Zwemmen in het buitenland: wat is het, hoe doe je het, waar en met wie?

Wat zijn de gevaren van zwemmen op reis en tijdens backpacken in het buitenland?

• Vervuiling: met name op plaatsen waar de riolering niet goed functioneert en er grote steden in de buurt of stroomopwaarts zijn. Bij extreme vervuiling zal je misschien ruiken of zien dat het water niet als zwemwater dient. In de meeste gevallen is vervuiling echter onzichtbaar en merk je dit pas de dag erna op het toilet of bijvoorbeeld aan huiduitslag.
• Infecties: het risico op bacteriële vervuiling is hoger in stilstaand water en in water dat aangenaam warm is (voor zwemmers en bacteriën). Als de waterkwaliteit onbekend is, is het geen overbodige luxe om ten minste oordoppen te gebruiken tegen oorontsteking.
• Obstakels: wees voorzichtig met het water in duiken als je niet weet hoe diep het water is, je riskeert een gebroken nek.
• Intoxicatie: als je alcohol hebt gedronken, pas dan heel goed op of vermijd een intensieve zwempartij. Alcohol en zwemmen is menig stoere reiziger noodlottig geworden.
• Overmoed: op plaatsen waar zwemmen extra gevaarlijk is, staan regelmatig waarschuwingsbordjes, die vervolgens vaak worden genegeerd

Wat zijn de gevaren van zwemmen in zee in het buitenland?

• Hoewel veel zwemmers een vrij grote angst voor onzichtbare haaien, kwallen en giftige vissen hebben, is verdrinking verreweg het grootste risico van zwemmen in zeewater.
• Het grootste deel van de verdrinkingen ontstaat vanwege stromingen. Met name de muistroom, of rip current, veroorzaakt veel doden en reddingsacties door strandwachten.
• Een mui of muistroom is de plaats waar golven weer terug naar zee stromen. Met name bij grote golven vind je ook sterke muistromen. De kracht van een muistroom is groter dan een zwemmer aankan. Zwemmers die schrikken van een muistroom en in paniek raken zijn de zwemmers die verdrinken. Wanneer je in een mui terechtkomt kan je het beste haaks op de stroming en meestal paralel aan het strand wegzwemmen. Maak je vooral niet druk, achter de lijn waar de golven breken neemt een muistroom snel in kracht af en kan je weer rustig naar het strand zwemmen. Surfers en zeekajakkers gebruiken de muistroom vaak om relaxt door de branding te paddelen.
• Een muistroom kan je vanaf het strand vaak herkennen aan zeewaarts stromend schuim of wat bruiner water en vaak wat minder hoge golven
• Wanneer er veel surfers en hoge golven zijn, is dat een goed signaal om even na te vragen of zwemmen er veilig kan.
• Van wege de golven en eb en vloed is er aan de kust eigenlijk altijd stroming. Deze stroming kan je ongemerkt zijwaarts bewegen, dit is met name een probleem in de buurt van rotsen, strekdammen en pieren. Check tijdens het zwemmen in zee dus regelmatig de afstand tot dit soort gevaarlijke objecten
• Tip: een verlaten strand is vaak om een bepaalde reden verlaten, of dat nu is door de aanwezigheid van haaien, kwallen, zee-egels, gevaarlijk scherpe ondergrond of de sterke stroming is
• Tip: Ga je ergens zwemmen waar je de (onder)stroming niet kent, draaikolken kunnen voorkomen, de golven erg hoog zijn e.d.; laat iemand dan aan de kant op je letten en/of informeer bij degenen die de situatie lokaal wel kennen.

Wat zijn de gevaren van zwemmen in rivieren in het buitenland?

• De stroming, watervallen, ruige ondergrond en wilde dieren vormen enkele van de grootste gevaren wanneer je gaat zwemmen in rivieren
• De stroming in rivieren is vaak sterker dan de mens, als de stroming je te pakken krijgt, probeer in te schatten aan welke kant de stroming het minst sterk is en zwem die kant op. Tegen de stroom in zwemmen is zinloos, probeer ongeveer haaks op de stroming te zwemmen. 
• Probeer in snelstromend water je hoofd boven water te houden en probeer je voeten voor je te houden. Bij onverwachte rotsen onder water stoot je dan niet direct je hoofd. Door ook je voeten zo hoog mogelijk te houden verklein je de kans dat je op een gevaarlijke manier vast komt te zitten onder water.
• Wanneer je in een draaikolk terechtkomt is de beste uitgang in principe in de draairichting met de stroming mee, je wordt er dan in feite uitgeslingerd
• Met name hoger in de bergen is het water van rivieren vaak koud. Naast onderkoeling, geeft dit ook risico op het ongemerkt oplopen van verwondingen aan bijvoorbeeld je voeten

Wat zijn de gevaren van zwemmen in de tropen op reis of tijdens backpacken?

