen op deze rijken richt wel toe; de berichtgeving daarover blijft vaak nog achter om het gevoel van non-grip op deze praktijken te beperken. Straffen zijn ook daar stevig en vaak wordt in de Chinese media volop publiciteit gegeven wanneer criminelen eenmaal zijn gearresteerd en veroordeeld.
• Ook al wordt vaak anders beweerd, de meeste Chinezen komen niet in opstand tegen landelijk beleid, hoogstens tegen lokale misstanden; de centrale regering wordt vaak beschouwd als streng maar rechtvaardig en de praktijken van sabotage en corruptie komen voort uit lokale bestuursfouten en lokaal machtsmisbruik. Chinezen zijn gewend geraakt aan het zich aanpassen, aan het niet teveel vragen stellen of zaken in twijfel trekken: berusting is nog altijd een kernwoord voor veel Chinezen.
• Iets om rekening mee te houden is het feit dat veel gebeurtenissen die op het eerste gezicht niet van politieke aard lijken te zijn, toch als zodanig worden beschouwd (incl. mogelijke gevolgen); zeker als ze te maken hebben met het vertrouwen in de leiders van China.
• Vaak hoor je in China pas van (grootschaliger) problemen als er maatregelen tegen worden genomen, of als de regering er een officieel standpunt over heeft bepaald.
• Maak je op het gebied van veiligheid iets vervelends mee dat politiek wel eens gevoelig zou kunnen liggen, hou er dan rekening mee dat de te volgen lijn op het hoogste niveau wordt bepaald; ondergeschikten nemen vaak geen verantwoordelijk uit angst op de vingers te worden getikt door een hoger niveau (en daarmee toekomstige promotie mis te lopen).
• Lees meer over algemene aandachtspunten omtrent veiligheid in het buitenland.

Bij welke Nederlandse overheidsinstanties kan je in China terecht?

• Nederland heeft een centrale ambassade in Beijing.
• Daarnaast zijn er diverse consulaten-generaal in de grootste steden.
• Wil je ondernemen in of met China, dan kan je een beroep doen op een van de de Netherlands Business Support Offices (NBSO); gericht op handels- en investeringsbevordering van Nederlandse bedrijven in opkomende markten, waaronder China.
• Ben je actief rondom onderwijs, dan kan je een beroep doen op het Netherlands Education Support Office (NESO); gericht op stimulering van internationalisering van het onderwijs & samenwerking tussen onderwijsinstellingen in China en Nederland.