Culture Shock & Heimwee voorkomen bij reizen en wonen in het buitenland

 

Aanpassen en acclimatiseren bij reizen en wonen in het buitenland

 

Van backpacker tot emigrant: omgaan met een cultuurschok, voorkomen en genezen van heimwee en rekening houden met 'severse-culture-shock'

JoHo: crossroads uit bundel

  Themapagina

Inhoud: culture shock en heimwee voorkomen of laten verdwijnen

Acclimatiseren & Heimwee

  • Wat kun je doen om snel te wennen en een cultuurschok te voorkomen als je op reis gaat of naar het buitenland vertrekt?
  • Wat is heimwee in het buitenland en wat kan je er aan doen?
  • Hoe kan je omgaan met heimwee als je lang in het buitenland bent voor een studie, stage, werk of wereldreis?
  • Hoe kun je het beste omgaan met de eerste fase van cultuurschok bij lang verblijf in het buitenland?
  • Wat zijn aandachtspunten rondom het wennen na aankomst voor een lang verblijf in het buitenland?
  • Hoe kan je omgaan met heimwee als je lang in het buitenland woont of werkt?
  • Wat zijn tips en ervaringen met de culture shock bij lang verblijf in het buitenland en emigratie
  • Wat kan je doen om je flexibiliteit te versterken, je acceptatievermogen te ontwikkelen en tolerantie te vergroten?
  • Wat kan je doen om je stressbestendigheid te versterken of stabiliteit te ontwikkelen?

Reverse-culture-shock & Terugkeren

  • Hoe ga je na een lang verblijf buiten Nederland om met reverse-culture-shock?
  • Wat zijn tips en ervaringen met de reverse-culture-shock na een lang verblijf in het buitenland

 

Lees verder voor antwoorden, inspiratie, inzichten en oplossingen

Wat is een cultuurschok als je op reis gaat of naar het buitenland vertrekt?

  • Tijdens je verblijf in het buitenland ben je constant in contact met de lokale bevolking. De omgeving, de gebruiken, de gewoontes; alles is anders. Hierdoor kun je last krijgen van een cultuurschok. Dit is slechts een manier om te zeggen dat de dingen niet precies gaan zoals je thuis gewend bent! Als alles wat je doet, zegt, eet, ruikt en hoort  tegelijkertijd verandert, kan dat behoorlijk heftig zijn. Te meer als je een beetje heimwee hebt, ziek bent of gewoon moe bent van het reizen. In plaats van meteen terug naar huis te gaan, kun je het beter wat tijd geven. Hoe lang het duurt en hoeveel last iemand heeft van een cultuurschok is afhankelijk van meerdere factoren, maar meestal gaat dit gevoel vanzelf over.
  • Over het algemeen doorloop je in een cultuurschok de volgende vier fasen:
    • De cultuurverschillen zijn intrigerend en de nieuwe plaatsen zijn interessant. Je hebt nog steeds de warme herinneringen van thuis in je hoofd.
    • Na een poosje beginnen de cultuurverschillen je te beïnvloeden. Door de verschillen in taal, opvattingen en waarden ben je in de war en voel je je wat angstig.
    • Je begint de verschillen te accepteren en je gaat je wat meer op je gemak voelen in nieuwe situaties. Vaak nemen de cultuurverschillen af naarmate je kennis van de taal toeneemt.
    • Ondanks de kleine irritaties geniet je nu van de nieuwe cultuur en ben je in staat om keuzes te maken die zijn gebaseerd op voorkeuren en waarden.

Wat is heimwee in het buitenland?

  • Gevoelens van heimwee tijdens een reis of lang verblijf in het buitenland zijn logisch en lang niet altijd te voorkomen. Daarvoor hoeft je niet eens maandenlang op pad te zijn, het kan ook al optreden na enkele dagen of weken.
  • Heimwee uit zich in ziek of lusteloos zijn (in meer of mindere mate), negativiteit of zelfs depressiviteit.
  • Vaak gaat heimwee over het missen van kleine dingetjes, vastigheden, het plotseling doorbreken van je vaste dagelijkse ritme.
  • Heimwee komt minder vaak voor dan vroeger, vooral door technologische ontwikkelingen (communicatie, media, internet) is het tijdens je reis contact met het thuisfront onderhouden makkelijker geworden. Desondanks blijft de afstand soms voelbaar, zeker als het gaat om familie, vrienden, verjaardagen en belangrijke gebeurtenissen als jij in het buitenland bent.

Hoe kan je heimwee in het buitenland tegengaan?

  • Wil je heimwee structureel aanpakken, dan doorloop je globaal vier fasen:
    • 1. acceptatie: erken dat je er last van hebt
    • 2. onderzoek waar het gevoel vandaan komt
    • 3. doe zelfonderzoek: haal je drijfveren om naar het buitenland te gaan er nog eens bij
    • 4. daadkracht: pak je gevoelens aan, rouw om wat je mist en ga aan de slag met nieuwe dingen die je een boost geven.

 

Wat kun je doen om snel te wennen en een cultuurschok te voorkomen als je op reis gaat of naar het buitenland vertrekt?

Wat kun je doen om snel te wennen en een cultuurschok te voorkomen als je op reis gaat of naar het buitenland vertrekt?

Wat kun je doen om een cultuurschok te voorkomen of binnen de perken te houden?

  • Probeer je zo goed mogelijk in te lezen over de cultuur van het land waar je naar toe gaat; op die manier kun je meer genieten en staan je minder culturele verrassingen te wachten.
  • Begin je reis in landen die vergelijkbaar zijn met Nederland.
  • Wanneer je toch meteen in een niet-westers land begint, kun je bijvoorbeeld de eerste paar nachten in een westers hotel slapen. Zodra je wat geacclimatiseerd bent, kun je gaan kijken naar een goedkoper hostel.
  • Probeer ook wat te slapen in het vliegtuig. Met een jetlag begin je je reis al niet goed!
  • Houd in je reisplannen rekening met je ervaring en doe het rustig aan als je je even niet zo goed voelt.
  • Wanneer je echt last hebt van een cultuurschok is het goed op zoek te gaan naar dingen in het land die je wel kunt waarderen. Bezoek bijvoorbeeld een museum om de negatieve spiraal te doorbreken.
  • Praat met andere reizigers over hun ervaringen.
  • Houd een dagboek bij.
  • Belangrijk is ook dat je toe kunt geven dat je een cultuurschok hebt. Probeer te accepteren dat je in een korte tijd veel veranderingen hebt meegemaakt en bekijk het van een positieve kant. Het betekent namelijk ook dat je nieuwe ervaringen opdoet en nieuwe perspectieven ziet. Vooral het hebben van een positieve houding is belangrijk voor een goede ervaring in het buitenland. Wanneer je rekening houdt met de taal en de cultuur van het land en de lokale bevolking met een open en positieve houding benadert, gaan er deuren voor je open die anders misschien gesloten waren gebleven. Over het algemeen vinden mensen het leuk dat je interesse toont voor hun levenswijze. Zij worden daar blij van, jij daardoor ook en door te leren over de andere cultuur en over de gebruiken van het land kun je van je aanvankelijke cultuurschok een ervaring maken waar je juist veel van hebt geleerd. Je leert op een andere manier kijken naar je eigen cultuur en naar de cultuur van het land waar je bent geweest. De confrontatie zorgt voor een nieuwe, vaak leerzame kijk op de wereld.

Hoe hou je je kop koel op reis?

  • Op vakantie gaan, brengt vaak spanning met zich mee en vaak ben je de dagen voor vertrek druk bezig om alles voor je reis te regelen. Die spanning ontlaadt zich soms tijdens de eerste vakantiedagen waarbij slapeloosheid kan optreden.
  • Slapeloosheid kan ook ontstaan door een ander bed, een onregelmatig leefritme of omdat je meer koffie en/of alcohol drinkt.
  • Zorg daarom voor een goede slaapplaats met een aangename temperatuur en voldoende duisternis.
  • Alcohol voor het slapen (slaapmutsje) helpt niet altijd, de slaap is dan juist lichter en onrustiger. Soms wil een glas warme melk of een wandelingetje wel helpen.
  • Middelen met valeriaan of melisse kunnen een voldoende kalmerende, licht slaapverwekkende werking en anders zijn reguliere slaapmiddelen in sommige gevallen een alternatief.
  • Slaap je samen met anderen in dezelfde ruimte? Of ligt je slaapplaats aan een drukke straat? Overweeg oordoppen voor een betere nachtrust.
Wat is heimwee in het buitenland en wat kan je er aan doen?

Wat is heimwee in het buitenland en wat kan je er aan doen?

Wat is heimwee in het buitenland en wat kan je aan doen?

  • Heimwee uit zich in ziek of lusteloos zijn en in meer of mindere mate in negativiteit of zelfs depressiviteit.
  • Vaak gaat heimwee over het missen van kleine dingetjes, vastigheden, het plotseling doorbreken van je vaste dagelijkse ritme.
  • Heimwee komt minder vaak voor dan vroeger, vooral door technologische ontwikkelingen (communicatie, media, internet) is het tijdens je reis contact met het thuisfront onderhouden makkelijker geworden.
  • Desondanks blijft de afstand soms voelbaar, zeker als het gaat om familie, vrienden, verjaardagen en belangrijke gebeurtenissen als jij in het buitenland bent.

Wil je heimwee aanpakken, dan doorloop je globaal vier fasen:

  • 1. acceptatie: erken dat je er last van hebt
  • 2. onderzoek waar het gevoel vandaan komt
  • 3. doe zelfonderzoek: haal je drijfveren om naar het buitenland te gaan er nog eens bij
  • 4. daadkracht: pak je gevoelens aan, rouw om wat je mist en ga aan de slag met nieuwe dingen die je een boost geven.

Hoe pak heimwee aan?

 

 

 

 

 

 

 

     

    Hoe kun je het beste acclimatiseren in het buitenland?

    Hoe kun je het beste acclimatiseren in het buitenland?

    • Wat je ook slikt aan malariapillen of andere medicijnen, houd rekening met het feit dat al honderden jaren mensen in de tropen last krijgen van "tropenkolder" (als gevolg van voedsel, klimaat, vermoeidheid, mentale indrukken etc.)
    • Ofwel houd er rekening mee dat niet iedereen geschikt is voor de omstandigheden in de tropen en dat het niet iets is om je voor te schamen, maar waar je terdege rekening mee moet houden.
    • Boven de 2.000 meter hoogte dient acclimatiseren als belangrijke bescherming tegen hoogteziekte.
    • Begin niet meteen als een gek te reizen, zorg ervoor dat je de eerste dagen een rustig programma hebt om alle indrukken en veranderingen te ondergaan.
    • Zorg voor gezonde, gevarieerde voeding met veel fruit en groente, zodat je genoeg vitaminen en mineralen binnenkrijgt voor een goede weerstand tegen infecties.
    Cultuurschok en heimwee bij lang verblijf in het buitenland: vragen en antwoorden

    Cultuurschok en heimwee bij lang verblijf in het buitenland: vragen en antwoorden

    Wat zijn voor jezelf in de eerste fase na aankomst extra culturele aandachtspunten, bij lang verblijf in het buitenland?

    Wat zijn voor jezelf in de eerste fase na aankomst extra culturele aandachtspunten, bij lang verblijf in het buitenland?

    • check eens in je huidige woonomgeving (lokale advertenties!) of er native speakers in je buurt wonen met wie je kunt afspreken. Zij vinden het vaak heerlijk om even in hun moedertaal te kunnen spreken, of juist hun Nederlands te verbeteren: jij spreekt in je nieuwe taal, zij in het Nederlands.
    • neem de tijd. Integreren kost ongelofelijk veel tijd en energie. Alles is zo wezenlijk anders. Hoe je je best ook doet, in het begin is er geen touw aan vast te knopen. Dat gaat over, er komt een moment dat je het redelijk onder de knie hebt.
    • na deze incubatietijd kun je je verheugen op een nieuwe fase. Het besef volgt dat je wel degelijk iets te brengen hebt in je nieuwe land, dat je iets van waarde kunt toevoegen, juist omdat je net even anders bent.
    • bewustwording van dit proces, van de verschillende fasen van culturele gewenning én natuurlijk van een daadwerkelijk goede voorbereiding op een (nieuwe) taal en cultuur in het buitenland vergemakkelijkt het proces van gewenning na aankomst. Het is altijd belangrijk, maar zeker essentieel binnen nieuwe werkomstandigheden of wanneer je een eigen bedrijf start.
    Hoe kan je omgaan met heimwee als je lang in het buitenland woont of werkt?

    Hoe kan je omgaan met heimwee als je lang in het buitenland woont of werkt?

    Hoe kan je omgaan met heimwee als je lang in het buitenland woont of werkt?

    • heimwee...hoort een beetje bij een lang verblijf in het buitenland. Gevoelens van heimwee zijn logisch en lang niet altijd te voorkomen.
    • vaak gaat heimwee over het missen van kleine dingetjes, zoals de geur van vers gebakken appeltaart, fietsen door het polderlandschap of het geluid van de tram. Veel mensen met heimwee willen helemaal niet terug… ze houden er gewoon van om af en toe lekker weg te dromen over Nederland.
    • de partner die geen werk heeft, thuis zit en partner en/of kinderen dagelijks ziet vertrekken raakt meestal minder snel ingeburgerd en kan sneller last krijgen van heimwee; nog voor vertrek samen op zoek gaan naar activiteiten buitenshuis voorkomt dat één van de partners in een isolement raakt

    Hoe maak je heimwee hanteerbaar?

