Sociale psychologie & Sociale relatie - studie en kennis

 

Sociale psychologie en de sociale relatie als studie en kennisgebied

 

Cognitie en gedrag - Impliciete en onbewuste processen

Sociale gedragingen - Sociale neurowetenschap - Sociale relaties

JoHo: crossroads uit bundel

  Themapagina

Wat is sociale psychologie, en wat zijn de belangrijkste definities en omschrijvingen binnen de sociale psychologie?

Wat is sociale psychologie, en wat zijn de belangrijkste definities en omschrijvingen binnen de sociale psychologie?

Wat is sociale psychologie?

  • Sociale psychologie is de tak van psychologie die tracht de aard en oorzaken van gedrag en gedachten van individuen in sociale situaties op wetenschappelijke wijze te verklaren.
  • Sociale psychologie past de wetenschappelijke waarden en methodes toe bij het onderzoeken. Sociaal gedrag en gedachten kunnen namelijk niet betrouwbaar met het gezonde verstand of intuïtie verklaard worden. Deze zijn namelijk door vooroordelen beïnvloed. Wetenschap refereert naar een reeks waarden en meerdere methodes die gebruikt kunnen worden om een breed scala aan onderwerpen te onderzoeken. Vier van de belangrijkste kernwaarden zijn:
    • Nauwkeurigheid (‘accuracy’). Een toezegging tot het verzamelen en evalueren van informatie over de wereld (inclusief sociaal gedrag en -denken) op een manier die zo zorgvuldig, nauwkeurig en foutloos mogelijk is.
    • Objectiviteit (‘objectivity). Een toezegging tot het verwerven en evalueren van zulke informatie op een manier die vrij van bias en zo humaan mogelijk is.
    • Scepticisme (‘skepticism’). Een toezegging tot het accepteren van bevindingen als accuraat enkel als ze herhaaldelijk zijn geverifieerd.
    • Onbevangenheid (‘open-mindedness’). Een toezegging tot het veranderen van je visie, zelfs als er sterk aan wordt vastgehouden, als bestaand bewijs suggereert dat deze visie onnauwkeurig is.
  • Deze waarden zijn belangrijk omdat de mens geen perfecte informatieverwerkingsmachine is. Zo is bijvoorbeeld een veelgemaakte denkfout of illusie de planning fallacy, de sterke neiging om te geloven dat plannen minder tijd zullen innemen, dan dat ze in werkelijkheid doen.

Sociale psychologie focust op het gedrag van individuen

  • In de sociale psychologie wordt er vooral gekeken naar het gedrag van individuen, en hoe dit gedrag door allerlei factoren beïnvloed wordt. Zo is het belangrijk om te kijken naar in welke mate individueel gedrag beïnvloed wordt door de groep, door cultuur, en door emoties en stemming. Er is steeds meer aandacht voor hoe factoren als cultuur en etniciteit invloed hebben op de vorming van het individuele gedrag.

Sociale psychologie probeert de oorzaken van sociaal gedrag te begrijpen

  • Sociale psychologen zijn – zoals hierboven ook al aangegeven – geïnteresseerd in de oorzaken die van invloed zijn op het sociale gedrag en denken van het individu in de sociale omgeving.
  • Hierbij spelen de volgende kenmerken een rol: acties en karakteristieken van andere personen; cognitieve processen zoals herinneringen en interpretaties; omgevingsvariabelen zoals het weer of een bepaalde geur; de culturele context met haar bijbehorende normen en waarden; en ten slotte biologische en genetische factoren.
  • Biologische factoren worden vooral benadrukt door psychologen die zich bezighouden met evolutionaire psychologie, een tak van de psychologie die stelt dat soorten subject zijn van biologische evolutie. Interessant hierbij is het onderscheid tussen de effecten die evolutie heeft op mannen en vrouwen.

De zoektocht naar basisprincipes in een veranderende sociale wereld

  • Een kerndoel van wetenschap is het ontwikkelen van basisprincipes die nauwkeurig zijn, ongeacht waar of wanneer ze getest of toegepast worden. Sociale psychologen ontwikkelen geen wiskundige formules, maar zoeken naar de basisprincipes die het sociale leven leiden. Hoewel ze erkennen dat culturen erg verschillen en dat de sociale wereld constant verandert, zoeken ze naar basisprincipes die waarachtig zullen in de tijd en in verschillende culturen.

