Wandelen in het buitenland: wat is het, hoe doe je het, waar en met wie?

Wanneer ben je verdwaald op reis of in het buitenland?

• Verdwaald ben je wanneer je niet meer weet waar je bent en niet meer weet hoe je bij je bestemming moet komen of hoe je tot je vertrekpunt kunt terugkeren.
• Meestal ben je al een tijdje verdwaald voordat je beseft dat je verdwaald bent.
• Wanneer er mensen in de buurt zijn, is een verdwaling vrij eenvoudig op te lossen. In meer afgelegen gebieden ben je echter op jezelf aangewezen en kan het voor een gevaarlijke situatie zorgen.
• Verdwalen in de stad kan gevaarlijk zijn in steden waar bepaalde wijken gevaarlijk zijn voor buitenstaanders. Met name in de avond kan een verdwaling hier risicovol uitpakken.
• In een natuurrijke omgeving is verdwalen met name gevaarlijk als water schaars is (woestijn, savanne, outback Australië) of als het erg koud is of kan worden (hoge bergen, toendra, woestijn).

Hoe voorkom je dat je verdwaald in het buitenland?

1. Wanneer je in een nieuwe omgeving komt, bereid je je route goed voor. Hoeveel kilometer ga je afleggen? Welke tussenbestemmingen kom je tegen? Wat zijn herkenningspunten? Kijk bijvoorbeeld of er ergens nood-hutten of schuilplaatsen zijn voor als het weer omslaat.
2. De meeste mensen navigeren tegenwoordig via elektronische apparaten met digitale kaarten. Zorg voor goed gevulde batterijen, een back-up batterij of powerbank.
3. Zorg naast digitale navigatie ten minste voor basale oriëntatie via een fysieke kaart. Je zult niet de eerste zijn die zijn gps of smartphone in de rivier laat vallen.  
4. Probeer herkenningspunten te verzamelen. Met deze herkenningspunten keer je makkelijker terug wanneer je de route vooruit niet meer weet. Hoge herkenningspunten in de richting van je bestemming kunnen ook helpen bij je voorwaartse routebepaling.
5. Kijk regelmatig achterom, als je achter je de route niet kunt zien, is de kans dat je de weg terug kunt vinden al behoorlijk klein.
6. Hou de tijd in de gaten. Wanneer je bijvoorbeeld verwacht een uur te moeten wandelen tot een herkenningspunt en je loopt al 90 minuten, is het tijd om je zorgen te gaan maken. Hoe sneller je je realiseert dat je verdwaald bent, hoe minder verdwaald je bent.
7. Wanneer je voldoende water, eten en survival spullen (zoals ehbo-set, lucifers, zakmes, hoofdlamp en een warmtedeken) hebt ingepakt, zal je minder snel in paniek raken en ook langer verdwaald zijn zonder ernstige gevolgen.
8. Leer de basis skills die je nodig hebt voor navigatie. Met name het gebruik van een kompas vergt wel wat oefening.
9. Laat mensen weten wat je plan is en schrijf je naam en route in schuilhutten en berghutten. Als je dan verdwaalt, is de kans groter dat mensen naar je op zoek gaan en ook nog eens op de juiste plek starten met zoeken.

Wat moet je doen als je merkt dat je verdwaald bent in het buitenland, en hoe zorg je dat je gevonden kunt worden?

1. STOP: Stop, Think, Observe, Plan.
2. Geen paniek: probeer kalm te blijven en rustig na te denken over je volgende actie. Blijf waar je bent, tot je even rustig hebt nagedacht over je opties en je situatie.
3. Pas op met valse herkenningspunten: je hoofd heeft de neiging om zaken te herkennen, zelfs als je ergens nooit eerder bent geweest. Dit fenomeen kan je zowel valselijk het gevoel geven dat je de goede kant op loopt, maar ook onterecht doen denken dat je in cirkels loopt.
4. De weg terug is bijna altijd de best weg. Als je het pad terug kunt zien, volg dat tot waar je niet meer verdwaald bent.
5. Wees je bewust van het principe dat je, bij het ontbreken van herkenningspunten, van nature in cirkels zult lopen, terwijl je gevoel aangeeft dat je rechtdoor loopt.
6. Check de tijd en de stand van de zon. Zorg dat je voor het donker is een zo goed mogelijke schuilplaats voor de nacht hebt. Dit is sterk afhankelijk van het landschap waarin je verdwaald bent.
7. Hopeloos verdwaald in de natuur? Volg water stroomafwaarts. Hoe groter een rivier wordt, hoe groter de kans dat je bij mensen uitkomt. Ook reddingswerkers zullen eerder langs rivieren dan midden in het bos naar je op zoek gaan.
8. Laat sporen achter om de mensen die je zoeken te laten weten dat je ergens voorbij bent gekomen.
9. Maak een kampvuur wanneer de nacht op komst is. Het houdt wilde dieren op afstand en maakt je vindbaar voor zoekteams.