    • de manier waarop je voor vertrek van zaken afscheid neemt, het tijdig en goed bijhouden van lijstjes waarom je wilt gaan emigreren, het opschrijven van de voors- en tegens van het land waaruit je vertrekt en waar je je gaat vestigen en waar mogelijk niet plotsklaps (in een impuls) vertrekken, het meenemen van een deel van je vertrouwde inboedel: het zijn voorbeelden van manieren om gevoelens van heimwee te voorkomen of verzachten.
    • ook het over laten komen van familie of vrienden en hen je nieuwe huis of leefomgeving kan het zetje zijn dat je nodig had. Extra voordeel is dat zij zich, eenmaal terug in Nederland, beter kunnen verplaatsen in je situatie.
    • komt je gevoel van heimwee vooral voort uit een behoefte om even weg te dromen over Nederland, lees dan weer eens een Nederlands boek, kijk een Nederlandse film of koopt typisch Hollandse producten bij een Nederlandse online supermarkt

    Wat zijn de fases die je doorloopt bij het omgaan met heimwee?

    • Wil je heimwee structureel aanpakken, dan doorloop je globaal vier fasen:
    1. Acceptatie: erken dat je er last van hebt
    2. Onderzoek waar het gevoel vandaan komt (gemis, teleurstelling, etc.)
    3. Zelfonderzoek: haal je drijfveren om naar het buitenland te gaan er nog eens bij
    4. Daadkracht: pak je gevoelens aan, rouw om wat je hebt moeten achterlaten of wat je mist en ga aan de slag met nieuwe dingen die je een boost geven
    Heeft een lang verblijf in het buitenland of emigratie invloed op je relatie?

    Heeft een lang verblijf in het buitenland of emigratie invloed op je relatie?

    Een lang verblijf of emigratie betekent zeker in het begin een hectische tijd, vol verandering. Het al dan niet slagen van een relatie van een geëmigreerd stel is natuurlijk afhankelijk van vele factoren. De impact van een stuklopende relatie in het buitenland is vaak echter nóg groter dan wanneer dat in Nederland gebeurt: wie gaat er terug naar Nederland, wat te doen met mee-geëmigreerde kinderen, welke investeringen zijn gedaan, er is geen of slechts een klein vangnet van (nieuwe) vrienden, etc.

    • de emigratie op zich is een ingrijpende gebeurtenis, die vaak mensen bindt
    • emigratie geeft veelal een boost aan je relatie, je krijgt een sterke band; je bent de eerste tijd gefocust op iets dat je samen wilt bereiken
    • na verloop van tijd, meestal zo'n anderhalf jaar, kom je in een nieuwe situatie terecht, je loopt het risico te weinig aandacht aan elkaar te besteden
    • een goede onderlinge communicatie bevordert, overigens net als wanneer je in Nederland was gebleven, onderling begrip en verstevigt je relatie

    Als we in Nederland waren gebleven, waren we misschien wel zo'n oud chagrijnig stel geworden. Berlijn heeft ons leven echt verrijkt; het bood ons allebei de kans om ons verder te ontwikkelen.

    Duitsland emigrantenstel

    Hoe kun je het beste omgaan met de eerste fase van cultuurschok bij lang verblijf in het buitenland?

    Hoe kun je het beste omgaan met de eerste fase van cultuurschok bij lang verblijf in het buitenland?

    Cultuurschok treedt, uitzonderingen daargelaten, bij vrijwel alle emigranten op. Je kunt, vooral door bewustwording, het effect van de schok en de periode waarin je ermee te maken hebt, wel wat verkleinen:

    • het gewenproces na emigratie gaat vaak sneller als je zo snel mogelijk het initiële vakantiegevoel achter je laat en je dagelijkse leven weer oppakt
    • regel zo snel mogelijk een goede plattegrond van je nieuwe woon- en leefomgeving; voor een eerste en snelle oriëntatie reis je (bovengronds) met het openbaar vervoer van begin- naar eindpunt van de verbinding
    • erken dat het heel normaal is dat deze stap zo spannend is. Veel mensen ervaren emigreren als een soort emotionele achtbaan.
    • het is in deze fase belangrijk om goed naar jezelf te luisteren en kleine stapjes te nemen. Leg de lat niet te hoog en begin met kleine concrete acties, die je kunt overzien en die haalbaar zijn. Je vergroot beetje bij beetje je eigen comfortzone
    • zorg dat je veel leuke dingen doet, goed voor jezelf zorgen is van groot belang
    • neem rust; push jezelf niet teveel in al het geregel, stop op tijd en doe in de weekenden ook leuke dingen
    • ook een goede zelfreflectie, vermogen tot relativering én de acceptatie dat persoonlijkheidskenmerken vaak grotere invloed hebben op je welbehagen dan de (grootste) culturele verschillen helpt!
    • start met nieuwe contacten leggen, met name contacten met lokale inwoners
    • start met het leren of bijspijkeren van de taal, oefen de hele dag door en durf fouten te maken. Ook al heb je het gevoel dat je niet (meer) verbetert, dan merk je vaak kort daarna toch weer dat je een volgend niveau bereikt. Kies je voor een taalcursus, dan is je taaldocente vaak een prachtig contact om je te helpen bij het doorkomen van die culture shock en bij het leggen van contacten met anderen.
    • kijk of je contact kunt leggen met andere mensen die deze stap ook gemaakt hebben. Andere Nederlanders, of emigranten met een andere nationaliteit: zíj weten wat je doormaakt. Wellicht hebben zij ook handige tips en goede adressen voor je. Probeer wel te voorkomen dat je vlucht in deze veilige, bekende, culturele setting: leun niet alléén op de expat club of Nederlandse vereniging.
    • zoek een hobbyclub of sportvereniging, oriënteer je op goede doelen of muziekgroepen, beperk je niet alleen tot de internationale of expatclub
    • neem een of meerdere (internet)abonnementen op de lokale krant(en), om te kunnen zien wat er speelt en waar iedereen om je heen het over heeft
    • begrijp je anderen even niet meer, of zij jou niet, probeer frustratie te voorkomen en zie het vooral als leermomenten.
    • schroom niet om veel vragen te stellen; dit wordt vaak gewaardeerd, mensen helpen je graag op weg. Er is geen 'beste manier' en de kunst van het afkijken zorgt er ook voor dat je snel(ler) went.
    • hou er rekening mee dat het proces van cultuurschok niet stabiel is, of volgens een duidelijke lijn verloopt; je eventuele partner en kinderen kunnen er op andere momenten last van hebben dan jij
    • probeer te voorkomen dat je je in deze fase teveel laat leiden door twijfels over 'die grote beslissing', hou het klein en voorkom dat je continu aan het vergelijken gaat met je 'oude' cultuur of leven in Nederland.
    • wees in deze fase wat terughoudend in het delen van je culturele beslommeringen en twijfels met de achterblijvers; 'zie je wel' of 'kom toch terug' reacties zullen volgen en helpen je niet in het doorkomen van de culture shock. Grijp eerder terug naar je emigratie-dagboek en je lijstjes met push en pull factoren rondom je emigratie beslissing.

    Ik nam zeker in het begin, maar ook nu nog wel, vaak een afwachtende, observerende maar ook open houding aan. Zo hoefde ik vaak niet direct een mening te geven, kon ik er rustiger over nadenken en een betere beslissing maken over wat ik er nu eigenlijk van vond.

    Duitsland emigrant

    Een leven als expat geeft nooit een thuisgevoel. Zelfs na jaren in Thailand hoorde je er nooit echt helemaal bij. Je spreekt de taal nooit 100%, je mag niet stemmen. Ik kan me voorstellen dat je je als expat in een Westers land misschien wel echt kan landen en integreren, hoewel ik van andere expats uit Westerse landen hoor dat ook zij moeite hebben met écht aarden. In Azië is dat sowieso echt anders.

    Thailand emigrant

    Je leeft eigenlijk in een constante staat van verhoogde intensiteit. Geen dag is hetzelfde, constant vragen nieuwe zaken je aandacht. Dat vonden wij wel prettig, we werden opnieuw uitgedaagd om onze routine en vastgesleten Nederlandse patronen los te laten. Dat was nu juist de reden waarom we minimaal een paar jaar in het buitenland wilden wonen en werken.

    Argentinië expat stel

    Wat kan JoHo voor je betekenen?

    Wat is een cultuurschok en welke fasen zijn daarin te herkennen?

    Wat is een cultuurschok en welke fasen zijn daarin te herkennen?

    Wat is een cultuurschok en welke fasen zijn daarin te herkennen?

    Een cultuurschok is een proces. Het geeft weer hoe de aanpassing verloopt van een vertrouwde omgeving naar een omgeving waar alles nieuw is. Onvoorspelbaarheid en onzekerheid spelen daarbij een rol.

    Men kan met een cultuurschok te maken krijgen als men (tijdelijk of permanent) in een ander land gaat wonen om er te studeren of te werken. Een cultuurschok is goed te boven te komen als men weet wat men kan verwachten en als de verschijnselen kunt herkennen.

    De cultuurschok kent vijf fasen: voor vertrek, het vakantiegevoel, boosheid, aanpassing en de thuiskeerschok. Er zijn flinke pieken en dalen in diens stemming mogelijk. De tijdsduur van elke fase verschilt van persoon tot persoon. De hierna volgende voorbeelden hebben betrekking op studenten die in het buitenland zijn gaan studeren.

    De voorvertrekfase

    De voorvertrekfase wordt vaak gekenmerkt door spanning en onzekerheid. Voldoet men wel aan alle eisen? Heeft men de juiste keuze gemaakt? Men moet hard werken en zich voorbereiden op je vertrek. Men is daar afhankelijk van anderen, terwijl men in Nederland gewend bent om diens eigen zaken te regelen. Men moet diens inschrijving en diens reis regelen, men moet woonruimte zoeken…

    De vakantiegevoelfase

    In de vakantiegevoelfase voelt het alsof men door een roze bril kijkt. Dit gevoel kan dagen, weken of maanden duren. Men is opgewonden en zit vol energie. Alles is nieuw – de taal, het eten, de mensen – en het voelt als vakantie. Overigens geldt dit vooral voor studenten, niet voor jongeren die met hun ouders mee moeten verhuizen.

    De boosheidfase

    In de boosheidfase krijg men te maken met teleurstelling. Men merkt hoe vermoeiend het is om steeds in een vreemde taal te communiceren. Ook alle nieuwe beelden en geluiden kunnen verwarrend zijn. Men mist vrienden en familie en andere vertrouwde dingen.

    Deze fase staat bekend als de cultuurschok en kan maanden tot jaren duren. Vaak begint deze fase na drie tot zes maanden bij studenten die een jaar in het buitenland gaan studeren. Men voelt zich boos en onzeker en het voelt alsof men gefaald is. Men gaat zich afzetten tegen de nieuwe cultuur (het is allemaal ‘hun schuld’) en men gaat de situatie thuis idealiseren. Het liefst zou men meteen vertrekken, maar de meeste mensen lukt het wel om door deze fase heen te komen.

    De aanpassingsfase

    In de aanpassingsfase leert men nieuwe vaardigheden en strategieën om in de nieuwe cultuur te kunnen leven. Men leert meer over de cultuur, kan de belangrijkste indrukken kiezen en interpreteert meer en meer vanuit de basiswaarden van die cultuur in plaats vanuit die van diens eigen cultuur. Ook heeft men nieuwe vrienden gemaakt. Men is dan meer gesetteld en heeft weer energie om nieuwe dingen te doen.

    De fase van de thuiskeerschok

    De thuiskeerschok is een omgekeerde cultuurschok. Men moet zich weer aanpassen aan de cultuur van de vertrouwde omgeving. Dit kan vrij lastig zijn, vooral omdat men het niet verwacht. Het patroon verloopt hetzelfde als bij de cultuurschok, maar wel intenser. Eerst is men blij om weer thuis te zijn. Vervolgens loopt men vaak tegen onbegrip op, of voelt zich beperkt. Het kan ook lastig zijn om oude gewoontes weer op te pakken. Ook internationale managers die een tijd in het buitenland hebben gewoond hebben hiermee te maken. Een cultuurschok wordt vaak wel begrepen, een thuiskeerschok veel minder.

    Hoe werkt culture shock?

    Hoe werkt culture shock?

    • na de eerste energiegevende fase na emigratie, treedt meestal binnen zo'n 6-8 weken een fase van minder energie aan; je bent futloos, begint te twijfelen, bent even klaar met het geregel, ziet het soms niet meer zitten: welkom in de fase van 'culture shock'!
    • cultuurschok is een logisch, niet te vermijden en natuurlijk proces in de aanpassing naar het leven een nieuw woonland
    • cultuurschok komt vooral voort uit de hoeveelheid nieuwe indrukken die je moet verwerken en de vele keuzes die je na aankomst moet maken, bewust of onbewust
    • cultuurschok is niet iets dat alleen optreedt bij emigratie naar “verre landen”; ook bij emigratie naar bijvoorbeeld België of Duitsland kan je er flink mee te maken krijgen
    • de meeste emigranten geven aan na ongeveer een jaar de moeilijkste periode achter de rug te hebben

    Een veelgebruikte theorie voor het verklaren van culturele verschillen is die van Geert Hofstede, die vijf dimensies hanteert. Je bewust worden van hoe je oude en nieuwe woonland scoren op deze dimensies is stap 1 in het overbruggen van culturele verschillen. Stap 2 is het accepteren van (ander) gedrag van anderen, en het (licht of stevig) aanpassen van je eigen gedrag.