Wat zijn kenmerken van de moderne sociale psychologie?

  • De sociale psychologie is continu in beweging en aan het veranderen. Een aantal veranderingen die zijn ontstaan in de loop van de tijd worden hieronder beschreven.

Cognitie en gedrag: twee zijden van dezelfde sociale munt

  • Tegenwoordig zijn sociale psychologen overtuigd van het idee dat het sociale gedrag niet los gezien kan worden van de sociale gedachten (cognitie). Gedrag (hoe mensen zich in sociale situaties gedragen) en gedachten (hoe mensen over zichzelf en anderen denken) beïnvloeden elkaar continu op complexe wijze.

De rol van emotie in de sociale kant van het leven

  • Sociale psychologen zijn altijd geïnteresseerd in emoties en gemoedstoestanden; ze spelen immers een belangrijke rol in meerdere aspecten van het sociale leven. Onderzoek heeft bijvoorbeeld aangetoond dat positieve stemmingen onze neiging tot het helpen van anderen verhogen.

Het belang van sociale relaties voor het welzijn

  • De invloed van relaties op ons sociale leven is groot, vandaar de grote interesse van sociale psychologen in het begrijpen van de sociale aard van relaties. Relaties zijn onze sociale banden met andere personen, variërend van oppervlakkige kennissen tot intense lange termijn relaties zoals een huwelijk of levenslange vriendschappen.

Sociale neurowetenschap: de kruising van sociale psychologie en hersenonderzoek

  • De moderne sociale psychologie is tegenwoordig eclectisch van aard en dat komt tot uiting in het gebruik van zeer verschillende onderzoeksmethodes. Zo zijn sociale psychologen zich in de afgelopen jaren steeds meer gaan interesseren voor de neurowetenschappen om hiermee sociaal gedrag en gedachten te kunnen verklaren. In de sociale neurowetenschap worden neurale en biologische oorzaken voor sociale processen nader onderzocht. Neurowetenschappers bestuderen bijvoorbeeld gebeurtenissen in de hersenen, andere neurale activiteiten, en zelfs veranderingen in het immuunsysteem om te bepalen hoe deze zich verhouden tot belangrijke sociale processen. Hiervoor gebruiken ze bijvoorbeeld MRI en andere hersenscans.

De rol van impliciete (onbewuste) processen

  • Een ander nieuw belangrijk thema van de moderne sociale psychologie is onderzoek naar de rol van impliciete (onbewuste) processen op sociaal gedrag en denken. Vaak worden gedragingen en gedachten beïnvloed door factoren waar men zich niet van bewust is. Een belangrijke kanttekening hierbij is dat onderzoek naar impliciete processen zich op een grensgebied van de sociale psychologie bevindt.

Volledig rekening houden met sociale diversiteit

  • Tegenwoordig is men in de sociale psychologie overtuigd van het feit dat culturele en etnische factoren van grote invloed zijn op sociale gedragingen en gedachten. Dit multicultureel perspectief heeft geleid tot belangrijke veranderingen in de focus van het sociaalpsychologische onderzoek. De nadruk ging meer liggen op de etnische en culturele verschillen bij zeer uiteenlopende sociale processen. Het herkennen van de verschillen is van groot belang.

Welke onderzoeksmethoden worden er in de sociale psychologie gebruikt?

  • Sociale psychologen trachten antwoorden te krijgen op vragen over sociaal gedrag en denken met behulp van verschillende methodes van onderzoek.

Systematische observatie: het beschrijven van de wereld om ons heen

Een belangrijke onderzoeksmethode voor het bestuderen van sociaal gedrag is systematische observatie, waarbij gedrag systematisch geobserveerd en geregistreerd wordt. Bij naturalistische observatie wordt het gedrag onderzocht in de omgeving waar het normaal voorkomt. Een andere methode is het afnemen van vragenlijsten waarbij een groot aantal mensen vragen worden gesteld over hun houding en gedrag. De ondervraagde personen moeten dan wel een goede representatie zijn van de grotere populatie mensen, waarover men uiteindelijk iets wil kunnen concluderen.

