Wat is leren en kennis opnemen?

• Leren bestaat voor een groot deel uit keuzes maken, veel oefenen en zo goed mogelijk voorbereiden.
• De kennisopname-capaciteit van de mens neemt sterk af na 20 minuten. Zonder herhaling binnen enkele uren is zojuist opgedane kennis weer snel gedeeltelijk of zelfs helemaal verdwenen. Dus neem om de twintig minuten/half uur een minuut/paar minuten pauze. Laat je studieritme niet verstoren, ga dus niet ouwehoeren, maar loop bijvoorbeeld een kort rondje. Studeer je langer, let dan wel op, na 40 -50 minuten studeren neemt je opname capaciteit echt af en na anderhalf uur is je brein niet meer in staat tot goede verwerking.

Wat is studeren?

• Studeren is meer dan alleen het lezen van boeken. Ook het voorbereiden en volgen van colleges en werkgroepen, maken van schrijfopdrachten en tentamens horen erbij. Aankomende studenten en ook ouderejaars hebben nog wel eens moeite met het uitvoeren van één of meerdere van deze activiteiten en het behalen van goede resultaten op deze onderdelen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten: in het niet gemotiveerd studeren, concentratieproblemen, inefficiënte tijdsindeling, uitstelgedrag bij het behalen van deadlines en tentamenvoorbereiding, faalangst en/of teveel volgens hetzelfde patroon, te oppervlakkig of te gedetailleerd studeren.
• Herken je jezelf hierin? Dan ben je zeker niet de enige. Gelukkig kun je leren om beter met deze problemen om te gaan en zo je resultaten te verbeteren. Zo leer je steeds beter te prioriteren en keuzes te maken.
• Studeren betekent dat je continu moet kiezen. Welk deel van de stof is belangrijk en welk deel niet; in welke volgorde ga je de stof bestuderen; ga je naar college of neem je liever het boek mee naar de bieb; ga je het uittreksel zelf schrijven of neem je een bestaand exemplaar; wanneer en hoeveel ga je oefenen met oude tentamens; hoeveel tijd besteed je aan je studie; is het antwoord A, B, C of D... Deze relatieve keuzestress zal je niet vreemd zijn.

Wat is tentamen doen?

• Na weken zweten, zwoegen en colleges voorbereiden komt de grote test, het tentamen. De bibliotheken zitten vol, de donderdagavond-borrel wordt slecht bezocht. Iedereen die een opleiding volgt, weet wat dit betekent, leren leren en nog eens leren onder het genot van vele bakjes koffie. Hoewel de leerstof van de studenten verschilt, zijn er grote overeenkomsten in de manier waarop stof getoetst wordt. Dit gebeurt eigenlijk per definitie in de vorm van een mondeling of schriftelijk examen waarbij de student moet slagen in het zelfstandig, actief dan wel passief, reproduceren van de bestudeerde boeken.
• De twee meest gebruikte vormen van tentamens afnemen zijn de multiple choice-(MC)tentamens en de tentamens met open vragen. Het voordeel van open vragen is dat je je intellectuele ei prima kwijt kan in je eigen formuleringen. Het voordeel van het MC-tentamen is dat het goede antwoord er zeker bijstaat. Vooral dat laatste leent zich uitstekend voor het praktiseren van guerrilla-antwoord-technieken (waarmee wordt bedoeld dat er met minimale kennis maximale cijfers kunnen worden behaald).
• Een tentamen kan eng zijn, er wordt gecheckt of je voldoet aan de norm en daarbij wil je natuurlijk een goed cijfer halen. Maar een tentamen kan ook juist motiverend werken. Je hebt niet voor niets zo hard gewerkt, eindelijk kan je laten zien wat je allemaal weet en kan. In beide gevallen moet je je zo goed mogelijk voorbereiden op het tentamen.