    1. individualisme – collectivisme: het maakt verschil of mensen zich beschouwen als onderdeel van een groep (familie, stam, bedrijf), of als persoon. Is er een grote drang tot harmonie, het vermijden van conflicten, veel indirecte en non-verbale communicatie en een gedeelde mening of gedrag dan heb je te maken met collectivisme en zal je niet snel ergens “nee” horen.
    2. machtsafstand: worden inherente verschillen in macht en invloed geaccepteerd of juist niet. Heerst in een land de mening dat iedereen kan worden wat 'ie wil, dat ook de mening van ondergeschikten of kinderen meetelt, dat macht vooral iets is wat praktisch handig is voor de dagelijkse gang van zaken? Dan is er een kleine machtsafstand. Bij landen met een grote machtsafstand wordt meer gekeken naar macht op basis van leeftijd, opleiding, familie, natuurlijke autoriteit.
    3. masculiniteit – feminiteit: Een typisch feminine land kent een cultuur waarin balans tussen privé en werk belangrijk is, waar een hoog gemiddeld niveau zwaar telt (zwakkeren tellen ook mee), waar mannen gevoelens mogen tonen, waar geld en succes niet direct openbaar wordt getoond, bescheidenheid siert en waar meedoen belangrijker is dan winnen.
    4. onzekerheidsvermijding: typisch voor landen met een hoge score op onzekerheidsvermijding: er zijn veel (ongeschreven) regels voor correct gedrag, het is normaal om lang bij één werkgever te werken, er is veel management op detailniveau, dagelijks gedrag is vaak voorspelbaar, mensen zijn loyaal.
    5. lange vs. korte-termijn-oriëntatie: in landen met een lange termijn oriëntatie kijkt men verder dan de lengte van het eigen leven. Langdurige (zakelijke) relaties, bescheidenheid, zuinigheid, volharding zijn vaak kernwaarden. Snel willen scoren en veel waarde hechten aan status komt niet veel voor, maar juist wel geduld en veel tijd & aandacht besteden aan persoonlijke en zakelijke relaties.

    Check de scores op de diverse culturele dimensies van jouw nieuwe woonland

    • een gevoel van ongemak in de eerste fase na emigratie kan te maken hebben met het gemis aan een vertrouwde omgeving. Alles in je omgeving is nieuw: het land, de taal (in al zijn nuances in dit geval), de weersomstandigheden, de omgangsvormen, de sociale contacten: je hebt in het begin weinig houvast.
    • je bent doorlopend aan het improviseren, uitpakken, regelen, je ontmoet veel nieuwe mensen, spreekt minder Nederlands etc.
    • ook kan je jezelf soms verrassen, door dingen die je niet of juist wel durft, je wordt geconfronteerd met je eigen beslissingen, zaken die je blijft uitstellen
    • de uitdaging van emigratie kan je veel adrenaline en energie geven, maar ook stress en onzekerheid veroorzaken. Zelfs de meeste eenvoudige zaken, die je in Nederland op de automatische piloot zou doen, kunnen nu heel veel tijd en energie kosten. Mogelijk gevolg is dat je je ‘onthand’ voelt of je zelfvertrouwen een beetje kwijtraakt. Emigreren is vaak ook een hernieuwde zoektocht naar jezelf!
    Wat is heimwee in het buitenland en wat kan je er aan doen?

    Wat is heimwee in het buitenland en wat kan je er aan doen?

    Wat is heimwee in het buitenland en wat kan je aan doen?

    • Heimwee uit zich in ziek of lusteloos zijn en in meer of mindere mate in negativiteit of zelfs depressiviteit.
    • Vaak gaat heimwee over het missen van kleine dingetjes, vastigheden, het plotseling doorbreken van je vaste dagelijkse ritme.
    • Heimwee komt minder vaak voor dan vroeger, vooral door technologische ontwikkelingen (communicatie, media, internet) is het tijdens je reis contact met het thuisfront onderhouden makkelijker geworden.
    • Desondanks blijft de afstand soms voelbaar, zeker als het gaat om familie, vrienden, verjaardagen en belangrijke gebeurtenissen als jij in het buitenland bent.

    Wil je heimwee aanpakken, dan doorloop je globaal vier fasen:

    • 1. acceptatie: erken dat je er last van hebt
    • 2. onderzoek waar het gevoel vandaan komt
    • 3. doe zelfonderzoek: haal je drijfveren om naar het buitenland te gaan er nog eens bij
    • 4. daadkracht: pak je gevoelens aan, rouw om wat je mist en ga aan de slag met nieuwe dingen die je een boost geven.

    Hoe pak heimwee aan?

     

     

     

     

     

     

     

       

      Cultuurschok en heimwee bij studie, stage, werk of wereldreis: vragen en antwoorden

      Cultuurschok en heimwee bij studie, stage, werk of wereldreis: vragen en antwoorden

      Wat kun je doen om snel te wennen en een cultuurschok te voorkomen als je op reis gaat of naar het buitenland vertrekt?

      Wat kun je doen om snel te wennen en een cultuurschok te voorkomen als je op reis gaat of naar het buitenland vertrekt?

      Wat kun je doen om een cultuurschok te voorkomen of binnen de perken te houden?

      • Probeer je zo goed mogelijk in te lezen over de cultuur van het land waar je naar toe gaat; op die manier kun je meer genieten en staan je minder culturele verrassingen te wachten.
      • Begin je reis in landen die vergelijkbaar zijn met Nederland.
      • Wanneer je toch meteen in een niet-westers land begint, kun je bijvoorbeeld de eerste paar nachten in een westers hotel slapen. Zodra je wat geacclimatiseerd bent, kun je gaan kijken naar een goedkoper hostel.
      • Probeer ook wat te slapen in het vliegtuig. Met een jetlag begin je je reis al niet goed!
      • Houd in je reisplannen rekening met je ervaring en doe het rustig aan als je je even niet zo goed voelt.
      • Wanneer je echt last hebt van een cultuurschok is het goed op zoek te gaan naar dingen in het land die je wel kunt waarderen. Bezoek bijvoorbeeld een museum om de negatieve spiraal te doorbreken.
      • Praat met andere reizigers over hun ervaringen.
      • Houd een dagboek bij.
      • Belangrijk is ook dat je toe kunt geven dat je een cultuurschok hebt. Probeer te accepteren dat je in een korte tijd veel veranderingen hebt meegemaakt en bekijk het van een positieve kant. Het betekent namelijk ook dat je nieuwe ervaringen opdoet en nieuwe perspectieven ziet. Vooral het hebben van een positieve houding is belangrijk voor een goede ervaring in het buitenland. Wanneer je rekening houdt met de taal en de cultuur van het land en de lokale bevolking met een open en positieve houding benadert, gaan er deuren voor je open die anders misschien gesloten waren gebleven. Over het algemeen vinden mensen het leuk dat je interesse toont voor hun levenswijze. Zij worden daar blij van, jij daardoor ook en door te leren over de andere cultuur en over de gebruiken van het land kun je van je aanvankelijke cultuurschok een ervaring maken waar je juist veel van hebt geleerd. Je leert op een andere manier kijken naar je eigen cultuur en naar de cultuur van het land waar je bent geweest. De confrontatie zorgt voor een nieuwe, vaak leerzame kijk op de wereld.

      Hoe hou je je kop koel op reis?

      • Op vakantie gaan, brengt vaak spanning met zich mee en vaak ben je de dagen voor vertrek druk bezig om alles voor je reis te regelen. Die spanning ontlaadt zich soms tijdens de eerste vakantiedagen waarbij slapeloosheid kan optreden.
      • Slapeloosheid kan ook ontstaan door een ander bed, een onregelmatig leefritme of omdat je meer koffie en/of alcohol drinkt.
      • Zorg daarom voor een goede slaapplaats met een aangename temperatuur en voldoende duisternis.
      • Alcohol voor het slapen (slaapmutsje) helpt niet altijd, de slaap is dan juist lichter en onrustiger. Soms wil een glas warme melk of een wandelingetje wel helpen.
      • Middelen met valeriaan of melisse kunnen een voldoende kalmerende, licht slaapverwekkende werking en anders zijn reguliere slaapmiddelen in sommige gevallen een alternatief.
      • Slaap je samen met anderen in dezelfde ruimte? Of ligt je slaapplaats aan een drukke straat? Overweeg oordoppen voor een betere nachtrust.
      Wat zijn voor jezelf in de eerste fase na aankomst extra culturele aandachtspunten, bij lang verblijf in het buitenland?

      Wat zijn voor jezelf in de eerste fase na aankomst extra culturele aandachtspunten, bij lang verblijf in het buitenland?

      • check eens in je huidige woonomgeving (lokale advertenties!) of er native speakers in je buurt wonen met wie je kunt afspreken. Zij vinden het vaak heerlijk om even in hun moedertaal te kunnen spreken, of juist hun Nederlands te verbeteren: jij spreekt in je nieuwe taal, zij in het Nederlands.
      • neem de tijd. Integreren kost ongelofelijk veel tijd en energie. Alles is zo wezenlijk anders. Hoe je je best ook doet, in het begin is er geen touw aan vast te knopen. Dat gaat over, er komt een moment dat je het redelijk onder de knie hebt.
      • na deze incubatietijd kun je je verheugen op een nieuwe fase. Het besef volgt dat je wel degelijk iets te brengen hebt in je nieuwe land, dat je iets van waarde kunt toevoegen, juist omdat je net even anders bent.
      • bewustwording van dit proces, van de verschillende fasen van culturele gewenning én natuurlijk van een daadwerkelijk goede voorbereiding op een (nieuwe) taal en cultuur in het buitenland vergemakkelijkt het proces van gewenning na aankomst. Het is altijd belangrijk, maar zeker essentieel binnen nieuwe werkomstandigheden of wanneer je een eigen bedrijf start.
      Hoe kun je het beste omgaan met de eerste fase van cultuurschok bij lang verblijf in het buitenland?

      Hoe kun je het beste omgaan met de eerste fase van cultuurschok bij lang verblijf in het buitenland?

      Cultuurschok treedt, uitzonderingen daargelaten, bij vrijwel alle emigranten op. Je kunt, vooral door bewustwording, het effect van de schok en de periode waarin je ermee te maken hebt, wel wat verkleinen:

      • het gewenproces na emigratie gaat vaak sneller als je zo snel mogelijk het initiële vakantiegevoel achter je laat en je dagelijkse leven weer oppakt
      • regel zo snel mogelijk een goede plattegrond van je nieuwe woon- en leefomgeving; voor een eerste en snelle oriëntatie reis je (bovengronds) met het openbaar vervoer van begin- naar eindpunt van de verbinding
      • erken dat het heel normaal is dat deze stap zo spannend is. Veel mensen ervaren emigreren als een soort emotionele achtbaan.
      • het is in deze fase belangrijk om goed naar jezelf te luisteren en kleine stapjes te nemen. Leg de lat niet te hoog en begin met kleine concrete acties, die je kunt overzien en die haalbaar zijn. Je vergroot beetje bij beetje je eigen comfortzone
      • zorg dat je veel leuke dingen doet, goed voor jezelf zorgen is van groot belang
      • neem rust; push jezelf niet teveel in al het geregel, stop op tijd en doe in de weekenden ook leuke dingen
      • ook een goede zelfreflectie, vermogen tot relativering én de acceptatie dat persoonlijkheidskenmerken vaak grotere invloed hebben op je welbehagen dan de (grootste) culturele verschillen helpt!
      • start met nieuwe contacten leggen, met name contacten met lokale inwoners
      • start met het leren of bijspijkeren van de taal, oefen de hele dag door en durf fouten te maken. Ook al heb je het gevoel dat je niet (meer) verbetert, dan merk je vaak kort daarna toch weer dat je een volgend niveau bereikt. Kies je voor een taalcursus, dan is je taaldocente vaak een prachtig contact om je te helpen bij het doorkomen van die culture shock en bij het leggen van contacten met anderen.
      • kijk of je contact kunt leggen met andere mensen die deze stap ook gemaakt hebben. Andere Nederlanders, of emigranten met een andere nationaliteit: zíj weten wat je doormaakt. Wellicht hebben zij ook handige tips en goede adressen voor je. Probeer wel te voorkomen dat je vlucht in deze veilige, bekende, culturele setting: leun niet alléén op de expat club of Nederlandse vereniging.
      • zoek een hobbyclub of sportvereniging, oriënteer je op goede doelen of muziekgroepen, beperk je niet alleen tot de internationale of expatclub
      • neem een of meerdere (internet)abonnementen op de lokale krant(en), om te kunnen zien wat er speelt en waar iedereen om je heen het over heeft
      • begrijp je anderen even niet meer, of zij jou niet, probeer frustratie te voorkomen en zie het vooral als leermomenten.
      • schroom niet om veel vragen te stellen; dit wordt vaak gewaardeerd, mensen helpen je graag op weg. Er is geen 'beste manier' en de kunst van het afkijken zorgt er ook voor dat je snel(ler) went.
      • hou er rekening mee dat het proces van cultuurschok niet stabiel is, of volgens een duidelijke lijn verloopt; je eventuele partner en kinderen kunnen er op andere momenten last van hebben dan jij
      • probeer te voorkomen dat je je in deze fase teveel laat leiden door twijfels over 'die grote beslissing', hou het klein en voorkom dat je continu aan het vergelijken gaat met je 'oude' cultuur of leven in Nederland.
      • wees in deze fase wat terughoudend in het delen van je culturele beslommeringen en twijfels met de achterblijvers; 'zie je wel' of 'kom toch terug' reacties zullen volgen en helpen je niet in het doorkomen van de culture shock. Grijp eerder terug naar je emigratie-dagboek en je lijstjes met push en pull factoren rondom je emigratie beslissing.

