Vrijwilligerswerk in het buitenland: vragen en antwoorden over oriënteren en voorbereiden
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Eerste keuzehulp bij het orienteren op bestemming en project
Eerste keuzehulp bij het oriënteren
- Het kiezen van je bestemming kan een lastige keuze zijn. Verschillende factoren hebben invloed op je keuze voor een bepaalde bestemming. Onder andere het beeld dat je vooraf van een bepaalde plek hebt of de ervaringen en meningen van anderen. Ook met het klimaat in de periode dat je wilt gaan, het landschap, de taal, de cultuur en de manier van leven kun je rekening houden. Maar ook praktische zaken als budget, kosten van vervoer, veiligheidsaspecten (en je eigen interpretatie daarvan) spelen mee.
- Denk niet alleen na over de verschillende bestemmingen maar ook over het soort werk dat je wilt gaan doen. Wil je een project in de gezondheidszorg, een sociaal project met ouderen, in het onderwijs of met gehandicapte of kies je voor een project dat zich richt op natuurbescherming.
- Zoveel projecten, zoveel bestemmingen... In bijna elk land ter wereld zijn er projecten waar je kunt helpen. Wel is het handig om van te voren goed voor jezelf op een rijtje te zetten wat je eisenpakket is met betrekking tot het vrijwilligerswerk. Hoe duidelijker je doelstellingen en eisen zijn, hoe gerichter je kunt zoeken. Bedenk goed wat belangrijker voor je is, de regio waar je heen wilt of het werk dat je gaat doen. Wil je naar een specifieke regio, dan is er een kans dat je wat flexibeler zal moeten zijn in het soort vrijwilligerswerk dat je gaat doen
Vrijwilligersproject in het buitenland: Hoe kies je de organisatie en je reisgenoten?
Vrijwilligersorganisatie en medevrijwilligers kiezen
- Houd in de gaten dat elke vrijwilligersplek anders is en dat wat voor de één geweldig is, dat niet hoeft te zijn voor een ander. De één wil veel verantwoordelijkheid, de ander wil verteld worden wat te doen; de één wil rust, de ander wil 's avond feesten. Denk hier van te voren over na! Zo vind je een project dat bij je past.
- Als je er voor kiest om alleen te gaan, ben je uiteraard meer op jezelf aangewezen. Je maakt vaak sneller contact met de lokale bevolking en de lokale begeleiders dan wanneer je met meerdere vrijwilligers bent.
- Soms zijn er mogelijkheden om samen met een vriend of vriendin in een project geplaatst te worden. In de meeste gevallen gaat dat prima, maar het kan nooit kwaad vooraf te bespreken wat je doet wanneer één van de twee het niet naar de zin heeft of wanneer het onderling minder lekker loopt dan normaal. In andere omstandigheden kunnen bekenden soms totaal anders reageren dan verwacht of zaken anders interpreteren dan jijzelf.
- Als je op pad gaat met een bemiddelende organisatie dan krijg je meestal de optie om samen met nog een aantal andere vrijwilligers naar je plaats van bestemming te reizen zodat je niet alleen in "the middle of unknown" terecht komt. Vaak ontmoet je hen al vooraf of krijg je contactgegevens. Met sommige zul je ook in hetzelfde project aan de slag kunnen. Ook wordt er dan vaak van alles georganiseerd en komen vrijwilligers uit meerdere projecten ’s avonds en in de weekenden weer samen. De sfeer buiten het werk is hoe dan ook vaak ontspannen en gezellig.
- De begeleiding verschilt van project tot project. Doorgaans kun je ervan uitgaan dat bij projecten met hogere kosten betere begeleiding aanwezig is en er meer aandacht wordt besteedt aan het goed voorbereiden van de vrijwilliger en de werkzaamheden die je zult gaan uitvoeren.
- Wees er wel goed van doordrongen dat je je vrije tijd bij bepaalde projecten zelf moet besteden. Ook de projectmedewerkers hebben behoefte aan privacy en zij gaan niet altijd buiten het werk om ook nog eens allerlei zaken (uitstapjes, excursies, avondactiviteiten) regelen.
Voor veel meer vragen en antwoorden check je de volgende pagina's:
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Waar slaap je of hoe kom je aan accommodatie?
Waar slaap je of hoe kom je aan accommodatie?