• Tip: In een omgeving met andere mensen, maar waar je liever niets aan vraagt: volg de algemene richting van het publiek, je komt op die manier vaak uit bij centrale plaatsen, trein- of busstations en van daar pik je jouw route weer op.

Wat is hoogteziekte?

• Hoogteziekte wordt veroorzaakt door een tekort aan zuurstof in het lichaam. Dit komt meestal voor bij een hoogte van ongeveer 2500m of hoger. Bij een ernstige vorm kan er zelfs long- en hersenoedeem optreden met als gevolg coma of de dood. Het is een ziekte waar veel reizigers die door de Himalaya, Andes of andere hooggelegen gebieden in meer of mindere mate last van krijgen. Je moet het zeker niet onderschatten!

Wat zijn de verschijnselen van hoogteziekte?

Verschijnselen

• Hoofdpijn
• Slapeloosheid
• Weinig eetlust
• Misselijkheid, braken
• Duizeligheid

Verschijnselen bij ernstige hoogteziekte

• Verwardheid
• Hallucinaties
• Loopproblemen ("dronkemansloop")
• Epileptische aanvallen

Voorkomen van hoogteziekte als je op reis bent?

• Een goede conditie is erg belangrijk.
• Slaap voordat je gaat klimmen; slaap een paar nachten eerst op een hoogte van 2500 meter.
• Probeer 1 dag op dezelfde hoogte te verblijven na elke stijging van 1000 meter.
• Stijgen vanaf 2500 m: stijg niet meer dan 300 m per dag. Stijgen vanaf 4000 m: stijg niet meer dan 150 m per dag.
• Klim nooit verder als je klachten hebt.
• Heel veel drinken! Na elke 1000 m, 1 liter extra drinken.
• Vermijdt alcohol tijdens het aclimatiseren.

Wat moet je doen als je last krijgt van hoogteziekte?

• Afdalen is het belangrijkst!
• Bij hoofdpijn kan er paracetamol ingenomen worden (let op: dit is geen oplossing van het probleem => afdalen dus!).
• Bij ernstige vormen wordt er dexametason aangeraden.
• En als aanvulling zuurstof uit een tank en andere medicijnen.

Wat kan je doen om je tegen de zon te beschermen?

• Sneeuw en ijs weerkaatsen zonnestralen en versterken hun werking.
• Ook als het vriest en zelfs als het bewolkt is loop je daarom het risico te verbranden.
• Smeer elk plekje onbedekte huid in met een zonnebrandmiddel met hoge beschermingsfactor.

Hoe zit het met grote hoogtes en zwangerschap?

• Het Amerikaanse CDC geeft aan dat veel dokters aanraden om niet boven 3600 meter te overnachten.
• Overleg in ieder geval met je huisarts voor je naar grote hoogte vertrekt tijdens je zwangerschap.

Waar komen gevaarlijke vulkanen voor?

• De meeste vulkanen liggen op breuklijnen waar aardplaten elkaar ontmoeten. Deze gebieden met actieve vulkanen, zijn meestal ook plaatsen met een verhoogd risico op aardbevingen
• De overige vulkanen liggen op zogenaamde 'hotspots', dit type vulkaan vind je bijvoorbeeld op IJsland, Hawaii, Ethiopië en Reunion.
• De grootste aantallen actieve vulkanen zijn te vinden in Indonesië, Japan, Papoea-Nieuw-Guinea, de oostkust van de VS, Ecuador en Chili.
• Actieve vulkanen trekken jaarlijks heel wat bezoekers die, soms van heel dichtbij, willen zien, voelen en ruiken wat een vulkaan nu eigenlijk is. Populaire vulkanen om te bezoeken zijn onder andere: Kīlauea (Hawaii), Etna (Italië), Merapi (Indonesië), Villarica (Chili), Cotopaxi (Ecuador), Volcán de Fuego (Guatemala) en Aso (Japan)

Hoe kan je je voorbereiden op een mogelijke vulkaanuitbarsting?