      Ik nam zeker in het begin, maar ook nu nog wel, vaak een afwachtende, observerende maar ook open houding aan. Zo hoefde ik vaak niet direct een mening te geven, kon ik er rustiger over nadenken en een betere beslissing maken over wat ik er nu eigenlijk van vond.

      Duitsland emigrant

      Een leven als expat geeft nooit een thuisgevoel. Zelfs na jaren in Thailand hoorde je er nooit echt helemaal bij. Je spreekt de taal nooit 100%, je mag niet stemmen. Ik kan me voorstellen dat je je als expat in een Westers land misschien wel echt kan landen en integreren, hoewel ik van andere expats uit Westerse landen hoor dat ook zij moeite hebben met écht aarden. In Azië is dat sowieso echt anders.

      Thailand emigrant

      Je leeft eigenlijk in een constante staat van verhoogde intensiteit. Geen dag is hetzelfde, constant vragen nieuwe zaken je aandacht. Dat vonden wij wel prettig, we werden opnieuw uitgedaagd om onze routine en vastgesleten Nederlandse patronen los te laten. Dat was nu juist de reden waarom we minimaal een paar jaar in het buitenland wilden wonen en werken.

      Argentinië expat stel

      Wat kan JoHo voor je betekenen?

      Hoe kun je het beste acclimatiseren in het buitenland?

      Hoe kun je het beste acclimatiseren in het buitenland?

      • Wat je ook slikt aan malariapillen of andere medicijnen, houd rekening met het feit dat al honderden jaren mensen in de tropen last krijgen van "tropenkolder" (als gevolg van voedsel, klimaat, vermoeidheid, mentale indrukken etc.)
      • Ofwel houd er rekening mee dat niet iedereen geschikt is voor de omstandigheden in de tropen en dat het niet iets is om je voor te schamen, maar waar je terdege rekening mee moet houden.
      • Boven de 2.000 meter hoogte dient acclimatiseren als belangrijke bescherming tegen hoogteziekte.
      • Begin niet meteen als een gek te reizen, zorg ervoor dat je de eerste dagen een rustig programma hebt om alle indrukken en veranderingen te ondergaan.
      • Zorg voor gezonde, gevarieerde voeding met veel fruit en groente, zodat je genoeg vitaminen en mineralen binnenkrijgt voor een goede weerstand tegen infecties.
      Wat is heimwee in het buitenland en wat kan je er aan doen?

      Wat is heimwee in het buitenland en wat kan je er aan doen?

      Wat is heimwee in het buitenland en wat kan je aan doen?

      • Heimwee uit zich in ziek of lusteloos zijn en in meer of mindere mate in negativiteit of zelfs depressiviteit.
      • Vaak gaat heimwee over het missen van kleine dingetjes, vastigheden, het plotseling doorbreken van je vaste dagelijkse ritme.
      • Heimwee komt minder vaak voor dan vroeger, vooral door technologische ontwikkelingen (communicatie, media, internet) is het tijdens je reis contact met het thuisfront onderhouden makkelijker geworden.
      • Desondanks blijft de afstand soms voelbaar, zeker als het gaat om familie, vrienden, verjaardagen en belangrijke gebeurtenissen als jij in het buitenland bent.

      Wil je heimwee aanpakken, dan doorloop je globaal vier fasen:

      • 1. acceptatie: erken dat je er last van hebt
      • 2. onderzoek waar het gevoel vandaan komt
      • 3. doe zelfonderzoek: haal je drijfveren om naar het buitenland te gaan er nog eens bij
      • 4. daadkracht: pak je gevoelens aan, rouw om wat je mist en ga aan de slag met nieuwe dingen die je een boost geven.

      Hoe pak heimwee aan?

       

       

       

       

       

       

       

         

        Hoe kan je omgaan met heimwee als je lang in het buitenland bent voor een studie, stage, werk of wereldreis?

        Hoe kan je omgaan met heimwee als je lang in het buitenland bent voor een studie, stage, werk of wereldreis?

        Hoe kan je omgaan met heimwee als je op reis bent voor studie, stage, werk of wereldreis?

        • Gevoelens van heimwee tijdens een reis zijn logisch en lang niet altijd te voorkomen. Daarvoor hoeft je niet eens maandenlang op pad te zijn, het kan ook al optreden na enkele dagen of weken.
        • Vaak gaat heimwee over het missen van kleine dingetjes, vastigheden, het plotseling doorbreken van je vaste dagelijkse ritme.
        • De manier waarop je voor vertrek afscheid hebt genomen, het opschrijven van argumenten waarom je graag op reis wilde, het niet plotsklaps (in een impuls) vertrekken, het meenemen van enkele vertrouwde spullen: het zijn voorbeelden van manieren om gevoelens van heimwee te voorkomen of te verzachten.

        Wil je heimwee structureel aanpakken, dan doorloop je globaal vier fasen:

        • 1. acceptatie: erken dat je er last van hebt
        • 2. onderzoek waar het gevoel vandaan komt
        • 3. doe zelfonderzoek: haal je drijfveren om naar het buitenland te gaan er nog eens bij
        • 4. daadkracht: pak je gevoelens aan, rouw om wat je mist en ga aan de slag met nieuwe dingen die je een boost geven.

        Hoe kan je heimwee nog verder aanpakken?

        • Reis je alleen, zoek dan nieuwe reisgenoten op, maak je gevoel van heimwee bespreekbaar: alleen al het delen kan een gevoel van opluchting geven, of neemt het heimwee gevoel af doordat je samen activiteiten gaat ondernemen.
        • Veel reizigers willen helemaal niet (direct) terug als gevoelens van heimwee optreden.
        • Maar gaat het gevoel van heimwee niet over en overweeg je voortijdige terugkeer naar Nederland, check dan of en hoe je je terugreis kunt vervroegen.

        Ben je verzekerd voor een eerdere terugkeer naar Nederland wegens heimwee?

        • Gaat een eerdere tergreis gepaard met extra kosten, check dan je verzekering of leg contact met je tussenpersoon voordat je zaken definitief regelt.
        • Soms is, binnen de module repatriëring, een -al dan niet gedeeltelijke- vergoeding van die extra kosten mogelijk.
        • Maar dan moet jeniet op eigen houtje dingen gaan regelen; vaak stemt de alarmcentrale met een arts terplaatse de noodzaak tot eerdere terugkeer af.
        Je terugkeer na een backpackreis, avontuurlijke reis of wereldreis voorbereiden en een plek geven

        Je terugkeer na een backpackreis, avontuurlijke reis of wereldreis voorbereiden en een plek geven

        • Er zijn verschillende manieren om bezig te blijven met wat je hebt meegemaakt.Zo vinden mensen die nog gaan reizen het vaak ontzettend leuk om jouw ervaringen te horen. Zij kunnen zich daarmee namelijk nog beter voorbereiden op hun reis
        • Wat kun je zelf doen om je herinneringen levend te houden en ook in de toekomst nog meer met je reiservaringen te kunnen doen
          • Zoek iemand op om mee te praten die uit het land komt waar jij net vandaan komt.
          • Praat met iemand die ook in het buitenland werkte, woonde of studeerde en vergelijk ervaringen.
          • Vergeet niet contact te onderhouden met je vrienden in het land waaruit je terugkeert.
          • Probeer aspecten van de levensstijl of cultuur uit het land waaruit je terugkeert in je nieuwe leven op te nemen.
          • Blijf leren, ga door met de lokale taal te leren en blijf kennis maken met andere aspecten van het land .
          • Zoek bijvoorbeeld iemand om de taal van dat land mee te spreken als je die zelf ook hebt leren spreken
        Cultuurschok en heimwee bij kinderen in het buitenland: vragen en antwoorden

        Cultuurschok en heimwee bij kinderen in het buitenland: vragen en antwoorden

        Hoe laat je je kinderen wennen na aankomst in het buitenland?

        Hoe laat je je kinderen wennen na aankomst in het buitenland?

        • ieder kind is anders, maar de gewenningsperiode van kinderen na emigratie varieert van ongeveer drie maanden (vertrouwd raken met lokale taal) tot ongeveer een jaar (gevoel van rust en weer lekker in hun vel zitten).
        • laat je kinderen eerst in hun directe woonomgeving wennen voordat je in je enthousiasme allerlei uitstapjes in je nieuwe woonomgeving gaat maken. Let in deze fase meer dan ooit op een positieve stimulerende opvoedstijl; geef ze ruimte om zelf te ontdekken maar help waar dat nog niet vanzelf gaat.
        • geef uiteraard het goede voorbeeld: zorg dat je de taal kent, zodat je contact met andere ouders kunt leggen, kan helpen met huiswerk, kan communiceren met de leerkracht, en je kind kan zien dat communiceren in een nieuwe taal leuk is.
        • regel vrij snel een oppas: het geeft jezelf ruimte voor het ontdekken van je nieuwe omgeving en opbouwen van een netwerk. Zowel huishoudelijke hulp als oppas kunnen jou maar zeker ook je kinderen, na een eerste gewenningsperiode, helpen in het aanpassingsproces, het begrijpen van lokale gewoonten en bij het leggen van nieuwe contacten. Kijk of je (ook) oudere mensen als oppas kunt aanstellen; dat kan je kind een opa/oma gevoel teruggeven, ook al is het natuurlijk geen echte familie.
        • als je werkt met huispersoneel: let erop dat je kinderen leren altijd respect te hebben voor hen en betrek je kinderen ook in het runnen van het huishouden: stimuleer eigen verantwoordelijkheid en meedoen.
        • geef je kinderen na aankomst minimaal een aantal weken de tijd; in die periode kunnen kinderen door spanningen en nieuwe indrukken ziekteverschijnselen vertonen, van houding veranderen of tijdelijk terugvallen in hun ontwikkeling. Ook het karakter van je kind kan, al dan niet tijdelijk, veranderen bij emigratie: ze trekken zich terug omdat ze zich niet goed kunnen uiten, of worden juist extreem druk. Zorg voor een periode van rust en regelmaat, richt zo snel mogelijk de kinderkamer in met voor hen vertrouwde items (waar mogelijk betrek hen bij het inrichten!), zorg voor een vast dag- en weekritme en probeer achter het gedrag van je kind te kijken.
        • ook al is je neiging wellicht om in de nieuwe taal van je woonomgeving tegen je kinderen te praten: communiceer vooral in het Nederlands: dat geeft juist in de eerste maanden een rustpunt en het stimuleert je kind om te delen wat er in hem omgaat in een voor hem vertrouwde taal.
        • zoek contact met eveneens geëmigreerde gezinnen in je nieuwe woonomgeving, die de culture shock fase goed doorgekomen zijn. Hun kinderen herkennen het proces van gewenning, kunnen tips geven of gevoelens bevestigen...maar zijn ook voorbeelden van 'dat het minder wordt of over gaat'.
        • het over laten komen van het beste vriendje of vriendinnetje van je kind(eren) draagt een risico met zich mee, maar kan vaak enorm helpen in het gewenningsproces. Zeker als je je eigen kind de regie geeft over het programma tijdens de dagen dat er bezoek is; vaak laat je kind dan opeens vol trots de nieuwe woonomgeving zien. Maak heldere korte-termijn afspraken voor een vervolgcontact wanneer men weer huiswaarts gaat.

        Nederlandse kinderen zijn gewend altijd en overal hun mening te geven, zelfs als ze niet zoveel van het onderwerp afweten. Stel je voor dat je dom overkomt! In de eerste jaren in Japan kwam ik volgens vrienden vaak over als een betweter. Gelukkig kan ik tegenwoordig beter mijn mond houden.

        Japan emigrantenzoon

        Mijn advies aan ouders die gaan emigreren: regel zo snel mogelijk een goede oppas. Dan kun je allebei je eigen dingen doen. In Nederland kon ik terugvallen op onze ouders. Dat gemis heeft veel impact in je dagelijks leven, in Nederland breng je de kinderen makkelijker even bij opa en oma. Daardoor waren we in onze vrijheid beperkt. En omdat mijn man een fulltime baan had, was vooral ik in het begin in mijn vrijheid beperkt. Mijn man paste zich juist snel aan, zijn leven was georganiseerd, hij ontmoette allerlei nieuwe mensen.

        Griekenland emigrant

        Wat is de impact van een langer en wisselend verblijf in het buitenland op kinderen?

        Wat is de impact van een langer en wisselend verblijf in het buitenland op kinderen?

        • tijdens de eerste 18 levensjaren wordt de basis van de identiteit van een kind gelegd door de ouders; vaak sterk doordrenkt van de eerste of thuis cultuur van ouders zelf.
        • als mens leer je ook door de manier waarop de omgeving (ouders, sponsororganisatie, media, school, tweede of host cultuur, eerste of thuis cultuur, leeftijdsgenoten, verzorgers, etc.) dit al dan niet terug reflecteert.

