 Planning

 waar mogelijk tijdig starten met het voorbereiden van een terugkeer; beschouw het eigenlijk als een nieuw "vertrek voor langere tijd"

 aandacht besteden aan alle aspecten rondom terugkeer; van werk tot onderwijs, van verzekering tot cultuur shock

 al voor vertrek nadenken over manieren waarop je na terugkeer betrokken kunt blijven bij je voormalige woonland

 Motieven

 bij twijfel wel/niet terugkeren na een lang verblijf in het buitenland: voor alle terugkeerders in kaart brengen van hun motieven om wel (of niet) te willen terugkeren

 bij een gevoel van onbehagen of heimwee: onderzoeksperiode instellen voordat je overhaast terugkeert; bespreken van je gevoelens met partner en/of ervaren buitenstaander (coach); realiseer je dat het missen van een "thuis"gevoel vaak niet gebonden is aan een woonlocatie of land

 per persoon beschrijven van verwachtingen en persoonlijke doelen rondom en na terugkeer; hou er rekening mee dat de omstandigheden rondom de redenen waarom je (ooit) koos voor vertrek uit Nederland, niet erg veranderd zullen zijn

 tijdig betrekken van alle betrokkenen rondom terugkeer; afhankelijk van gezinssamenstelling en leeftijden hoeft het niet vanzelfsprekend te zijn dat iedereen je wens deelt om terug te keren; soms keert ook niet het hele gezin terug naar Nederland

 Bestemming, woonlocatie & woonruimte

 heroriënteren op woonomgeving en -regio, mede afhankelijk van wat eventueel al voor je wordt geregeld door bijvoorbeeld je werkgever

 overwegen van een ander terugkeer-land als je niet gebonden bent aan Nederland; een land dat wellicht beter aansluit bij je wensen omtrent leefklimaat, ruimte, kosten van levensonderhoud etc.

 oriënteren op mogelijke overbruggingswoonruimte bij familie, vrienden, kennissen; maak deze periode niet te lang

 overwegen van een (al dan niet tijdelijke) terugkeer naar een omgeving waarin veel expats wonen; zeker als je lang in het buitenland bent geweest

 al vóór terugkeer contact leggen met verhuur- of verkoopmakelaars; ben je nog niet zeker van werk, woonregio, scholen etc. overweeg dan eerst te gaan huren

 rekening houden met het feit dat je terugkeer uit het buitenland geen voorrangspositie oplevert bij woningbouwverenigingen of makelaars

 tijdig contact leggen met huurders als je je woning in Nederland tijdelijk hebt onderverhuurd; duidelijke afspraken maken, rekening houdend met het huurcontract

 Regelgeving

 instellen op (soms) enige weerstand richting terugkeerders; zeker als je lang in het buitenland hebt gewoond staat niet iedereen welwillend tegenover terugkeerders die beroep doen op bijvoorbeeld sociale voorzieningen zonder premies te hebben afgedragen in de tijd dat ze in het buitenland woonden

 opnieuw inscbrijven bij de Nederlandse gemeente waar je gaat wonen; o.a. nodig om je aan te kunnen melden voor de (verplichte) basiszorgverzekering. Je hebt hiervoor wel een bewijs nodig waar je gaat wonen (koopakte, huurcontract e.d.)

 heb je de Nederlandse nationaliteit niet meer: tijdig starten met het onderzoeken van het proces om weer Nederlander te worden; doe dit voor ieder gezinslid tijdig want dit proces kan soms flink wat tijd en energie vergen

 Verhuizing

 kritisch keuzes maken welke spullen uit je (buitenlandse) inboedel ook na terugkeer een plek behouden (geef de rest bijvoorbeeld aan een goed doel)

 checken van douane regelgeving: niet alles mag mee terug

 gebruik maken van de verhuistips bij de Keuzehulp rondom Verhuizing bij lang verblijf in het buitenland

 Sociale voorzieningen, uitkeringen & toeslagen

 kennis updaten omtrent mogelijkheden, waar noodzakelijk, voor het aanvragen van (tijdelijke) uitkeringen; bijvoorbeeld om de eerste periode na terugkeer te overbruggen

 voor terugkeer opbouwen van financiële reserves; het direct krijgen van een uitkering is, afhankelijk van je eerdere woonland, lang niet altijd mogelijk

 opnieuw aanvragen van kinderbijslag, zorgtoeslag, huurtoeslag; daarmee dien je wel een nieuwe "binding" met Nederland aan te kunnen tonen

 Belasting & fiscale zaken

 voor terugkeer: afronden van belastingverplichtingen in het buitenland

 na terugkeer: bij je eerstvolgende belastingaangifte opgeven van je in het buitenland bij elkaar gespaarde of belegde vermogen op; daarbij wordt o.a. gekeken naar het in het buitenland ontvangen salaris en/of andere inkomsten, plus de door jou in het buitenland betaalde belastingen -> het saldo daarvan kan in een aantal gevallen heffingsvrij naar Nederland worden overgeheven

 afrekenen met eventuele openstaande Nederlandse belastingschulden; deze zullen bij terugkeer op je worden verhaald

 Werk, onderneming & vrijwilligerswerk

 tijdig -voor terugkeer- oriënteren op de arbeidsmarkt(kansen) in Nederland & starten met het benaderen van potentiële werkgevers; gebruik je bestaande netwerk

 voordat je terugkeert: voldoende tijd besteden aan professioneel afscheid nemen bij je werkgever; reflecteer op persoonlijke ontwikkeling en documenteer vaardigheden, capaciteiten en talenten waar mogelijk

 tijdig starten met nadenken over functieverwachtingen na terugkeer als je weer bij je (voormalig of uitzendende) werkgever aan de slag gaat; stel je in op tussentijds opgetreden veranderingen in je oude bedrijf

 al voor terugkeer nadenken over de manier waarop alle terugkeerders invulling gaan geven aan hun leven na terugkeer: wie gaat werken, bijbaantjes, vrijwillligerswerkactiviteiten, etc.