- De accommodatie varieert van project tot project. Tijdens je werk varieert je verblijf van tenten en bamboehutten tot bedden in slaapzalen en lodges. Als je op pad bent in de natuur kan het ook gewoon de buitenlucht of je hangmat zijn. Bij de eenvoudige projecten of bij sommige natuurprojecten kan het handig zijn je eigen tentje mee te nemen, stem dit waar mogelijk vooraf af met de projectmedewerker of coördinator.
- Is er sprake van een voorafgaande talencursus dan kun je verblijven in een hostel, bij de schoolaccommodatie of als je wilt bij een gastgezin (goed voor je taalkennis!). Eenpersoonskamers of accommodatie buiten de school / projectlocatie hebben als voordeel dat je meer privacy hebt, maar het kan je ook wat meer isoleren van andere vrijwilligers. Ga bij jezelf na of je meer hecht aan een eigen stek of juist aan het kunnen delen van ervaringen met anderen.
- Verblijf je in een (grotere) stad en ligt je project wat meer in een buitenwijk of aan de rand van de stad, dan kun je kiezen voor centraal gelegen accommodatie. Nadeel is dat je dagelijks wat meer op en neer moet reizen, al leidt dat vaak juist tot leuke ontmoetingen. Voordeel is ook dat je 's avonds wat centraler zit en makkelijker ergens heen kunt voor een maaltijd, avondwandeling of lokale bar. Let wel altijd op lokale veiligheidswaarschuwingen en zoek bij voorkeur het gezelschap van anderen op.
- Sommige projecten hebben eigen accommodatie, die varieert van behoorlijke luxe verblijven voorzien van aardig wat faciliteiten tot een heel basic verblijf waar niet veel (schaars) geld wordt besteed aan onderhoud. Staar je niet blind op de term ‘accommodatie inbegrepen’, betaal liever een eigen bijdrage als je meer hecht aan zaken als privacy, netheid of andere faciliteiten.
- Plan je een langere periode op een project, zorg dan ook voor een verblijf waar je het langer denkt uit te kunnen houden. Ga je als (mede)coördinator bij een project aan de slag of start je zelf een project, stel je dan in op weinig privacy en/of een verblijf middenin het project en tussen de vrijwilligers die dag en nacht een beroep op je kunnen (en soms zullen) doen. Natuurlijk heeft ook dat weer zijn charme!
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Wat zijn de selectieprocedures?
Wat zijn de selectieprocedures om bij een project aan de slag te gaan?
- De meeste projecten waaraan kosten zijn verbonden, hebben geen echte selectieprocedures. Al je zorgt dat je optijd bent aangemeld (tot +/- twee á drie maanden van te voren), kun je daar meestal terecht.
- Bij de andere projecten is minder plaats en beginnen de selectieprocedures soms een half tot meer dan een jaar van tevoren.
- De enige echte voorwaarde bij veel projecten is redelijke of voldoende kennis van het Engels (in o.a. Afrika, Azië) of van het Spaans (in Midden- en Zuid-Amerika).
- Om aan deze laatste eis te voldoen kun je het vrijwilligerswerk vaak combineren met een taalcursus vooraf.
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Hoe oud mag of moet je zijn?
Leeftijd en ervaring
- In het selectieproces kan je leeftijd van belang zijn. Vaak eisen organisaties dat je minimaal 18 jaar bent bij aanvang.
- Sommige projecten hebben juist behoefte aan wat oudere 30+ vrijwilligers. Dit zijn vooral projecten waar meer werkervaring of specifieke kwaliteiten nodig zijn.
- Ervaring is over het algemeen geen vereiste, maar in veel gevallen wel een pluspunt. Het kan verstandig zijn om van tevoren een aantal trainingen of cursussen te volgen om voor interessanter en leuker vrijwilligerswerk in aanmerking te komen.
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Wanneer en hoelang kun je het beste gaan?
Wanneer: Vertrektijd & Periode kiezen
- Ben je een zonaanbidder of heb je liever winterse temperaturen? Houd er bij je reisplanning rekening met het klimaat voor optimale reisperiode.
- Veel projecten zijn verspreid over het jaar mogelijk, maar het klimaat en de seizoenen kunnen met zich meebrengen dat bepaalde periodes zijn uitgesloten.