        Voor TCK’s (Third Culture Kids) is juist deze omgeving niet stabiel tijdens de ontwikkelingsjaren; hij of zij is voortdurend aan het switchen tussen verschillende rollen:

        • Buitenlander rol:
          • als een TCK in een andere cultuur woont dan zijn (of haar) eerste of thuis cultuur, dan zit hij in de ‘Buitenlander rol’.
          • de TCK ziet er duidelijk anders uit en denkt ook vaak vanuit een ander perspectief dan de (lokale) omgeving om hem heen.
          • dit is een rol, die de omgeving ook naar hem zal terug reflecteren.
        • Geadopteerde rol:
          • als de TCK'er lang genoeg in de tweede of host cultuur woont, dan zou hij gevoelsmatig in de ‘Geadopteerde rol’ kunnen terugvallen.
          • een rol waarbij hij er nog steeds duidelijk anders uit ziet, maar bepaalde aspecten van de cultuur heeft opgenomen in zijn culturele identiteit.
          • hij is gaan denken vanuit een soortgelijk perspectief.
          • dit is een rol, die de omgeving niet naar hem zal terug reflecteren.
        • Verborgen migranten rol:
          • bij terugkeer naar de eerste of thuis cultuur, het thuisland of paspoortland van zijn ouders, vallen veel TCK’s in de ‘Verborgen migranten rol’.
          • zij  zien er hetzelfde uit en hebben dezelfde nationaliteit als de omgeving, maar het perspectief is compleet anders.
          • zij denken en gedragen zich anders dan de omgeving om hen heen.
          • dit is een rol, die de omgeving ook niet naar hen zal terug reflecteren.
        • Spiegel rol:
          • de ‘Spiegel rol’ is alleen weg gelegd voor individuen die hun ontwikkelingsjaren hebben doorgebracht binnen een (mono-)cultuur; een ongrijpbaar ideaal voor vele TCK’s.
          • het is dus een rol die nooit bereikt wordt, maar waar wel echt naar verlangd kan worden.

        De ‘Geadopteerde rol’ en de ‘Verborgen migranten rol’ zijn voor veel TCK's verwarrend. Hun belevingswereld immers strookt niet met de buitenwereld. De wereld om hen heeft een beeld van wie ze zijn, maar dat beeld is anders dan hoe zij zich voelen.

        Third Culture Kid... Als mensen mij vragen welk land ik vandaan kom, zeg ik dat ik een TCK ben en daarna leg ik dat begrip uit. Voor mij voelt het als een warme herinnering in mijn jeugd, als weerbarstig niet wortelen daarna in Nederland, en inmiddels ook als een erkend gegeven. De groep waar ik mee identificeer, zijn de TCKs. Het heeft mijn horizon verbreed en mijn gedachten verdiept. Ik heb het zelfs omgebogen naar een vervolgstap in mijn carrière: inmiddels doe ik mijn promotie onderzoek over TCKs.

        Third Culture Kid

        Ze heeft in haar jeugd in vele landen gewoond. Op de meeste plekken was ze duidelijk een buitenlander, iemand die er anders uitzag en anders dacht. Er niet bij horen was een gegeven. Bij terugkomst in Nederland had het anders moeten voelen. Ze is immers een geboren Nederlander. Ze ziet eruit als een Nederlander. Ze probeert altijd te denken en te doen als een Nederlander en wist inmiddels wel wat ze moest doen en zeggen. Maar natuurlijk zou het voor haar nooit voelen. Met de terugkeer naar Azië hoopte ze een plek te vinden waar ze thuishoort. Een gevoel dat ze nooit eerder had mogen ervaren.

        Uit de uitgave van Denise Drost-Ridder 'Waar dan ook'

        Wat is een Third Culture Kid (TCK) en wat zijn Cross-Cultural Kids?

        Wat is een Third Culture Kid (TCK) en wat zijn Cross-Cultural Kids?

        Third Culture Kids (TCK's) zijn kinderen die:

        • een significant onderdeel van hun ontwikkelingsjaren hebben doorgebracht in een cultuur die afwijkt van de cultuur van hun ouders en/of land behorende bij hun nationaliteit.

        TCK’s verhuizen naar en wonen in het buitenland door het werk van een of beide ouders. Weer een “label” zou kunnen worden gedacht; maar vaak wel eentje die waardevol is voor TCK’s om te begrijpen waarom hun referentiekaders verschilt van de wereld om hun heen:

        • de eerste cultuur, ook wel thuis cultuur genoemd, is de cultuur van hun ouders en behoort vaak bij hun eigen nationaliteit.
        • de tweede cultuur, ook wel host cultuur genoemd, is de cultuur van het land (of landen) waarin de TCK woont of gewoond heeft.
        • de derde cultuur is de gedeelde overeenkomst tussen mensen die een mobiele internationale levensstijl hebben. Het is een samensmelting van alles en is niet gebonden aan een plek.

        Een bredere term die gebruikt wordt is Cross- Cultural Kids (CCK’s): kinderen die tijdens een significant onderdeel van hun ontwikkelingsjaren in een of meer culturen hebben doorgebracht – of voor langere tijd aan 1 of meer culturen zijn blootgesteld.

        • deze term biedt ruimte voor TCK’s, maar ook kinderen die opgroeien in bi- of multiculturele omgevingen (door adoptie, migratie, vluchtelingen, ouders met verschillende culturele achtergronden).
        • deze twee groepen hebben zeker overeenkomsten en hebben beide een “derde culturele dimensie”.

        Wil je nog meer weten? Lees bijvoorbeeld de uitgave van Denise Drost-Ridder 'Waar dan ook'.

        Wat zijn gedeelde kenmerken van (de multiculturele persoonlijkheid van) Third Culture Kids?

        Wat zijn gedeelde kenmerken van (de multiculturele persoonlijkheid van) Third Culture Kids?

        Uit onderzoek is gebleken dat er een aantal veel voorkomende kenmerken te benoemen zijn voor Third Culture Kids (TCK) of Cross-Cultural Kids met hun multiculturele persoonlijkheden:

        • Communicatief:
          • TCK’s hebben vaak een verhoogde interpersoonlijke sensitiviteit, ze moeten vaak nieuwe situaties aanvoelen voordat ze deze daadwerkelijk kunnen begrijpen.
          • ze hebben een hogere tolerantie voor miscommunicatie.
          • moeten meer moeite doen om te blijven communiceren met vrienden via social tools, om daarmee het gebrek aan "fysieke tijd samen" te compenseren.
          • TCK’s ontwikkelen cross-culturele intelligentie: de capaciteit om effectief te functioneren over nationale, etnische, en bedrijfsculturen heen.
        • Flexibel:
          • als je vaak bent verhuisd heb je als kind relatief zelfstandig om leren gaan met veranderingen van cultuur, veranderingen van taal, schoolsysteem en heel belangrijk sociale contacten.
          • TCK’s zijn daardoor instaat zichzelf telkens opnieuw uit te vinden in een nieuwe sociale context.
          • TCK’s hebben een heel breed wereldbeeld, ook wel dimensioneel perspectief genoemd, en begrijpen dat er meerdere manieren zijn om naar een situatie te kijken.
        • Ongebonden: TCK’s zijn vaak niet gehecht aan een geografische plek.
        • Bewust van tijdelijkheid van sociale aspecten en leven in het algemeen:
          • TCK’s doen vaak niet aan koetjes en kalfjes. Daar is simpelweg geen tijd voor.
          • Vriendschappen ontwikkelen zich randsnel en verdwijnen even snel.
          • Op internationale scholen verliezen en winnen zij minstens twee vriendschappen per jaar.
          • TCK’s accepteren ook de tijdelijkheid van vriendschappen, maar dat wil zeker niet zeggen dat het geen pijn doet om ze te verliezen.

        Er zijn dus vele voordelen voor Third Culture Kids, maar er zijn ook zeker uitdagingen voor TCK’s, waarvan je als ouder bewust moet zijn.

        Ik had een Franse collega die ooit eens tijdens een internationaal congres tegen mij zei dat zij mij maar vreemd vond. Ze had mij zitten observeren en ik had mij tijdens het mingelen met Aziaten, Aziatisch gedragen, bij de Arabieren, Arabisch en bij de Amerikanen, Amerikaans. Dit allemaal terwijl ik gewoon mijzelf was.

        Third Culture Kid

        Haar ouders zijn in Nederland geboren en getogen. Zij niet. Ze is een Nederlandse zonder dat ze in Nederland geboren is of er lang gewoond heeft. Een Nederlandse, die het Engels beter beheerst dan het Nederlands. Voor haar is Nederland slechts een van de vele landen, die genoteerd staan in haar paspoort. Een van de vele landen waar ze gewoond heeft. Wat moet je dan in alle eerlijkheid antwoorden als iemand je vraagt waar je vandaan komt?

        Waarom kan 'zich thuis voelen' zo’n dilemma zijn voor Third Culture Kids? En hoe kan je hen als ouders ondersteunen?

        Waarom kan 'zich thuis voelen' zo’n dilemma zijn voor Third Culture Kids? En hoe kan je hen als ouders ondersteunen?

        • niet alle, maar veel Third Culture Kids (TCK’s) geven aan dat zij zich in de eerste of thuis cultuur van hun ouders niet thuis voelen.
          • uit loyaliteit vinden zij dat zij zich moeten identificeren met dit land, maar gevoelsmatig lukt dit vaak niet.
          • bij repatriëring, blijven zij bewust of onbewust hangen in de ‘Verborgen migranten rol’.
        • in de tweede of host cultuur (of culturen) waar zij gewoond hebben ‘horen ze niet ook niet thuis’.
        • bij TCK’s gaat 'zich thuis voelen' niet om een geografische plek; het gaat om een omgeving, een internationale omgeving: voor TCK’s is thuis voelen een omgeving waar hij of zij op dat moment de sterkste emotionele en sociale verbinding voelt.
        • ouders zouden TCK’s kunnen helpen in hun ontwikkeling door TCK’s te leren begrijpen dat zij als geen ander méér vrijheid hebben om hun eigen identiteit te vormen, zónder zich te hoeven aan te passen aan de (geldende) culturele norm van de eerste of tweede thuis cultuur.
        • om TCK’s hierin te kunnen begrijpen en begeleiden is het belangrijk om coping (aanpassings) strategieën te herkennen: de Kameleon, De Schreeuwer en de Muurbloem (zie aanpassen TCK).
        Op welke manier(en) past een Third Culture Kid zich aan aan een andere culturele norm?

        Op welke manier(en) past een Third Culture Kid zich aan aan een andere culturele norm?

        Tijdens overgangen van culturen gaat een Third Culture Kid (TCK), bewust of onbewust, zich herdefiniëren ten opzichte van de nieuwe culturele norm. Rondom de TCK-ervaring zijn 3 coping strategieën beschreven:

        • de Kameleon past zich makkelijk aan de culturele norm. Bij repatriëring bijvoorbeeld, kan de TCK'er geheel of gedeeltelijk de TCK-achtergrond verzwijgen en gaat zich conformeren door de kleding, taal en attitude aan te nemen van de omgeving.
        • de Schreeuwer zet zich af tegen de culturele norm. De schreeuwer laat heel expliciet weten dat hij of zij niet zijn zoals de mensen om zich heen en dat zij zeker ook niet van plan zijn zo te worden.
        • de Muurbloem neemt een non-identiteit aan om het risico te mijden dat hij of zij bekend zou kunnen komen te staan als iemand, die de culturele norm niet kent. Hij of zij blijft daarom een tijd aan de zijlijnen observeren.

        Geen mens is hetzelfde; dit geldt sterker voor TCK’s dan wie dan ook.

        • sommige TCK’s kunnen altijd op dezelfde manier omgaan met veranderingen of kunnen gebruik maken van verschillende combinaties van coping strategieën.
        • de gebruikte strategieën kunnen ook veranderen in verschillende ontwikkelfasen.

        ‘Ik ben géén Nederlander,’ zeg ik. "Ik heb je inschrijvingsformulier gezien en het staat er toch duidelijk op, het is toch jouw nationaliteit?", zegt mijn gesprekspartner. ‘En toch ben ik géén Nederlander', zeg ik.