Correlatie: de zoektocht naar relaties

  • In de correlationele statistiek worden twee of meer variabelen systematisch geobserveerd om te kunnen bepalen of een verandering in de ene variabele gepaard gaat met een verandering in de andere variabele.
  • Onderzocht wordt dus of de variabelen aan elkaar gerelateerd zijn. De methode van onderzoek waarbij correlaties onderzocht worden is bruikbaar als het gaat om het maken van accurate voorspellingen. Het bestaan van correlaties tussen variabelen houdt echter niet vanzelf in dat er ook een oorzakelijk verband bestaat. Dit is een tekortkoming van deze methode van onderzoek. Ook als het gaat om het geven van een verklaring schiet de methode tekort. Daarom geven veel onderzoekers de voorkeur aan andere vormen van onderzoek zoals de experimentele methode waarmee onderzoekers een verklaring hopen te geven voor relaties.

De experimentele methode: kennis door systematische interventie

  • Bij de experimentele methode wordt kennis verkregen door systematische interventie. In deze methode van onderzoek worden een of meer factoren (de afhankelijke variabelen) systematisch veranderd om te kunnen bepalen of deze veranderingen een effect hebben op zekere aspecten van gedrag (de afhankelijke variabelen). De onafhankelijke variabele is de variabele die systematisch veranderd wordt in een experiment. De afhankelijke variabele is de variabele die gemeten wordt in het experiment.
  • Bij de sociale psychologie wordt in de experimentele methode de aanwezigheid of kracht van een variabele, waarvan men vermoedt dat deze op het sociale gedrag of denken van invloed is, systematisch veranderd. Vervolgens worden de effecten van deze veranderingen (als er veranderingen zijn) zorgvuldig gemeten. Belangrijke voorwaarde voor het verkrijgen van valide gegevens is dat de deelnemers random (ze hebben evenveel kans) aan de experimentele condities worden toegewezen.
  • Een andere belangrijke voorwaarde voor succesvolle onderzoeksresultaten is het constant houden van alle andere variabelen (buiten de onafhankelijke) die mogelijk ook van invloed kunnen zijn op het gedrag of denken van het individu. De externe validiteit is ook een punt van aandacht bij de experimentele methode. Omdat onderzoek in een onnatuurlijke setting (onderzoeksruimte) plaats vindt, moet men zich afvragen of de bevindingen gegeneraliseerd kunnen worden naar de sociale situaties in het echte leven en of ze gegeneraliseerd kunnen worden naar mensen die niet mee hebben gedaan aan het onderzoek.
  • Verder kan de experimentele methode soms niet worden gebruikt uit praktische of ethische overwegingen.

Verder denkgoed over causaliteit: de rol van mediërende variabelen

  • Een indirecte en bemiddelende variabele (mediërende variabele) is een variabele die wordt beïnvloed door een onafhankelijke variabele en vervolgens zelf een afhankelijke variabele beïnvloedt. Mediërende variabelen helpen uit te leggen waarom of hoe specifieke variabelen op een bepaalde manier sociaal gedrag of gedachtes beïnvloeden.

Meta-analyse: het beoordelen van de verzamelde kennis

  • Belangrijk is dat onderzoeken herhaald worden. Pas als onderzoeksresultaten bevestigd worden door meerdere onderzoeken (door verschillende onderzoekers in verschillende onderzoekssituaties) kan men deze echt vertrouwen. Meta-analyses worden toegepast voor het combineren van onderzoekgegevens van onafhankelijke onderzoeken, om te kunnen bepalen of specifieke variabelen (of interacties tussen variabelen) significante effecten hebben door alle studies heen.

Wat is de rol van theorie in sociale psychologie?