- Afhankelijk van het project dat je gaat doen, moet je bekijken in welke periode je kunt vertrekken. Bij sommige organisaties mag je dit helemaal zelf bepalen, maar bij andere organisaties moet je rekening houden met een verplichte voorbereiding die vaak maar op een aantal data per jaar worden georganiseerd. - Een goede voorbereiding is natuurlijk één van de essentiële aspecten voor een succesvol project, maar zeker als je slechts enkele keren per jaar aan de verplichte voorbereiding kunt deelnemen of het traject wordt uitgesmeerd over een aantal wekelijkse bijeenkomsten, kan het voorkomen dat je niet snel kunt vertrekken.
- Het is van belang om met de projectorganisatie af te stemmen wat de beste starttijd is voor je deelname aan het project. Ook als je niet te maken hebt met een voorbereidingstraject kan het soms geen kwaad om je start iets later te plannen. Bijvoorbeeld als er in je eerste voorkeursperiode al voldoende vrijwilligers aanwezig zijn en later juist minder waardoor de voortgang van het project in gevaar zou komen. Het geeft jou daarnaast ook de ruimte om nog wat langer geld opzij te leggen voordat je vertrekt, je verder te verdiepen in de bestemming en het project en meer tijd uit te trekken voor eventuele fundraising voor vertrek.
Duur van je verblijf kiezen
- De kortste programma's duren een paar dagen, maar meestal kun je vanaf vier tot acht weken terecht en kun je dan nog een aantal weken of maanden verlengen.
- Ook zijn er mogelijkheden om een half jaar of zelfs een jaar of langer vrijwilligerswerk te doen. In een aantal gevallen staat de duur van het project vast, maar in de meeste gevallen spreek je zelf met de organisatie van het project af hoe lang je komt. Houd er rekening mee dat je vaak leukere werkzaamheden krijgt indien je langer blijft.
- In een aantal gevallen vragen projecten een minimale verblijfsduur, zo wisselen de vrijwilligers niet te snel en dat is belangrijk bij onder andere projecten met kinderen, die hechten aan hun vrijwilligers.
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Je geld, betaalmiddelen, documenten en visum regelen
Visum en andere reisdocumenten regelen
- In een aantal landen moet je een speciaal visum hebben om vrijwilligerswerk te mogen doen. Soms alleen als je voor langere tijd gaat (in het algemeen > 90 dagen) maar de regelingen verschillen per land.
- Sommige projecten of projectorganisaties zullen je het advies geven op basis van een toeristenvisum binnen te komen en met hun begeleiding ter plekke een visum te veranderen of verlengen. Op een aantal bestemmingen kan het bij binnenkomst melden dat je komt ‘werken’ voor de nodige consternatie zorgen (of zelfs terugsturing). Zeker als je een eigen bijdragen betaald of werk doet dat anders niet zou gebeuren is er geenszins sprake van betaald werk of bezetten van een lokale arbeidsplek, maar dat wordt soms anders gezien.
- De wat professioneler opgezette organisaties of projecten met doorlopend meer vrijwilligers ter plekke, kunnen verklaringen afgeven die je kunt voorleggen aan de ambassade of hebben zelfs speciale regelingen met de lokale autoriteiten.
- Steeds meer projecten verlangen bijvoorbeeld een verklaring van goed gedrag (VOG, op te vragen bij je gemeente) en/of werken met vrijwilligerscontracten waarin afspraken worden gemaakt en aansprakelijkheid wordt uitgesloten.
Verzorgen van voldoende geld en en lokale betaalmogelijkheden
- Geldzaken zijn niet altijd even leuk om bij stil te staan, maar wel belangrijk om goed voor elkaar te hebben. Op populaire vrijwilligerslocaties zal je weinig problemen ondervinden met het verkrijgen van de juiste betalingsmiddelen.
- Zit je in wat meer afgelegen gebieden dan is het meenemen van de juiste hoeveelheden geld en meerdere betaalmogelijkheden heel belangrijk.
- Neem in ieder geval voldoende cash euro’s/dollars mee en als reserve travellercheques. Indien mogelijk neem je ook een creditcard mee. Je pinpas zal soms niet te gebruiken zijn.
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Vervoer ter plaatse & Vliegtickets
Vliegtickets en vervoer regelen
- Bij vrijwel alle projecten regel je je eigen vervoer naar je bestemming (van de kosten van jouw ticket kan in sommige landen een heel dorp weken eten). Bij afgelegen projecten word je soms wel van het dichtstbijzijnde vliegveld of busstation afgehaald.