        Typerende TCK uitspraak, uit de uitgave van Denise Drost-Ridder 'Waar dan ook'

        Checklist Cultuur & culture shock bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Checklist Cultuur & culture shock bij lang verblijf in het buitenland of emigratie

        Oriëntatie

        verdiepen in processen als culture shock en heimwee

        checken van scores van je nieuwe woonland op de diverse culturele dimensies (zie ook Keuzehulp voor cultuur en culture shock)

        verdiepen in processen rondom 'third culture kids' als je voor langere tijd met kinderen naar het buitenland gaat

        Gewenning

        periodiek vastleggen van je gedachten en ervaringen; dat helpt bij zelfreflectie en om een gestage ontwikkeling te ontdekken

        blijven verdiepen in de cultuur van je nieuwe woonland; je Nederlandse karakter & gewoonten zeker de eerste tijd op de achtergrond houden

        accepteren dat verhuizen, emigreren en aanpassen een periode van stress met zich meebrengt

        investeren in nieuwe contacten met locals en andere emigranten

        ondernemen van leuke activiteiten, ontspannen

        continu vragen stellen en om hulp vragen

        extra monitoren van je kinderen, geef het goede voorbeeld en geef ook hen de tijd om te wennen en zich aan te passen

        regelmatig checken of je (niet-werkende) partner voldoende dagbesteding heeft en zo nee zoek samen naar oplossingen

        overwegen gebruik te maken van coachingsbureaus als je gewenningsproces langer duurt dan voorzien

        Feestdagen & feestelijke gelegenheden

        nadenken over hoe je invulling wilt geven aan Nederlandse feestdagen en op welke manier je mee wilt doen aan lokale festiviteiten

        Tips en ervaringen met de culture shock bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

        Tips en ervaringen met de culture shock bij lang verblijf in het buitenland en emigratie

        • Afspraken maken: We zijn allebei nog relatief jong en gezond, dus van een naderend overlijden is hopelijk nog lang geen sprake. Toch praten we samen af en toe over wat we gaan doen als de één overlijdt. Ik denk dat ik hier blijf maar dat weet ik niet zeker, ik woon hier nu nog relatief kort en misschien trekt het dan om terug te gaan naar de familie. (Nieuw-Zeeland)
        • Aanpassen: Zelfs na 15 jaar in Thailand hoorde je er nooit echt helemaal bij. Je spreekt de taal nooit 100%, je mag niet stemmen. Een leven als expat/emigrant geeft naar mijn idee nooit een thuisgevoel. (Thailand)

        Wat zijn tips en ervaringen met de reverse-culture-shock na een lang verblijf in het buitenland

        Wat zijn tips en ervaringen met de reverse-culture-shock na een lang verblijf in het buitenland

        Na afsluiting van de (in de meeste gevallen optredende) periode van reverse culture shock geven veel teruggekeerden onder andere aan:

        • een tolerantere houding te hebben aangenomen ten opzichte van andere culturen en andere zienswijzen
        • te kunnen reflecteren op ontwikkeling van en groei in persoonlijke en professionele competenties en vaardigheden
        • een meer 'global mindset' te hebben ontwikkeld, met een opener vizier te kijken naar ontwikkelingen in de wereld en Nederland
        • een al dan niet gedeeltelijk nieuw pad in te willen slaan, bijvoorbeeld op het gebied van onderhoud van sociale contacten en netwerken, werk, vrijwilligerswerk
        • zich aan te sluiten bij netwerken van eveneens teruggekeerde emigranten of expats; juist om de opgedane ervaringen en verhalen te kunnen blijven uitwisselen in een omgeving die begrijpt hoe het is om lange tijd te wonen en werken in het buitenland
        Hoe ga je na een lang verblijf buiten Nederland om met reverse-culture-shock?

        Hoe ga je na een lang verblijf buiten Nederland om met reverse-culture-shock?

        Reverse culture schock, re-entry-shock...allemaal termen om aan te geven dat de terugkeer in de Nederlandse maatschappij, na een lang verblijf in het buitenland, behoorlijk wat problemen kan opleveren. Natuurlijk is er in de meeste gevallen eerst een gevoel van euforie: weer terug zijn, familie, vrienden en bekenden weer 'live' kunnen zien, verhalen kunnen vertellen. De ervaring leert dat daarna een periode van 'opnieuw wennen' optreedt, die in de meeste gevallen zo'n 3 tot 9 maanden duurt.

        • je loopt het risico dat vrienden en familie je niet meer (willen) begrijpen of dat je het intense contact van voor je emigratie bent verloren
        • de Nederlandse omgangsvormen, de directheid, het nee zeggen, de ironische humor: afhankelijk van de periode dat je in het buitenland bent geweest is de kans groot dat je het wat verleerd bent of gewoon niet meer waardeert
        • veel terugkeerders kennen in een eerste periode het gevoel niet meer welkom te zijn, een gevoel van totale vervreemding, het niet meer begrijpen van het 'hoe' en 'waarom'
        • je vrienden, familie en bekenden accepteren jouw soms negatievere houding dan voorheen ten aanzien de Nederlandse cultuur niet
        • je teruggang in sociale status, aanzien of eventueel ook salaris is iets waar je zeker aan moet wennen
        • (oude) collega's, vrienden of familie tonen niet zelden desinteresse of gebrek aan respect voor jouw avonturen in het buitenland: life goes on...
        • jouw nerveus gedrag, prikkelbaarheid of open ontevredenheid maakt je in die eerste tijd voor derden niet echt een leuker mens
        • stel je in op het Flying Dutchman syndroom (bij jezelf en/of bij je kinderen): een onrustig gevoel, het gevoel ergens snel vast te roesten, niet meer op één plek (ook niet in Nederland) te willen wonen
        • maak tijdens de verschillende fasen van je terugkeer lijstjes met dingen die je zelf kunt doen om weer te wennen en dingen waarbij anderen je kunnen helpen (en vraag om hulp, vooral door mensen die enigszins herkennen in welk proces je je bevindt)

        Onderschat de tijd niet die het kost om je weer aan te passen. Het duurde een jaar voordat ik mijn leven weer op de rit had. De allerbelangrijkste les die ik geleerd heb in mijn jaren in het buitenland is om de Nederlandse cultuur niet meer als nulmeting te nemen. Je kijk wordt zoveel breder.

        Teruggekeerde Costa Rica emigrant

        Onze kinderen, allemaal geboren in het vrijwel altijd aangenaam warme buitenland, wisten niet wat ze overkwam toen de Nederlandse winter aanbrak. Dikke winterjassen, handschoenen, sneeuw, gladheid; het was allemaal nieuw. Natuurlijk waren we wel eens op bezoek geweest in Nederland, maar altijd in het voorjaar of de zomer.

        Uit Thailand terugkerend gezin

        Ik woonde en werkte als ondernemer en investeerder in een klein vissersstadje in Vietnam. Ik was er de enige investeerder van formaat, hetgeen me regelmatig tv-interviews en een hoop uitnodigingen voor ceremoniële bijeenkomsten opleverde. Locals nodigden me vaak bij hen thuis uit. Teruggekomen in Nederland was ik weer 'een van de velen'. Dat gaf dubbele gevoelens; ik had meer privacy en werd niet meer gezien als wandelende bankier, maar tegelijkertijd miste ik die drukte en hectiek rondom mijn persoon ook.

        Vietnam expat

        Terugkeerders signaleren, direct na terugkeer en midden in de reverse culture shock, o.a. het volgende:

        • het gemis van internationale input
        • Nederland is saai
        • iedereen is druk en zelden is er tijd voor elkaar.
        • de agenda van besten vrienden zit al twee maanden vol
        • alle nieuwe regelzaken kosten veel tijd en energie, waardoor er minder of geen tijd en energie overblijft voor sociale contacten
        • vriendschappen in het buitenland zijn veel intenser, expat of emigranten gemeenschappen zijn hechter
        • het gevoel niet meer in Nederland te passen, er niet meer helemaal bij te horen
        • er is niemand die begrijpt wat je hebt meegemaakt

        Deze fase van opnieuw wennen aan Nederland is uiteindelijk in vrijwel de meeste gevallen tijdelijk, de 'Flying Dutchies' daargelaten. Sommige terugkeerders (en steeds meer) hebben behoefte aan coaching of psychologische hulp om het negatieve gevoel onder ogen te kunnen zien en een plaats te kunnen geven. Uiteindelijk treedt de fase van aanpassing aan, waarin je weer went aan het Nederlandse ritme en de culturele gewoontes. Je kijkt met een frisse en open(er) blik naar Nederland, nu met meer internationale en relativerende bagage.

        Tips bij de verschillende stadia van terugkeer:

        1. direct na terugkeer ('euforie'): gebruik de veelal positieve energie na terugkeer, geniet van deze tijdelijke fase, besteed voldoende aandacht aan je partner en gezin, verdiep je in (en bereid je voor op) de volgende fase van reversed culture shock
        2. start van de reversed culture shock: geef jezelf, je partner, je kinderen vooral de tijd om opnieuw te wennen, verg niet teveel van elkaar, kies voor vertrouwde activiteiten die je positieve energie geven, zoek contact met andere terugkeerders die jouw gevoel in deze fase zullen herkennen
        3. ontkenning: geef ruimte aan gevoelens als 'ik pas niet meer in Nederland', 'laten we opnieuw naar het buitenland vertrekken', dat zijn logische gedachten in een fase van gewenning en aanpassing. Probeer te ontdekken welke gewoontes en gebruiken uit het buitenland ook best in Nederland toepasbaar zijn, en welke echt niet geaccepteerd worden. Ga tegelijkertijd door met de praktische regelzaken na terugkeer. Plan uitstapjes en korte vakanties in Nederland, om als het ware Nederland opnieuw te ontdekken.
        4. boosheid, frustratie: het accepteren dat je je toch echt opnieuw zult moeten aanpassen kan leiden tot een boos gevoel, een overkritische blik op alles waar 'Nederland' voor staat, op storende of bekrompen gewoontes van vrienden en familie. Zoek een (fysieke) activiteit waarin je deze frustratie kunt afreageren, of schrijf deze gevoelens van je af. Doe ook een beroep op je relativeringsvermogen, kijk eens met wat humor naar jezelf. Maak aan je omgeving duidelijk dat ze je even ruimte moeten geven.
        5. aanpassen: uiteindelijk bereik je de fase waarin je terug- en vooruit kunt blikken; de positieve aspecten van je buitenland verblijf kunt toepassen op de Nederlandse cultuur en in je dagelijkse leven. Nu de dagelijkse routine weer echt routine is geworden, ontstaat tijd en energie voor de mensen om je heen en sta je opener voor (goedbedoelde) adviezen omtrent verdere aanpassing en gewenning. Probeer eens je ervaringen en reflecties te delen in bijvoorbeeld een blog, zodat je andere terugkeerders inspireert.

        Al dat geklaag en gemopper hier in Nederland, bijvoorbeeld als men ergens even een paar minuten moet wachten. Nou, irriteerde ik me dan, moet je eens naar een overheidsinstantie gaan in de Filippijnen. Uren wachten in een lange rij met mensen is daar heel normaal, en geaccepteerd. Wat zit je nou te zeuren om die tien minuten!

        Filippijnen terugkeerder

        Ik realiseerde me dat ik in het buitenland eigenlijk erg goed was geworden in het niet (te snel) oordelen. Ook na terugkeer in Nederland ging ik vaak ergens heen met een open blik, wat eigenlijk best prettig was. Zowel voor mezelf, als voor anderen.

        China terugkeerder

        Wat kan JoHo voor je betekenen?

        Wat kan je doen om je flexibiliteit te versterken, je acceptatievermogen te ontwikkelen en tolerantie te vergroten?

        Wat kan je doen om je flexibiliteit te versterken, je acceptatievermogen te ontwikkelen en tolerantie te vergroten?

        Hoe kun je de competentie ‘flexibel zijn’ herkennen en ontwikkelen tijdens je studie, stage, reis en op je werk in het buitenland?

        Hoe kun je de competentie ‘flexibel zijn’ herkennen en ontwikkelen tijdens je studie, stage, reis en op je werk in het buitenland?


        Flexibiliteit tijdens je reis

        • Bijna geen enkele competentie wordt tijdens het reizen zo op de proef gesteld als flexibiliteit.
        • Op reis kan er veel mis gaan, of in ieder geval anders lopen dan je in eerste instantie gepland had. Zo kun je je vlucht missen, kunnen je spullen worden gestolen of kan het voorkomen dat je reisgenoot ineens naar huis gaat en je alleen verder moet gaan. Ga je bij de pakken neerzitten of denk je direct verder, aan een oplossing of een leuk alternatief?
        • Daarnaast ben je op reis vaak in een onbekende omgeving en gaan dingen lang niet altijd zoals je verwacht of zoals je gewend bent. De bus komt later (of niet), je bestelt iets van een menukaart die je niet kan lezen of dezelfde taxirit is ineens twee keer zo duur. Je hierop aanpassen vergt veel flexibiliteit, en door flexibel te zijn in dit soort onverwachte situaties verloopt je reis een stuk soepeler en plezieriger.

        Flexibiliteit tijdens je studie

        • Tijdens je studie heb je flexibiliteit nodig in je denken, en over het algemeen als je aan een nieuwe studie begint. Je moet je aanpassen aan een nieuwe omgeving en veel informatie. De informatie kan ook erg gevarieerd zijn, waardoor je je per vak of les weer aan moet passen aan de stof waar je mee bezig was. 
        • Verder is groepswerk een belangrijk onderdeel van veel studies. Hierbij is het van belang om je te kunnen aanpassen aan je medestudenten, en open te staan voor hun ideeën en visies. Wanneer iedereen zijn sterkste kant kan laten zien binnen een project kun je veel van elkaar leren, zeker wanneer je open staat voor elkaars hulp en advies. Dit vereist ook flexibiliteit.

        Flexibiliteit tijdens je werk

        • Flexibiliteit kun je ook ontwikkelen op je werk. Niet alleen bij sommige taken en werkzaamheden, maar ook vooral voor het samenwerken met collega's. Het is niet mogelijk om vrienden te worden met iedereen, maar het is wel nodig om professioneel te kunnen samenwerken. Hiervoor is flexibiliteit nodig, want je moet je kunnen aanpassen aan de situatie en niet je persoonlijke mening op de voorgrond te zetten. 
        • Afhankelijk van de werkzaamheden van het bedrijf of de organisatie waar je werkt, kunnen zich onverwachte of nieuwe situaties voordoen. Als je je hiervan bewust bent, kun je je makkelijker aanpassen en bewust nadenken over hoe jij en hoe anderen reageren op deze nieuwe situatie. Zo kun je probleemoplossend werken. 