• Vulkaanuitbarstingen, met name de grote, zijn tegenwoordig behoorlijk goed te voorspellen door vulkanologen
• De gevaren en frequentie van uitbarstingen verschilt per vulkaantype, per jaar en per locatie
• De betrokken overheden hebben meestal uitgebreide evacuatieplannen klaarliggen en ook een waarschuwingssysteem voor bewoners
• Wanneer je een gebied met een actieve vulkaan bezoekt, kan je je lokaal laten informeren over deze plannen en systemen

Hoe gevaarlijk is een vulkaan, en wat is het grootste gevaar?

Er zijn grote verschillen tussen de ene en de andere vulkaanuitbarsting. Hoewel lava er spectaculair uit kan zien, is dat zeker niet het grootste gevaar tijdens een uitbarsting

• Rondvliegende, gloeiendhete stenen en stoom: bij kleine uitbarstingen kan er soms op hoge snelheid gloeiend heet materiaal en stoom uit de krater worden geblazen. Dit soort explosies is vooral gevaarlijk als je op de vulkaan zelf bent.
• Lavastromen: De snelheid van een lavastroom kan verschillen tussen uiterst langzaam en wel 150 km/h. Hoe heter de lava hoe sneller deze stroomt, maar er zijn ook diverse geologische aspecten die bepalen of de lava van een bepaalde vulkaan snel of minder snel zal stromen
• Pyroclastische stroom: wanneer een eruptiezuil tijdens een uitbarsting instort ontstaat een verwoestende Pyroclastische stroom of 'gloedwolk'. In feite rolt de pluim van hete as en rotsen als een lawine met een snelheid tot wel 150 km/h naar beneden. Deze stroom is heter dan 100 graden en verwoest alles op zijn pad.
• Lahar: Een lahar is een modderstroom van vulkanisch materiaal, met name as. Lahars ontstaan doordat as en puimsteen, afkomstig van de vulkaanuitbarsting, vermengd raakt met regenwater of smeltwater. Een lahar ontstaat niet per se op een vulkaan, maar als er voldoende as op bv. een verder gelegen berg landt, kan daar door het gewicht van de as ook een lahar ontstaan.
• Asregen: Alle as, gruis en stenen die tijdens een uitbarsting in een grote pluim de lucht in worden geschoten, komen op een zeker moment weer naar beneden, dat fenomeen noem je een asregen. Hoe groter de hoeveelheid as, hoe meer overlast dit veroorzaakt. Denk bijvoorbeeld aan onbegaanbare wegen en het instorten van daken.
• Tsunami's: Een deel van de vulkanen aan de kust of in zee kan tijdens een uitbarsting een tsunami veroorzaken.

Wat moet je doen als je in een vulkaanuitbarsting terecht komt?

• Doordat (grote) vulkaanuitbarstingen redelijk voorspelbaar zijn, is het vooral belangrijk om instructies van lokale overheden op te volgen wanneer een uitbarsting op handen is, of heeft plaatsgevonden.
• Wanneer je tijdens een uitbarsting op een vulkaan bent, is er eigenlijk weinig anders dat je nog kunt doen dan proberen zo snel mogelijk van de vulkaan af te komen. Sommige vulkanen kunnen namelijk meerdere keren achter elkaar uitbarsten.
• In de wijde omgeving rondom de uitbarsting zal vulkaanstof neerdalen, bedek je mond en neus om je longen te beschermen.
• Probeer ook je ogen zoveel mogelijk te beschermen tegen de scherpe asdeeltjes.

Ben je verzekerd voor de gevolgen van een vulkaanuitbarsting?

• Het onder begeleiding van professionele gidsen beklimmen van een vulkaan zal vaak onder de reguliere dekking van je reisverzekering vallen.
• Reisverzekeringen geven in het algemeen geen dekking indien er een negatief reisadvies van kracht is. Alleen gespecialiseerde reisverzekeringen voor lang of bijzonder verblijf in het buitenland kunnen hier uitkomst bieden.
• Bij onvoorziene vulkaanuitbarsting ben je in het algemeen wel verzekerd.