  • In de sociale psychologie, net als in andere wetenschappen, wil men niet alleen bepaalde zaken beschrijven maar is men op zoek naar verklaringen. Om verklaringen te kunnen geven worden theorieën opgesteld.
  • Theorieën zijn uiteenzettingen van mogelijke verklaringen voor bepaalde gebeurtenissen of processen. Theorieën spelen een belangrijke rol in de sociale psychologie.
  • De procedure bij het opstellen van een theorie verloopt als volgt: allereerst wordt op basis van bestaande bewijzen een theorie voorgesteld. Deze theorie helpt bestaande gegevens te organiseren en maakt voorspellingen over observeerbare gebeurtenissen. Deze voorspellingen worden hypotheses genoemd en worden nader onderzocht. Als de resultaten overeenkomen met de theorie groeit het vertrouwen in de accuraatheid. Uiteindelijk wordt de theorie geaccepteerd als kloppend of afgewezen als niet kloppend.
  • Bewijs vinden voor een theorie betekent nooit dat onderzoek hierna afgesloten kan worden. Het staat altijd open voor nader onderzoek en kan meer of minder onderbouwd worden. Tot slot: onderzoek is er nooit op uit om een theorie te bewijzen maar om bewijsmateriaal te vinden die relevant is voor een theorie.

Hoe wordt er een balans gevonden tussen de zoektocht naar kennis en de rechten van individuen?

  • Sociale psychologen zijn vaak terughoudend in het vertellen van de echte reden van het onderzoek aan de deelnemers, omdat dat het gedrag van de deelnemers hierdoor beïnvloed zou kunnen worden. Dit wordt deceptie genoemd. Deceptie roept ethische vragen op. Er moeten daarom twee procedures gevolgd worden om de gevaren van deceptie te verkleinen:
    • Allereerst de procedure van geïnformeerde toestemming (informed consent). Dit houdt in dat de deelnemers zoveel mogelijk informatie over het onderzoek krijgen voor ze beslissen wel of niet mee te doen.
    • Ten tweede is ‘debriefing’ van groot belang. Dit houdt in dat achteraf het doel van het onderzoek heel goed duidelijk gemaakt wordt en dat eventuele misleidingen of achtergehouden informatie onthuld wordt.

In welke landen en met welke werkzaamheden kan je via JoHo in het buitenland werken, stagelopen of vrijwilligerswerk doen als psycholoog of coach?

In welke landen en met welke werkzaamheden kan je via JoHo in het buitenland werken, stagelopen of vrijwilligerswerk doen als psycholoog of coach?

 

Hieronder vind je een selectie uit de JoHo Vacatureservice voor werk als psycholoog of coach in het buitenland. Klik op het land en ga naar het vacaturegedeelte op de landenpagina om de vacature en de bijbehorende organisatie te bekijken.

 

Afghanistan

  • Heb je een achtergrond in de psychologie of psychiatrie? Gebruik je kennis en ervaring om mensen met conflictgerelateerde problemen te helpen. (b) 

Argentinië

  •  Ga aan de slag bij een organisatie die verstandelijk gehandicapten helpt. Je werkt en woont samen in een van de leefgemeenschappen en helpt met de dagelijkse werkzaamheden, workshops en andere leuke activiteiten. (b)

Bangladesh

  • Ga aan de slag als psychosociale zorgverlener en help mensen met conflictgerelateerde problemen. (b)

Bolivia

  • Deel als psycholoog je kennis met een stichting die kunst en muziek inzet voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van jongeren. (v)
  • Is volleybal je sport en spreek je een woordje Spaans? Help dan met het trainen van jonge volleyballers en spring in als coach. (v)

Cambodja

  • Ben jij goed in het aansturen van mensen? Coach een ontwikkel een internationaal salesteam. (b)

China

  • Aan de slag als Swim Director of sportcoach bij een Nederlandse sportorganisatie voor kinderen in Shanghai. (b)
  • Werk in een daycare center voor geestelijk gehandicapten en neem daarnaast deel aan een uitgebreid cultureel programma. (v)

Canada

  • Werken en wonen in een woon- en leergemeenschap voor mensen met een verstandelijke handicap. Begeleid de bewoners en help ze hun potentieel te benutten. (v)
  • Vind jij het leuk om kinderen en jongeren te begeleiden? Begin dan als kampleider en bezorg hen de vakantie van hun leven. (b)

Costa Rica

  • Ondersteun mensen door het bieden van psychologische therapie. (v)
  • Help kinderen en jongeren in achterstandswijken door het geven van creatieve therapie. (v)

Curaçao

  • Help in een kindermuseum en begeleid kinderen bij uiteenlopende activiteiten. (s)
  • Werk je graag met kinderen? Je kan helpen als kinderpsycholoog bij een stichting die zich inzet voor kinderen met autisme spectrum stoornis. (b)

