De eerste fase van een cultuurschok: stap voor stap wennen aan het buitenland
De eerste weken na aankomst op je nieuwe bestemming voelen vaak als een mengeling van verwondering en vermoeidheid. Alles is nieuw, anders en soms overweldigend. Deze beginperiode –de eerste fase van een cultuurschok- is normaal, maar vraagt wel aandacht. Hoe kun je jezelf helpen om hier goed doorheen te komen?
Of je nu expat, emigrant of digital nomad bent: het helpt om zo snel mogelijk een dagelijks ritme op te bouwen.
- Laat het eventuele eerste vakantiegevoel los en richt je vooral op gewone routines.
- Ontdek je omgeving bewust: pak het openbaar vervoer, loop door de wijk, leer routes kennen.
- Plan vaste rustmomenten en tijd voor ontspanning.
- Stel haalbare doelen: één ding per dag is genoeg in het begin. Wie te veel tegelijk wil, raakt sneller uitgeput. Klein beginnen helpt juist om sneller te landen.
De eerste weken brengen vaak een mix van enthousiasme, frustratie, heimwee en twijfel.
- Erken dat dit bij het proces hoort. Een cultuurschok is geen teken dat je iets verkeerd doet.
- Zelfreflectie en relativeringsvermogen helpen: meestal bepaalt je eigen houding -meer dan de cultuur- hoe prettig je je voelt.
- Gun jezelf rust en wees mild. De overgang vraagt tijd, ook als je dacht goed voorbereid te zijn.
- Gebruik humor en relativering om spanning te verminderen.
- Houd eventueel een kort dagboek bij: het helpt om gedachten en gevoelens te ordenen. Lees regelmatig terug waarom je, voor vertrek, koos voor deze stap.
Praktisch wennen helpt ook mentaal.
- Koop een plattegrond of gebruik een navigatie-app en verken je stad of dorp stap voor stap.
- Zoek lokale plekken op waar mensen elkaar ontmoeten: markten, koffietentjes, sportvelden.
- Neem een abonnement op een lokale krant of volg lokale social media.
- Vraag veel, observeer veel. Nieuwsgierigheid opent deuren. Mensen helpen je graag op weg.
- Er is geen 'beste manier' en de kunst van het afkijken zorgt er ook voor dat je snel(ler) went.
- Door actief te verkennen, groeit vanzelf je gevoel van richting en veiligheid.
In de eerste fase helpt sociaal contact je door de schommelingen heen.
- Maak een begin met lokale contacten: via werk, een taalcursus of je buren.
- Zoek ook internationale ontmoetingen, maar blijf niet alleen binnen de 'expat'-kring.
- Overweeg een hobbyclub, sportvereniging of vrijwilligersplek. Dat geeft structuur én verbondenheid.
- Wie langdurig of vaker in het buitenland verblijft, merkt dat relaties met lokale mensen vaak helpen om sneller thuis te raken in het dagelijks leven.
Taal vergroot niet alleen je zelfstandigheid, maar ook je gevoel van verbinding.
- Oefen dagelijks en durf fouten te maken.
- Volg een cursus of zoek een taalmaatje.
- Gebruik elk moment –in winkels, bij buren, in het openbaar vervoer– om kleine gesprekjes te voeren.
- Zelfs een basisniveau maakt dat je minder buitenstaander bent en sneller meedraait in de lokale cultuur.
- Ook al heb je het gevoel dat je niet (meer) verbetert, dan merk je vaak kort daarna toch weer dat je een volgend niveau bereikt.
- Kies je voor een taalcursus, dan is je taaldocente vaak een prachtig contact om die eerste fase van culture shock door te komen, o.a. door het leggen van contacten met anderen.
- De aanpassingsperiode verloopt zelden in een rechte lijn. Je kunt je de ene dag prima voelen en de volgende overmand worden door twijfel. Het kan voelen als een emotionele achtbaan.
- Accepteer dat dit erbij hoort; het is een proces, geen test.
- Neem bewust tijd voor ontspanning: wandelen, muziek, sport of gewoon niets doen.
- Probeer te voorkomen dat je je in deze fase teveel laat leiden door twijfels over 'die grote beslissing', hou het klein.
- Wees voorzichtig met het delen van twijfels met het thuisfront; goedbedoelde reacties ('zie je wel, niks voor jullie' of 'kom toch terug') kunnen je uit balans brengen.
- Zoek steun bij mensen die begrijpen wat je doormaakt.
- Kom regelmatig op dezelfde plekken; herkenning geeft rust.
- Blijf nieuwsgierig naar wat er lokaal speelt.
- Zie misverstanden als leermomenten, niet als bewijs dat je ‘het niet snapt’.
- Langzaam ontstaat er vanzelf een gevoel van thuishoren: precies dat moment waarop de cultuurschok omslaat in echte integratie.
Na de eerste dagen na aankomst voelde ik me plots leeg. Niet ongelukkig, maar alsof mijn brein overuren draaide. Toen begreep ik: dit is dat echte wennen waar iedereen het over heeft.
Peru emigrant
Ik nam zeker in het begin, maar ook nu nog wel, vaak een afwachtende, observerende maar ook open houding aan. Zo hoefde ik vaak niet direct een mening te geven, kon ik er rustiger over nadenken en een betere beslissing maken over wat ik er nu eigenlijk van vond.
Duitsland emigrant
Ik probeerde alles zo snel mogelijk te begrijpen, tot ik besefte dat ik gewoon even mocht verdwalen: letterlijk en figuurlijk.
Wereldreiziger
Een leven als expat geeft nooit een thuisgevoel. Zelfs na jaren in Thailand hoorde je er nooit echt helemaal bij. Je spreekt de taal nooit 100%, je mag niet stemmen. Ik kan me voorstellen dat je je als expat in een Westers land misschien wel echt kan landen en integreren, hoewel ik van andere expats uit Westerse landen hoor dat ook zij moeite hebben met écht aarden. In Azië is dat sowieso echt anders.
Thailand emigrant
Je leeft eigenlijk in een constante staat van verhoogde intensiteit. Geen dag is hetzelfde, constant vragen nieuwe zaken je aandacht. Dat vonden wij wel prettig, we werden opnieuw uitgedaagd om onze routine en vastgesleten Nederlandse patronen los te laten. Dat was nu juist de reden waarom we minimaal een paar jaar in het buitenland wilden wonen en werken.
Argentinië expat stel
Toen ik stopte met vergelijken met Nederland, werd het ineens lichter. Toen begon ik pas echt te landen.
Vietnam digital nomad
Emigreren voelt op een gegeven moment of de hele aarde onder je voeten beeft, je wankelt en hebt geen enkele houvast. Want alles wat vertrouwd voelde liet je achter. Toen ik zelf emigreerde, voelde ik me vaak eenzaam en overmand door emoties waar ik niemand over hoorde praten. Het leek alsof ik de enige was die niet continu gelukkig was. Pas toen ik mijn verhaal begon te delen, merkte ik hoeveel mensen exact hetzelfde doormaken.
Spanje emigrant