        Flexibiliteit tijdens je vrijwilligerswerk (of stage)

        • Bij vrijwilligerswerk of een stage kom je in een nieuwe omgeving, een nieuwe organisatie en mogelijk een nieuw land of een andere cultuur terecht. Het kan zijn dat de voorzieningen anders zijn dan je gewend bent, of dat de normen en waarden en de manier van leven van de mensen verschillen met wat je kent. Vrijwilligerswerk of een stage doen (in het buitenland) is dus een perfecte manier om je flexibiliteit te ontwikkelen. Pas je zoveel mogelijk aan aan de natuur en cultuur van de bestemming waar je naartoe gaat, zo haal je het meeste uit je ervaring.
        • Verder kan het zijn dat de werkzaamheden uiteindelijk iets anders zijn dan verwacht, of tijdens je avontuur veranderen. Als je je hierop kunt aanpassen, kun je alsnog veel leren en ervaringen opdoen, wie weet zelfs nog meer dan je dacht.
        Wat kan je doen om je respectvol en tolerant op reis te zijn, en hoe ga je om met bedelaars, taboes en gewoontes in het buitenland?

        Wat kan je doen om je respectvol en tolerant op reis te zijn, en hoe ga je om met bedelaars, taboes en gewoontes in het buitenland?

        Wat kan je doen om je voor te bereiden op een andere cultuur?

        • Probeer de cultuur te leren kennen voordat je gaat reizen zodat je rekening kunt houden met de lokale gebruiken in plaats van deze te “vervuilen” met westerse gebruiken. Elke cultuur heeft een eigen identiteit met eigen rituelen, handelingen en gewoonten. Of je het nu eens bent met de regels en opvattingen van een cultuur of niet, je zult er rekening mee moeten houden dat er per cultuur verschillend gedacht wordt over wat acceptabel gedrag is en wat niet.
        • Zoek van te voren op wat de grootste problemen zijn in een land waar het toerisme invloed op heeft. Denk bijvoorbeeld aan vernietiging van natuurgebieden, (kind) prostitutie en watertekort. Probeer te voorkomen dat je deze problemen erger maakt.
        • Bekijk van te voren goed de lokale wetten, niet alleen vermijd je zo problemen maar je respecteert ook de lokale cultuur. De wetten van het land waar je naar toe gaat gelden en niet die van je eigen land, pas je aan.
        • Bereid je voor door online of via een reisgids over de gedragsregels van het betreffende land te lezen.
        • Lees bijvoorbeeld ook

        Hoe kan je respectvol reizen?

        • Je bent te gast in een ander land, wees een dankbare gast. Probeer open-minded te reizen en te leren van de andere cultuur.
        • Natuurlijke bronnen als water en elektriciteit (airconditioning) kunnen lokaal zeer schaars zijn en van grotere waarde dan thuis. Dus wees extra alert op spaarzaamheid.
        • Leer (als je de taal niet al kent) een paar zinnen in de plaatselijke taal.

        Hoe kan je omgaan met de lokale gedragsregels in het buitenland?

        • Blijf glimlachen, ook bij het onderhandelen en oplossen van problemen.
        • Raak bekend met de andere cultuur en probeer een paar woorden van de lokale taal te leren.
        • Kleed je gepast en het liefst aangepast. Het is beter kleren en kleuren te kiezen waarmee je niet opvalt dan juist de laatste opvallende mode te dragen of niet respectvolle kleding (bijvoorbeeld te bloot)
        • Behalve de kledingcodes, is het ook verstandig om de bestaande gedragscodes in de gaten te houden. In landen als bijvoorbeeld Pakistan is het contact tussen mannen en vrouwen aan strenge regels gebonden. Een in Nederland toch vrij onschuldige knipoog kan daar opgevat worden als een uitnodiging tot het hebben van seks.
        • Ook het aansnijden van onderwerpen als homoseksualiteit en abortus kan gevoelig liggen.
        • Kijk verder dan de toeristenoorden, neem de moeite om wat verder van de gebaande paden te gaan.
        • Zoek van te voren goed uit wat de houding is van de regering en de bevolking tegenover alcohol, en houdt je dan ook aan de lokale gebruiken!
        • Vermijd roken in public zo veel mogelijk. De tabakindustrie probeert in veel ontwikkelingslanden het beeld te schetsen dat roken bij een rijke levensstijl hoort en het feit dat roken longkanker veroorzaakt wordt vaak verzwegen. Als je als “rijke” westerling gaat staan roken, bevestig je alleen maar dit beeld.
        • Kijk ook wat het grootste deel van de lokale bevolking zelf doet, maar maar blijf je eigen afweging maken als daar ook weinig respect lijkt te worden getoond.

        Hoe kan je omgaan met de lokale kledingregels in het buitenland?

        • Zoek van te voren uit hoe je je (vooral als vrouw) hoort te kleden in de plaatselijke cultuur. Vooral voor vrouwen gelden vaak strengere (culturele) gedragsnormen.
        • Kijk daarom goed wat de bevolking zelf draagt. Lopen de dames in korte rokjes, dan kan jij dit ook doen. Maar ga dus niet, in een land waar de vrouwen allemaal gesluierd lopen, in je korte broek en topje over straat. Terwijl het in Venezuela normaal is zeer strakke en blote kleding te dragen, is het not done topless te zonnebaden. In India is het heel normaal met blote buik te lopen, maar een korte broek dragen wordt als aanstootgevend gezien en geeft aanleiding tot allerlei onfatsoenlijke voorstellen.

        Hoe kan je omgaan met de fotograferen van mensen in het buitenland?

        • Wees voorzichtig met het maken van foto's van mensen; in sommige culturen is het echt ongebruikelijk en veroorzaak je een probleem (bijvoorbeeld door bijgeloof). Soms wordt ook geld gevraagd voor een foto of het maken van foto's, probeer daar een beetje soepel mee om te gaan.
        • Over het algemeen kun je het beste even vragen of je een foto mag maken. In bijvoorbeeld veel Afrikaanse landen wordt het op toeristische plekken niet gewaardeerd, terwijl men het in kleinere dorpjes juist ontzettend leuk vindt.
        • Bedenk van te voren dat locals ook geïnteresseerd zijn in jouw cultuur. Neem wat foto's mee om te laten zien en neem als je bij locals overnacht een paar kleine cadeautjes mee.

        Hoe ga je om afdingen en betalen in het buitenland?

        • Wees netjes bij het afdingen. Ook al dingt de lokale bevolking veel meer af dan jij en lijkt het dus alsof jij veel te veel betaalt, bedenk dat zij vaak ook veel minder te besteden hebben dan jij. Met het geld dat jij “te veel” betaalt, kan dat ene huishouden waarschijnlijk een hele tijd eten.
        • Ga eens uit eten bij een restaurant dat lokale producten inkoopt.
        • Doe je boodschappen zoveel mogelijk bij de kleine, lokale winkels.
        • In plaats van te overnachten in grote hotels, probeer eens een lokale bed en breakfast.
        • Laat de lokale bevolking voor je werken, dus als iemand aanbiedt je tassen te dragen, sta dit dan toe en betaal ervoor (datgene wat het jouw waard is of liefst wat lokaal gebruikelijk is en een klein beetje meer), hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld riksjas en tuktuks.
        • Boek eens lokaal een rondreis of excursie.
        • Bedenk bij het bezoek aan bijvoorbeeld een Afrikaanse tribe, of het dorp dat je bezoekt alleen bestaat om toeristen te vermaken (en dus minder interessant lijkt om naar toe te gaan) dat het wel een mogelijkheid is voor de lokale bevolking om in het eigen levensonderhoud te voorzien.
        • Geef fooi als je bij een lokaal restaurant gegeten hebt of als het kamermeisje je kamer schoongemaakt heeft!

        Hoe ga je om met bedelen en bedelaars in het buitenland?

        • Geef in principe zo min mogelijk aan bedelaars.
        • Doneer in plaats daarvan geld aan een lokaal goed doel, deze organisaties weten vaak beter hoe ze het geld goed moeten besteden.
        • Als je toch liever direct wat geeft, geef dan bijvoorbeeld eten.
        • In sommige landen is het juist wel gebruikelijk om wat aan bedelaars te geven (vooral in islamitische landen en bij boeddhistische monniken, daar is het vorm van sociale voorziening).
        • Dus een makkelijke regel is: daar waar de lokale bevolking bedelaars steunt, kan je rustig ook dezelfde bedragen geven.

        Hoe ga je om met homoseksualiteit in het buitenland?

        • In onder andere landen als Egypte, Iran, Kenia, Malediven, Malawi, Marokko en Zimbabwe is homoseksualiteit bij wet verboden. Vele jaren gevangenisstraf en zelfs de doodstraf kunnen het gevolg zijn. In veel andere landen is homoseksualiteit misschien niet bij wet verboden, maar wordt het evenmin geaccepteerd.
        • Openbare uitingen van homoseksualiteit kunnen je in landen waarin homoseksualiteit verboden is, in de problemen brengen. Wees voorzichtig met uitingen die erop wijzen dat je een relatie met elkaar hebt. Zoals hand in hand over straat lopen of zoenen in het openbaar. Aan de andere kant lopen in sommige landen juist lokale mannen weer hand in hand om hun vriendschap te tonen. Ook de regels en gebruiken met betrekking tot het ontmoeten van en vrijen met andere homoseksuelen zijn per land verschillend.
        Wat kan je doen om je stressbestendigheid te versterken of stabiliteit te ontwikkelen: vragen en antwoorden

        Wat kan je doen om je stressbestendigheid te versterken of stabiliteit te ontwikkelen: vragen en antwoorden

        Hoe kan je je stressbestendigheid versterken en beter omgaan met spanning?
        Hoe kun je de competentie ‘stressbestendigheid’ herkennen en ontwikkelen tijdens je studie, stage, reis en op je werk in het buitenland?

        Hoe kun je de competentie ‘stressbestendigheid’ herkennen en ontwikkelen tijdens je studie, stage, reis en op je werk in het buitenland?

        Stressbestendigheid tijdens je reis

        • Tijdens een reis kun je in situaties terechtkomen die ofwel niet gepland zijn, of heel anders zijn dan je in je dagelijkse leven gewend bent. Deze situaties kunnen stress of angst veroorzaken en op die momenten is het van belang dat je die stress goed kunt opvangen zodat het je reis niet verpest. Oftewel: laat een onverwachte situatie je reis niet verpesten en de stress om de situatie al helemaal niet.
        • Om goed met stress om te kunnen gaan, is het belangrijk om te werken aan je flexibiliteit als dat nodig is. Zo kun je op momenten dat iets mis gaat, of anders verloopt dan gepland, rustiger omgaan met de situatie en nadenken over oplossingen of alternatieven. Probeer de situatie ook in perspectief te zetten: in de meeste gevallen kun je achteraf luchtiger kijken naar de situatie en is het uiteindelijk minder ernstig dan het lijkt. Zet een stap terug, kijk naar het grote plaatje en probeer zo flexibel mogelijk om te gaan met wat je reis je brengt.

        Stressbestendigheid tijdens je studie

        • Je studie kan op meerdere vlakken stress veroorzaken. Wanneer je begint met studeren kom je vaak in een nieuwe omgeving terecht met allemaal mensen die je nog niet kent. Daarnaast kom je in aanraking met een nieuwe manier van leren en wie weet ga je wel voor het eerst op jezelf wonen. Als je studie eenmaal op gang komt zijn er papers en tentamens die stress kunnen geven.
        • Als je begint met studeren kan een goede voorbereiding helpen om stress te verminderen. Bereid je voor op je eerste periode door je in te lezen in je nieuwe studie, studiemateriaal op orde te hebben en rustig aan kennis te maken met je nieuwe studiegenoten. Onthoud dat zij waarschijnlijk net zo nerveus zijn als jij. Als je deze zaken op orde hebt hoef je je daar niet zo druk om te maken en kun je je helemaal richten op je nieuwe omgeving, lesstof en school of universiteit. 
        • Tijdens tentamenperiodes is het belangrijk om een goede balans te vinden tussen studeren en ontspannen. Denk goed na wat voor jou het beste werkt betreft leren en aarzel niet om samen te werken met je medestudenten als je daar behoefte aan hebt. Je kunt elkaar dan waar mogelijk helpen en het studeren zelfs gezelliger maken. Spreek bijvoorbeeld af om samen te leren in de bibliotheek.
        • Neem ook tijd voor ontspanning. Als je merkt dat je te stressvol bent, gaat de kwaliteit van het werk ook achteruit. Door af en toe een break te nemen en even totaal iets anders te doen ben je weer volledig opgeladen om er tegen aan te gaan. Wat je tijdens deze break doet en hoe lang dit duurt hangt af van de situatie en persoon. De één heeft genoeg aan vijf minuten buiten een rondje lopen, terwijl de ander een uur nodig heeft. Doe hierbij wat goed voor jou voelt en waar jij energie van krijgt om na deze break er weer vol tegen aan te gaan. 
        • Wanneer je veel last hebt van stress, kun je altijd naar extra ondersteuning zoeken die jouw school of universiteit te bieden heeft. Denk aan faalangst trainingen en hulp bij studeren.