- In het algemeen geldt dat als je kiest voor een project/programma waarbij de kosten wat hoger liggen dat dan ook het ophalen en wegbrengen veel beter geregeld is (soms zit er zelfs een binnenlandse vlucht inbegrepen).
- Probeer er altijd vanuit te gaan dat je jezelf moet kunnen redden ook als je met een groep gaat of gebruik maakt van de ophaalservice van het vliegveld. Er kan uiteraard altijd iets misgaan. Neem altijd de adressen en telefoonnummers mee van de plek waar je verblijft of de organisatie mee.
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Zorgen dat je veilig blijft en het oplossen van problemen
Voorkomen van problemen en zorgen dat je veilig blijft
- Een goede voorbereiding is essentieel voor het slagen van je project!
- Bedenk ook goed wat je motivatie is om te gaan. Je eigen motivatie heeft invloed op het project!
- Er kunnen allerlei problemen ontstaan als je naar het buitenland gaat. De meeste problemen kun je voorkomen als er desondanks problemen ontstaan kun je die vaak toch oplossen.
- Als je naar een risico vol land gaat kan het ook handig zijn te vragen naar de ervaringen van reizigers die net terug komen uit dat land. Soms is ook alleen een bepaald gebied onveilig en kan in andere gebieden veilig gereisd worden.
Problemen op reis en in het buitenland voorkomen en oplossen
Check de Topics over reisproblemen oplossen voor wat je kan doen in het geval:
- van tegenvallers
- van slechte begeleiding
- dat je geld op de verkeerde plek terechtkomt
- je het gevoel hebt dat je je niet nuttig kunt maken?
- er geen match is met je bemiddelende organisatie
- er communicatie problemen ontstaan
- je gezondheid op het spel staat
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Zorgen dat je gezond en fit blijft
Voorzorgsmaatregelen nemen om gezond te blijven
- Het bijhouden van je gezondheid is natuurlijk een eerste vereiste voor het slagen van je tijd in het buitenland. Je moet bij de meeste projecten in goede conditie zijn.
- Je fysieke conditie is met name bij de wildlife en ecoprojecten erg belangrijk, daar moet je in sommige gevallen in staat zijn voor langere duur te wandelen door de jungle of andere natuurgebieden onder zware klimatologische omstandigheden.
- Je mentale conditie is belangrijk bij met name de sociale projecten.
- Neem voor je vertrek contact op met een reisarts/tropenarts om je gezondheid te checken en zeker te weten dat je met de juiste vaccinaties en/of (malaria)pillen op pad gaat.
Lees meer bij de Topics over
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Voorbereiden op het taal- en cultuurverschil en de werkzaamheden
Voorbereiden op taal en cultuurverschil
- Om je tijd in het buitenland goed te laten verlopen is het belangrijk goed te communiceren met de organisatie. Maak, als je nog in Nederland bent, duidelijke afspraken over je werkzaamheden, uren, slaapplek en zaken die je zelf moet regelen en/of betalen. Op die manier weet je wat je kunt verwachten en kom je niet voor onaangename verrassingen te staan. In een ander land gaat het ook op de werkvloer vaak anders. Zo heb je niet bij alle projecten vrij op zaterdag, ook al is dat in Nederland heel normaal. Overleg ook hoe het zit met andere zaken als werktijden en de siësta.
- Je kan je voorbereiden op de cultuur verschillen door je thuis alvast in te lezen. Denk daarbij niet alleen aan een reisgids, maar ook boeken van lokale schrijvers of blog van andere vrijwilligers.
De taal leren
- Bij veel vrijwilligerswerk projecten buiten Zuid- of Midden-Amerika zal de voertaal Engels zijn of Frans in de Franstalige gebieden. In Zuid- of Midden-Amerika zal overal Spaans en/of een lokale taal worden gesproken.
- Bij de organisaties die zich richten op het meer kwalitatieve vrijwilligerswerk, zal vaak een talencursus bij de prijs zijn inbegrepen. Je volgt dan eerst een paar weken Spaanse les alvorens je naar je project vertrekt.
- Spreek je al Spaans dan kan die tijd worden verkort of is een cursus niet nodig. Bedenk bij jezelf hoe goed (en recent) je huidige kennis van de lokale taal is. Als je inhoudelijk gaat werken in een vrijwilligersproject worden er andere eisen gesteld aan je kennis dan wanneer je aan het reizen bent.