 overwegen -indien mogelijk- van een overbruggingsperiode: ga niet te snel weer aan de slag maar gun jezelf (en je gezin) tijd voor heroriëntatie en gewenning

 ga je solliciteren, focus dan op resultaten en bereikte doelen in het buitenland, voorkom dat je verzandt in verhalen hoe avontuurlijk of exotisch het allemaal was; maak voor jezelf een helder verhaal over waarom je (ooit) vertrok en waarom je nu weer bent teruggekeerd; hou het positief

 rekening houden met het feit dat, wanneer je terugkeert bij je (voormalig) werkgever, je in een andere positie terecht kan komen: het bedrijf en je collega's hebben zich uiteraard ook doorontwikkeld

 Verzekeringen

 na inschrijving bij de gemeente weer aanmelden bij een zorgverzekeraar voor de (verplichte) basiszorgverzekering

 rekening houden met een mogelijk medisch acceptatieproces & aanvullende vragenlijsten als je je wilt aanmelden voor vrijwillige aanvullende ziektekostenverzekering

 tijdig regelen van een doorlopende reis- en annuleringsverzekering

 regelen van de diverse andere verzekeringen: van inboedel tot aansprakelijkheid, van WA verzekering (auto) tot ongevallen, en van woonhuis/opstal tot rechtsbijstand

 Visa & Documenten

 onderzoeken met welke status (nationaliteit, staatsburgerschap) je terugkeert naar Nederland en of je bijvoorbeeld een verblijfsvergunning of machtiging tot voorlopig verblijf nodig hebt

 regelen van een bewijs van uitschrijving van het land waar je vertrekt (waar mogelijk)

 regelen van registratie van je kinderen in Nederland, als dat nog niet eerder is gedaan

 omzetten van in het buitenland behaalde rijbewijzen

 legaliseren van internationale documenten (trouwaktes, geboorteaktes), certificaten en diploma's (van jezelf, van je kinderen)

 Praktische voorbereiding

 vóór terugkeer voldoende tijd en aandacht besteden aan het afscheid nemen van vrienden, kennissen, collega's; bewaak dat proces extra zorgvuldig als je terugkeert met kinderen (zie ook de tips bij de keuzehulp rondom vertrekken uit Nederland)

 al voor terugkeer contact leggen met andere teruggekeerde expats; contact kan helpen bij het gewenningsproces

 rekening houden met een fase van boosheid of verdriet van je kinderen rondom het "moeten terugkeren"; bereid hen gefaseerd voor op allerlei aspecten van Nederland en maak afspraken over contactmogelijkheden met vrienden die achterblijven

 onderzoeken van activiteiten die je kinderen na terugkeer kunnen ondernemen die hen helpen bij het gewenningsproces; denk aan sport, verenigingen

 Onderwijs & taalcursus

 tijdig starten met het opvragen van internationale schooldossiers

 (her)oriënteren op het Nederlandse schoolsysteem en, afhankelijk van keuzes rondom woonlocatie, voor al je kinderen passend vervolgonderwijs; leg waar mogelijk contact met scholen voor terugkeer

 oriënteren op mogelijkheden voor het opnieuw leren, of aanvullen van je kennis omtrent, het Nederlands

 zijn je kinderen meertalig: uitzoeken van manieren om hun kennis en vaardigheid van de andere talen dan Nederlands op peil te houden

 rekening houden met een soms pittig aanpassingsproces van je kinderen op hun nieuwe school; systemen zijn anders dan gewend, omgang met docenten en leeftijdsgenoten is anders, etc.

 indien mogelijk: zodanig inplannen van het terugkeermoment dat het logisch past in de schoolcarrière van je kind(eren)

 uitzoeken of je kind eenmaal terug op school tijdelijk een schoolbuddy kan krijgen, die hem of haar (opnieuw) wegwijs maakt

 bij studerende kinderen: ruim voor terugkeer naar Nederland starten met aanmeldprocessen, zoeken van woonruimte, studieverenigingen e.d.

 Cultuur & culture shock

 volgen van een culturele voorbereidingscursus als je lang uit Nederland weg bent geweest; Nederland zal veranderd zijn in de tijd dat je weg was

 rekening houden met een gevoel van ontheemding of vervreemding; zelfs de voormalige eigen woonomgeving kan in de tussentijd flink veranderd zijn

 rekening houden met het feit dat niet iedereen zal begrijpen dat het terugkeren uit het buitenland een flinke schok teweeg kan brengen, dat terugkeerders moeite kunnen hebben met zich opnieuw aanpassen

 (opnieuw) verdiepen in de verschillende culture shock fasen; pas op dat je een niet te negatieve houding ten opzichte van Nederland aanneemt na een inspirerende tijd in het buitenland

 instellen op het Flying Dutchman syndroom, bij jezelf of bij je kinderen (zie de Keuzehulp Cultuur & culture shock voor uitleg)

 hulp vragen bij het opnieuw wennen aan Nederland en verdiepen in de factoren die van invloed zijn op dit gewenningsproces

 rekening houden met het feit dat vooral voor jonge kinderen "Nederland" net zo vreemd is

 Gezondheid & Veiligheid

 regelen van internationale medische dossiers (huisarts, kliniek, ziekenhuis, tandarts), nog vóór vertrek

 na terugkeer regelen van een medische check-up van alle gezinsleden; idem tandarts

 aanmelden bij huisarts en tandarts in je nieuwe woonregio; informeer naar eventuele wachtlijsten en recente ontwikkelingen