Stap 1: Korte omschrijving

• Voordat je een samenvatting kan schrijven dien je zelf de tekst te lezen en bovenal goed te begrijpen. Nadat je de tekst hebt gelezen probeer je de kern van het verhaal kort voor jezelf samen te vatten. Als je een langere tekst, bijvoorbeeld een boek, wilt samenvatten, dan kan je dit per hoofdstuk uitvoeren. Vervolgens probeer je de tekst in een bepaalde context te plaatsen. Dit wordt vaak in het voorwoord van een boek verteld. Wanneer en waarom is het boek geschreven? Door wie, en wat is de bedoeling van de auteur? Een context kan je helpen de tekst in een bepaald perspectief te plaatsen. Hierdoor zal je de tekst beter begrijpen

Stap 2: De rode draad vinden

• De kern van de tekst, oftewel de hoofdgedachte, is ook de kern van de samenvatting. Als je een samenvatting gaat maken is het vinden van deze hoofdgedachte dus het eerste wat je doet. Elke tekst heeft een bepaalde structuur. Aan de hand van de structuur kan je zien wat de belangrijkste boodschap is en kan je makkelijk verbanden leggen. Schrijf de kern van de tekst op een apart blaadje, zo kan je hier altijd op terug vallen als je de hoofdboodschap dreigt te vergeten. Hierdoor voorkom je dat je teveel tijd besteedt aan het leren van bijzaken.

Stap 3: Vat elke alinea samen in één zin

• Kijk opnieuw goed naar de structuur van de tekst. Schrijf bij elke alinea wat voor soort tekst het is. Dient het bijvoorbeeld als inleiding of is het een alinea waarin de conclusie van het voorgaande wordt uitgelegd? Probeer elke alinea in één zin samen te vatten, houd hierbij de hoofdboodschap nog wel in gedachte!

Stap 4: Maak een lopende tekst

• Nu heb je elke alinea in één zin samengevat. Je bent al een heel eind, het enige wat je moet doen is een lopende tekst van alle zinnen maken.
• Omdat het een logisch verhaal moet worden hoef je je niet aan de volgorde van de tekst te houden. Als je bijvoorbeeld verbanden hebt gelegd tussen twee hoofdstukken mag je dit bij elkaar in de samenvatting zetten. Maak de samenvatting zo duidelijk mogelijk, dit betekent dat je voor jezelf ook informatie toe kan voegen, die je bijvoorbeeld in hoorcolleges hebt geleerd. Schrijf niet alles door elkaar, maar houd je aan een structuur: inleiding, kern en conclusie.

Stap 5: Afronden

• Zet de puntjes op de i: let op spel- en tikfouten en neem de tekst nog een keer door.
• Gaan andere mensen je samenvatting lezen? Leg de samenvatting dan weg en pak het na een paar dagen weer op, na deze pauze kan je objectiever naar de samenvatting kijken. Begrijp je de tekst na een paar dagen nog steeds? Zijn alle verbanden duidelijk aangegeven? Is de tekst overzichtelijk? Dan is je samenvatting af!

Een uittreksel schrijven in het kort

• Een uittreksel lijkt op een samenvatting, het is een beknopte versie van een lang stuk tekst. Het verschil is dat een uittreksel zich met name richt op de volgorde van de tekst, begrip hiervan is niet perse nodig.
• Als je een uittreksel schrijft besteed je minder aandacht aan de inhoud van de tekst, maar vooral aan de manier waarop de tekst is opgebouwd. In je eigen woorden geef je de kernpunten, voorbeelden en hoofdzaken weer. Je bent actief met de stof bezig, waardoor je de stof beter kunt onthouden. Een uittreksel geeft goed de structuur van de tekst weer, maar is inhoudelijk minder betrouwbaar voor het leren van een tentamen. Dit in tegenstelling tot een samenvatting waarbij het meer draait om de bedoeling van de tekst en dient de schrijver van de samenvatting alles goed te begrijpen.
• Een uittreksel kan je maken door elke eerste zin van een alinea in je eigen woorden achter elkaar te zetten. Hierdoor krijg je overzicht van de onderwerpen die in de tekst worden behandeld. Een uittreksel is vooral geschikt om dit overzicht te creëren en minder om voor het tentamen de tekst nog eens te leren.  Als je een uittreksel schrijft, let er dan op dat je niet de tekst alleen maar aan het overschrijven bent, maar dat je weet waarom de tekst in die volgorde staat en wat de schrijver wil bereiken met de tekst.