        Stressbestendigheid tijdens je werk

        • Een werkplek kan stress veroorzaken wanneer je bijvoorbeeld prestatiedruk voelt, wanneer een project niet zoals verwacht verloopt, als je in een lastige situatie zit met een klant of wanneer er conflicten ontstaan tussen medewerkers.
        • Wanneer je last hebt van prestatiedruk is het belangrijk om na te gaan waar die druk vandaan komt: komt deze van binnenuit, dus leg jij jezelf druk op, of komt de druk van buitenaf, van bijvoorbeeld een leidinggevende. Wanneer je voor jezelf die stress veroorzaakt, kun je een stapje terug zetten en doen wat voor jou helpt om stress te verminderen. Komt de druk van buitenaf en kun je minder goed functioneren, dan kun je het gesprek aangaan met je leidinggevende of waar mogelijk taken verdelen. 
        • Het is normaal om een zekere mate stress te ervaren, maar wanneer het enkel een negatieve invloed heeft op je werk of (mentale) gezondheid, dan is het belangrijk om na te gaan wat precies de stress veroorzaakt en wat je eraan kunt doen. Praten met de aangewezen persoon op je werkplek kan een eerste belangrijke stap zijn.

        Stressbestendigheid tijdens je vrijwilligerswerk of stage

        • Tijdens vrijwilligerswerk of een stage kom je vaak in een andere omgeving of zelfs een ander land terecht.
        • Een goede voorbereiding kan helpen om bepaalde stressfactoren te verminderen. Voor wat voor soort organisatie ga je werk doen, wat wordt er van je verwacht, en in wat voor cultuur kom je terecht?
        • Als er tijdens je vrijwilligerswerk of stage iets mis gaat of anders verloopt, is het van belang om flexibel te kunnen reageren om de situatie goed op te vangen. Wanneer je merkt dat je gestresst raakt, zet een stap terug en kijk welke alternatieven of oplossingen mogelijk zijn en aarzel niet om om hulp te vragen waar nodig. Als je op die manier een stressmoment kunt omzetten naar een leerzame ervaring heb je meteen extra waarde toegevoegd aan je tijd als vrijwilliger of stagiair.
        Hoe geef je jezelf een time-out?

        Hoe geef je jezelf een time-out?

        Door te leren ontspannen en het stressniveau te beheersen kun je de controle behouden en hierdoor de gestelde doelen bereiken zonder jezelf en naasten uit te putten. Soms is het nodig dat je jezelf aanleert om je lichamelijk te ontspannen. Een voorbeeld is een time-out bij stress. Het doel van een time-out is stress of woede de rug toe te keren en de aandacht te richten op wat werkelijk van belang is. In plaats van zeer betrokken te raken bij stressvolle situaties neem je een time-out. Zodra je weer overzicht hebt over een situatie kan die je niet meer overweldigen. Een time-out mag een minuut of een uur duren. Korte maar veelvuldige time-outs in de dagelijkse routine kunnen het welbevinden en zelfbeheersing doen laten groeien.

        Er zijn zes manieren om een time-out voor jezelf te nemen om verschillende redenen:

        1. Time-out en ademhaling: stress kan verminderd worden door diep en langzaam ademhalen. Dit zorgt ervoor om spanning te verminderen, de spieren te ontspannen, de hartslag te doen afnemen, de bloeddruk te verlagen en de geest tot rust te brengen. Vaak moet je eerst leren om je lichamelijk te ontspannen voordat je weer controle krijgt over je gedachten.
        2. Time-out voor onderweg: de time-out voor onderweg kan overal worden toegepast, een voorbeeld is tijdens het doen van boodschappen. 1) Span en ontspan systematisch bepaalde delen van het lichaam. 2) Sluit je ogen en bedenk hoe je spieren zich spannen en ontspannen. 3) Bij inademing, span dan daarbij zo hard mogelijk je rechterarm en –vuist aan. Houd dit voor 4 tellen vast en ontspan vervolgens volledig terwijl je uitademt. 5) Herhaal dit voor je linkerarm en vuist, voor je billen, voor rechter- en linkerbeen en –voet, en daarna voor gezicht en kaken. 6) Span als laatst het hele lichaam en laat vervolgens los.
        3. Time-out door beeldvorming: hierbij stel je een rustgevende scene of moment uit het leven voor. Verbeelden is voor iedereen anders. Je zult het moeten uitproberen om uit te vinden bij welke soort voorstelling je ontspant.
        4. Time-out om de boze gevoelens te beheersen: stoom afblazen blijkt juist een stimulerend effect te hebben op agressie en gebruik van geweld in plaats van dat het een opluchtend effect heeft. Uit onderzoek is gebleken dat bij partners die tegen elkaar schreeuwen de boosheid achteraf niet minder is geworden maar juist is toegenomen. Boze uitbarstingen blijken vaak juist zichzelf te versterken, omdat ze mensen een onterecht gevoel van macht geven. Een woede-uitbarsting kan ook een manier zijn om wraak te nemen. Dit zijn echter allemaal korte termijn effecten; het allerbelangrijkst is om te kijken naar de effecten op de lange termijn: die kunnen blijvend en beschadigend zijn. Ouders met woedeaanvallen geven een verkeerd voorbeeld en maken de andere gezinsleden nog bozer, dringen hen om in verdediging te schieten en maken hen angstig. De volgende stappen kunnen bijdragen aan het doorbreken van de woedecyclus:
        • Let goed op signalen van toenemende woede: woede neemt meestal geleidelijk toe. Let op snelle ademhaling, beschuldigende gedachten enzovoort.
        • Spreek een time-outteken af: Laat de gezinsleden weten dat je een time-out wil om je boosheid onder controle te krijgen. Het moet een neutraal teken zijn.
        • Zoek een plek waar je alleen kunt zijn en zorg ervoor dat de rest van het gezin weet waar je bent zodat zij zich niet in de steek gelaten voelen en proberen je tegen te houden.
        • Spreek af hoe lang de time-out mag duren. Niet langer dan 30 minuten is het beste. Daarna kan je een signaal geven dat je discussie  weer op wil starten. Het gezin moet weten dat de onderbroken situatie weer opgepakt moet worden. Hierdoor wordt voorkomen dat  de time-out geen vermijdingsgedrag wordt.
        • Alle gezinsleden moeten het eens zijn met de richtlijnen voor een time-out. Hierdoor weten zij wat ze kunnen verwachten als iemand een time-out wil.
        1. De gedachten over stress: accepteer dat stress er af en toe bij hoort. Bedenk dat het er niet om gaat stress te voorkomen, maar om stress hanteerbaar te houden. Stress moet worden gezien als een onderdeel van het gezinsleven. Weet dat stress ook weer verdwijnt en tijdelijk is. Richt je op wat je wel onder controle kunt houden en niet op wat je niet onder controle kunt houden. Probeer oplossingen voor problemen te bedenken in plaats van anderen de schuld te geven.
        2. Een time-out voor jezelf: een van de beste manieren om stress te verminderen, is tijd nemen voor jezelf; dit geldt zowel voor volwassenen als voor kinderen. Vermijd koffie, alcohol of drugs.

        bron: The incredible years: A trouble-shooting guide for parents of children aged 2-8 years van Webster-Stratton

        Hoe ga je om met tentamenstress, tentamenangst en negatieve faalangst?

        Hoe ga je om met tentamenstress, tentamenangst en negatieve faalangst?

        Positieve faalangst

        • Er zijn studenten die het maken van een tentamen altijd moeilijk vinden, ook als zij goed gestudeerd hebben. Zij voelen zich angstig en gespannen vóór en tijdens het tentamen. Voor enkelen kan dit een positief effect hebben. Sommige studenten hebben de spanning nodig om het tentamen goed te kunnen maken. Dit wordt ook wel positieve faalangst genoemd. Bij anderen werkt dit echter nadelig. De angst en spanning loopt dermate hoog op dat zij verlammen en niet meer goed na kunnen denken. Deze negatieve faalangst heeft gevolgen voor je prestaties.

        Hoe ga je om met tentamenstress en negatieve faalangst?

        • Een goede voorbereiding is voor mensen met negatieve faalangst erg belangrijk.
        • Doordat je elke dag iets doet ter voorbereiding op het tentamen, kan je tegen jezelf zeggen dat je goed hebt voorbereid en dus niet bang hoeft te zijn om het niet te halen. Zeg tegen jezelf dat je goed hebt geleerd en overtuig jezelf ervan dat je de stof weet en dat niemand je dat af kan nemen. Het hebben van zelfvertrouwen is hierbij dus zeer belangrijk. Het zal je helpen je onnodige angsten onder controle te houden.
        • Lukt het je niet om zelf van je faalangst af te komen, zoek dan hulp bij je studiecoördinator of studentpsycholoog.
        • Diverse studies hebben uitgewezen dat meditatie studenten helpt om te focussen en te concentreren. Daarnaast kan het studiestress verminderen.
          Wat zijn oefeningen en tools die kan je doen om beter om te gaan met stress, instabiliteit, onevenwichtigheid en piekergedrag?

          Activiteiten als backpacken, betaald werken, stagelopen en vrijwilligerswerk in het buitenland verzekeren: startpagina's

          Activiteiten als backpacken, betaald werken, stagelopen en vrijwilligerswerk in het buitenland verzekeren: startpagina's

               

          Partnerselectie: Emigratie & Vertrek I

          Partnerselectie: Emigratie & Vertrek I

          Werken, stagelopen en vrijwilligerswerk in binnen- en buitenland per activiteit en functie: startpagina's

          JoHo zoekt medewerkers die willen meebouwen aan een tolerantere wereld

          Werken, jezelf ontwikkelen en een ander helpen?

          JoHo zoekt medewerkers, op verschillend niveau, die willen meebouwen aan een betere wereld en aan een zichzelf vernieuwende organisatie

          Vacatures en mogelijkheden voor vast werk en open sollicitaties

          Vacatures en mogelijkheden voor tijdelijk werk en bijbanen

          Vacatures en mogelijkheden voor stages en ervaringsplaatsen

          Aanmelden bij JoHo om gebruik te maken van alle teksten en tools
           

          Aansluiten bij JoHo als abonnee of donateur

          The world of JoHo footer met landenkaart

          JoHo: crossroads uit de bundels
          JoHo: crossroads uit selectie
          Backpacken & Reizen: thema's en startpagina's

          Backpacken & Reizen: thema's en startpagina's

          Emigratie & Lang verblijf in buitenland: thema's en startpagina's

          Emigratie & Lang verblijf in buitenland: thema's en startpagina's

          JoHo: paginawijzer

          Thema's

          Wat vind je op een JoHo Themapagina?

          • Geselecteerde informatie en toegang tot de JoHo tools rond een of meerdere onderwerpen
          • Geautomatiseerde infomatie die aan het thema is gekoppeld

          Crossroad: volgen

          • Via een beperkt aantal geselecteerde webpagina's kan je verder reizen op de JoHo website

          Crossroad: kiezen

          • Via alle aan het chapter verbonden webpagina's kan je verder lezen in een volgend hoofdstuk of tekstonderdeel.

          Footprints: bewaren

          • Je kunt deze pagina bewaren in je persoonlijke lijsten zoals: je eigen paginabundel, je to-do-list, je checklist of bijvoorbeeld je meeneem(pack)lijst. Je vindt jouw persoonlijke lijsten onderaan vrijwel elke webpagina of op je userpage.
          • Dit is een service voor JoHo donateurs en abonnees.

          Abonnement: nemen

          • Hier kun je naar de pagina om je aan te sluiten bij JoHo, JoHo te steunen en zo zelf en volledig gebruik maken van alle teksten en tools.

          Hoe is de pagina op gebouwd

          • Een JoHo Themapagina pagina is opgezet aan de hand van 10 fases rond een bepaalde thema: statussen
          • De status van een thema kan je inzetten bij de belangrijke en minder belangrijke processen rond het thema van de pagina. Zoals keuzes maken, orienteren, voorbereiden, vaardigheden verbeteren, kennis vergroten, gerelateerd werk zoeken of zin geven.
          • Bij elke status vind je unieke of gerelateerde informatie van de JoHo website, die geautomatiseerd of handmatig wordt geplaatst.
          • Een belangrijk deel van de informatie is exclusief beschikbaar voor abonnees. Door in te loggen als abonnee wordt de informatie automatisch zichtbaar. Let wel, niet elke status zal evenveel content bevatten, en de content zal in beweging blijven.
          • De statussen:
          1. Start
          2. Oriëntatie : startpunt bepalen ->bijvoorbeeld: wat is je vraag of wat is het proces dat je gaat starten
          3. Selectie: verkennen en verzamelen van info en keuzehulp
          4. Afweging: opties bekijken en vergelijken -> bijvoorbeeld: alternatieven zoeken
          5. Competentie: verbeteren en competenties -> bijvoorbeeld: wat kan je doen om te slagen?
          6. Voorbereiding: voorbereiden & oefeningen -> bijvoorbeeld: wat kan je doen om te oefenen of je voor te bereiden?
          7. Inspiratie: vastleggen &  lessen -> bijvoorbeeld: wat leer je en heb je geleerd?
          8. Ervaring: vooruithelpen & hulp -> hoe kan je jezelf nuttig maken?
          9. Beslissing: Uitvoeren en tot resultaat brengen -> bijvoorbeeld wat ga je kopen of kiezen?
          10. Evaluatie: Terugkijken en verder gaan -> bijvoorbeeld: wat komt hierna?
            JoHo: footprints achterlaten
            JoHo: pagina delen