- Uiteraard is het ook erg handig om de lokale taal te kunnen spreken en verstaan. Er zijn diverse mogelijkheden voor cursussen in lokale talen. Voorbeelden: Swahili (Kenia/Tanzania) en Quechua (Peru/Ecuador).
- Als je Engelse les wilt gaan geven in het buitenland is de TEFL cursus (Teaching English as a Foreign Language) bijvoorbeeld een aanrader
Op het project
- De meeste mensen krijgen na aankomst een cultuurschok. Dat is slechts een manier om te zeggen dat de dingen niet precies gaan zoals je thuis gewend bent. Het moeten wennen direct na aankomst in het buitenland is heel normaal. Probeer goed te communiceren met de andere medewerkers om een idee te krijgen van hoe het er aantoe gaat op een project en eventuele problemen te bespreken.
- Steeds meer vrijwilligers nemen dan ook de tijd om aan de nieuwe omgeving te wennen maar ook met open vizier te starten in een project zonder te snelle conclusies over wat anders, beter of efficiënter kan. Een flexibele houding, geduld en creativiteit kunnen helpen bij het aanpassen aan de cultuur en het project.
- Als er ruimte is in een project om zelf iets op te zetten denk dan aan de duurzaamheid. Probeer dus een bijdragen te leveren waar de lokale bevolking of het project echt iets aan heeft en wat ook kan worden voortgezet als jij weer weggaat. Maar ook een kleine of tijdelijke bijdrage kan waardevol zijn.
- Wanneer het toch misgaat kun je het beste in gesprek gaan en een tussenpersoon inschakelen. Het doorgeven van een slechte ervaring is voor toekomstige vrijwilligers van belang, maar let wel: niet iedereen is op zoek naar hetzelfde. Voor een ander kan het project wel een goede match zijn. Geef de feedback die je hebt over de organisatie in elk geval door aan JoHo zij zorgen ervoor dat de feedback wordt verwerkt en beschikbaar gemaakt voor anderen.
Voorbereiden op je werkzaamheden
Zie de topics over scholen en lesgeven of over kinderopvang
- Introductiespellen en lesactiviteiten in het Engels
- Lesgeven in de praktijk
- Praktische tips voor en tijdens de les
- Activiteiten voor sociale projecten met kinderen
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Wat neem je mee en wat laat je thuis?
Vrijwilligersuitrusting uitzoeken om mee te nemen
Check de items en de spullen uit de volgende lijsten afhankelijk van wat je gaat doen
Vrijwilligerswerk in het buitenland: Betrokken en actief blijven, ook na je terugkomst
Betrokken en actief blijven
- Het begrip "culture shock" na aankomst in het buitenland is inmiddels redelijk doorgedrongen. Veel vrijwilligers lopen echter bij terugkeer in Nederland opnieuw aan tegen een (omgekeerde) cultuurschok aan. Zeker als men langer in een project heeft meegewerkt en er inhoudelijk meer bij betrokken is geraakt. Een van de beste remedies is betrokken blijven en als wereldsupporter door het leven gaan.
- Als alle zaken geregeld zijn en het leven in Nederland weer op orde is, hebben veel ex-vrijwilligers de behoefte om bezig te blijven met hun project. Familie, kennissen en vrienden zijn na verloop van tijd niet meer zo geïnteresseerd in jouw onuitputtelijke bron aan verhalen en ervaringen, terwijl jij nog steeds laaiend enthousiast bent over je project. Als je na thuiskomst in Nederland toch betrokken wilt blijven, zijn er meerdere manieren om dat te doen.
- Je kunt donateur worden en geld storten of je kunt aan fondswerving doen voor je project en het op die manier blijven steunen. Daarnaast is er vaak een nieuwsbrief of e-mail zodat je op de hoogte kan blijven van het reilen en zeilen binnen de organisatie. Een andere mogelijkheid om de organisatie na terugkomst te helpen is door aan anderen te vertellen over de organisatie.
- Je kunt ook de opgedane ervaringen met anderen delen middels lezingen en presentaties. Mensen die nog vrijwilligerswerk willen gaan doen, vinden het vaak ontzettend leuk om jouw ervaringen te horen. Zij kunnen zich daarmee namelijk nog beter voorbereiden en wie weet maak je ze zo enthousiast dat ze naar jouw oude project gaan en heb je voor nieuwe vrijwilligers gezorgd die het werk kunnen voortzetten. Je bent dan ook vaak van harte welkom om jouw verhaal te komen vertellen aan aanstaande vrijwilligers!