• Het warme weer en de vaak minder goed ontwikkelde rioleringen maken het zwemmen in zoet water in de tropen extra gevaarlijk voor bacteriële infecties en infecties met diverse tropische parasieten, zoals bilharzia en giardiasis.
• In de tropen heb je diverse diersoorten die je liever niet tegenkomt als zwemmer: nijlpaarden, krokodillen, aligators en piranha's

Wat zijn de belangrijkste gevaren van duiken?

• Waterdruk bij afdalen: de steeds toenemende druk op je lichaam als je dieper duikt, brengt diverse gezondheidsrisico's met zich mee, met name voor je oren. Door je oren te 'klaren' zorg je voor een herstel van de druk op je oor. Lukt het klaren niet, dan loop je het risico op trommelvliesperforatie, middenoor-barotrauma, binnenoor-barotrauma, duizeligheid en evenwichtsstoornissen
• Waterdruk bij stijgen: Te snel stijgen is in verband met decompressieziekte een van de grootste gevaren voor duikers
• Zuurstof op: door slechte planning, door pech onderweg, door verhoogde ademhaling wegens stress of bovenmatige inspanning kan je zuurstof opraken terwijl je nog onder water bent. Wanneer je gehaast naar het oppervlakte terugkeert loop je vervolgens ook nog extra risico op decompressieziekte
• Slechte duikuitrusting: goede kwaliteit, goede pasvorm en de juiste duikoutfit voor een bepaald type duik kan diverse onderwater risico's verkleinen. Door te duiken met ervaren instructeurs en via gerenormeerde duikscholen verklein je de kans op problemen met je duikuitrusting
• Onderkoeling: onderwater koel je twintig keer sneller af dan op land. Aangezien tijdens het duiken water eigenlijk altijd kouder is dan je lichaamstemperatuur is het risico altijd aanwezig, ook op tropische duikbestemmingen en zeker wanneer je wat dieper gaat duiken.
• Klem komen te zitten: bijvoorbeeld tijdens het wrakduiken of het bekijken van een onderwater grot loop je het risico om ergens achter te blijven haken of jezelf klem te zwemmen
• Wilde water conditities: brekende golven en stromingen kunnen je tegen rotsen of de bodem beuken. Wanneer je onderwater meer energie moet gebruiken, zal je zuurstof ook sneller opraken dan gemiddeld
• Overvaren worden door een boot: zeker op plaatsen met iets minder zicht kan een voorbij razende boot je zomaar verrassen wanneer je nabij het oppervlak bent
• Verminderd zicht door opdwarrelend bodemmateriaal: op veel locaties is dit doorlopend een factor die duiken moeilijker en gevaarlijker maakt. Het kan in helder water ook optreden bijvoorbeeld wanneer een duiker met zijn flipper de bodem te dicht nadert. De kans dat je je buddy kwijtraakt of te dicht bij een gevaar object komt wordt bij slecht zicht groter
• Gevaarlijke zeedieren: niet al het onderwater wildlife zal je even vriendelijk ontvangen, probeer dieren niet aan te raken en blijf met je handen weg uit mogelijke schuilplaatsen van dieren.

Wat veroorzaakt het meeste dodelijke slachtoffers bij duiken?

• Verdrinking is de meest voorkomende doodsoorzaak onder duikers. Verdrinking is het gevolg van diverse oorzaken, die vaak te maken hebben met slechte planning, slechte training, paniek en/of pech met apparatuur of klem komen te zitten.
• Doordat duiken een behoorlijk heftige inspanning is voor je lichaam, vormen duikers die een hartaanval krijgen een belang deel van de dodelijke duikongelukken

Wat is de wachttijd voordat je gaat vliegen na je laatste duik in het buitenland?