Dominicaanse Republiek

  • Ga werken in een leefgemeenschap voor verstandelijk gehandicapten. Je assisteert o.a. bij de dagelijkse bezigheden en organiseert activiteiten. (v)

Egypte

  • Ondersteun en coach verstandelijk beperkten en help mee met de dagelijkse werkzaamheden. (v)

Engeland- Verenigd Koninkrijk

  • Zet je in voor verstandelijk gehandicapten door te helpen met dagelijkse werkzaamheden, workshops en andere leuke activiteiten. (v)

Ethiopië

  • Heb je ervaring in de psychiatrie? Deel je kennis en vaardigheden en train begeleiders in een opvangcentrum voor straatkinderen. (v)

Filipijnen

  • Heb jij een achtergrond in de psychologie? Een opvanghuis voor kansarme kinderen en jongeren zoekt mensen die hun handen uit de mouwen willen steken om deze kinderen en jongeren geestelijke bijstand te bieden en te begeleiden. (v)
  • Use your skills as an educated psychologist to help traumatised children and youth by organising group activities. (v)
  • Heb je een masterdiploma in psychologie of ervaring als psychiater? Ga aan de slag als psychosociale zorgverlener en help mensen met conflictgerelateerde problemen. (b)

Ghana

  • Ben jij sportief? Word sportcoach in Ghana en laat jouw passie voor sport aan de lokale kinderen zien. (v)
  • Mogelijkheid om ervaring op te doen op bijvoorbeeld het gebied van fysiotherapie en volksgezondheid. (s)

Guatemala

  • Kom werken als psycholoog bij een organisatie en help kinderen en families in Guatemala. (v)

India

  • Help lichamelijk en geestelijk gehandicapte kinderen in India. Je kan veel voor ze betekenen op het gebied van psychotherapie of gezondheidszorg.(v)
  • Help mensen met conflictgerelateerde problemen als psycholoog of psychiater. (b)
  • Deel je medische kennis en draag bij aan de verbetering aan lokale klinieken. (v)

Indonesië

  • Geef therapie op scholen of lokale zorginstellingen. (v)
  • Zet je ervaring als therapeut in door oefentherapie te geven aan gehandicapte kinderen en je kennis over te dragen aan lokale hulpverleners. (s)
  • Werken als fysiotherapeut bij een lokale organisatie. (v) 

Italië

  • Draag bij aan een leefgemeenschap voor verstandelijk gehandicapten door te helpen met dagelijkse werkzaamheden en uiteenlopende activiteiten te organiseren. (v)

Laos

  • Geef coaching in een veeteeltproject dat gericht is op het bieden van een basisinkomen aan Laotiaanse boeren en hun gemeenschap. (v)

Myanmar (Burma)

  • Help mensen in conflictgebieden als psycholoog of psychiater. (b)

Nigeria

  • Ga met je masterdiploma psychologie of ervaring als psychiater werken met mensen die conflictgerelateerde problemen hebben. (b)

Oostenrijk

  • Organiseer leuke activiteiten of workshops voor gehandicapten in een leefgemeenschap. (v)

Pakistan

  • Kom werken in lokale wees- en verzorgingstehuizen die zijn opgericht door een Nederlandse zuster. (b)

Peru

  • Gebruik je kennis van psychologie om jongeren in een jeugdgevangenis te begeleiden en te ondersteunen. (s)
  • Heb je ervaring op het gebied van psychologie? Bied dan hulp in de gezondheidszorg bij een lokale kliniek. (v)

Thailand

  • Breng je pedagogische kennis in de praktijk en doe ervaring op in een buurthuis of dagopvang. (s)

Verenigde Staten van Amerika

  •  Kom helpen bij een zomerkamp als coach. (b)

Zimbabwe

  • Werk als psychosociale hulpverlener met mensen die te lijden hebben gehad onder conflict. (b)

Zuid-Soedan

  • Help mensen in conflictgebieden als psycholoog of psychiater. (b)

Legenda

b = betaald werk

v = vrijwilligerswerk

s = stage

 

Meer landen & regio's 

 

     

Partnerselectie: Stage in het buitenland I

Partnerselectie: Stage in het buitenland I

Vacatureservices voor betaald werk, stages en vrijwilligerswerk in het buitenland: vacatures, werkgevers en bemiddelaars

Vacatureservices voor betaald werk, stages en vrijwilligerswerk in het buitenland: vacatures, werkgevers en bemiddelaars

Werken, stagelopen en vrijwilligerswerk in binnen- en buitenland per activiteit en functie: startpagina's

JoHo zoekt medewerkers die willen meebouwen aan een tolerantere wereld

Werken, jezelf ontwikkelen en een ander helpen?