• Hou er ook rekening mee dat er genoeg tijd zit tussen je laatste duik en een eventuele vliegreis. Het wordt aangeraden na je laatste duik 24 uur te wachten voordat je in het vliegtuig stapt.
• Ook wordt aangeraden na het vliegen niet direct te gaan duiken. Dit in verband met het vochtpeil van je lichaam. Tijdens een lange vlucht kun je wat uitdrogen en dit verhoogt tijdens het duiken dan weer de kans op decompressieziekte.

Is duiken als je zwanger bent gevaarlijk?

• Ga niet duiken als je zwanger bent. Er zijn sterke aanwijzingen (dmv dierenproeven) dat duiken schadelijk kan zijn voor de ongeboren foetus en verhoogde risico's geeft op decompressieziekte voor jezelf
• Bij zwangerschap zwellen daarnaast de slijmvliezen op waardoor het moeilijk is te klaren waardoor je extra kans op heftige oorpijnen hebt
• In Nederland is het via de Arbowet verboden om tijdens je werk te duiken, bijvoorbeeld als duikinstructeur. Hoewel dit soort wetten niet op elke duikbestemming bestaan, is het misschien een goed startpunt voor overleg met je werkgever wanneer je in deze situatie beland

Wat is decompressieziekte?

• Bij decompressieziekte vormen zich gasbelletjes in je bloed en weefsels Deze stikstof gasbellen ontstaan wanneer je na een duik te snel omhoog komt, met name als je al wat langer en dieper onder water bent geweest
• Wanneer je duikt komt je lichaam onder verhoogde druk te staan, vanwege die extra druk lost er meer stikstof op in je bloed en in je lichaam. Wanneer je te snel stijgt kan je lichaam het weer vrijkomende stikstof niet via ademhaling laten oplossen en ontstaan de gevaarlijke belletjes
• Decompressieziekte wordt ook caissonziekte of duikersziekte genoemd

Waar komt decompressieziekte voor?

• Decompressieziekte kan je overal ter wereld oplopen
• Wanneer je niet dieper duikt dan 6 meter is de kans op decompressieziekte erg klein

Wat zijn de verschijnselen van decompressieziekte en duikersziekte?

• De gevolgen en symptomen van decompressieziekte zijn afhankelijk van de plaats in het lichaam waar de belletjes zich vormen en de hoeveelheid bellejes
• De symptomen van decompressieziekte kunnen sterk variëren en treden meestal op binnen enkele minuten tot uren na het duiken Veelvoorkomende symptomen zijn o.a.: pijn in gewrichten en spieren, hoofdpijn, duizeligheid, spierzwakte, tintelingen in ledematen, verminderd denkvermogen of concentratieproblemen.
• In ernstige gevallen en wanneer passende behandeling uitblijft, kan verlamming, bewusteloosheid of zelfs overlijden optreden

Wat kan je doen om decompressieziekte te voorkomen in het buitenland?

• Houd je aan de regels en adviezen rond de snelheid van stijgen tijdens het duiken en vermijd verrassingen door te lage voorraad perslucht
• Zorg dat je in goede lichamelijke conditie bent. Overgewicht en ondergewicht, uitdroging en vermoeidheid verhogen het risico op decompressieziekte
• Duiken in koud water en grote inspanning onder water verhogen het risico op decompressieziekte
• Zorg voor voldoende tijd tussen opeenvolgende duiken en ga binnen 24 uur van je duik niet vliegen of op grote hoogte verblijven

Is decompressieziekte en duikersziekte te genezen?

• Decompressieziekte kan worden behandeld door de patiënt 100% zuurstof te laten ademen. Door het hoge zuurstof gehalte komt de stikstof sneller vrij tijdens het ademen, met minder kans op belletjes vorming.
• Voor een volledige behandeling wordt de duiker weer onder druk gebracht in een speciale decompressietank. In die ruimte gaat de behandeling met zuurstof door en wordt in feite een langzame stijging tijdens een duik nagebootst waardoor de stikstof in het juiste tempo je lichaam uit kan woden gewerkt en ontstane belletjes weer oplossen
• Check altijd de aanwezigheid van de dichtstbijzijnde decompressietank als je ergens gaat duiken en hoe je daarheen getransporteerd kunt worden.