JoHo zoekt medewerkers, op verschillend niveau, die willen meebouwen aan een betere wereld en aan een zichzelf vernieuwende organisatie

Vacatures en mogelijkheden voor vast werk en open sollicitaties

Vacatures en mogelijkheden voor tijdelijk werk en bijbanen

Vacatures en mogelijkheden voor stages en ervaringsplaatsen

Aanmelden bij JoHo om gebruik te maken van alle teksten en tools
 

Aansluiten bij JoHo als abonnee of donateur

The world of JoHo footer met landenkaart

JoHo: crossroads uit de bundels
JoHo: paginawijzer

Thema's

Wat vind je op een JoHo Themapagina?

  • Geselecteerde informatie en toegang tot de JoHo tools rond een of meerdere onderwerpen
  • Geautomatiseerde infomatie die aan het thema is gekoppeld

Crossroad: volgen

  • Via een beperkt aantal geselecteerde webpagina's kan je verder reizen op de JoHo website

Crossroad: kiezen

  • Via alle aan het chapter verbonden webpagina's kan je verder lezen in een volgend hoofdstuk of tekstonderdeel.

Footprints: bewaren

  • Je kunt deze pagina bewaren in je persoonlijke lijsten zoals: je eigen paginabundel, je to-do-list, je checklist of bijvoorbeeld je meeneem(pack)lijst. Je vindt jouw persoonlijke lijsten onderaan vrijwel elke webpagina of op je userpage.
  • Dit is een service voor JoHo donateurs en abonnees.

Abonnement: nemen

  • Hier kun je naar de pagina om je aan te sluiten bij JoHo, JoHo te steunen en zo zelf en volledig gebruik maken van alle teksten en tools.

Hoe is de pagina op gebouwd

  • Een JoHo Themapagina pagina is opgezet aan de hand van 10 fases rond een bepaalde thema: statussen
  • De status van een thema kan je inzetten bij de belangrijke en minder belangrijke processen rond het thema van de pagina. Zoals keuzes maken, orienteren, voorbereiden, vaardigheden verbeteren, kennis vergroten, gerelateerd werk zoeken of zin geven.
  • Bij elke status vind je unieke of gerelateerde informatie van de JoHo website, die geautomatiseerd of handmatig wordt geplaatst.
  • Een belangrijk deel van de informatie is exclusief beschikbaar voor abonnees. Door in te loggen als abonnee wordt de informatie automatisch zichtbaar. Let wel, niet elke status zal evenveel content bevatten, en de content zal in beweging blijven.
  • De statussen:
  1. Start
  2. Oriëntatie : startpunt bepalen ->bijvoorbeeld: wat is je vraag of wat is het proces dat je gaat starten
  3. Selectie: verkennen en verzamelen van info en keuzehulp
  4. Afweging: opties bekijken en vergelijken -> bijvoorbeeld: alternatieven zoeken
  5. Competentie: verbeteren en competenties -> bijvoorbeeld: wat kan je doen om te slagen?
  6. Voorbereiding: voorbereiden & oefeningen -> bijvoorbeeld: wat kan je doen om te oefenen of je voor te bereiden?
  7. Inspiratie: vastleggen &  lessen -> bijvoorbeeld: wat leer je en heb je geleerd?
  8. Ervaring: vooruithelpen & hulp -> hoe kan je jezelf nuttig maken?
  9. Beslissing: Uitvoeren en tot resultaat brengen -> bijvoorbeeld wat ga je kopen of kiezen?
  10. Evaluatie: Terugkijken en verder gaan -> bijvoorbeeld: wat komt hierna?
    JoHo: footprints achterlaten
    JoHo: pagina delen